Prinsjesdag en de mythe van de schaarse middelen

Tijdens Prinsjesdag wordt de begroting van de overheid voor volgend jaar gepresenteerd. Zoals altijd zal er weer veel met miljarden worden gegoocheld. In de politiek gaat het om ‘keuzes maken in schaarste’ zoals Mark Rutte het onlangs in Zomergasten uitdrukte. Over welke schaarste heeft hij het, en waar gaat het bij Prinsjesdag werkelijk om? Ondanks zijn hoge functie is Mark Rutte een bescheiden en keurige liberaal. Wie hem in Zomergasten heeft gezien weet dat hij niet machtshongerig is en dat hij het als zijn taak ziet schaarse middelen zo goed mogelijk te verdelen. Ook zijn collega’s denken er zo over. Sander Dekker bijvoorbeeld weigerde onlangs in te gaan op een verzoek van de nieuwe omroepbaas Shula Rijxman om het budget voor de omroep met vijftig miljoen te verhogen. Zijn motivatie : Het is niet reëel […] De publieke omroep is natuurlijk belangrijk, maar we hebben het hier niet over de nationale veiligheid of [over] onderwijs voor onze kinderen. Het is dus een soort triage: bij een gegeven budget bepalen politici welke overheidstaken prioriteit hebben. Niet alles kan doorgang vinden en ze moeten daarom vaak pijnlijke keuzes maken. Het publiek van informatie voorzien - hoe belangrijk ook - heeft volgens Dekker een lagere prioriteit dan veiligheid en onderwijs [1]. Hij moet woekeren met schaarse middelen. Mij gaat het nu niet om de vraag of dit een terechte keuze is – ik denk het niet – maar om een andere vraag: wat zijn die schaarse middelen?

Door: Foto: Pixel Addict (cc)
Waan van de dag

Worden elektrische auto’s de oorzaak van de volgende oliecrisis?

, door

Bloomberg New Energy Finance (BNEF) beschrijft hoe elektrische auto’s de volgende oliecrisis kunnen veroorzaken. De huidige oliecrisis begon volgens BNEF in 2014 met overproductie van 2 miljoen vaten olie per dag. Op basis daarvan en op basis van het huidige groeitempo van de verkoop van elektrische auto’s ontstaat vanaf 2023 een vraaguitval van 2 miljoen vaten olie per dag. Waarmee net als nu een overschot op de markt ontstaat, niet door te veel aanbod, maar door gebrek aan vraag.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Dossier Crisis geopend

, door

CrisisIn het ovenverse milieu-jaarverslag 2007 [.pdf] van de firma GeenStijl wordt gesteld dat het (witte) broodblog uit Amsterdam-Noord meer postjes over het milieu heeft gepubliceerd dan het “linksradicale Sargasso”. Dat zullen ‘Mensen met Verstand van Tellen’ maar eens moeten natellen en laat dan gelijk een commissie van wijze mannen (m/v) bepalen of stijlloze postjes als “Duyvendak is een ayatollah” ook onder het thema milieu vallen? In ieder geval hebben Mensen met Verstand van Tellen het op Sargasso vanaf vandaag een stuk makkelijker na het openen van het dossier “Crisis”. Hier staan alle postjes aangaande het milieu van het afgelopen jaar handig gesorteerd op thema: energie, grondstoffen, klimaatverandering, ecosystemen, biodiversiteit en voedselvoorziening.

Waarom de naam “Crisis”? Volgende week op dinsdag 23 september is het World Overshoot Day: de dag van het jaar dat de mensheid de hoeveelheid grondstoffen heeft geconsumeerd die de aarde in één jaar kan produceren (lees ook). Vanaf volgende week dinsdag teren we in op wat er nog is. Twee jaar geleden viel World Overshoot Day nog op 9 oktober, maar omdat de wereldbevolking groeit en welvarender wordt consumeren we meer en valt deze dag steeds eerder. Koperdieven, modderkoekjes, superstormen, hoge olieprijzen zijn inmiddels dagelijkse begrippen geworden. Naarmate World Overshoot Day verder naar voren kruipt in het jaar wordt de kwalificatie Crisis steeds legitiemer.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Sargasso’s zomer

, door

weekendlogo123.jpgNu de lezers massaal met vakantie zijn, en ik dus eigenlijk voor de kat z’n kut schrijf, zijn hoogdravende en diepzinnige bijdragen niet op hun plaats. Daarom plaats ik hier voorlopig alleen wat lichte kost.

