Tweede Kamer herpak nu eerst je macht

Wat je er ook van vindt, hij zit er nog. Rutte ontliep de kruisiging waarvan sommige dachten dat hij aanstaande was. Maar hoe nu verder op een manier waarop recht wordt gedaan? Recht aan Omtzigt. Recht aan de tegenmacht die de Tweede Kamer moet kunnen zijn. Recht aan de waarde van onpartijdigheid. De Tweede Kamer heeft deze situatie wel een beetje aan zichzelf te danken en met name aan D66. De plannen om de koning(in) niet meer bij de formatie te betrekken kwamen vandaan bij de partijgenoten van Kaag, Van der Ham en Schouw. Maar de Kamer heeft weinig vastgelegd over hoe ze vindt dat die formatie precies moet verlopen. Dit is het moment om daar iets aan te doen. Een premier met weglaklak aan z’n vingers De situatie die zich nu voor doet is lichtelijk absurd. Op dit moment wil waarschijnlijk geen politiek leider in zee met de grootste partij. Niet alleen vanwege de leugentjes van deze week. Maar vanwege al die andere leugentjes. En vooral het ontbrekende besef dat een transparante overheid de basis vormt voor vertrouwen in de overheid. De leugentjes van deze week waren de druppel. Het vertrouwen in de overheid is niet groter geworden de afgelopen jaren. Niet in Groningen. Niet onder de ouders van de toeslagenaffaire. Niet bij de mensen die met het UWV en andere uitvoeringsorganisaties te maken hebben gehad. En vertrouwen in deze formatie heeft nu niemand meer. Zo is onder Rutte’s leiding de overheid opgeschoven naar het kolderieke angstbeeld dat (neo)liberalen zo graag van haar schetsen. Ze is de vijand en moet zo klein mogelijk zijn. Nu: een missionair rompkabinet met gedoogsteun Wel fijn aan de hele formatiesituatie is dat we de pandemie even konden vergeten. Maar de pandemie is ons niet vergeten en om die het hoofd te bieden hebben we wel een kabinet nodig met enig mandaat. Daarom is het misschien het beste om na het paasweekend de zittende bewindslieden een tijdelijke doorstart te geven. Een toegift van het kabinet Rutte 3. Met een beperkte taak en een beperkt mandaat. Ministers die direct met de zorg en de economische consequenties van de pandemie te maken hebben, missionair hun werk laten doen. Voor de rest van het kabinet kan de afspraak zijn om alleen met een twee derde meerderheid te regeren. En het zou een mooie geste zijn als die constructie buiten Rutte om tot stand komt. Een gedoogafspraak van D66, het CDA, de ChristenUnie, de PvdA en Ja21 voor een missionair rompkabinet. Met Rutte als enige politiek leider aan boord. Kaag en Hoekstra verlaten het kabinet en zetten voorlopig hun werk vanuit de kamer voort. en een formatie-formateur Terwijl het kabinet zo door kan met de belangrijkste werkzaamheden stelt de kamer een formatie-formateur aan. Iemand die samen met de Tweede Kamer gaat nadenken over hoe de formatie moet worden ingericht en daar afspraken over maakt. Hij heet bijvoorbeeld Johan Remkes. Onder leiding van Remkes verscheen het rapport Lage drempels, hoge dijken waarin verschillende adviezen staan over het beter inrichten van de formatie. Hoe deze transparanter kan zijn bijvoorbeeld. Hij lijkt de aangewezen persoon om daar binnen korte tijd goede afspraken over op papier te krijgen. Dat kunnen afspraken zijn over de onafhankelijkheid van verkenners en informateurs - niemand uit de Kamer of het Kabinet. En over ambtelijke ondersteuning en een secretariaat dat onder de Tweede Kamer valt. Bovendien is Remkes van de VVD. Dus als hij daarover met de partijleiders in de Tweede Kamer praat, kan hij ook fungeren als vertegenwoordiger van de VVD. Want het zou weinig vertrouwen wekken als Rutte daarbij betrokken wordt. Thematische verkenners Tot het moment dat Remkes de nieuwe werkwijze op papier heeft zal de formatie stil liggen. Maar dat hoeft niet te betekenen dat de kamer stil zit. Begin binnen de kamer een informatieproces door op enkele belangrijke thema’s een verkenner te benoemen. Verkenners die louter inhoudelijk gaan zoeken naar thematische akkoorden met een breed draagvlak. Een verkenner voor de woningmarkt bijvoorbeeld. Die met de woordvoerders van alle partijen gaat praten en hun verkiezingsprogramma’s doorneemt. Die buiten het parlement deskundigen raadpleegt, planbureau’s en onderzoeksinstituten. Een verkenner die zoekt naar breed gedragen politieke oplossingen, dat in een akkoord giet, klaar voor gebruik bij de volgende formatie. Zo’n verkenner kan er ook komen voor duurzaamheid en voor post corona economische herstel. En bovenal voor de verhouding tussen overheid en burgers. Want hoe zorgt een volgend kabinet ervoor dat de overheid niet meer over z’n eigen burgers heen walst. Niet over Groningers, niet over ouders die gebruik maken van een toeslag van de belastingdienst, over niemand. Noem het, met Omtzigt, een nieuw sociaal contract. Want er is wel wat vertrouwen te herstellen. Door die verkenners zo hun werk te laten doen kan de Kamer het initiatief en daarmee de macht naar zich toetrekken. Met of zonder Hopelijk heeft de Kamer dan voor de zomer met zichzelf afgesproken hoe de formatie ingericht moet worden. Een volgende verkenner kan met die afspraken gelijk aan de slag. En als er dan ook een aantal breed gedragen thematische akkoorden ligt en de pandemie onder controle is kan het land weer verder. Met of zonder Rutte.

