journalistiek Archives - Page 4 of 26

Foto: Foto Jona Lendering copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

De ideale krant

6 augustus 2018 , 11:00 , door Jona Lendering

LONGREAD, OPINIE - Het was zaterdag en je werd naast je geliefde wakker. Je haalde vers brood bij de bakker en de ochtendkranten bij de tabakszaak. Je bracht een groot deel van de dag lezend door, slechts onderbroken als je naar de supermarkt en de videotheek ging. Vaak had je zondag de krant nog niet uit. Zo gingen de dingen, dertig jaar geleden.

Ik kan daar met melancholie aan terugdenken maar ben realist genoeg om te weten dat die tijden nooit terug zullen komen. Rond 1993 begonnen de “thousand days that built the future” en sindsdien betrekken we het laatste nieuws in toenemende mate van het internet. De kranten hebben daarop gereageerd door zich toe te leggen op achtergrondinformatie, waarmee ze in feite doen wat de weekbladen traditioneel deden. Zeker in het weekend zijn de kranten én opinieblad én lifestyle-blad én wetenschapsblad én reistijdschrift en omdat ze dat allemaal tegelijk willen zijn, zijn ze noch opinieblad noch lifestyle-blad noch wetenschapsblad noch reistijdschrift. Wer alles verteidigt, verteidigt nichts.

Ik erger me al een tijdje aan de oppervlakkigheid van de weekendkranten. Afgelopen donderdag twitterde ik wat balorig of we niet met een paar leuke mensen een krant konden oprichten zonder columnisten, met veel nieuws, zonder wijnclub of lifestyle-bijlage, met een positieve toon en met veel boekenrecensies van leuke recensenten. Dat heb ik geweten: zelden heb ik zoveel bijval gehad, zowel op Twitter als op Facebook en dan heb ik het nog niet over de e-mail. Dertig retweets is voor mij, opererend in de marge, heel veel. Laat ik dus eens wat uitgebreider beschrijven hoe een boeiende krant er volgens mij uit ziet.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Quote du Jour

Quote du Jour | Overend houden

6 juli 2018 , 11:00 , door Age Letor

Lo, we kunnen Postema niet overend houden. Iemand moet nu bellen dat hij eer aan zichzelf moet houden. Debat is slechts denkbare scenario voor ons. (En dat ligt niet aan Kirsten)

Gisteren kwam op een nogal knullige manier naar buiten dat Lilianne Ploumen wilde dat André Postema, bestuursvoorzitter van LVO én voorzitter van de Eerste Kamerfractie van de PvdA, de eer aan zichzelf zou houden als bestuursvoorzitter van LVO. In dat debat was Postema de gebeten hond:

Foto: Expositie "De zaak Vermaning" ((c) LiviusOrg)

De zaak Vermaning

9 juli 2018 , 11:00 , door Jona Lendering

VERSLAG - U wilde al naar het Drents Museum om daar de beeldschone Iran-expositie te bezoeken en sinds zaterdag is er een tweede reden om naar Assen te gaan: de wat kleinere tentoonstelling “De zaak Vermaning”. Tjerk Vermaning (1929-1987) is misschien wel de beroemdste Nederlandse archeoloog van de twintigste eeuw en dat is niet zo best, want een deel van zijn vondsten was vervalst en hij heeft zijn bekendheid mede te danken aan een rechtszaak. Wie onechte oudheden verkoopt als echt, is immers een oplichter en daarvoor werd hij in 1977 veroordeeld. Een jaar later diende het hoger beroep: de rechter liet zich over de authenticiteit van de vervalsingen niet uit, maar redeneerde min of meer dat als de voorwerpen echt waren, Vermaning onschuldig was, en dat als ze vals waren, nog niet was bewezen dat de Drentse amateurarcheoloog ze zelf had vervaardigd.

Het was goed dat de rechter zich over de authenticiteit niet uitsprak, want daar gaat de rechter niet over. Een deel van de vondsten waarmee Vermaning “bewees” dat er tienduizenden jaren geleden Neanderthalers hadden geleefd in Drenthe, was echter wel degelijk vals. Of minimaal verkeerd geïnterpreteerd. De samenstellers van de tentoonstelling leggen op verschillende punten uit hoe archeologen dat kunnen weten. Zo bleek, toen een C14-monster werd genomen, het door Vermaning als Neanderthaler-schedeldak geïnterpreteerde voorwerp slechts een eeuw of drie oud. Op andere vondsten ontbrak de natuurlijke verwering van vondsten die eeuwenlang in de grond hebben gelegen.

