Mulisch’ Gouden Muur

De Ontdekking van de Hemel, van de pas overleden schrijver Harry Mulisch, vertelt naast het verhaal van een vriendschap, ook iets over de politiek. Ten minste, het heeft een kort hoofdstuk over politiek. Een kleine detour waarin Mulisch in mijn ogen de vinger op de zere plek legt, maar helaas niet door pakt op de echte implicaties van zijn vondst. Onno Quist, de jurist/taalkundige/politicus, spreekbuis voor Mulisch, legt in dat hoofdstuk uit wat zijn visie op de politiek is. Daar zit een interessant idee in: Mulisch/Quist stelt zich een gouden muur voor die de samenleving van de politiek scheidt. Achter de gouden muur ligt de macht, daar worden echte beslissingen genomen door staatsmannen. De mensen in de samenleving denken dat achter die gouden muur staatsmannen staan die, gebonden door regels en protocollen, een tactisch schaakspel op het hoogste niveau spelen, waarin allerlei inhoudelijke argumenten een belangrijke rol spelen. Maar niets is minder waar: achter die muur gaat alles er even rommelig aan toe als voor die muur. Rationale overwegingen en zelfs formele regels spelen geen rol, het is een zooitje waarin allerlei kleine gebeurtenissen en persoonlijke overwegingen een belangrijkere rol spelen dan de Rede of de Grondwet.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De onmogelijkheid van het becijferen drugsoorlog-doden

Militairen bemannen een controlepost (Foto: Jan-Albert Hootsen)

Hoeveel slachtoffers zijn er nu eigenlijk gevallen in de drugsoorlog? De meeste nieuwsmedia houden een aantal van ‘ruim 28.000’ aan, sommigen stellen dat het er meer dan 30.000 zijn. De Mexicaanse regering houdt al een tijdje de kaken op elkaar, terwijl een Iraq Body Count-achtige telling door middel van het volgen van Mexicaanse media de 25.000 niet haalt. Niet alleen het totale aantal doden is onduidelijk, ook allerlei afzonderlijke cijfers spreken elkaar tegen.

De Los Angeles Times (LAT) heeft sinds enkele jaren een katern dat speciaal is gewijd aan de drugsoorlog: Mexico under siege – The drug war at our doorstep. Hoewel ook de LAT net als veel Amerikaanse media lijdt aan spektakelitis waar het Mexico betreft, doet de krant haar best de georganiseerde misdaad in de zuiderbuur zo goed mogelijk te verslaan. Wie op we website van de krant de subsectie Mexico under siege aanklikt, krijgt dan ook een mooi interactief kaartje met daarop de verschillende ‘hot zones’ en een body count. Die laatste staat bij het schrijven van dit blog op 28.228, een aantal dat door de meeste media (‘meer dan 28.000’) ook wordt gebruikt.

Niet iedereen volgt dat aantal. Reforma, één van de grootste landelijke kranten in Mexico en vlaggenschip van uitgeversconcern Grupo Reforma, komt op de volgende aantallen uit: 93 in december 2006, 2.275 in 2007, 5.207 in 2008, 6.587 in 2009 en 10.035 in 2010. Opgeteld zijn dat er 24.197. Heel wat minder dus dan de LAT en de meeste andere (vooral Amerikaanse en Europese) media.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Kraken: is er een alternatief voor het kraakverbod?

Ontruiming (Foto: Flickr/Nieuws uit Amsterdam)

Kraken: mijn interne morele kompas komt er niet echt uit. Aan de ene kant gebruiken mensen het eigendom van anderen zonder hen daarvoor te compenseren, aan de andere kant houden mensen bewoonbaar eigendom onbewoond terwijl er een tekort is aan betaalbare woningen in bijvoorbeeld Amsterdam.

Het recht van de markt is wat mij betreft niet absoluut, dus moet er in het geval van schaarste, als er een groep is die misbruik maakt van een tekort, tegen opgetreden worden. Dat kan zoals is gedaan door mensen het recht te geven om onbewoonde en ongebruikte panden na een jaar ‘in gebruik’ te nemen.

