(geen) Komkommertijd

Eerst kwamen ze nog even uit Duitsland, maar onze oosterburen waren slachtoffer, geen dader. Ze kwamen in feite uit Spanje en hoewel NOS-nieuwslezer Rachid Finge nog even meldde dat ze van een Nederlandse teler kwamen, bleek ook dat niet waar. Feit is dat er komkommers in omloop zijn waar je ziek van wordt, en goed ziek ook. Ze zijn besmet met de EHEC-bacterie, een variant van e-coli die ook gezonde mensen stevig te pakken kan nemen. De bacterie is afkomstig uit de veeteelt; de komkommers raken besmet doordat ze met dierlijke mest worden geteeld. Vervelend is dat de consument onmiddellijk van geen komkommer wil weten. Op zich wel begrijpelijk onder het motto "liever blode Jan dan dode Jan", maar zuur voor de Nederlandse telers die part noch deel hebben aan dit probleem en voor wie het seizoen nu zo ongeveer aarzelend moet beginnen.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Leefstijl terug aan de Nederlanders

Het kabinet gaat die prachtige leefstijl teruggeven aan de Nederlanders. De gemeenten worden het doorgeefluik. In de gisteren gepubliceerde Landelijke nota gezondheidsbeleid kondigt minister Schippers (VWS) een omslag aan in preventie- en gezondheidsbeleid. Uiteraard gekoppeld aan een nieuw subsidiebeleid. De omslag zal in totaal een besparing van structureel ongeveer € 220 miljoen euro opleveren. Op leefstijlbeleid kan vanaf 2014 structureel € 18 miljoen worden bespaard.

De gemeenten zien de bui al hangen. Weer een klusje erbij, weer minder geld. De VNG, de belangenvereniging van gemeenten, is het op een aantal punten eens met minister Schippers, maar “de afnemende aandacht voor leefstijlbeleid baart zorgen. Gemeenten hebben (ondersteunend) leefstijlbeleid van de rijksoverheid nodig om de lokale activiteiten te verankeren”, schrijft de VNG in een eerste reactie op de kabinetsplannen.

In de nota (pdf!) maakt het kabinet duidelijk wat die omslag in preventie- en gezondheidsbeleid moet voorstellen. De overheid gaat zich niet meer bemoeien met onze leefstijl. “Gezondheid moet weer iets van de Nederlander zelf worden”, staat in hoofdstuk 2.
Geen “algemene massamediale campagnes” meer. Daar heeft de overheid niet voldoende geld en mensen voor en ze hebben ook  weinig opgeleverd. Afscheid dus van Balkenende’s normen en waardenpropaganda.
Als de overheid er toch nog aan te pas moet komen, dan “zijn de gemeenten in veel gevallen als eerste aan zet”. Dicht bij de mensen en beter in staat “in te spelen op de belevingswereld van de mensen en rekening te houden met specifieke lokale omstandigheden”. De gemeenten mogen dus op eigen houtje vetzucht, comazuipen en roken uit hun grondgebied zien te weren.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Becel nog lang geen 50 jaar goed

“Becel, al 50 jaar goed voor hart en bloedvaten”, jubelt Unilever in zijn reclame voor dit broodsmeerseltje. Maar de Reclame Code Commissie steekt een stokje voor de juichkreet. “Misleidend en onwaar”, luidt de uitspraak op een klacht van een consument.

De uitspraak (van 28 april jl.) is definitief, want de beroepstermijn van 14 dagen is inmiddels ruimschoots verstreken. Hoewel de Reclame Code Commissie een zgn. “autodisciplinair” orgaan binnen het reclamewezen is en als zodanig geen bindende uitspraken doet, is het wel zeker dat Unilever zich zal conformeren aan de aanbeveling om niet langer met de gewraakte slogan te adverteren.

Op zich een interessante casus. In de beginjaren van het product bevatte Becel een relatief grote hoeveelheid transvetten (ca. 7%). Volgens de huidige inzichten zijn transvetten nadelig voor hart en bloedvaten. Daarnaast bevatte Becel geruime tijd wel een grote hoeveelheid linolzuur (omega-6), maar weinig tot geen alfa-linoleenzuur (omega-3), terwijl sindsdien het inzicht is gegroeid dat een te grote inname van omega-6 de opname van het eveneens noodzakelijke omega-3 verhindert.

