Zomergasten 2019 met John van den Heuvel

UPDATE: Lees hier de recensie van de eerste aflevering met John van den Heuvel Vanavond de eerste aflevering van VPRO’s Zomergasten 2019, waarin Janine Abbring misdaadjournalist John van den Heuvel aan een kruisverhoor mag onderwerpen. De vijf redenen die de VPRO opvoert waarom u dit niet mag missen zijn misschien spannend genoeg om te gaan kijken: Van den Heuvel is al jaren een goede bekende van de minstens zo beroemde crimineel Holleeder. En, wellicht vanuit zijn expertise als ex-undercover agent,  gaat hij wat vertellen over een spraakmakende undercover-blunder (de IRT-affaire). Maar wordt het ook een mooie televisie-avond? Er zijn immers al genoeg goede en slechte detectives op televisie? Als het net zo boeiend wordt als zijn optredens in RTL Boulevard, dan hoeven we er niet eens voor te gaan zitten. Maar John van den Heuvel belooft dat het géén saaie avond wordt.

Door: Foto: © VPRO screenshot Zomergasten 2019 John van den Heuvel
Foto: Mike Mozart (cc)

Zo werkt de lobbyist

ELDERS - In Frankrijk is aan de vooravond van de Europese verkiezingen ophef ontstaan over lijsten met gegevens van journalisten en politici voor Monsanto’s lobbyisten.

Het dossier Glyfosaat is nog lang niet afgesloten in de EU. Ook het nieuwe parlement zal er mee te maken krijgen als het onderzoek naar de toelating van het onkruidverdelgingsmiddel Roundup aan de orde komt. In januari besloot het Europees Parlement een onderzoekscommissie in te stellen nadat de EU het middel tegen de wil van het parlement opnieuw voor vijf jaar heeft toegelaten (met instemming van de Nederlandse regering). Het EU-besluit is hevig bekritiseerd vanwege de geheimhouding van rapporten over de schadelijkheid van Roundup. De Europese Commissie heeft inmiddels meer openheid beloofd, naar aanleiding van een burgerinitiatief waarin meer dan een miljoen Europeanen opriepen tot een verbod op glyfosaat en openbaarmaking van wetenschappelijke rapporten die worden gebruikt bij het beoordelen van bestrijdingsmiddelen.

Roundup is al jaren omstreden omdat het kankerverwekkend zou zijn en schade aanricht aan de biodiversiteit. De Nederlandse regering is ondanks aanmaningen vanuit het parlement nog niet toe aan een verbod. In België en Frankrijk is het gebruik van Roundup door particulieren verboden. In Frankrijk is de druk op de regering om het middel helemaal te verbieden groot, maar president Macron kwam begin dit jaar terug op zijn belofte om daaraan gehoor te geven.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Robert Thivierge (cc)

Een onveilig klimaat voor journalisten

VERSLAG - Ter gelegenheid van de Dag van de Persvrijheid publiceerde de Nederlandse Vereniging voor Journalisten (NVJ) een nieuw onderzoek naar bedreigingen, intimidaties en geweld waar journalisten mee te maken hebben. Twee jaar geleden is er al eens onderzoek op dit gebied gedaan door voormalig ombudsman Alex Brenninkmeijer en Marjolein Odekerken. De resultaten waren volgens de NVJ tamelijk verontrustend. In het nieuwe onderzoek van Odekerken en Laura Das was de focus gericht op vrouwen en online pogingen tot intimidatie. De helft van de vrouwelijke journalisten in Nederland heeft daar ervaring mee vanwege hun werk. Vooral vrouwen met een migratieachtergrond en freelancers melden vervelende incidenten.

Het onderzoek werd woensdag j.l. gepresenteerd op het Festival van het Vrije Woord in Hilversum waarna een forum de resultaten besprak. Opvallend is het verschil in bedreigingen tussen mannen en vrouwen. Mannelijke journalisten hebben ook te maken met bedreigingen, en soms zelfs fysiek geweld. Misdaadverslaggevers Paul Vugts en John van den Heuvel hebben zelfs politiebescherming. Vorig jaar zijn de gebouwen van de Telegraaf en Panorama door criminelen vernield (een van de redenen waarom Nederland een plaats is gezakt op de Persvrijheidsmonitor). Maar de bedreigingen van mannen betreffen vrijwel altijd wát ze schrijven of filmen, terwijl vrouwen online geconfronteerd worden met seksistische en racistische uitingen vanwege hun identiteit. NRC-columniste en forumlid Clarice Gargard: ‘De boodschap is eigenlijk dat ik niet thuis hoor in het publieke debat.’ De vertegenwoordigster van SOFO, een door de OVSE geïnitiëerd programma voor de Safety of Female Journalists Online, zei het zo: mannelijke journalisten worden aangevallen op hun standpunt, vrouwen omdat ze een überhaupt een standpunt naar buiten brengen; en des te vaker naarmate het een dissident standpunt betreft.