Maar vooral een deel van de Amsterdamse kraakscene heeft het verpest. In woord is het een groep mensen met het hart op de goede plek die opkomt voor de rechten op een huis van iedereen in de stad. In de praktijk lijkt het een militante groep mensen die het hun godgegeven recht vindt om gratis te mogen wonen en de panden die ze bewonen totaal uit te leven. Of anders.

Maar kraken is niet alleen destructief, dat bewijzen krakers elders die kraken uit noodzaak of uit écht idealisme. Die hoor je niet en zal je ook niet horen, omdat ze zich niet verzetten tegen ontruimingen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Alleen herverkiezing stelt Obama’s politieke erfenis veilig

Obama in betere tijden (Foto: Flickr/transplanted mountaineer)

Obama’s belangrijkste hervormingen lopen gevaar. Om ze te kunnen behouden is zijn herverkiezing in 2012 niet alleen wenselijk, het is noodzakelijk. Wanneer Obama herkozen wordt, wint hij de sterkst mogelijke bondgenoot voor zijn hervormingsagenda en dus zijn politieke erfenis: tijd.

Met de herovering van het Huis van Afgevaardigden door de Republikeinen, en een Democratische senaatsfactie die verdeeld is tussen liberalen en nerveuze ‘blue dogs‘ (gematigd conservatieve Democraten), ziet Barack Obama zich plotseling geconfronteerd met een vijandig congres. De Republikeinen zullen de anti-Obama trom blijven roeren, al was het maar om de verdeeldheid in eigen gelederen te verdoezelen. Deze strategie zullen zij ongetwijfeld tot aan de volgende presidentiële verkiezingen blijven volgen. Het Republikeinse idee van ‘compromissen sluiten’ is een volledige en onvoorwaardelijke overgave door hun Democratische tegenstanders, wat neerkomt op het helpen terugdraaien van alle hervormingen van Obama.

En dat kunnen ze gevoegelijk vergeten.

En dus zijn de loopgraven weer gegraven. Als een logisch gevolg van de onvermijdelijke woordenstrijd die gaat uitbreken tussen de twee huizen, zal de campagne van de Republikeinen in 2012 waarschijnlijk slechts bestaan uit drie woorden: herroepen, herroepen en nog eens herroepen!

Maar dat is niet slechts campagneretoriek. De Republikeinen willen Obama’s hervormingen écht terugdraaien, en niet alleen maar wat water bij de wijn doen. Als president kan en zal Obama alle voorstellen vetoën die zijn hervormingen ongedaan proberen te maken. Maar om zijn hervormingen wortel te laten schieten in de Amerikaanse samenleving, moet Obama zijn vetorecht zeker tot 2016 blijven inzetten. Tegen die tijd zullen de Amerikanen de positieve effecten ervan hebben gemerkt en zal het terugdraaien ervan waarschijnlijk erg moeilijk en impopulair worden. Tijd speelt hier de Republikeinen niet in de kaart.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Het is de schuld van de schuldeneconomie

Sinds het uitbreken van de kredietcrisis benadrukken GroenLinks en D66 steeds stelliger dat de Nederlandse economie een schuldeneconomie is geworden. Het is een economie “waarin mensen op jacht naar meer consumptie steeds hogere schulden maken” zo stelt het laatste verkiezingsprogramma van GroenLinks. Zo’n schuldeneconomie is op lange termijn niet houdbaar en brengt zo de financiale veiligheid van mensen in gevaar. Ook D66 pleitte voor een verschuiving van schuld naar bezit.

En vanuit deze visie doet GroenLinks een aantal voorstellen voor hervorming van de economie: een reclameverbod op consumptief krediet, kredietverleners moeten zich financieel inzetten voor de schuldhulpverlening, een scheiding van consumentenbanken en handelsbanken (zodat de risico’s van de laatste, geen gevolg hebben voor de eerste) en het beperken van de schuldenaftrek voor het bedrijfsleven. En als klap op de vuurpijl, het geleidelijk afschaffen c.q. beperken van de hypotheekrenteaftrek. Deze regeling die zeker op dit moment het hebben van een schuld stimuleert boven het aflossen hiervan is voor GroenLinks en D66 een doorn in het oog. En ook de overheid moet minder schulden maken. Er moet flink op de grootte van de overheid bespaard worden omdat grote overheidstekorten financieel niet duurzaam zouden zijn.

