Tegendenkers | Kapitalisme: verraden ideaal?

De hogepriesteres van het kapitalisme, Ayn Rand, en haar trouwe volgeling Alan Greenspan creëerden een utopie die onhoudbaar bleek. Wat bepaalde de invloed van filosofe Ayn Rand op econoom Alan Greenspan? Bij het debat daarover zijn drie uitgangspunten fundamenteel. In de eerste plaats gaat een bekende sociologische wetmatigheid op over sektes of kleine groepen die pretenderen een absolute waarheid in pacht te hebben. Daarin komen vaak spanningen voor, gevolgd door uitstotingen van leden. Mooi voorbeeld: de objectivisten, aanhangers van de filosofie van Ayn Rand. Zowel tijdens haar leven als na haar dood, werd er heftig gestreden over de ware leer. De meest spectaculaire breuk in de groep jonge bewonderaars die zij om zich heen verzamelde (en die, wonderlijk genoeg gezien haar nadruk op het belang van het individu, The Collective heette), was met Nathaniel Branden. Deze psycholoog was officieel de belangrijkste vertegenwoordiger van het objectivisme naar de buitenwereld, en stond bekend als de door haarzelf aangewezen opvolger van Rand. De groepsleden wisten niet dat hij, ondanks het grote leeftijdsverschil, in het geheim ook haar minnaar was.

Foto: copyright ok. Gecheckt 10-02-2022

minimax | Bankiers

MINIMAX - Joris Luyendijk legde een aantal weken geleden in Tegenlicht uit dat veel van de moderne bankiers die hij bestudeerde voor zijn blog op The Guardian psychopaten zijn. Of autisten. Het ging over een bepaald type bankier. Het type dat geen idee heeft hoe mensen in elkaar zitten. Cijferfreaks die in andere tijden op de brandstapel geëindigd waren. En nu de dienst uitmaken. Revenge of the nerds.

Een wetenschapper liet zien dat sommige bankiers langere ringvingers dan middelvingers hebben. Of langere wijsvingers. Of ging dat niet over bankiers maar over autisten? De precieze reden van het fragment ontging mij. Maar de boodschap was duidelijk: de top van de financiële wereld bestond uit Patrick Batemannen. Ze praatten over miljoenen alsof het Monopoly-geld was. Totaal van de wereld losgezongen. In een ander programma had ik al gezien: hoe hoger de bonus, hoe groter de teleurstelling. Het is altijd te weinig. Probleem is ook dat er geen malus tegenover de bonus staat. Als je het slecht doet, wordt het geld dat je al hebt verdiend niet teruggepakt.

Een week eerder las ik in Trouw een interview met de Amerikaanse econome Deirdre McClosky. Zij noemde kapitalisme een vorm van liefde.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Earth is f*cked, more or less

Het kapitalistische systeem dwingt korte termijn handelen af en daarom zullen zelfs de oplossingen voor milieu-problemen korte-termijn oplossingen zijn en dus op de lange-termijn mislukken. Dit stelt Brad Werner onderzoeker Complexe Systemen aan de University of California. De enige oplossing? Rebellie, aldus Werner.

Foto: copyright ok. Gecheckt 28-02-2022

De antikapitalistische Olympische Spelen

Zijn de Olympische Spelen op te vatten als een voorbeeld van antikapitalistische maatschappijkritiek?

Nu de Olympische Spelen van 2012 zijn afgelopen, is het weer eens duidelijk geworden dat topsport een bijzonder grote publiekstrekker is. Het staat buiten kijf dat honderden miljoenen (miljarden?) mensen op zijn minst een deel van de Spelen op de televisie of anderszins hebben bekeken. Waar komt deze aantrekkingskracht vandaan? Misschien ligt het antwoord op deze vraag wel besloten in het gegeven dat de Olympische Spelen (wanneer de organiserende instanties buiten beschouwing worden gelaten) een impliciete kritiek vormen op het kapitalistische keurslijf waarin een groot deel van ons dagelijks leven zich afspeelt.

Voor de meesten van ons is werk repetitief en weinig opwindend. Een niet onaanzienlijk deel van de werkweek wordt doorgaans gespendeerd aan het aftellen tot vrijdagmiddag. Wij werken dan ook in hoofdzaak om geld te verdienen en niet voor onze lol. Voor olympische atleten werkt het anders. Zwemster Ranomi Kromowidjojo lag niet jarenlang iedere ochtend op een onchristelijk uur in het zwembad om er financieel beter van te worden. Weliswaar levert een gouden olympische medaille het nodige op, maar er zijn talloze efficiëntere manieren om een goede boterham te verdienen. We kunnen er dus veilig vanuit gaan dat financieel gewin hooguit een nevenproduct en zeker niet het hoofddoel was van Kromowidjojo’s inspanningen.

Zodoende is voor olympische atleten (en voor snelwandelaars en luchtgeweerschutters is dit zéker het geval) persoonlijke, innerlijke uitnemendheid het streefdoel. Uiterlijke zaken zoals geld, maar ook roem, komen ver daarachter.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Zomercollege: de gestage economische teloorgang van het Westen

Jon Moynihan is uitvoerend voorzitter van de PA Consulting Group, een internationaal adviesbureau op het gebied van alle aspecten van IT, management en innovatie in werkelijk alle sectoren van overheid en bedrijfsleven; of het nu zakelijke en financiële dienstverlening betreft, industrie en logistiek, of (semi-)overheid en de nutssector.