Foto: Wikileaks Mobile Information Collection Unit (cc)

Geen verrader, geen journalist

COLUMN - Julian Assange, de oprichter van WikiLeaks, werd vorige week door de politie uit de Londense ambassade van Ecuador geplukt. Hij wordt mogelijk uitgeleverd aan de VS, waar hem een aanklacht wacht wegens aanzetten tot hacken en/of spionage.

Vooropgesteld: het is ronduit bizar, en met geen enkel argument te verdedigen, dat Engeland een Australisch staatsburger aan de VS zou uitleveren voor iets dat de man in kwestie in een ander land heeft gedaan (WikiLeaks is niet Amerikaans, en is in Zweden geregistreerd). Dat de VS meent dat Assange hun rechten, wetten, belangen of staatsveiligheid heeft geschonden, is simpelweg geen geldige reden. Zou de VS dat wel menen, dan zijn er stapels buitenlandse politici en activisten te bedenken die evenzeer – of zelfs meer – voor uitlevering aan de VS in aanmerking zouden komen.

Maar ik word wat wee van mensen die menen dat met Assanges arrestatie journalistieke vrijheden in het geding zijn.

Wat Assange ook moge zijn, hij is pertinent geen journalist: hij is niets anders dan een kieskeurig, selectief, soms onzorgvuldig en vaak nuffig doorgeefluik van informatie die anderen hem hebben toegespeeld. Lijsten met Turkse burgers die in eigen land politiek actief zijn kort na een staatsgreep publiceren, is ronduit onverantwoordelijk. Wat kwalijker is, en apert ingaat tegen alle journalistieke principes: WikiLeaks heeft vaker ongeredigeerde informatie gepubliceerd die evident afkomstig was van overheden en die bedoeld was om hun lokale oppositie zwart te maken. Daarmee maakte Assange WikiLeaks willens en wetens tot een instrument in andermans nationale propagandaoorlog.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Free Press/ Free Press Action Fund (cc)

Desinformatie in Nederland

ONDERZOEK - De online verspreiding van desinformatie lijkt in Nederland mee te vallen. Dat blijkt uit onderzoek van het Rathenau Instituut. Maar we moeten blijven opletten.

Een goede nieuwsvoorziening is essentieel voor de democratie. Digitalisering leidt tot veranderingen in het nieuwslandschap in Nederland en het nieuwsgedrag van Nederlanders. Het heeft daarmee mogelijk consequenties voor de Nederlandse democratie. Digitalisering kent positieve kanten: het nieuwsaanbod is enorm uitgebreid en de diversiteit is toegenomen. Tegelijkertijd zijn er zorgen over de toenemende online verspreiding van desinformatie voor commercieel of politiek gewin. Dit kan leiden tot polarisatie van het publieke debat.

De Nederlandse samenleving lijkt tot nu toe weerbaar tegen deze negatieve kant van digitalisering, blijkt uit ons onderzoek Digitalisering van het nieuws (2018). Niettemin kent het Nederlandse publieke debat ook polarisatie rond bepaalde maatschappelijke vraagstukken. Vooralsnog draagt desinformatie daar weinig aan bij. Maar de technologie ontwikkelt zich snel en mediawijsheid in Nederland blijft achter. Waakzaamheid blijft nodig.

Aanbod en pluriformiteit van nieuws zijn toegenomen

Het aanbod van nieuws is enorm toegenomen door de digitalisering. Online zijn er meer nieuwsbronnen beschikbaar, niet alleen nationaal maar ook internationaal. En voor veel van die bronnen hoeven gebruikers niet te betalen. Het scala aan nieuwsaanbieders is pluriformer en de diversiteit aan nieuws is groter dan voorheen. Nieuwe online media zoeken een niche om een groter bereik te hebben. Dat levert naast meer verschillende vormen van berichtgeving ook meer diversiteit in (politieke) duiding van het nieuws op.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Rana Ayyub wint Free Press Award

VERSLAG - Minister Stef Blok heeft vrijdag in het Vredespaleis in Den Haag de Free Press Award voor de moedigste en meest vasthoudende journalist van het afgelopen jaar uitgereikt aan de Indiase journaliste Rana Ayyub (Foto v.l.n.r. Stef Blok, Rana Ayyub en moderator Aldith Hunkar).

