Waarom ik sceptisch ben over de ingreep in de jeugdwet

Na de landelijke jeugdzorgstaking in september en een uiterst kritisch rapport van de inspectie, gaat het kabinet maatregelen nemen. Jeroen Hoenderkamp bekijkt het politieke paniekvoetbal met veel scepsis. Het begint duidelijk te worden dat de jeugdhulp onder onacceptabele druk staat. Daar valt van alles over te zeggen, maar de motor lijkt me dat het beschikbaar bedrag per kind enorm is afgenomen. In 2015 was het budget 4 miljard en werden 380.000 jeugdigen geholpen. In 2019 is het budget 3,6 miljard en worden 430.000 duizend jeugdigen geholpen. Tel daarbij 10 procent inflatie en een forse toename van administratieve lasten (10 procent?) en de conclusie is dat het reëel beschikbaar bedrag per kind met 35 procent (!) is afgenomen van 10.500 naar 6.800 euro. Opstelling verandert maar er blijven te weinig spelers Als ik even een voetbal-metafoor mag gebruiken: de regering heeft sinds 2015 het team op het veld verkleind van 11 naar iets meer dan 7 spelers. Gemeenten ervaren dit probleem, en proberen door (te) lage tarieven het aantal spelers te verhogen. Maar dat lukt maar beperkt, omdat er - gelukkig - een grens zit in wat rechter en maatschappij accepteren aan schrale zorg en arbeidsvoorwaarden.

Door: Foto: Gerard Stolk (cc)
Foto: Seattle Clouds (cc)

Papieren werkelijkheid

, door

Het staat er krek zoals de bedoeling is, dan is dus alles naar behoren – daar lijkt toezicht vaak op neer te komen. Een korte blik, kijken of de beschrijving overeenstemt met de plannen en regels, jawel, fijn zo, u mag verder en hier is uw stempel. Veel plezier nog. Of de papieren werkelijkheid klopt met de echte? Daar maken toezichthouders en handhavers zich vaak minder druk om. Woord is wet, we controleren vooral of alles goed is ingevuld.

Zo kan een aannemer met arseen vervuilde bagger in een meer storten om dat te verondiepen, en kunnen oevers opgehoogd worden met bouwplastic, asbest, piepschuim of ander afval. Want de papieren waren in orde.  Zo kunnen zorgbedrijfjes jarenlang valse declaraties inleveren en uitbetaald krijgen; alle stempels stonden immers netjes op de indicaties.

Zo kunnen zorgbedrijven via door advocaten en notarissen gefiatteerde constructies valselijk miljoenen euro aan winsten – gepeurd uit publiek zorggeld – opstrijken, door van zichzelf duur vastgoed te huren of gedeclareerde zorg niet te leveren. Als de papieren maar kloppen. Had dat zorgbedrijf geen toezichthouders, schrikt de Inspectie jaren later? Wat vreemd! Want hier – en ze wijzen op de statuten – staat toch dat ze die wél hebben? En zo ook kan Nederland – dat land waar alles toch zo mooi is geregeld – de facto een belastingparadijs zijn, waar Shell geen inkomsten- of vermogensbelasting betaalt, maar u en ik wel.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Quote du Jour

Quote du Jour | Kernramp

, door

“Nederland is ontsnapt aan een kernramp“… Oud ECN directeur Frans Saris onthult in zijn boek dat het in 2001, door een menselijke fout, bij na misging in de kernreactor in Petten.”Als de stroomuitval langer had geduurd, had dat geleid tot een meltdown en een desastreuze ramp“.
In het rapport van de Inspectie Kernfysische Dienst staat bij de melding van het incident echter niets over zo’n gevaarlijke situatie.

