#Dezeweek | Nederland anno 2013

Stel dat er over honderd jaar nog geschiedenisboeken zouden bestaan. En stel dat over honderd jaar iemand in die boeken de verschrikkelijke moeite zou doen om Nederland anno 2013 te duiden. Diezelfde taak kostte mannen in andere tijdvakken al de nodige kopzorgen, maar de historicus van de 22e eeuw zou zich altijd nog kunnen beroepen op twee nationale rellen die zich dit bewuste jaar voltrokken. De tweede rel is verreweg de minst leuke van het tweetal. Dat zeg ik met enige voorzichtigheid, we zitten er immers nog middenin. Zolang de Pietitie nog groeit, is het geraas nog lang niet gestaakt. En dan kan men wel beweren dat de discussie eigenlijk niet bestaat, een einde is zeker nog niet in zicht. Nederland kan ontzettend leuk zijn als iedereen zonder mening ineens zijn mening gaat verkondigen, maar nu toch echt even niet.

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022
Foto: copyright ok. Gecheckt 10-02-2022

Politiek Kwartier | De W van Polder

COLUMN - Deze week realiseert Klokwerk zich dat het Nederlandse polderbeleid eigenlijk precies zo in elkaar steekt als het koningslied.

Goed, PvdA en VVD zijn dan niet mijn partijen, maar eerlijk gezegd had ik vorig jaar nog wel zin in deze regering. Het hele idee om het politieke debat nu eens niet met een regeerakkoord voor vier jaar dicht te rammen leek me… verfrissend. Een kabinet dat naar draagvlak zoekt, dat betekent kansen voor goede ideeën uit de samenleving. En omdat we in een crisis zitten en moeten (of willen) bezuinigen is de tijd rijp voor slimme hervormingen. Dacht ik.

Naïef natuurlijk. Onder druk wordt alles vloeibaar, behalve in het land dat het water als grootste vijand heeft. De resultaten vallen na een half jaar polderen dan ook behoorlijk tegen. Oppositiepartijen en sociale partners blijken net zo visieloos als ze het kabinet vinden. In plaats van met slimme alternatieven te komen blijken ze slechts meesters in de kunst van het afzwakken. Het huurakkoord, het sociaal akkoord, het zorgakkoord… allemaal plannen die wat geld uit die sectoren melken, maar de zaken feitelijk laten zoals ze zijn.

Terwijl er nogal wat problemen zijn op te lossen.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

#Dezeweek | Vieze Ratatouille

COLUMN - Nog één keer over het Koningslied dan. Dat is een vieze ratatouille, waardoor je toch weer iets meer van Nederland gaat houden.

Ik heb gesmuld de afgelopen week. De rel rondom het koningslied was er één om de vingers bij af te likken. Onevenaarbaar kneuterig op alle fronten. Het lied was natuurlijk een waar gedrocht, de communicatie wellicht nog slechter. Maar het allermooiste vond ik dat uiteindelijk de ontstane rel erin slaagde Nederland anno nu zóveel beter te beschrijven dan het lied zelf.

Ewbank maakte een denkfoutje. Hij was hoogstwaarschijnlijk in de veronderstelling dat wanneer hij ‘van alles wat’ zou hebben, hij ook ‘voor ieder wat wils’ zou hebben. Tot zover klopt het nog, maar inherent daaraan is natuurlijk ook dat er ‘voor ieder wat haats’ is. Ik wil mezelf bijvoorbeeld al van kant maken als ik Ruth Jacott op televisie zie, maar er zullen natuurlijk ook mensen zijn die enkel bij het zien van Ali B al zin krijgen om PVV te stemmen. Het Koningslied werd een goor compromis waar niemand het mee eens was. Eén grote ratatouille, en iedereen vond ‘m vies.

Net toen ik deze ratatouille in gratie had opgenomen – ik kende de tekst, en was er klaar voor het dinsdagavond half acht uit volgegoten borst, als ware het een geuzenlied, mee te blèren – barstte de bom. Blijkbaar waren de kritiek en de (onjuiste) bejegeningen van taalfouten Ewbank te veel geworden en vond hij het gepast, als enige paraplu in de zeikregen, de biezen te pakken. Hij ‘trok het Koningslied terug’. Dit was al leuk. Sinds wanneer kun je een liedje terugtrekken? Hoe gaat dat praktisch in z’n werk? Ergens was het ook wel een beetje treurig. Het maakte vooral duidelijk dat Ewbank dat hele liedje zelf ook maar niks vond. Anders blijf je er, zelfs in een flinke zeiktsunami, gewoon achter staan.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Geen bal op tv | Het Koningslied

COLUMN - John Ewbank had het Koningslied teruggetrokken. Maar toen besloot de machtige Joop van den Ende zich ermee te bemoeien. En alles werd duidelijk.

Het liet me maar niet los, dat Koningslied. Helaas. De melodie had zich in mijn hoofd genesteld als een parasiet die niet zou weggaan voordat hij mij kapot had gemaakt. “Daar sta je dan”, kermt mijn innerlijke Marco Borsato de godganse dag, “de dag die je wist dat zou komen is eindelijk hiiiiieeeerrr!” Ik weet niet zeker of die ene zin op de andere zin volgt, maar zo dringt de parasiet zich keer op keer aan mij op. 