Foto: Bron rechtenvrije foto'sTweede Kamer. copyright ok. Gecheckt 25-08-2022

Rechts, rechtser, Rutte

COLUMN - Op het oog is het een bont allegaartje, die uitgelekte plannen van het kabinet Rutte-III. Een beetje D66 hier, een heleboel VVD daar, een fikse dot CDA en een toef CU erbij: kabinet klaar. Maar mens o mens, wat een droefenis.

Terwijl de winst van grote bedrijven inmiddels torenhoog is en Nederland geldt als een van de grootste belastinghavens van de wereld, worden onder aanvoering van Rutte-III de middeninkomens nog weer wat platter geslagen. Het lage btw-tarief mocht ook gerust wat omhoog, menen Buma, Segers, Pechtold en Rutte in koor – die tegenvallende belastinginkomsten moeten immers toch ergens worden gecompenseerd? – terwijl ze het bedrijfsleven voor pakweg 3 miljard aan douceurtjes toestoppen.

De overbelaste zorg, de onderbetaalde onderwijzers: ze moeten allemaal niet zo zeuren. Gewoon de markt haar verheffende werk laten doen, elke dag het Wilhelmus in de operatiekamer zingen en elke schoolklas verplicht op excursie naar het Rijksmuseum, voor de broodnodige bijles in nationale trots. Dat is pas een degelijke opvoeding!

Maar het allerergste is wel dit.

Rutte en Buma papegaaien al maandenlang Wilders na en hameren in hun speeches en campagnes op ‘ons soort mensen’ versus ‘de gelukszoekers’ en ‘de onaangepasten’, en gebruiken nu de aarde die ze zelf zo vruchtbaar hebben omgeploegd nu als argument om een hele groep mensen als tweederangsburgers te behandelen.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Quote du Jour | Het helpt niet

QUOTE - Het AD heeft een concepttekst  in handen over het akkoord dat een nieuw kabinet geen verruiming van de regels rond hulp bij zelfdoding zal doen en RTL Nieuws zegt dat ze van ingewijden hebben vernomen dat informateur Gerrit Zalm tekstvoorstellen heeft gemaakt over zaken als regels rond zelfdoding en het onderzoek naar embryo’s. De onderhandelende partijen ontkennen dat er al een akkoord is.