Al met al moet de economie minder afhankelijk worden van schulden, zeker als we door een crisis heen zijn gekomen die het gevolg is van het feit dat heel veel mensen grote schulden aangingen (op de Amerikaanse huizenmarkt) zonder dat ze deze konden aflossen. Maar ook in Nederland viel een bank (DSB) die afhankelijk was van het (aggressief aanbieden van) consumptief krediet.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Wraak is zinloos: Les Sept Jours du Talion

GeenCommentaar heeft ruimte voor gastloggers. Vandaag is dat Jan-Jaap van Peperstraten over wraak naar aanleiding van de film ‘Les Sept Jours du Talion’.

(Foto: Flickr/PernilleLouise)

“Ze zouden hem aan z’n ballen moeten ophangen,” wil nog wel eens gezegd worden in reactie op deze of gene misdaad van seksuele aard. De Frans-Canadese film Les Sept Jours du Talion gaat over één van die zeldzame mensen die de daad bij het woord voegt. De film, gebaseerd op de gelijknamige roman van Patrick Senécal, gaat over de chirurg Bruno Hamel wiens dochtertje Jasmine op een willekeurige dag op weg naar school wordt ontvoerd, verkracht, en vermoord. De gewelddadige dood van Jasmine verwoest de familie Hamel.

Als de politie de dader arresteert (overweldigend DNA bewijs, het proces zal niet meer dan een formaliteit zijn) bereidt de arts uitgebreid de ontvoering van de moordenaar voor. Op weg naar de rechtszaal weet hij de bewaarders om de tuin te leiden en gaat er met de moordenaar, de eenendertigjarige arbeider Anthony Lemaire vandoor. Hamel neemt contact op met de politie en kondigt zijn voornemen aan. Hij zal Lemaire zeven dagen lang martelen voordat hij hem vermoordt.

De politie, in concreto sergeant Hercule, begint een race tegen de klok om Lemaire te vinden voordat hij vermoord wordt. Maar ook sergeant Hercule heeft zijn eigen spoken waar hij mee vechten moet, en veel gewone burgers zijn niet bepaald behulpzaam om Hercule te helpen Lemaire te redden.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Wilders-interview: ‘Merkel is bang’ en ‘Europa moet opstaan’

Geert Wilders (Foto: Flickr/pietplaat)

In een interview met het weekblad Der Spiegel zegt PVV-leider Geert Wilders dat de Duitse bondskanselier Angela Merkel angst heeft voor een Duitse variant van hemzelf. ‘Een charismatische persoon zonder rechts-extremistisch verleden’ zou in Duitsland inmiddels op twintig procent van de stemmen kunnen rekenen. Wilders zegt verder dat “Europa moet opstaan en de islamitische wereld moet zeggen: genoeg is genoeg, wij zullen ons weren, met democratische middelen.” Ook herhaalt hij zijn roep om een verbod op de Koran.

“Wat we in Nederland al hebben beleefd, gebeurt nu in Duitsland. Ook in Duitsland zijn de dingen in beweging gekomen,” constateert Wilders volgens de vooraankondiging van het interview dat gisteren verscheen. Wilders doelt daarmee op het debat dat op gang is gekomen na de publicatie van het boek Deutschland schafft sich ab van de SPD-politicus Thilo Sarrazin en de oprichting van een ‘Duitse variant van de PVV’, de partij Die Freiheit. Wilders sprak begin vorige maand in Berlijn bij een bijeenkomst van die partij.

Merkels angst
Wilders toont de laatste weken opvallend veel interesse in de uitspraken van de Duitse bondskanselier. Beschuldigen en lofuitingen wisselen elkaar in rap tempo af en steeds volgen er weer reacties uit Duitsland.