AP’s paradepaardjes draaien om kostenbesparing en efficiëntie. Het stemt dan ook weinig hoopgevend dat Moynihan in een uitvoerige powerpointpresentatie voor de London School of Economics eerder dit jaar, voorspelde dat het Westen gedoemd is achteruit te blijven kachelen terwijl opkomende industriën als China, India en Brazilië het stokje van het economisch wereldleiderschap langzaam maar zeker over zullen nemen.

Kort en goed: we zijn flink de klos, en in zijn lezing legt Moynihan uit waarom. De globalisering doet ons de das om. Onze levensstandaard en lonen liggen te hoog in vergelijking met de rest van de wereld; de inkomensongelijkheid is te groot en er is derhalve niets dat de Chinezen of Brazilianen niet goedkoper kunnen doen. Gevolg: het massaal wegspoelen van banen naar lagelonenlanden. Begon dat met ongeschoolde arbeid, inmiddels kunnen landen als China, Taiwan, Korea en Brazilië goedkoper elektronica en auto’s maken dan Europese of Amerikaanse landen.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Foto Wikipedia copyright ok. Gecheckt 22-09-2022

Aasgierkapitalisme (deel 2)

Als je je huis gedwongen moet verkopen ben je de sjaak. Volgens onderzoek van de Erasmus Universiteit brengt het gemiddeld 37% minder op dan op de executiemarkt. Op een huis van 270.000 euro is dat dus een ton. De redenen: banken willen overhaast van de panden af en de executiemarkt is ondoorzichtig en moeilijk toegankelijk. Eind 2011 legde de NMa ook nog eens een boete op aan 14 huizenhandelaren omdat ze de prijzen op executieveilingen kunstmatig laag hielden.

Een van deze aasgieren zagen we in de uitzending van Zembla van 24 februari jl. Hij banjerde doodleuk door het huis van een gezin met drie kinderen dat wanhopig aan het vechten was tegen executieverkoop – iets dat hen meer dan een halve ton aan restschuld zou opleveren. Op de opmerking van de Zembla-reporter dat zijn winst het verlies is van het gedupeerde gezin, antwoordde de opkoper: “Maar dat is alle handel natuurlijk, he?”.

En nu blijkt er nog een speler te zijn die de gedupeerde ex-huiseigenaar een poot uitdraait: de notaris. Alleen de notaris is bevoegd een executieveiling te organiseren, en deze mag sinds 1999 zelf zijn vergoeding bepalen. En dat doet hij dan ook: uit onderzoek van de Vereniging Eigen Huis (VEH) blijkt o.a. dat veilingnotarissen nog al eens de volledige kosten van een executieveiling, waar meerdere panden onder de hamer gaan, doorberekenen aan elke afzonderlijke koper. De VEH noemt een voorbeeld van een notaris die de €1.350 die hij aan totale kosten had voor een veiling van 21 huizen – denk aan zaalhuur, advertentie en afslager – in zijn geheel in rekening bracht bij elk van 21 kopers.

Foto: takomabibelot (cc)

De gewetensnood van de Goldmanite

De ontslagbrief van Greg Smith in de New York Times was meteen een hit.  Smith neemt ontslag als topman bij Goldman Sachs, omdat hij gewetensbezwaren heeft. In zijn brief ontvouwt hij hoe de traditionele bedrijfscultuur van klantgerichtheid, integriteit en bescheidenheid is verdwenen uit de meer dan 143 jaar oude investeringsbank. Het gaat alleen nog maar om geld verdienen, en niet meer om de klant. Die nieuwe cultuur is ‘destructief en giftig’, want zonder klanten ben je uiteindelijk nergens, niet waar? Reacties op de brief variëren. Sommigen prijzen Smith om zijn moed, vele anderen vragen zich af waarom Smith er in hemelsnaam 12 jaar over gedaan heeft om tot deze beslissing te komen. En waarom Smith überhaupt bij Goldman is gaan werken.  

Als je bij een investeringsbank gaat werken, weet je waar je aan begint. Je hoeft de boeken van Michael Lewis over de Wall Street-‘cultuur’ er maar op na te slaan. Ook Goldman zelf is natuurlijk geen onbekende. Goldman heeft een lange geschiedenis van dubieuze praktijken, van de beurskracht van 1929 tot de internetzeepbel van 2000 en de hypotheekbubbel van 2008. Een genadeloos stuk van Rolling Stone Magazine zette die geschiedenis nog eens uiteen. Uit dat stuk is bij velen het beeld van Goldman als ‘great vampire squid wrapped around the face of humanity blijven hangen. De tentakels van Goldman reiken over de hele wereld, en tot in alle gremia die er toe doen. Veel  van Goldman’s deals worden mogelijk gemaakt omdat ex-Goldmanites de politiek beheersen (ook in Europa).

Foto: copyright ok. Gecheckt 25-09-2022

Het Snelle Geld

KIJKTIP – Het Snelle Geld is het debuut van Jort Kelder bij de VPRO. Het Snelle Geld is een programma over de geschiedenis van 25 jaar Hollands kapitalisme, van 1987 tot nu. Het verhaal wordt verteld aan de hand van persoonlijke getuigenissen en observaties van Jort Kelder en van hoofd- en bijfiguren, die beeldbepalend zijn voor de betreffende periode.

Donderdagavond 12 april om 22.15 uur op Ned. 1. Hier alvast de 6 minuten versie: FILMPJE!

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Vorige Volgende