Ik sprak er met een professioneel muzikant over. Toen hij het lied voor de eerste keer hoorde, vond ie het knap in elkaar zitten. Dat het geen meezinger was vond ie een rare keuze, maar verder vond hij dat John Ewbank zijn status had waargemaakt. Hij had gelijk, zag ik in. Zie maar eens een melodie te bedenken waarin je al die kromme kutzinnen kan gieten. Het klinkt als het slotlied van de eindmusical van basisschool De Ommerink te Almere Buiten, maar ga d’r maar aan staan.

Hoe knap het ook is, toen mijn muzikale connectie de analyse van De Snijtafel had gezien (omfietsfragmentje!), moest hij toegeven dat John Ewbank c.s. waren doorgeschoten in hun poging een democratisch lied te schrijven. Heel Nederland een zinnetje in laten sturen en dan aan Guus Meeuwis en Daphne Dekkers de opdracht geven om er een tekst van te brouwen, da’s het muzikale equivalent van heel Nederland ideeën laten bedenken over hoe we criminaliteit moeten aanpakken en dan aan Ivo Opstelten en Fred Teeven vragen om er beleid van te maken. Moet je niet willen met z’n allen.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Tjebbe van Tijen (cc)

De revolutie begint bij het Koningslied

Laat ons strijden voor intrekking van de intrekking van de intrekking van het koningslied, stelt gastblogger Jair Schalkwijk.

Wat een heuse volksoproer beloofde te zijn, werd gisteren op de valreep de kop ingedrukt. De intrekking van het koningslied is officieel ingetrokken, en dat is jammer. In televisieprogramma’s afgelopen vrijdag werd het lied gekraakt. Een neerlandicus vond acht fouten in één strofe. Op Twitter gniffelde men om suffe fouten zoals ‘de W van stamppot eten’. Op zaterdag ontstond er een ware mediastorm waarin zelfs de apolitieke gebruikers van Facebook hun tanden lieten zien. Niet sinds de protesten tegen kernwapens in 1983 zag men in Nederland zoveel eensgezindheid over wat goed en wat slecht is.

Waar Fred Teeven wankelde maar wel bleef zitten, kwam Ewbank met een daverende klap neer. Een klinkende overwinning voor Nederland! Geen gelobby of gepolder: het volk kwam, luisterde en overwon. Zondag voelde daarom als de prelude voor een nieuw bewustzijn. Tegen de domme verheerlijking van dijken en saaie maaltijden. Voor muziek met inhoud en kwaliteit.

Meer dan dat, was de manier waarop en de snelheid waarmee dit allemaal gebeurde van onhollandse proporties.

Het deed denken aan revoluties zoals we ze op televisie zien. Een zelfbewust en krachtig volk dat in al zijn diversiteit een eensgezindheid ontwikkelt. Een groep mensen zonder leiders die zichzelf richting geeft, en de gewone en de sociale media als communicerende kracht. Nederland heeft nog het vermogen om te protesteren, Nederland leeft nog volop.

Foto: copyright ok. Gecheckt 10-02-2022

Op zoek naar een nieuw koningslied

Collega Jona Lendering suggereerde hier dat hij mensen kende die het Koningslied wisten te waarderen. Doordat er op de sociale media een hetze tegen het koningslied ontstaan was, werd deze mensen onschuldig vertier ontnomen. Het verontrustte Jona dat een kleine groep twitteraars kon bepalen wat wel en wat niet deugde. De dictatuur van de mondige minderheid.

Sneu voor de vrienden van Jona, maar mijns inziens heeft de mondige minderheid niets meer dan z’n plicht gedaan. Het zijn John Ewbank, Marco Borsato, Paul de Leeuw, Daphne Dekkers, Guus Meeuwis, Ali B. en iedereen die zijn of haar medewerking aan dit gedrocht heeft verleend, die hun verantwoordelijkheid hebben ontlopen. Ware ik Willem-Alexander geweest, ik had mijn kroon geweigerd. Van een volk dat mij hiermee denkt te eren, wil ik geen koning zijn.

Er moet nu een nieuw lied gezocht worden. Een lied waarin iedereen zich kan vinden, een lied dat meebrulbaar is, dat niks betekent en dat alles zegt. Ik stel ‘Ik hou van u’ voor, van het Belgische Noordkaap, een onschuldig walsje met een even eenvoudige als hartverwarmende tekst. Mochten deze woorden tegelijkertijd uit zestien miljoen keeltjes klinken, dan komt het wellicht allemaal nog goed.