Becel verweerde zich met te stellen dat ook in de beginjaren Becel in elk geval gezonder was dan andere margarines, boter of reuzel en dat de claim relatief moet worden bezien. De RCC veegde dit verweer van tafel: beter betekent nog niet goed.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Altijd blijven lachen

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

glimlachen is dus goed voor je (foto Flickr/Theen ...)De glimlach van een kind doet je beseffen dat je leeft. En dat niet alleen, diezelfde glimlach zorgt er ook nog eens voor dat je langer leeft. De fysieke voordelen van glimlachen zijn al langer bekend. Wie glimlacht voelt zich beter omdat onder andere endorfine-productie wordt verhoogd, verlaagt de bloeddruk en zorgt ervoor dat we ons beter kunnen invoelen in onze gespreks- of glimlach-partner.

Maar een lange-termijn studie uitgevoerd in 2010 door Ernest Abel en Michael Kruger van Wayne State University liet zien dat glimlachers langer leven. Hun onderzoeksmethode was wel een beetje vreemd: ze bekeken nauwkeurig naar de glimlachen van de spelers afgebeeld op 230 honkbalplaatjes uit 1952. De onderzoekers lieten de wijdte van de glimlachen op de plaatjes door vijf mensen in één van drie categorieen plaatsen: geen glimlach, gedeeltelijke glimlach en totale glimlach. Die laatste categorie staat ook wel bekend als de Duchenne glimlach.

En wat bleek: de spelers in de eerste categorie werden gemiddeld 72,9 jaar oud. De spelers in de tweede categorie 75 jaar oud en de vrolijke fransen onder de honkballers werden gemiddeld maar liefst 79,9 jaar oud. Een gigantisch effect. Wie zijn leven lief heeft neemt dus de tip van die oude clown over: Wat er ook gebeurd, altijd blijven lachen!

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

“1 miljoen doden door kernramp Tsjernobyl”

Vandaag is het vijfentwintig jaar geleden dat de kernreactor in Tsjernobyl explodeerde. In de week na de explosie moest ik als brugpieper van mijn moeder in een regenpak naar school fietsen, ook al regende het nauwelijks. Misschien zou het helpen tegen de straling die vanachter het IJzeren Gordijn op ons neerdaalde? Los van het feit of een regenpak afdoende beschermd tegen radioactief iodium en cesium was bij nader inzien voorzichtigheid geen overdreven reactie.

Vijfentwintig jaar na de kernramp is er nog steeds geen overeenstemming over het aantal slachtoffers van de kernramp maakte. Maar het RIVM concludeerde onlangs dat er ook in Nederland doden zijn gevallen door de straling van Tsjernobyl. Dit sluit aan bij aanzwellende geluiden dat het effect van lage hoeveelheden straling wel degelijk ernstig kunnen zijn. Dit jaar verscheen er een rapport op basis van uitgebreid wetenschappelijk onderzoek waarin geconcludeerd wordt dat tussen 1986 en 2004 in totaal 985.000 doden zijn gevallen als gevolg van de kernramp Tsjernobyl. Het is het eerste onderzoek naar de kernramp dat lokale gezondheidsdata uit Oekraïne, Wit-Rusland en de regio systematisch analyseert. De onderzoekers ontdekten dat niet alleen kanker, maar ook hart- en hersenproblemen als gevolg van de kernramp veelvuldig voorkwamen. Chernobyl: Consequences of the Catastrophe for People and the Environment (.pdf) gepubliceerd door de New York Academy of Sciences, wordt echter genegeerd door de Wereldgezondheidsorganisatie. Waarschijnlijk omdat dit VN-orgaan een agreement (WHA 12-40) heeft met een andere VN instantie: het Internationaal Atoomagentschap. Deze instantie houdt vast aan 4.000 doden wereldwijd. Maar het rapport dat spreekt van bijna 1 miljoen doden blijft staan en is daarmee nog niet weerlegt.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Weekendcollege | Lekker en gezond, wie bepaalt dat?

