Gelekt vonnis: donkere toekomst voor abortusrecht in Amerika 

Nog nooit eerder in de geschiedenis van het Hooggerechtshof van de Verenigde Staten werd een volledig concept-vonnis gelekt. Maandagavond publiceerde nieuwswebsite POLITICO een geschreven uitspraak van 60 pagina’s in de abortus-zaak Dobbs v. Jackson Women's Health Organization; de uitspraak zou pas over enkele weken worden gedaan. De inhoud van het vonnis is nog explosiever dan het lek. De uitspraak zou korte metten maken met de grondwettelijke beschermingen op het abortusrecht en – zijdelings – andere fundamentele rechten, zoals de openstelling van het huwelijk en het verbod op anti-sodomiewetgeving, op de helling zetten. Amerika is in rep en roer. De uiteindelijke inhoud van de uitspraak moet nog worden bepaald; en mogelijk dat de scherpste kantjes eraf worden gehaald. Desalniettemin schetst het conceptvonnis – en het feit dat de conservatieve vleugel van het Hoogegerechtshof met 6 tegen 3 in de meerderheid is – een donker toekomstbeeld voor het Amerikaanse abortusrecht en de Amerikaanse grondrechten in bredere zin. Roe v Wade Tot 1973 werd het recht op abortus bepaald door de verschillende Amerikaanse staten. Destijds was in het merendeel van die staten abortus onder de meeste omstandigheden verboden; in enkele staten was abortus op aanvraag legaal. In 1973 stelde het Hooggerechtshof in de zaak Roe v. Wade een ondergrens aan wat staten konden verbieden ten aanzien van abortus. In de decennia die daarop volgden is die ondergrens verschoven. De kern van Roe v. Wade bleef altijd overeind staan, namelijk dat de grondwettelijke bescherming van de persoonlijke levenssfeer betekende dat abortus niet overmatig beperkt mocht worden. Wetgeving die de toegang tot abortus overmatige beperkte werd door de federale rechter onverbindend verklaard. Deze status-quo wordt door  krap twee-derde van het Amerikaanse publiek ondersteund. Liberale Amerikanen zijn blij met de grondwettelijke bescherming van het abortusrecht, maar ook veel conservatievere Amerikanen menen dat de status-quo een goede balans biedt tussen grondrechten en de wetgevende macht van de verschillende staten. Anti-abortuslobby Dat het grondwettelijke recht op abortus toch op het punt staat om te sneuvelen is voor een groot deel toe te rekenen aan de sterk-georganiseerde anti-abortuslobby die in de decennia na de Roe-uitspraak alsmaar sterker is geworden. In samenwerking met conservatieve juridische organisaties en de Republikeinse partij heeft de lobby er werk van gemaakt om tijdens de termijnen van Republikeinse presidenten zoveel mogelijk (aarts)conservatieve rechters te benoemen en tijdens de termijnen van Democratische presidenten zoveel mogelijke rechterlijke benoemingen te dwarsbomen. Zo weigerden in 2016 de Republikeinen in de Senaat de benoeming van Merrick Gardland tot het Hooggerechtshof in behandeling te nemen. Het resultaat is een conservatieve “take-over” van de federale gerechtelijke macht; van de rechtbanken van eerste aanleg tot en met het Hooggerechtshof, waar de conservatieven met een meerderheid van 6 tegen 3 de scepter zwaaien. En gezien rechters voor het leven worden benoemd, is de conservatieve houdgreep van de federale rechtspraak niet zomaar ongedaan te maken. Post-Roe reality Dit alles betekent dat liberaal Amerika zich klaar moet maken voor een “post-Roe reality”, waar het recht op abortus slechts op decentraal niveau wordt beslist. De verwachting is dan dat in een dertiental staten het recht op abortus in zijn geheel verdwijnt en in nog eens een tiental sterk worden ingeperkt. In 16 staten zou abortus op aanvraag vooralsnog legaal blijven. In de rest van de staten is nog niet duidelijk wat juridische status van het abortusrecht zou worden. Weliswaar kunnen de Democraten in het Congres in theorie federale (d.w.z. landelijke) wetgeving aannemen die het recht op abortus vastlegt, maar de realiteit is weerbarstig. De toegestane reikwijdte van federale wetgeving is gezien het federale karakter van de VS beperkt en het is onwaarschijnlijk dat een abortuswet het voordeel van de twijfel krijgt van het conservatieve Hooggerechtshof. Dat gezegd hebbende, zijn er wel bepaalde acties die de Democraten in een “post-Roe reality” kunnen ondernemen. Zo zouden ze via federale en decentrale wetgeving het makkelijker en goedkoper kunnen maken voor inwoners van staten met een abortusverbod om abortus uit te voeren in een staat waar dit wel legaal is. Daarnaast kan de FDA, het federale medicijnenagentschap, waarschijnlijk juridisch afdwingen dat abortusmedicijnen (voor zelf-toediening) ook verkrijgbaar zijn in staten met een abortusverbod. Een einde van een tijdperk Het einde van het Roe v. Wade tijdperk zou tot op heden de grootste beperking van het Amerikaanse abortusrecht vormen. Mensen die het niet kunnen betalen om af te reizen naar andere staat voor een abortus verliezen de mogelijkheid tot een abortus. Sociaaleconomische verschillen tussen witte Amerikanen en etnische minderheden, die disproportioneel gebruik moeten maken van abortus, zullen alleen maar toenemen. Om nog maar te zwijgen van de toename van illegale improvisatie-abortussen, met alle gevolgen van dien. Het lek van POLITICO is een veeg teken voor het abortusrecht in de Verenigde Staten. Hoewel de precieze verwoording en reikwijdte van de uitspraak nog op zich laat wachten, is meer dan duidelijk dat de conservatief-reactionaire stroming voor de komende decennia de juridische teneur wordt. De verworvenheden van tientallen jaren aan emancipatie liggen op het hakblok.

