COLUMN - Met betrekking tot immigratievraagstukken was het Australische model altijd te radicaal en te vatbaar voor misstanden voor een mainstream politicus om openlijk te steunen. Dat is veranderd.
Vorige week mislukte de formatie van een kabinet-Rutte III. Immigratiekwesties bleken het struikelblok. Verdeeldheid over die kwesties verlamt al jaren de besluitvorming in veel Westerse landen. Maar sinds kort lijkt er sprake van een doorbraak. Die begon in Australië.
“Sommige zaken zijn niet onderhandelbaar.” In Het Parool benadrukte GroenLinks-voorman Jesse Klaver dinsdag dat hij “altijd bereid is compromissen te sluiten, ook op dit onderwerp,” immigratie. Maar kennelijk was er een punt bereikt waarop Klaver VVD, CDA en D66 niet verder tegemoet wilde komen. Vooral VVD en CDA houden er wat betreft immigratie en integratie heel andere ideeën op na.
Splijtzwam
Immigratievraagstukken zijn de afgelopen decennia een splijtzwam geworden. De kiezers zijn steeds meer opgedeeld in twee kampen. In beide kampen leven sterke gevoelens over deze vraagstukken; beide kampen claimen het eigen moreel gelijk. In het ene kamp zit Klaver, die donderdag in het AD de nadruk legt op oorlogsvluchtelingen: “We sturen mensen die vluchten voor oorlog niet weg.”
In het andere kamp bevindt zich Chef Parlement van dat AD, Hans van Soest, die de nadruk juist legt op economische migratie. In het AD van woensdag haalt hij onderzoek aan van de Internationale Organisatie voor Migratie “dat het meer en meer om economische vluchtelingen gaat. Van de (…) migranten die dit jaar al de oversteek hebben gewaagd, bestaat de grootste groep (…) uit Bengalen.”
“Dat mensen de armoede proberen te ontvluchten, is volkomen begrijpelijk. Maar Europa kan de armoede in de wereld niet oplossen door iedereen die dat wil hier op te vangen. Deze migranten maken geen schijn van kans op een asielvergunning en verdwijnen maar al te vaak in de illegaliteit. Dat zorgt nu al voor ontwrichting in sommige Zuid-Europese steden.” Aldus Van Soest in zijn krant.
Nauru
De oplossingen die dit kamp aanreikt zijn niet makkelijk of mooi. Ze worden gezocht in deals met weinig democratische landen als Turkije. Of –radicaler– in het Australische model. Australië kampte enkele jaren geleden ook met illegale immigratie over zee. Die werd gestopt door mensen direct terug te brengen naar het herkomstland, naar een derde land, of naar een opvangcentrum buiten Australië.
Het Australische model wordt tegelijkertijd verguisd en geprezen. Enerzijds worden misstanden in de opvangcentra aan de kaak gesteld en het model meer algemeen als te duur afgeschilderd en bovendien in strijd met internationale verdragen. Anderzijds wordt het land lof toegezwaaid, omdat het vrijwillig immigranten opneemt, terwijl mensensmokkel geen kans krijgt en er niemand meer sterft op zee.
In de pers zien we eenzelfde tweedeling. Mijn Bulgaarse student Petya Tsekova onderzocht of 12 Britse en Australische kranten berichtten over mensenrechtenschendingen in een opvangcentrum buiten Australië, op Nauru, in 2016. In beide landen was verschil tussen links en rechts: 74% van de artikelen over immigratie in linkse kranten noemden de schendingen; in rechtse kranten slechts 26%.
Kentering
Het Australische model was altijd te radicaal en te vatbaar voor misstanden voor een mainstream politicus om openlijk te steunen. Dat is veranderd: afgelopen jaar hebben verscheidene politici de EU opgeroepen om het model deels over te nemen, zoals de Oostenrijkse minister van Buitenlandse Zaken, het Duitse ministerie van Binnenlandse Zaken en de Deense sociaaldemocratische leider.
Laatstgenoemde wil illegale immigratie een halt toeroepen teneinde verkiezingsuitslagen à la Trump en Brexit te voorkomen. Zowel de Trump-zege als de uitslag van het Brexit-referendum is immers in verband gebracht met wijdverbreide ontevredenheid over immigratie. Zo verschilde Trump van zijn tegenstrevers met plannen voor een muur en voor optreden tegen de 11 miljoen illegalen in zijn land.
In het kader van de Brexit-campagne werd het Australische model zelfs expliciet aangeprezen als ideaalmodel na een Brexit. Het ging hierbij om Kamerleden van zowel de Conservatieven als Labour. Wat je er ook van vindt, een aantal belangrijke mainstream politici in Europa omarmen nu het idee van een systeem dat lijkt op de huidige Australische praktijk. Een paar jaar geleden nog ondenkbaar.
In ons land blijkt die kentering ook: in navolging van Britse, Deense, Duitse en Oostenrijkse politici schijnen VVD en CDA een virtuele muur te willen optrekken rond Europa. Dat GroenLinks hiervoor bedankt is niet verrassend. Interessant is dat D66 hier (nog) niet voor bedankt. Die partij lijkt in ons land de balans te doen doorslaan. Tekent een Europabrede consensus zich af? Zo ja, werkt zo’n muur?