Foto: Tomasz Pro (cc)

Op de radar van de overheid

18 april 2018 , 08:00 , door Gastauteur

VERSLAG - Wat als de overheid zichtbare en onzichtbare opsporingstools inzet? Brenno de Winter ondervond het aan den lijve en vertelt in Villamedia wat het met je doet als je als journalist op de radar staat.‘Toen ik mijn huidige vrouw ontmoette, durfde ik nauwelijks met haar aan de telefoon te spreken.’

Onafhankelijke journalistiek is een van de belangrijke hulpmiddelen om te voorkomen dat een overheid doorslaat. Dankzij de onthullingen van Zembla wordt duidelijk dat het Openbaar Ministerie (OM) bij een misdrijf anders met bedrijven omgaat dan met burgers. CBS News toont foto’s van de Abu Ghraib gevangenis waar de Amerikanen gevangen martelen en verkrachten. De Volkskrant brengt Halbe Zijlstra ten val na onthullingen over een verzonnen bezoek aan Poetin. Wikileaks laat met diverse onthullingen zien hoe de oorlogen in Afghanistan en Irak werkelijk verlopen, hoe de ambtsberichten een ander licht op de diplomatiek van de VS werpen of hoe de CIA inbreekt op televisies van burgers.

Inlichtingendiensten

Wie het belangenspel begrijpt, snapt ook dat een overheid zal reageren. Hoe gevoeliger het verhaal hoe feller de reactie. Na de onthullingen van Edward Snowden wordt dat zichtbaar. De vriend van journalist Glenn Greenwald wordt uren opgehouden op vliegveld Heathrow op basis van antiterreurwetgeving. Medewerkers van de Britse inlichtingendienst GCHQ dwingen The Guardian tot het vernietigen van de documenten onder hun toeziend oog. Enkele Europese landen weigerden de premier van Bolivia door hun luchtruim uit angst dat Snowden aan boord zat.

Ook schrijven voor Sargasso?

Mededeling

Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.

Quote du Jour

Quote du Jour | Nepdiscussies over nepnieuws

30 april 2018 , 11:00 , door Jos van Dijk

Het pleiten tegen nepnieuws in een samenleving die gekenmerkt wordt door bedrieglijke communicatie, die haastig, competitief en ongelijk is, en waarin de leden zich verschansen in de niches van hun identity politics, komt neer op een pleidooi voor seksuele onthouding in een bordeel

Zegt Cees Hamelink (1940), emeritus hoogleraar Internationale Communicatie aan de Universiteit van Amsterdam, in de bundel Nepnieuws Explosie; desinformatie in de Nederlandse media onder redactie van Tabe Bergman en Eric van de Beek (uitgeverij de Blauwe Tijger)

Foto: Scan uit het NRC Handelsblad copyright ok. Gecheckt 12-10-2022

Brief aan Peter Vandermeersch

28 januari 2018 , 11:00 , door Jona Lendering

BRIEF - Geachte heer Vandermeersch,

Afgelopen zaterdag zag het NRC Handelsblad, waar u hoofdredacteur bent, er anders uit dan de lezers gewend zijn en u nodigt hen uit u te laten weten wat ze goed en minder goed vinden aan de weekendeditie, die u ook typeert als de belangrijkste krant van de week.

“Sommige columns kregen een ander jasje, andere een nieuwe plek”, schrijft u, en omdat u waarde hecht aan de dialoog met de lezer, wil ik u bij wijze van antwoord zeggen: het was beter geweest de columns helemaal te schrappen. De krant is het medium niet voor columnistiek.

Een mening bestaat uit een stelling en liefst enige argumenten. Bied je je mening aan in columnvorm, dan voeg je nog een persoonlijke anekdote toe om de lezer te prikkelen, maar dat is het wel zo ongeveer. Soms heb je aan 300 woorden genoeg, soms kom je aan 2000 nog tekort. Online kun je zoveel woorden nemen als je nodig hebt. Je hoeft geen argumenten achterwege te laten omdat je je woordental hebt bereikt en je hoeft je betoog niet uit te spinnen om een woordental te halen. Daarom is het internet voor het ventileren van meningen geschikter dan een column in een krant, waar het keurslijf van het woordental ertoe leidt dat de mening óf onvoldoende wordt onderbouwd óf tot vervelens toe uitgesponnen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Hoe de vrijheid van meningsuiting van de een die van een ander kan verhinderen

17 december 2017 , 11:00 , door Bij Nader Inzien

OPINIE - Wanneer wegen de pros van vrijheid van meningsuiting op tegen de cons, en aan welke cons moeten we denken? In een eerdere blogpost boog ik me over de vraag of verweer en weerlegging altijd een goede manier is om om te gaan met onware en kwetsende uitspraken. Ik beloofde toen een vervolgblog waarin ik in zou gaan op de relatie tussen vrijheid van meningsuiting en het toebrengen van schade aan anderen. In deze blog wil ik specifiek verkennen of de uitoefening van iemands recht op vrijheid van meningsuiting soms datzelfde recht van een ander om zeep kan helpen. Als dat zo is, kan het opvolgen van Mill’s principe in bepaalde gevallen zelfondermijnend zijn.

