Gebruik decryptiebevel alleen om schade te voorkomen
OPINIE - Minister Opstelten wil verdachten met het zogenoemde decryptiebevel kunnen dwingen hun computer te ontsleutelen. Expert Jaap Henk Hoepman pleit ervoor dat de informatie dan niet als bewijs wordt gebruikt.
Een nieuw plan van minister Opstelten: verdachten van ernstige misdrijven worden verplicht mee te werken aan het openen van versleutelde bestanden op hun computer. Bestrijden van kinderporno is de aanleiding, en het doel van de maatregel is om verdere schade en misbruik te voorkomen (denk aan de zaak Dutroux) en om slachtoffers zo snel mogelijk van bijstand te kunnen voorzien.
De minister heeft onderzoek laten doen naar de vraag in hoeverre dit voorstel ingaat tegen het nemo-tenetur beginsel dat stelt dat een verdachte niet mee hoeft te werken aan zijn eigen veroordeling. Dit onderzoek is uitgevoerd door Bert-Jaap Koops van het TILT. In het onderzoek worden drie mogelijke uitwerkingen beschreven.A) Een decryptieregeling conform de regeling van het verhoor. Dit komt neer op de mogelijkheid om een verdachte te verzoeken om een bestand te ontsleutelen. De verdachte mag het verzoek weigeren, maar dat kan opgevat worden als aanvullend bewijs van betrokkenheid bij het misdrijf en/of leiden tot een hogere straf.
B) Een decryptiebevel met bewijsuitsluiting. De verdachte moet de bestanden ontsleutelen. Echter, de daarmee verkregen informatie mag niet als bewijs in de zaak tegen de verdachte worden gebruikt. Ook afgeleid bewijs mag niet gebruikt worden (dit volgens de “leer van de verboden vruchten”: als de boom vergiftigd is, mogen de vruchten ervan ook niet worden gegeten). In tegenstelling tot Koops noemt de minister hier expliciet de mogelijkheid om weigering van het bevel strafbaar te stellen.