Kernreactoren zijn op zich al gevaarlijk speelgoed, maar het feit dat ze worden gerund door mensen en organisaties die er geen belang bij hebben om openlijk te communiceren over fouten en daar lering uit te trekken, is ronduit zorgwekkend. Misschien word ik cynisch, maar ik betrap me op de gedachte: zo zijn mensen. Zou Petten de opvolger van de huidige reactor nog steeds zo graag willen hebben als dit waar blijkt? ( bron & bron )

Foto: stop_hand-1502026_1280_pixabay

Handhaving; zo moeilijk is het niet

, door

COLUMN - De Consumentenbond heeft onderzoek gedaan naar de thuiszorg en doet schokkende conclusies. Niet alleen is de zorg onder de maat, maar de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) doet er niets aan. Dat eerste begrijp ik, want als je zaken aan de markt overlaat dan is er altijd het risico dat winst voor kwaliteit gaat. Wat overigens niet meteen wil zeggen dat elke ondernemer er zo in staat, maar vaak draait het daar wel op uit. Het tweede begrijp ik totaal niet. Handhaving; zo moeilijk is het niet.

Toen ik bij de Gemeente Amsterdam werkte, heb ik een tijdje de registratie gedaan van de correspondentie van de afdeling Kinderopvang. Deze afdeling is verantwoordelijk voor de handhaving op dat gebied, voor zowel kinderdagverblijven als voor gastouders. De GGD doet de inspectie en de gemeente de opvolging. Sinds de zaak Robert M. een zeer heet hangijzer en daar wordt dan ook stevig op ingezet. Ik kan je vertellen dat die handhaving er niet om liegt.

De criteria zijn hard en de inspectie wordt minutieus vastgelegd in het GGD-rapport. Dat gaat veel verder dan het vierogen-principe (altijd 2 medewerkers tegelijk aanwezig op een groep kinderen, die zowel de kinderen als elkaar in de gaten kunnen houden). De administratie moet helemaal op orde zijn, het personeel moet brandschoon zijn. Logische eisen. Maar ook de locatie moet aan keiharde voorwaarden voldoen; er wordt zo’n beetje gemeten tot op de vierkante centimeter of de verschillende ruimtes voor de verschillende doeleinden geschikt zijn. Kinderen moeten in principe in dezelfde groep blijven, gedoe met roosters van medewerkers mag geen enkele invloed hebben op de kinderen, enzovoort. Zoals ik al zei, de criteria zijn hard.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Schoolverschillen

, door

De Staat van het Onderwijs verscheen dit jaar voor de 200ste keer. Wie kan bogen op 200 jaar rapporten? Het gehele archief van alle edities is overigens online te bekijken, nog zo’n teken van beschaving.

Eerder heb ik al eens uitgezocht wanneer de Inspectie voor het eerst grafieken ging gebruiken: dat was in 1966 voor zover ik kon nagaan (zie hier). De laatste jaren zijn de infographics steeds mooier en functioneler geworden. En het leuke is dat men niet vast blijft zitten in één format – dus het blijft een verrassing. Deze keer is de kers op de taart een interactieve presentatie over schoolverschillen – een teken dat deze statische blog binnen afzienbare tijd ouderwets zal blijken.

De meest schrikbarende grafiek vond ik de grafiek met de TIMMS-trend voor rekenen, waaruit blijkt dat in alle vergelijkbare landen de scores stijgen, terwijl ze in Nederland blijven dalen (p.16). Maar de boodschap die echt overkwam, was de constatering dat in Nederland de verschillen tussen scholen erg groot zijn. Nu werd dat enkele jaren geleden nog als iets positiefs gezien. Hoge autonomie van de school en  een schooldirecteur die veel te zeggen heeft, werden gerelateerd aan hoge prestaties van ons stelsel, o.a. in publicaties van de OESO. In de biologie schijnt variatie de overlevingskansen op langere termijn te vergroten. Het is de vraag of scholen nog wel die hoge mate van autonomie hebben – ik vermoed dat de schaalvergroting ze juist minder zeggenschap heeft gegeven.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Gemeente Destelbergen (cc)

Concurrentie tussen scholen: zo werkt uitsluiting

, door

COLUMN - In haar jongste rapport stelt de onderwijsinspectie de kansenongelijkheid van leerlingen aan de orde. Het is een probleem dat al lang bestaat, maar het is niet eenvoudig om er een verklaring voor te geven. Misschien ligt de oorzaak bij de prestatiedruk van de scholen zelf, suggereert Rineke van Daalen in haar column  op Sociale Vraagstukken.