Rana Ayyub heeft zich onderscheiden door haar moed en vasthoudendheid. Ze onthulde de betrokkenheid van de regering-Modi bij buitengerechtelijke moorden die werden gepleegd op protesterende moslims. Sinds het verschijnen van haar boek over deze zaak wordt Rana via social media, haar telefoon en email continue met de dood en verkrachting bedreigd.

De Nigeriaan Kemi Busari kreeg de Newcomer of the Year-Hans Verploeg Award. Busari (22), ging undercover en onthulde fraude en afpersing bij het uitgeven van paspoorten. Zijn publicaties leidden tot een verbod op contante betaling bij de uitgifte van paspoorten.

De Nederlandse radiomakers Mijke van Wijk en Mirjam van Biemen wonnen de Best Report Award met hun documentaire over de Nederlander Tim Boekhout van Solinge die in het Braziliaanse Amazonegebied  strijdt voor behoud van het tropische regenwoud.

Speciale gasten op de bijeenkomst in het Vredespaleis waren Paul Caruana Galizia uit Malta, zoon van een vorig jaar bij een bomaanslag omgekomen journaliste, en Martin Turcek uit Slowakije, collega van Ján Kuciak die in februari met zijn vriendin Martina Kušnírová in koelen bloede werd vermoord. De Nederlandse journalisten Jeroen Akkermand (RTL) en Paul Vugts (Het Parool) kwamen ook aan het woord.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Broddelwerk op hoog niveau

COLUMN - © Simon & Schuster cover Fear by Bob WoodwardWoodwards nieuwe boek Fear, over de gang van zaken in het Witte Huis onder Donald Trump, leest vlotjes weg. Maar na afloop had ik bitter weinig geleerd, realiseerde ik me. Ja, Woodward puzzelt keurig bij elkaar hoe allerlei beslissingen tot stand zijn gekomen; hij geeft een naargeestig beeld van Trumps onkunde en ongeduld, zijn gelieg en gedraai; van het gemak waarmee Trump mensen schoffeert en bedriegt, of waarmee hij processen en procedures ondermijnt; van zijn ijdelheid, zijn narcisme en zijn amoraliteit. Je wordt er niet vrolijk van.

Al die dingen zijn eerder beschreven, zij het niet zo omvattend, en niet altijd door auteurs van zulk niveau. Maar juist daarom schuurt het. Woodward had de publicaties van anderen tot zijn beschikking; waarom – met zijn enorme kennis en zijn geweldige netwerk – daarop niet voortgeborduurd, het eerdere werk van anderen niet geïncorporeerd, om een stapje verder te komen?

In plaats van minutieus te achterhalen wie wat wanneer zei, en welke intonatie ze daarbij kozen, had Woodward kunnen trachten te begrijpen waarom de stafleden en ministers die voorstellen van Trumps bureau verwijderen, uit angst dat hij een in een van zijn vele opwelling afgedwongen voorstel metterdaad signeert, niet artikel 25 van de grondwet inroepen: de bewezen ongeschiktheid van de zittende president.

Foto: © Sargasso logo Kort copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Kort | vorm versus inhoud

Als er iets is wat het tekort van de huidige politieke journalistiek duidelijk maakt, is het wel de onthulling van Trouw en Nieuwsuur over de financiering van de foute groepen in Syrië. Die onthulling was op zich natuurlijk wel goede onderzoeksjournalistiek. Maar waar was iedereen toen dit allemaal in gang gezet werd?
Waarschijnlijk bezig met de schandaaltjes en splitsingen in Partij A en de affaires van de fractieleider van Partij B. Immers, “de mensen” hebben er recht op te weten wie onze politici zijn en hoe ze handelen.
Maar zo zijn ze ziende blind. Want 90% van de aandacht gaat uit naar de vorm van het politieke spel en slechts 10% naar de inhoud.