De onderhandelaars worden er niet vrolijker van maar men kan lekken wat men wil, het helpt niet, zegt Gert-Jan Segers van de CU.

Foto: philippflenker (cc)

De sprong voorwaarts

COLUMN - Een voorbeschouwing op het lang verwachte regeerakkoord. Met aanbevelingen voor de formateurs.

De Grote Sprong  voorwaarts van Mao is al weer een halve eeuw geleden en erg mooi liep het niet voor de Chinezen: het rode boekje, processen, honger… Met utopisten kun je beter oppassen, zo hielden mijn studiegenoten mij waarschuwend voor, en beperkten zo mijn groei in radicale richting.

Nu struikel ik weer over een sprong: van Naomi Klein in “neen is niet genoeg”. Zij heeft in Canada een sprongmanifest gemaakt, dat de mondiale crisissen verbindt. Wat bereiken wij met het incrementele beleid, het voorzichtig prutsen aan marginale verbeteringen? In de lijstjes doet ons land het goed, maar moeten we tevreden achterover leunen? Wat gaan we lezen in het regeerakkoord van vier heren? Inspirerende vergezichten?

Niks utopie

Het dominante neo-liberale gedachtengoed moet niks hebben van utopisch denken: Rutte zag er een olifant in, die hem het zicht op de horizon belette. Voor radicaal beleid is in een meer partijen systeem meestal onvoldoende steun, behalve in crisistijd: ons Deltaplan is een mooi voorbeeld.

Veel partijen hebben we door ons stelsel van evenredige vertegenwoordiging.  Dat tempert de neiging tot radicale oplossingen. Ook een gewortelde traditie van collegiaal bestuur draagt bij aan dat matige. In mijn vak komt ook het “pacificatie-denken” voor, grote verschillen tussen religieuze groepen, die aan de top worden overbrugd. De vorige coalitie had “bruggen bouwen” als motto.

Foto: gfpeck (cc)

Wiens tijd zal de formatie wel duren?

COLUMN - De informatie verhuist naar Hilversum omdat de onderhandelaars nu meters willen maken. Na zo’n 160 dagen gemillimeter wordt dat ook wel eens tijd.

Als die Hilversumse meters binnen uiterlijk 40 dagen tot een concreet kabinet leiden, dan wordt dit de op één na langste kabinetsformatie, sinds 1946.

Top 5 langste (in)formaties (bron: Parlement.com)
Van Agt I 201 dagen
Den Uyl 158 dagen
Rutte I 124 dagen
Balkenende II 123 dagen
Drees IV 119 dagen

Dat lukt alleen als óf D66, óf de CU in het stof van de ander gaat bijten. Zelfs als D66 en CU het op miraculeuze wijze eens zouden worden, dan nog is niet gegarandeerd dat er binnenkort een kabinet op het bordes staat. Je weet tenslotte maar nooit of Rutte nog een record wil vestigen.

Bij eerdere kabinetsformaties schreef hij net geen geschiedenis met een kabinet dat de kortste formatietijd kende.

Top 5 kortste (in)formaties (bron: Parlement.com)
Drees I 25 dagen
Beel I 37 dagen
De Jong 44 dagen
Rutte II 47 dagen
Lubbers II en Biesheuvel I elk 52 dagen

Ook schopte hij het net niet tot jongste premier ooit, omdat de kabinetsformatie iets te lang duurde. Rutte schrijft wél geschiedenis met het langstzittende kabinet. Dat ligt niet aan hem, zo verklaarde hij, maar aan de trage formatie. Indirect beschuldigt hij de andere partijen aan de onderhandelingstafel. Alsof hij achterover leunt en het helemaal aan de anderen overlaat om tot een akkoord te komen. Gelooft u dat?

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: SP (cc)

Wanneer breken regeringspartijen hun verkiezingsbeloften over de verzorgingsstaat?

ANALYSE - Barbara Vis over de waarde van verkiezingsbeloftes. Artikel overgenomen van Stuk Rood Vlees.