Foto: DoD photo by Lisa Ferdinando copyright ok. Gecheckt 21-03-2022

Een Nieuwe Democratische Partij

ANALYSE - Joe Biden, de populaire progressieve politicus. Het is niet bepaald een zinsnede die je pakweg een jaar terug had verwacht. Biden won als gematigde “compromiskandidaat” de Democratische voorverkiezingen. Hij mocht dan niet de meest inspirerende beleidsplannen hebben, maar hij zou tenminste wel Trump verslaan.

Maar presidentskandidaat Biden is niet dezelfde als president Biden. Hoewel de 78-jarige Democratische politicus als gematigde staatsman campagne voerde, is zijn presidentschap tot dusver verbazingwekkend progressief.

Underpromise

Reeds tijdens de campagne viel op dat de presidentskandidaat weliswaar niet alle progressieve paradepaardjes overnam (Medicare for all, uitbreiding Hooggerechtshof), maar wel voor zijn doen een grote stap naar links maakte.

Zo bepleitte Biden een significante uitbreiding van de Affordable Care Act (Obamacare), het afschaffen van collegegeld voor het overgrote deel van de Amerikanen en een grondige hervorming van het Amerikaanse faillissement-stelsel.

Desalniettemin stond de presidentskandidaat bekend als een gematigde “traditionele” Democraat, een label waar hij maar al te graag in mee ging. Ook heerste bij progressieve Democraten eerst nog scepsis. Zij vreesden dat Biden een hoop water bij de wijn zou doen in een tevergeefse handreiking naar de Republikeinen

Overdeliver

Die angst blijkt, voor nu, ongegrond. Binnen twee maanden na zijn aantreden, drukte President Biden tot verbazing van de GOP zijn COVID-steunpakket door het Congres met de kleine Democratische meerderheden in het Huis en de Senaat.[1]

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Poetry du Jour | The Hill We Climb

VIDEO - When day comes, we ask ourselves where can we find light in this never-ending shade?
The loss we carry, a sea we must wade.
We’ve braved the belly of the beast.
We’ve learned that quiet isn’t always peace,
and the norms and notions of what “just” is isn’t always justice.
And yet, the dawn is ours before we knew it.
Somehow we do it.
Somehow we’ve weathered and witnessed a nation that isn’t broken,
but simply unfinished.
We, the successors of a country and a time where a skinny Black girl descended from slaves and raised by a single mother can dream of becoming president, only to find herself reciting for one.

Foto: stalkERR (cc)

Twitter moet @JoeBiden de mond snoeren (1/3)

ANALYSE - Een draadje over Twitter. Over vrijheid, meningsuiting en waarom presidenten geen Twitteraccount moeten hebben. Over monopolies en het sociale mechanisme dat Twitter macht geeft. Over de vraag of Twitter eigenlijk wel een bedrijf is.