Ik durf te wedden dat het grootste deel van de journalisten nu in de Tweede Kamer slechts een fractie leest en volgt van alle stukken en rapporten en commissievergaderingen. Saai werk, waar zelden een scoop uit te halen valt.
Maar daardoor neemt bijna niemand de moeite om te duiden waar al die besluiten over gaan, hoe het “de mensen” direct of indirect zal raken en hoe de partijen daar precies in staan. Ze lopen liever achter de smeuïge persberichten aan en laten hun focus dicteren.

Kom op journalisten, durf saai maar relevant te worden!

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Trumps geklitte tijdlijnen vragen om journalistieke luizenkam

COLUMN - De New York Times zette private en publieke gebeurtenissen over mogelijke obstructie van de rechtsgang door Trump inzake Russische inmenging tijdens zijn verkiezing naast elkaar. De twee kolommen lezen als een verhaal en zou wel eens een vorm kunnen zijn waarin veel overzichtelijker nieuws kan worden gepresenteerd.
© Van der Lubben Opera-Momentopname2018-07-31 112652 www.nytimes

Dat overzicht is hard nodig. Trump Inc. grossieren namelijk in (bewust geschapen) onduidelijkheid. Neem, recent, zijn advocaat Rudy Giuliani die 30 juli binnen twee uur onthulde dat er een bijeenkomst met Russen is geweest en dat zo’n bijeenkomst nooit heeft plaatsgevonden. Hoe moeten journalisten dit nu coveren en, belangrijker, hoe kunnen we onthouden dat het een onduidelijkheid betreft?

De complexiteit wordt veroorzaakt doordat twee tijden door elkaar lopen, namelijk het moment waarop iemand iets zegt en de timing van de vertelde gebeurtenis in een groter verhaal.

Een voorbeeld. TIJD 1: Ik schrijf nu dat ik gisteren een ijsje heb gegeten. TIJD 2: Het feit dat ik een ijsje heb gegeten, past in een reeks handelingen die zich gisteren voltrokken (ik ging ook even naar de stad, las nog wat en moest koken).

Mijn verhaal wordt complex als ik op twee momenten twee verschillende verhalen vertel: ik zeg bijvoorbeeld nu dat ik gisteren helemaal geen ijsje heb gegeten. U moet een olifantengeheugen hebben om de varianten die nu nog ontstaan uit elkaar te kunnen houden. Want wanneer heb ik nu gezegd dat ik gisteren geen ijsje heb gegeten?

Foto: Foto Jona Lendering copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

De ideale krant

LONGREAD, OPINIE - Het was zaterdag en je werd naast je geliefde wakker. Je haalde vers brood bij de bakker en de ochtendkranten bij de tabakszaak. Je bracht een groot deel van de dag lezend door, slechts onderbroken als je naar de supermarkt en de videotheek ging. Vaak had je zondag de krant nog niet uit. Zo gingen de dingen, dertig jaar geleden.

Ik kan daar met melancholie aan terugdenken maar ben realist genoeg om te weten dat die tijden nooit terug zullen komen. Rond 1993 begonnen de “thousand days that built the future” en sindsdien betrekken we het laatste nieuws in toenemende mate van het internet. De kranten hebben daarop gereageerd door zich toe te leggen op achtergrondinformatie, waarmee ze in feite doen wat de weekbladen traditioneel deden. Zeker in het weekend zijn de kranten én opinieblad én lifestyle-blad én wetenschapsblad én reistijdschrift en omdat ze dat allemaal tegelijk willen zijn, zijn ze noch opinieblad noch lifestyle-blad noch wetenschapsblad noch reistijdschrift. Wer alles verteidigt, verteidigt nichts.

Ik erger me al een tijdje aan de oppervlakkigheid van de weekendkranten. Afgelopen donderdag twitterde ik wat balorig of we niet met een paar leuke mensen een krant konden oprichten zonder columnisten, met veel nieuws, zonder wijnclub of lifestyle-bijlage, met een positieve toon en met veel boekenrecensies van leuke recensenten. Dat heb ik geweten: zelden heb ik zoveel bijval gehad, zowel op Twitter als op Facebook en dan heb ik het nog niet over de e-mail. Dertig retweets is voor mij, opererend in de marge, heel veel. Laat ik dus eens wat uitgebreider beschrijven hoe een boeiende krant er volgens mij uit ziet.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Vorige Volgende