Hoe waarschijnlijk is het dat de regeringspartijen van het nieuw te vormen kabinet hun verkiezingsbeloften over de verzorgingsstaat gaan houden? Best waarschijnlijk. Ten minste, als de partijen zich gaan gedragen volgens het algemene patroon dat Alexander Horn en Carsten Jensen in een recente studie vonden (gated artikel hier beschikbaar).

Meerderheid verkiezingsbeloften wordt nagekomen
In tegenstelling tot wat kiezers meestal denken (zie bijvoorbeeld dit blog van Tom Louwerse), wordt in Nederland de meerderheid – 60% – van de verkiezingsbeloften van regeringspartijen deels of volledig vertaald in beleid. Dat blijkt uit onderzoek van Robert Thomson onder de drie Nederlandse kabinetten tussen 1986 en 1998. Dit percentage loopt zelfs op tot ruim 80% voor die beloftes die ook zijn opgenomen in het regeerakkoord.

Maar wanneer worden beloftes gebroken?
Wat beïnvloedt of een verkiezingsbelofte gehouden of gebroken wordt? Horn en Jensen hebben dit onderzocht voor de verzorgingsstaat – een onderwerp dat in vrijwel alle verkiezingscampagnes hoog op de agenda staat, en waar dus beloftes over gedaan worden.

Voor 213 kabinetten in 18 landen over de periode 1971–2011 hebben de onderzoekers bepaald hoeveel aandacht partijen besteden in hun verkiezingsprogramma aan de verzorgingsstaat. Hierbij hebben ze zowel gekeken naar directe aandacht voor de verzorgingsstaat (bijvoorbeeld uitspraken over meer of minder uitgaven) en indirecte aandacht (bijvoorbeeld uitingen van een kritische houding over marktwerking als positieve aandacht, of nadruk op begrotingsdiscipline als negatieve aandacht. Aan de hand hiervan werd de belofte over de verzorgingsstaat per partij vastgesteld.

Foto: copyright ok. Gecheckt 03-03-2022

Verantwoordelijkheid nemen of toekijken?

OPINIE - In deze gastbijdrage plaats Jaap Waling kanttekeningen bij een begrip dat meer maskeert dan verheldert.

Moet Groen Links nou mee regeren of niet? De discussie hierover spitst zich vaak toe op het aspect van verantwoordelijkheid nemen, of zulke verantwoordelijkheid juist uit de weg gaan. Vaak stokt het dan in ‘welles’ tegenover ‘nietes’ en allerlei varianten daarvan. Mij overkomt dit ook: wat is dat toch, met die ‘verantwoordelijkheid’?  We moeten die  discussie toch beter met elkaar kunnen voeren. Tijd  dus om nader op een aantal zaken in te gaan.

Meedoen

Eerst de argumenten vóór meedoen.

1. Mee regeren om een bepaalde koers een beetje je eigen kant op te trekken. In het gehele krachtenveld is er altijd wel een bepaalde ruimte om een paar van je eigen punten te scoren, en helemaal je zin krijgen doe je toch nooit.

2. De ‘burgemeester in oorlogstijd’: je laat je eigen mensen toch ook niet in de steek als het een zware periode is?

3. Invloed uitoefenen in plaats van toekijken, het lef hebben om vuile handen te maken tegenover de schone handen van de loze “Prinzipienreiterei”?

Zaken die er toe doen en het altijd verdienen dat men ze serieus neemt. Het zijn argumenten die de afgelopen tijd gedomineerd hebben in de commentaren van politici zelf, maar ook van pers, opinieleiders en politieke analisten van gematigd links tot rechts.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: pieter musterd (cc)

Wat voor weer zou het zijn in Den Haag?

Het politieke klimaat is milder dan het was. “Eén aspect is vrijwel uit onze politiek verdwenen: de woede.” Dat is inderdaad een rake observatie van Tom Jan Meeuws in de NRC van 15 juli. Den Haag is na de verkiezingen niet boos meer, dus mag de delegatie van de Christen Unie twee dagen vrijaf voor een U-2 concert in Berlijn, zonder dat iemand daar pissig op reageert.