U kunt uw suggesties hieronder doen. Of mailen naar de Rijksvoorlichtingsdienst.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Gerard Stolk (cc)

Kapotgeorganiseerd

OPINIE - We moeten het dan toch maar eens over Rotterdam hebben. Over Jan-met-de-Jatjes bijvoorbeeld, en de Pluk-je-kaal-straat. Kijk, dattu ‘t effe weet: Rotterdammers geven dus bijnamen aan straten en gebouwen. Gewoon, van die dingen die spontaan ontstaan, in de volksmond zoals dat dan heet. Jan-met-de-Jatjes, dat is het beeld De Verwoeste Stad van Ossip Zadkine ter nagedachtenis aan het bombardement van 1940. Een erg geliefd beeld in onze stad, en blijft ‘r goffedomme met je klauwe vanaf, maar toch is het Jan-met-de-Jatjes. En de Pluk-je-kaalstraat is de Puntegaalstraat, waar ooit het belastingkantoor stond. En zo ken ik nog wel effe doorgaan hoor!

Maar de lol is er al een tijdje vanaf. De gemeente Rotterdam heeft in haar wijsheid besloten dat we bijnamen voortaan gaan organiseren. Zo wordt alles mooi gladgestreken en van alle volkse humor ontdaan, en zo heet deErasmusbrug dus ook De Zwaan. Ik geloof dat dat het resultaat was van een prijsvraag. De stad vond dat vrolijker klinken dan De Erectie van Peper (oud-burgemeester Bram Peper) of De Wipkip. Want denk nou niet dat de gemeente kan voorkomen dat Rotterdammers tòch bijnamen bedenken die minder vleiend zijn.

Nederlandse bestuurders hebben de neiging om alle spontaneïteit de kop in te drukken, om het allemaal in ‘goede’ banen te leiden. Het zijn eigenlijk control freaks. We moeten koste wat kost zien te voorkomen dat er iets negatiefs boven komt drijven. Dat moeten we niet willen met z’n allen! Voor je het weet is er iemand beledigd en dat – weten we allemaal – gebeurt nogal snel in Nederland.

Foto: Martin Abegglen (cc)

Koningslied

OPINIE - Ik ben Romeo uit het zicht verloren. Het was een aardige kerel die me steeds weer wist te verbazen met de intensiteit van zijn liefde voor de monarchie. Waar de Oranjes ook verschenen, Romeo stond vooraan om te applaudisseren. Bij hem thuis hingen niet alleen allerlei foto’s van leden van de koninklijke familie aan de muur, maar hij had bij de voordeur ook een prachtige bronzen buste staan van – als ik me goed herinner – koningin Juliana. Niemand kende het Oranje-nieuws zo goed als hij.

De mediamachine zijnde de mediamachine werd Romeo op een gegeven moment zelf nieuws. Een opinieblad interviewde hem en nog enkele andere Oranje-fans, en hij vertelde dat Margriet en Pieter hem herkenden en speciaal naar hém zwaaiden. Ik heb zo’n vermoeden dat deze omkering van de verhoudingen een van de hoogtepunten uit Romeo’s leven is geweest.

Romeo twittert niet. Hij heeft geen pagina op Facebook. Hij heeft zijn mening gisteren niet gegeven over het Koningslied, althans niet op een wijze die u en ik in staat stellen er online kennis van te nemen. Hem inschattend vindt hij het prachtig.

En dan is er Charlene. Zij gebruikt de sociale media wel en was gisteren, toen heel het land zich vrolijk maakte over het Koningslied, opvallend stil. Toen ik haar vroeg waarom, antwoordde ze dat het vaak zo’n gedoe is als je online een impopulair standpunt inneemt. Ze weet waarover ze het heeft, want ze is wel eens persoonlijk aangevallen en was daar nog lang van overstuur.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: FaceMePLS (cc)

Het Koningslied is een populistisch lied

ANALYSE - Bent u al aan het oefenen op het nieuwe ‘Koningslied’ dat we op 30 april allemaal moeten gaan zingen? Er valt enorm veel uit te leren over wat het Nederlanderschap aan het begin van de 21ste eeuw betekent.

Muzikaal is het een allegaartje dat de laatste jaren steeds uit de kast wordt gehaald als de nationale eenheid benadrukt moet worden: een zoete melodie die doet herinneren aan musicals en dan wat rap erdoorheen, omdat dit iets moet zijn voor jongeren en multiculturaliteit. Al een jaar of twintig is rap de jongerenmuziek bij uitstek, bij sommige van de rappers die je hoort in het Koningslied zijn de eerste grijze haren al een paar jaar geleden weggespoeld.

Maar het gaat mij natuurlijk om de tekst. Die is een schatkamer van modern Nederlanderschap.
Populisme is een politieke stijl die claimt dat ‘het volk’ een eenheid is dat één belang heeft en één mening. Dat belang en die mening staan tegenover het gedrag van de elite, maar er is één leider die precies samenvalt met het volk. In die zin is het Koningslied een populistisch lied.

Er zijn verwijzingen naar allerlei eerdere liederen die de volksaard moesten uitdrukken, van het Wilhelmus (‘De W van welkom in ons midden / Tot welke God je ook moge bidden’) via de Zilverenvloot (‘En hoe klein we ook zijn / Onze daden zijn groot ‘), De Genestets Boutade, André Hazes’ Wij houden van Oranje (‘Heel Oranje staat zij aan zij‘) tot en met Vijftien miljoen mensen (‘Miljoenen coaches die beter weten’).