Al drie weken rust. Waar sommige volgers al tijden naar snakten gebeurt op 9 januari. Twitter zet Trump uit en beëindigt zo informeel z’n presidentschap. Vragen volgen: is dit een goed idee? Wordt hier de vrijheid van meningsuiting overboord gegooid? Is dit een monopolistisch probleem? Enig ongeloof. Veel reacties van mensen die wel zien wat er gebeurt, maar niet begrijpen wat ze zien. In gradaties van onbegrip. Een driedelige poging om de situatie te verhelderen, waarbij ook duidelijk wordt waarom @Joe Biden op zwart moet.

Vrijheid van staatsbemoeienis

Don junior, wiens belezenheid we natuurlijk niet in twijfel trekken, weet wel waar hij het zoeken moet als z’n vader van Twitter wordt verbannen.

Maar was vader Trump de dag na z’n verbanning even door de westvleugel naar de Press Briefing Room gelopen, dan had de hele wereldpers hem daar opgewacht. In alle vrijheid hadden zijn woorden een breed gehoor bereikt. Via traditionele media, maar ook via Twitter en Facebook. Die verbanning heeft Trump geenszins zijn vrijheid om te spreken ontnomen.

Foto: Abhi Sharma (cc)

Een buitengewone en bizarre verkiezingscampagne

RECENSIE - © Uitgeverij Scriptum boekomslag De slag om het witte huisTerwijl een van de hoofdrolspelers zijn verlies nog altijd niet wil toegeven geeft Pieter Uittenbogaard ons in De slag om het Witte Huis alvast een terugblik op de campagne voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen die vanwege de pandemie en de rassenrellen in een bijzondere crisissfeer verliep.

‘Van Iowa tot Wisconsin’ is de ondertitel van Uittenbogaards bijzonder boeiende chronologische verslag van een campagne die nog lang van invloed zal zijn op de Amerikaanse politieke verhoudingen. Het begint allemaal in Iowa, al in het voorjaar van 2019, omdat daar op 3 februari 2020 de eerste voorverkiezingen worden gehouden. Voor de Democraten hebben zich in totaal 28 kandidaten gemeld. Uiteindelijk wint Buttegieg nipt van Sanders,  die wel de meeste stemmen maar niet de meeste gedelegeerden wint. Warren komt op de derde plaats en Biden komt niet verder dan 13% en zes gedelegeerden.

Uittenbogaard ging in Iowa mee met op campagne met inmiddels totaal vergeten kandidaten als Eric Swalwell en Wayne Messam. In zalen en zaaltjes, op pleinen en in huiskamers presenteren de kandidaten zich en lopen de leden van de Democratische partij zich warm voor de verkiezingen. We zien een levendige democratie met een grote betrokkenheid van kiezers en debatten die over de inhoud gaan. Maar dat gaat snel veranderen. Na de primaries in Iowa gaat de coronacrisis de campagne overheersen en het politiegeweld dat de aanleiding is voor de Black Lives Matter beweging. De democratie aan de basis, zoals Uittenbogaard die ons in zijn eerste deel laat zien, komt niet meer terug.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Quote du Jour | De ‘Amerikaanse democratie heeft een bijna-doodervaring overleefd’

‘De Amerikaanse democratie heeft een bijna-doodervaring overleefd’, schrijft Marc Chavannes op De Correspondent, ‘maar uit niets blijkt dat het gevaar geweken is.’

Hoe gaat het verder met de VS, nu Joe Biden maandag ook officieel als overwinnaar van de presidentsverkiezingen is aangewezen? Welke invloed krijgt Trump’s verwoestende erfenis op de politieke verhoudingen in de komende jaren? Een paar citaten uit Chavannes’ scherpzinnige analyse:

Het is lastig vast te stellen welke van Trumps ‘prestaties’ de meest blijvende gevolgen heeft. Misschien wel het afschaffen van de waarheid, het creëren van een alternatieve werkelijkheid waarin Donald Trump altijd gelijk heeft en wint. Dat zou voor de Amerikaanse democratie weleens zijn meest verwoestende erfenis kunnen zijn. In dat parallelle universum zijn politici, journalisten, rechters en overheidsfunctionarissen die Trump geen gelijk geven per definitie corrupt en crimineel.

Foto: Geoff Livingston (cc)

(Waar) ging het mis voor de Democraten?