Het stuk in de NRC haalt politicologen aan die het hebben over de “globalisering van het politieke idee”, wat gemakkelijk vertaald als het “einde van de politiek”. Het is wel vaker beweerd door mijn Amerikaanse collega’s (“The end of ideology”).

Soms denk ik ook dat het iets betekent, maar als ik dan zie hoe de chaos van Trump politieke tegenactie oproept, denk ik: het is andersom. Juist de chaos en het onideologische gedoe leidt tot nieuwe politisering.

Over woede

Het is een goede observatie: niemand lijkt zich druk te maken over de volstrekte slakkengang van de formatie. Iedereen maakt zich een beetje druk over vrijheid van meningsuiting, maar wie heeft over politieke ideeënvorming? Ook niemand, lijkt het.

Politieke woede verkoopt. De politici moeten kunnen optreden in de media, waartoe ze het best de volkswoede exploiteren. Maar nu maar even niet: het is vakantietijd, mooi weer, de economie trekt aan en de arbeidsmarkt ook. We zijn het niet erg eens met elkaar, maar laten we eerst de kansen gebruiken om geld te verdienen.

Foto: -JvL- (cc)

Controversieel

Laten we de week eens beginnen met controversiële onderwerpen. Of anders gesteld: wat een reusachtige berg ontzettend belangrijk werk ligt doelloos op de plank.

Elf april verklaarde de Tweede Kamer 250 wetsvoorstellen en beleidsdocumenten controversieel. Zolang er geen nieuw kabinet is worden die zaken niet verder behandeld. Hoe langer de (in)formatie duurt, hoe langer die 250 zaken onbehandeld blijven.

Wat wij nu willen weten is: voor welke van die onderwerpen zouden de potentiële coalitiepartners nu eens haast moeten maken? Of zijn er misschien onderwerpen bij die acuut van die lijst gehaald moeten worden en ook wel zonder een nieuw kabinet behandeld kunnen worden?

Het is tenslotte de Tweede Kamer die deze lijst heeft gemaakt, dus diezelfde Kamer zal toch zeker wel de bevoegdheid hebben die lijst ook weer te veranderen?

Download u de lijst hier en we zien uw reacties met grote nieuwsgierigheid tegemoet.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Takver (cc)

Richting Australië

COLUMN - Met betrekking tot immigratievraagstukken was het Australische model altijd te radicaal en te vatbaar voor misstanden voor een mainstream politicus om openlijk te steunen. Dat is veranderd.

Vorige week mislukte de formatie van een kabinet-Rutte III. Immigratiekwesties bleken het struikelblok. Verdeeldheid over die kwesties verlamt al jaren de besluitvorming in veel Westerse landen. Maar sinds kort lijkt er sprake van een doorbraak. Die begon in Australië.

“Sommige zaken zijn niet onderhandelbaar.” In Het Parool benadrukte GroenLinks-voorman Jesse Klaver dinsdag dat hij “altijd bereid is compromissen te sluiten, ook op dit onderwerp,” immigratie. Maar kennelijk was er een punt bereikt waarop Klaver VVD, CDA en D66 niet verder tegemoet wilde komen. Vooral VVD en CDA houden er wat betreft immigratie en integratie heel andere ideeën op na.

Splijtzwam

Immigratievraagstukken zijn de afgelopen decennia een splijtzwam geworden. De kiezers zijn steeds meer opgedeeld in twee kampen. In beide kampen leven sterke gevoelens over deze vraagstukken; beide kampen claimen het eigen moreel gelijk. In het ene kamp zit Klaver, die donderdag in het AD de nadruk legt op oorlogsvluchtelingen: “We sturen mensen die vluchten voor oorlog niet weg.”

In het andere kamp bevindt zich Chef Parlement van dat AD, Hans van Soest, die de nadruk juist legt op economische migratie. In het AD van woensdag haalt hij onderzoek aan van de Internationale Organisatie voor Migratie “dat het meer en meer om economische vluchtelingen gaat. Van de (…) migranten die dit jaar al de oversteek hebben gewaagd, bestaat de grootste groep (…) uit Bengalen.”

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Vorige Volgende