Nieuws over het onderwijs draagt vaak paniek en verontwaardiging in zich. We schieten tekort, onze kinderen doen het niet goed genoeg, onze scholen kunnen beter, onze leerkrachten moeten professioneler; als we niet opletten, gaan we achter lopen bij andere landen. ‘Dyslexie is het gevolg van slecht onderwijs’, zo krijgen we te horen en eventjes is dat het onderwerp van de dag. ‘Wat te doen als het schooladvies van kinderen lager is dan hun Cito-score?’ Steeds zijn het korte periodes van bezorgdheid die heel snel weer wegebben. Maar de angst achter te blijven in de ratrace blijft bestaan. Deze angst heeft zich diep genesteld in ons allen en het is nauwelijks mogelijk om je daaraan te onttrekken.

Het nieuwste zorgenkind is afkomstig uit De Staat van het Onderwijs 2015/2016, het verslag dat de onderwijsinspectie al twee eeuwen lang jaarlijks uitbrengt. Het is een rapport van 200 pagina’s, dat een breed beeld geeft van het onderwijs in Nederland. Wat daarvan in het nieuws komt is heel selectief. Dit jaar is het ‘Te veel talent blijft onbenut.’ Op 12 april besteedde NRC Handelsblad er de voorpagina aan: ‘Keuze van school kan bepalen of kind naar vmbo of vwo gaat’; en de voorpagina van De Volkskrant van 13 april had als kop: ‘Ouders onder zware druk bij schoolkeuze’. Op zich is dit geen nieuws.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Grafiek van Inspectie: een nieuwe klassieker?

, door

In tegenstelling tot wetenschappelijke artikelen, is er voor beleidsrapporten geen eenduidige graadmeter waarmee de impact gemeten kan worden. Als we een samengestelde index maken van “aantal downloads”, “verontwaardigde reacties in de media” en “nieuwe politieke plannen”, dan scoort de Inspectie dit jaar erg hoog met de Staat van het Onderwijs.

Het is op zich al een interessante vraag waarom juist deze bevindingen zoveel teweeg brengen. In het prachtige boek van historicus Simon Schama met de titel “Landschap en Herinnering” betoogde hij dat het landschap een bepalende invloed heeft op de cultuur van een land. De ontdekking van de Grand Canyon en de Giant Trees, overtuigde de Amerikanen dat ze groots en onoverwinnelijk waren. Het kost niet veel moeite om deze redeneertrant door te trekken naar Nederland.

Het vlakke landschap van Nederland duldt geen pieken of dalen en dat geldt ook voor het onderwijslandschap. Dat was een hoogvlakte zonder pieken en dalen, zoals Onderwijsgrafiek #3 liet zien. Met het oog op de internationale positie van Nederland (“top-5”) kwam er daarop meer aandacht voor excellentie, strengere eisen voor rekenvaardigheid, selectie van leerlingen aan de poort in het hoger onderwijs en er werden afspraken gemaakt over het verminderen van instroom in het wo ten gunste van het hbo. Een van de effecten is een enorme toename in “schaduwonderwijs” en toetstraining: een fenomeen dat velen herkennen maar waarvan geen sluitende registratie bestaat.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Pepijn Schmitz (cc)

Risicogestuurd toezicht in het onderwijs

, door

ACHTERGROND - Kan de Inspectie van het Onderwijs aan de hand van informatie die zij heeft over scholen risicogestuurd toezicht in het onderwijs mogelijk maken?