ANALYSE - Zaterdag, rond 11 uur ’s ochtends, sloeg er een golf van opluchting door de VS. Na dagenlang nagelbijten kwam de ene na de andere nieuwszender met de officiële voorspelling dat Joe Biden het presidentschap zou winnen. Niet lang daarna vulden de steden zich met dansende menigtes, jubelend over de nederlaag van President Trump.

Ondanks de feestelijke stemming onder de achterban, is de teleurstelling bij veel Democratische politici groot. Peilingen en nieuwszenders deden geloven dat de Republikeinen een grote nederlaag stond te wachten, niet alleen in de presidentsverkiezingen, maar ook in het Huis van Afgevaardigden, de Senaat en in de lokale verkiezingen. De verkiezingen van 2020 zouden een eind moeten maken aan het Trumpisme.

Zo makkelijk gaf het Trumpisme niet op. Biden vs. Trump werd geenszins de “landslide” (grote overwinning, red.) die het had moeten zijn; in plaats van hun meerderheid in het Huis uit te breiden, zaten de Democraten opeens in de verdediging. Daarbovenop bleken in de meeste Senaatsverkiezingen de zittende Republikeinse senatoren sterker dan gedacht. Ten slotte werd de opmars van Democraten ook in de lokale parlementen gestuit.

Nu de overwinningsroes enigszins wegebt, wordt de partij met deze pijnlijke waarheid geconfronteerd: het presidentschap is binnen[1], maar de Republikeinse Partij van Trump is nog lang niet verslagen. Waar ging het mis?

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Koerdische grondwet goed voor Irak

kurdistan

De Iraakse en Amerikaanse autoriteiten in Bagdad maken zich zorgen nu het zelfstandige Koerdische parlement in het noorden van het land een nieuwe grondwet heeft goedgekeurd welke binnenkort in een referendum aan de bevolking zal worden voorgelegd. Erin eist het parlement grondgebied op alsmede de olie en gas eronder. In de hoofdstad en ter plaatse is bepaald niet iedereen het hier mee eens.

De territoriale kwestie zou aanvankelijk binnen gesloten onderhandelingen tussen de federale overheid en de Koerdische autoriteiten worden beslecht onder toeziend oog van zowel de Verenigde Naties als de Verenigde Staten. Dat het Koerdische parlement stug heeft doorgezet kan als boodschap aan de Iraakse en Amerikaanse overheden worden opgevat: de Koerden zijn niet bereid tot concessies en zullen niets minder dan autonomie accepteren.

De Amerikanen reageerden bij monde van Vicepresident Biden verontrust. Hij noemde de zet van de Koerden “niet bevorderlijk.” De Iraakse premier Maliki heeft al helemaal geen goed woord over voor de Koerden terwijl een Iraaks parlementslid de grondwet zelfs als een “verklaring van vijandigheid” opvat en waarschuwt dat “escalatie” onvermijdelijk is.

Dit is echter een weinig doordachte reactie. De Amerikanen en de regering in Bagdad zeggen immers te streven naar een federale staat met zekere maten van autonomie voor de Koerden, de soennieten en de sjiieten. (Hoewel de laatste in de meerderheid zijn waren het bijna uitsluitend soennieten die onder Saddam Hoessein het land, redelijk seculier, regeerden, tot ongenoegen van de meer traditioneel ingestelde sjiietische bevolking.) Niettemin lijkt het land onder de sjiietische Maliki meer in de richting van een eenheidsstaat te bewegen. Dit willen de Koerden niet en dit zouden ook de sjiieten niet moeten willen wanneer zij terugdenken aan de twee decennia van ondergeschiktheid onder Saddam. Nu bestaan parlement en regering weliswaar uit afgevaardigden van alledrie de bevolkingsgroepen en lijkt er geen enkele soennitische ambitie te bestaan om de sjiieten wederom te onderdrukken, niettemin zou een ware federatie ook hen hoogstwaarschijnlijk meer opleveren en daarom doen zij er goed aan het Koerdische initiatief te steunen.

New York Times: geen bewijs van verkiezingsfraude

NIEUWS - Tot zover de claims van Trump:

The New York Times contacted the offices of the top election officials in every state on Monday and Tuesday to ask whether they suspected or had evidence of illegal voting. Officials in 45 states responded directly to The Times. For four of the remaining states, The Times spoke to other statewide officials or found public comments from secretaries of state; none reported any major voting issues.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Volgende