Hoe dan ook zullen nog velen omkomen in de Middellandse Zee.
Reacties (10)
Het wordt tijd dat we eindelijk eens werk maken voor een goed systeem voor die zogenaamde economische migratie. Mensen migreren naar plekken waar ze denken een beter leven te krijgen. Dat houd je niet tegen. Wie beweert dat wel te kunnen houdt zichzelf, zijn publiek of beiden voor de gek.
Je mag van economische migranten wel verwachten dat ze zelfvoorzienend zijn. Werken voor je eigen levensonderhoud en zorgverzekering. Heb je vijf 5 jaar achtereen voldoende belasting betaald, dan kan je Nederlander worden met alle bijkomende rechten die daarbij horen. Tot die tijd heb je nergens recht op.
De zogenaamde ‘echte’ vluchtelingen horen we sowieso van harte welkom te heten en te helpen hier een leven op te bouwen. Vanaf dag 1.
En dan een meer filosofische vraag die me al langer bezighoudt; Waarom vinden we de liefde wel een valide motivatie om in een land te worden toegelaten, maar andere beweegredenen niet? Wil je samenwonen met een man/vrouw in een ander land, dan is dat vrijwel over in de wereld mogelijk. Maar wil je gewoon heel graag wonen in een stad of land, of werken bij een specifiek bedrijf, dan heb je maar te accepteren dat dat niet kan. Waarom is dat?
Je kan huwelijksmigratie natuurlijk zien als een recht van de landbewoner om een partner uit het buitenland te halen (dus niet het recht van die partner om hierheen te komen), maar waarom is dat recht er dan niet voor bedrijven, sportverenigingen, goede vrienden, …
Waarom vluchten mensen? Omdat ze het in hun eigen land beroerd hebben. De oplossing is met mijn simpele brein dus: zorgen dat ze het in eigen land beter krijgen.
@2 makkelijker gezegd dan gedaan, maar uiteindelijk wel de oplossing. Laten we eens beginnen met eerlijkere handel en stoppen met het ondersteunen van en leveren van wapens aan ondemocratische regimes.
In de tussentijd is het wel zo dat juist als het in andere landen een klein beetje beter gaat, het gemakkelijker wordt om op de nog betere plekjes te geraken. Die bootvluchtelingen hebben in Afrika geen prettig leven, maar zijn wel in staat geweet om de middelen bijeen te schrapen om hun reis te financieren.
Ik woon en werk in het buitenland. Maar omdat ik een EU-burger ben, heb ik meer rechten.
@1: Ik vind dat problematisch. 5 jaar lang hier zonder rechten? Daar komt geheid ellende van van mensen die misbruik gaan maken van die mensen omdat ze zwakker staan, je krijgt een klassenmaatschappij van have’s en have nots omdat zij voor bepaalde voorzieningen veel duurder uit zijn dan wij.
In feite wil je dat deze mensen succesvoller zijn dan de gemiddelde Nederlander voordat je ze toe wil laten.
@5 5 jaar hier zonder rechten is toch nog altijd meer dan 5 jaar niet eens het recht om hier te zijn (de huidige situatie). En zonder rechten is ook niet mijn bedoeling. Je mag gewoon gebruik maken van het OV en je kinderen naar een school hier sturen.
Ik ben in het algemeen vrij ongevoelig voor het ‘argument’ dat we hier toch niet iedereen zomaar kunnen binnenlaten, maar de sociale zekerheid openstellen voor iedereen die daar zin in heeft lijkt ook mij praktisch niet haalbaar.
@6: Waarom dat laatste niet? Gaat het dan om zulke aantallen denk je dat de sociale zekerheid daardoor in gevaar komt?
Ons systeem is nu overigens zo opgezet dat iedereen nu betaalt voor de mensen die er nu inzitten. Het is geen potje dat je opbouwt ofzo. Dus als de nieuwkomers gemiddeld meer opleveren dan dat ze kosten zou dat al voldoende moeten zijn.
@6: maar als je kinderen toelaat zijn ze na zes jaar ingeburgerd, kan je ze niet meer terugsturen. En deze mensen nemen de plaatsen in van anderen die er al zijn. Gisteren nog Radar gezien, waar de kansen om een baan te vinden boven de 50 werden uitgemeten. Die kansen zullen nog lager worden. Lekker vooruitzicht als 50+
@8 Mensen nemen hun eigen plek in, niet die van een ander. En mensen met banen creëren ook banen, zowel met hun privé-uitgaven als door wat ze op hun werk doen. Kinderen die hier opgroeien hoef je helemaal niet uit te zetten. Die zijn hartstikke nuttig voor de samenleving.
@7 Ik denk dat mijn voorstel al vrij ver gaat in het toelaten van vrij verkeer van personen. Eerst maar eens kijken hoe dat werkt. Liefst Europees, zodat de instroom zichzelf een beetje verdeelt en deze nieuwe burgers zich wel gewoon vrij door Europa kunnen bewegen.
Australië is vol, een argument dat nochtans niet erg overtuigend klinkt.