Het Onderwijsverslag verscheen vorige week al en ik was van plan er een mooie grafiek uit te selecteren. Maar zoals wel vaker dwaalt mijn aandacht af, als er een interessante voetnoot bijstaat. In de webversie van het Onderwijsverslag staat een verwijzing naar een proefschrift uit 2012, van A. Timmermans.

Dat proefschrift gaat over de “toegevoegde waarde” indicator. Omdat scores aan het einde van een onderwijsloopbaan weinig zeggen over de kwaliteit van een school, is een “toegevoegde waarde” indicator in theorie veel geschikter om de kwaliteit van scholen te bepalen. De Inspectie heeft in diverse documenten aangegeven bezig te zijn met studies naar de bruikbaarheid van deze indicator. Het proefschrift “Value added in educational accountability: Possible, fair and useful?” van Timmermans geeft een goed overzicht van de theorieën, de beschikbare modellen en de obstakels bij het invoeren van een dergelijke indicator. Het is bovendien goed leesbaar en gericht op een actueel vraagstuk van maatschappelijk belang.

Het interessantste hoofdstuk vind ik aan het einde. Het gaat over het risicogestuurde toezicht dat de Inspectie hanteert.
Een simpele uitleg daarvan zag ik donderdagavond op televisie. Medici kunnen sinds vandaag op basis van een bepaalde formule uitrekenen hoeveel procent kans een hart- en vaatpatiënt heeft om in de komende tien jaar opnieuw gezondheidsklachten te ontwikkelen. Een aantal variabelen wordt daarbij gemeten: bijvoorbeeld de aard van voorgaande klachten en bloedwaarden. Het voorspellende model staat op een half A4-tje en schijnt revolutionair te zijn.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Quote van de Dag: Slecht gesteld met angst voor de inspectie

, door

Quote van de Dag: Slecht gesteld met angst voor de inspectie

[qvdd]

De inspectie zal moeten transformeren tot een organisatie die gevreesd wordt in plaats van niet serieus genomen

Aldus Fleur Agema (PVV), die een motie indiende om nog dit jaar de inzet van een mystery guest toe te passen bij verpleeghuizen. Angst levert tenslotte mooie dingen op, nietwaar?
Er heerst wellicht meer angst onder de bewoners van verpleeghuizen, dan onder het personeel.  Overigens wordt de inspectie wel serieus genomen. Zodra een bezoek is aangekondigd worden papieren, hygiëne, veiligheidsmaatregelen snel in orde gemaakt. Een undercover-inspecteur kan  daarom iets beter de vinger op kwetsbare plekken leggen.

Maar hoe moeten we ons dat voorstellen? Worden er inspecteurs aangesteld, die minstens 65 jaar en ouder zijn en al  behoorlijk dementeren?

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Slachtoffer van de Cito-toets

, door

Afgelopen week zijn de resultaten van de Cito toets bekend gemaakt. Zoals elk jaar heeft ook nu deze toets weer zijn slachtoffers gemaakt. Deze week kwam ik in gesprek met een ouder die in paniek was als gevolg van de uitslag van de Cito-toets. Haar zoon had veel lager gescoord dan verwacht mocht worden. Op basis van de behaalde score in combinatie met het toelatingsbeleid van de scholen kan de jongen naar de HAVO. Ik hoor menigeen al denken: Prima toch?

Nee. Er zijn namelijk goede redenen om aan te nemen dat deze jongen prima in het VWO kan functioneren. In dit geval zijn die aanwijzingen er ook in de vorm van een IQ test en zijn prestaties op school. Deze jongen behoort tot de beste leerlingen van zijn klas en dat in een klas waarvan relatief veel leerlingen naar de HAVO of het VWO gaan. Zijn de ouders misschien overambitieus? Ook niet. Het betreft ouders die het beste voor het kind willen, maar daarin het kind niet koste wat kost pushen naar een hoger niveau. Is de Cito-toets slecht? Ook niet, het Cito is een gerenommeerd instituut voor toetsontwikkeling en de Cito-toets is in zijn soort een goede toets. Is er meer aan de hand? Ja.