Merkel baarde recent wereldwijd opzien met haar uitspraken dat de multiculturele-methode heeft gefaald. Ze zei dat kort nadat Wilders, tijdens zijn toespraak in Berlijn, haar had beschuldigd blind te zijn voor de gevaren van de Islam. Wilders sprak over Merkels vermeende ommezwaai zijn lof uit, waarop Merkel zich genoodzaakt voelde duidelijk te maken met Wilders niets te maken te willen hebben.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De blinde horlogemaker

Klokwerk (Foto: Wikimedia Commons)

In eindeloos typende apen, de onmisbare inleiding voor dit tweede deel, kon je gister lezen dat critici van de evolutieleer vaak denken de macht van de grote getallen aan hun zijde te weten. Maar inmiddels weten we dat de metafoor van evolutie als blind toeval, als eindeloos typende apen die Shakespeares Hamlet produceren van geen kant deugt. Aanhangers van creationisme of Intelligent Design stellen dat het simpelweg onmogelijk is dat het genoom van bijvoorbeeld een amoebe zich ontwikkelt tot iets als een lintworm, dat zich op zijn beurt verder ontwikkelt tot een weer hogere levensvorm.

Iemand die het tot zijn levenswerk heeft gemaakt om tegenwerpingen vanuit creationistische hoek te ontzenuwen, is de Britse evolutiebioloog Richard Dawkins. Volgens hem is het postuleren van een almachtige god die alles heeft geschapen bovendien een filosofisch zwaktebod en slechts het verplaatsen van het probleem: hoe minimaal is immers de kans wel niet dat zo’n almachtige schepper spontaan is ontstaan?

Met name in zijn boek The Blind Watchmaker (1986), een doorwrocht vervolg op The Selfish Gene uit 1976 voert Dawkins tal van argumenten aan voor evolutie die wordt gestuurd door natuurlijke selectie. De titel is een verwijzing naar het werk van de 18e eeuwse filosoof William Paley. Palley betoogde in zijn boek Natural Theology dat de complexiteit van organismen bewijs is voor het bestaan van een goddelijke schepper, net zoals het complexe raderwerk van een horloge bewijs is voor een vernuftige horlogemaker. Volgens Dawkins is er echter helemaal geen horlogemaker, het ordenende principe is uiteindelijk blind. Natuurlijke selectie, primair een hybride van ecologische en seksuele selectie beschouwt Dawkins als de drijvende kracht achter de evolutie. Met toeval heeft het niets van doen:

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Minister van Financiën Schäuble blaft eigen woordvoerder af

Wolfgang Schäuble en Michael Offer // screenshot YouTubeDe Duitse minister van Financiën Wolfgang Schäuble heeft voor lopende camera’s zijn woordvoerder er flink van langs gegeven. De ongelukkige ambtenaar was voor een persconferentie vergeten een persbericht aan de journalisten uit te delen, wat een woede-aanval van de minister tot gevolg had. Boos verliet Schäuble de zaal.

Eigenlijk had het een vrolijke bijeenkomst moeten worden, want Schäuble wilde de nieuwe schattingen presenteren over de verwachte belastinginkomsten. En die zijn dankzij de aantrekkende economie tientallen miljarden euro’s hoger dan eerder was berekend.

Maar woordvoerder Michael Offer had de persberichten met alle cijfers en grafieken nog niet verdeeld onder het journaille. En dat terwijl Schäuble, naar eigen zeggen, hem dat expliciet had opgedragen. Toen dat bij de persconferentie duidelijk werd, beet Schäuble voor lopende camera’s zijn woordvoerder toe: “Reden Sie nicht, aber sorgen Sie darfur das die Zahlen jetzt verteilt werden!” (“Praat u niet meer, maar zorg ervoor dat de cijfers nu worden verdeeld”). Daarop verliet Schäuble de zaal om pas 20 minuten later terug te keren.

Veeleisend
Toen tekst eindelijk uitgedeeld was en Schäuble weer achter de tafel zat, ontbrak de woordvoerder. Schäuble: “Wir warten noch bis der Offer da ist. Er soll den Scheiberhaufen schon selber genießen” (“We wachten nog op Offer. Hij moet van deze puinhoop wel zelf kunnen genieten”). Toen Offer er was en de persconferentie begon, drong Schäuble hem nu echt snel te beginnen: “Komm, fangen Sie an. Ich zeige heute meine Spottische Seite.” (“Kom op, begin nu maar. Ik laat me vandaag van mijn spottende kant zien.”).

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Vorige Volgende