Het alleenrecht op eerlijk delen

Een schip op het strand is een baken in zee. Maar niet voor landrotten (de samenleving) en zeker niet voor de politiek. Want toen het gerommel op de oliemarkt begon had iedereen zwaar economisch weer kunnen voorzien. Immers: als de olie niest is de wereld verkouden. Omdat onze economie helemaal geschoeid is op twee principes: 1) olie is volop aanwezig 2) olie is relatief goedkoop. Nu niet meer aan deze voorwaarden is voldaan is het dominodag.

Om te beginnen stijgt de inflatie, want de energie wordt duurder en daardoor transport, productie en opslag van goederen. Eigenlijk wordt alles duurder. De marges voor bedrijven worden kleiner, er wordt gehakt en de spaanders vallen op de arbeidsmarkt. De beurzen die door de hypotheekcrisis (zo redeneert men althans, want eigenlijk is alles olie) al aan het zakken waren, zakken nog harder. De pensioenen worden minder waard, dus moeten we met z’n alleen meer premie ophoesten. En ga zo maar door, kortom: flink pijn in de portemonnee.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Quote du Jour

Quote du Jour | Duikpak…

, door

”Iemand als Bill Clinton had zich al lang in een duikpak gehesen om poolshoogte te nemen” (De invloedrijke Amerikaanse Democraat Ed Rendell).

Barack Obama krijgt harde kritiek uit eigen kamp, omdat hij te traag op de olievervuiling heeft gereageerd en het aan BP heeft overgelaten om het lek te dichten. BP wordt inderdaad een flinke vlek op het cv van BO. Obama is echter geen Bill Clinton. Hij dankt zijn loopbaan niet aan zijn vrouw, is niet verwikkeld in (seks)schandalen en speelt geen saxofoon. Obama heeft een flinke fout gemaakt en geeft dat toe op een persconferentie. Sterker: Obama haalde gister ook uit naar de “gemoedelijke en soms corrupte banden” van de olie-industrie met regulators van de overheid. Elizabeth Birnbaum, het hoofd van de dienst olieboringen op zee, kon bovendien haar biezen pakken. Opgeruimd staat netjes. Leve de verandering. Nu alleen nog even dat lek dichten en de olievlek opruimen.

Quote du Jour

Quote du Jour | Slurpen maar

, door

‘De crisis van de Amerikaanse auto-industrie kent drie schuldigen: fabrikanten die voor de easy buck gaan met producten die niet toekomstbestendig zijn, de politiek die de trucks en SUV’s niet durfde aan te pakken, en een consument die met zijn hormonen denkt, in plaats van met zijn verstand’.
Nee, hier geen superdeskundige aan het woord, maar gewoon een bovenmodale columnist met een goed journalistiek geheugen. Het feit dat de drie grote fabrikanten van VS-benzineslurpers (Ford, General Motors en Chrysler) 17 miljard dollar aan steun in de schoot krijgen geworpen (en van Obama nog eens eenzelfde bedrag eisen als hij aan het bewind komt) heeft nogal wat commotie veroorzaakt. Ook internationaal wordt deze stap fel bekritiseerd. Immers, deze fabrikanten zijn tegen beter weten in gewoon bakken blijven bouwen met een kolk in de tank. Lieten zich vervolgens deklasseren door Japanse en Europese merken, die wél doorhadden dat zuinig de trend zou worden.
En dan te bedenken dat dit niet de eerste keer is. Ook na de oliecrisis van 1973 (even nostalgisch terugdenken aan de autoloze zondag van Den Uyl) lieten de Amerikanen het bij een mislukt experiment van ‘compact cars’, om alras weer terug te keren naar de Hummer-tanks en superspacy SUV’s. Misschien zijn Amerikaanse mannen generiek toch kleiner geschapen en dient de grootte van hun mobiel ter compensatie van een en ander. Anders is niet goed te verklaren waarom de zaken zijn gegaan zoals ze zijn gegaan.

Quote du Jour

Quote du Jour | Geen windeieren

, door

“This is another set of competitive earnings for Shell shareholders. Good operating performance, combined with increased oil and gas prices, offset the impact of weaker downstream conditions in the second quarter 2008. Shell is making substantial, targeted investments to grow the company for shareholders and help ensure that energy markets remain well supplied.” (Jeroen vd Veer, CEO Shell)

Shell maakt in één kwartaal 10,9 miljard dollar winst. Terwijl de hele wereld lijdt onder de kredietcrisis en de zomer zwaar was vanwege de hoge olieprijs, gaan ze bij Shell fluitend door de gang. De contrasten zijn enorm.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Volgende