Vrijheid van meningsuiting en Mill’s schadebeginsel

In de eerdere blogpost vatte ik schematisch ‘Mill’s principe’ over vrijheid van meningsuiting als volgt samen:

Foute meningen mogen niet worden gecensureerd.

Foute meningen vragen om verweer en weerlegging.

Verweer en weerlegging brengen epistemische voordelen.

Mill was een optimist – ik denk niet dat hij de Baudets, Trumps en internettrolls van deze wereld had kunnen voorzien. Je kunt je dan ook afvragen hoe Mill over het gewicht van zijn eigen principe zou hebben gedacht als hij nu had geleefd. Absoluut is het principe in elk geval niet. Mill is hier expliciet over: het toebrengen van schade aan anderen is de grens. Het Milliaanse principe van het recht op vrijheid van meningsuiting dient dus te worden afgewogen tegen een ander Milliaans principe, namelijk, het schadebeginsel (zie ook deze blog). Kortweg, als iemands uitspraken anderen schade toebrengen, dan vervalt daarmee zijn recht op vrije meningsuiting.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Is verweer en weerlegging de juiste reactie op onware en kwetsende uitspraken?

29 november 2017 , 08:00 , door Bij Nader Inzien

ANALYSE - Door Fleur Jongepier (postdoc, University of Cambridge)

Wat is de juiste reactie op onwaarheden, kwetsende uitspraken en bullshit? Er is een manier om deze vraag te beantwoorden die ik steeds vaker tegenkom: ‘verweer en weerlegging’. In zijn TEDx Talk zegt Quassim Cassam bijvoorbeeld dat het antwoord op complottheorieën moet zijn “rebut, rebut, rebut”. En afgelopen maandag schreef Patrick Loobuyck dat moreel of wetenschappelijk foutieve meningen “niet verboden, maar bestreden [moeten] worden”.

De wortels van de deze benadering zijn te vinden in wat J.S. Mill’s schrijft over de vrijheid van meningsuiting in On Liberty. Daarin voert Mill het zogenaamde kennisargument voor vrijheid van meningsuiting op. Mill’s idee is dat er een vrij toegankelijke ‘marktplaats van ideeën’ bestaat waar kennis kan ontstaan en gedijen. Opvallend aan zijn betoog is dat onware overtuigingen ook toegelaten moeten worden tot de marktplaats. Een reden daarvoor is bescheidenheid: in de geschiedenis is het vaak gebeurd dat men dacht dat x waar was (‘er is niks mis met slavernij’) en y onwaar (‘de aarde draait om de zon’) terwijl dit niet zo bleek te zijn (Mill: “To deny this is to assume our own infallibility”). Door onware meningen niet te censureren, erkennen we dat we er faliekant naast kunnen zitten, hoe zeker we ook van onze zaak zijn.

Het wrede medelijden

29 september 2017 , 13:00 , door Marcel Hulspas

OPINIE - Ze is met stille trom vertrokken, Hanina Ajarai. De AD-columniste die half juli bekende dat ze weinig emotie voelde bij het bericht dat de MH 17 boven Oekraïne was neergehaald, maar juist erg geraakt was door het hartfalen van Ajacied Nouri. Een golf van verontwaardiging kwam haar via de sociale media tegemoet. Het AD verdedigde haar, ze bood excuses aan – en kreeg vervolgens enkele weken om stilletjes te vertrekken.

Ajarai zou harteloos zijn geweest jegens de nabestaanden van de slachtoffers van de MH 17. Eerlijk gezegd heb ik me daar dan ook schuldig een gemaakt. Ik hoorde het bericht met verbazing en afgrijzen aan, maar alleen de mededeling dat AIDS-deskundige Joep Lange aan boord had gezeten, veroorzaakte bij mij een brok in de keel. Die ken ik. Ik heb hem ooit geïnterviewd. Een van die schaarse interviews die je niet vergeet. Verder waren er bij de ramp geen persoonlijke vrienden of bekenden betrokken. En voor de volledigheid: Nouri’s ineenzakken heeft me nooit iets gedaan. Ik heb niks met voetbal. Voor mij is hij een van de dertigduizend gevallen per jaar.

Medelijden, empathie, vergt herkenning. We moeten méér hebben dan een naam, een datum en een doodsoorzaak. Filmmakers hebben niet voor niets minimaal een uur, veel dialoog én close-ups nodig om ons te laten treuren over de dood van de held. Medelijden is een wreed fenomeen.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.