Dit is de vierde aflevering in de lezingenserie De Urgentie van Duurzaamheid, van Studium Generale Utrecht. De bijdrage is geschreven door Melanie Peters.

varkensWat is duurzaam in de veehouderij en in de gezondheidszorg? In de vierde dubbellezing in de serie “Duurzaamheid als wereldbeeld: de rol van wetenschap in maatschappelijke verandering” bogen prof. dr. Miedema (decaan geneeskunde, vicevoorzitter van de Raad van Bestuur UMC) en prof. dr. Pijpers (decaan Diergeneeskunde, UU) zich over die vraag. Als duurzaamheid volgens de definitie van Bruntland “kwaliteit van leven is voor ons en toekomstige generaties”, dan zouden artsen en de biomedische wetenschappers bij uitstek degenen zijn aan wie we dat kunnen vragen.

Toch is dit niet de medisch-wetenschappelijke traditie. Wetenschappers maken hun vraag zo klein, dat ze er een goed wetenschappelijk verantwoord antwoord op kunnen verwachten. Hoe zit het met dat ene eiwit in de lever? Deze 1.0 benadering voldoet echter niet meer. De grote vragen behoeven aandacht en daar willen patiënten, bedrijven en politiek over meepraten. Wetenschap 3.0 gaat over cocreatie van kennis. Dat zal niet zomaar tot consensus leiden, maar wel tot robuuste kennis.

Al laten de tientallen jaren durende discussies in de veehouderij – over dierenwelzijn, milieu, diervoeder uit de derde wereld en de vraag hoe gezond het is om vlees te eten – zien dat het nog steeds de vraag is in hoeverre we echt grip krijgen op wat we belangrijk vinden en wat dat mag kosten. Een varken dat rolt in de modder op de derde verdieping van een varkensflat? Als het goed gebeurt, zijn megastallen vanuit oogpunt van hygiëne en welzijn zelfs te verkiezen boven een kleinschalige boerderijtje. Maar zijn we dan niet weer met technologie aan het oplossen wat eigenlijk voortkomt uit de bovenmatige aanspraak die we maken op wat de aarde ons biedt? En om op gezondheid terug te komen: lukt het ons om de omslag te maken naar preventie en zuiniger te zijn op onze gezondheid in plaats van te investeren in levensverlengende, extreem dure technologie?

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Genetica in de volgende versnelling

Een bijdrage van Eva Teuling van Sciencepalooza.

Tien jaar na de publicatie van het humane genoom is de “erfelijkheidsleer”, of Genetica, nog lang niet af. Bij de afdeling Genetica van het UMCG zijn er recent een hoogleraar klinische genetica en een hoogleraar genoomanalyse bijgekomen, die zich gaan bezighouden met het toepassen van nieuwe technieken in de dagelijkse praktijk van het ziekenhuis om de genetica op volle snelheid te brengen. En dit is meer dan welkom.

De klinische genetica onderzoekt families met erfelijke ziektes en geeft voorlichting aan patiënten en families. Dit gebeurt al sinds de jaren ‘60, toen het mogelijk werd chromosomen onder de microscoop zichtbaar te maken. Mensen hebben twee sets van 23 chromosomen, die al onze erfelijke informatie bevatten. Het bekendste voorbeeld van een chromosomale afwijking is het syndroom van Down, waarbij drie keer chromosoom 21 voorkomt (zie plaatje). Grote chromosomale veranderingen, zoals missende of extra stukjes, zijn ook te zien onder de microscoop, maar kleinere veranderingen kunnen niet zo gedetecteerd worden. Maar met DNA-onderzoek kan gericht gezocht worden naar kleinere veranderingen in de individuele bouwstenen van onze erfelijke informatie, het DNA. Dit is genoomdiagnostiek.

Een genoom is “het geheel van alle genen op alle chromosomen van een individu”, oftewel: al ons DNA, de in totaal 6 miljard DNA-bouwstenen, waarvan1-2% zich bevindt in de genen, de functionele eenheden van ons erfelijk materiaal. Sinds in 2000 de totale DNA-volgorde van de mens bekend is, worden steeds meer fouten en varianten in het DNA ontdekt die gekoppeld zijn aan allerlei ziektes. Sommigen van deze ontdekkingen worden al toegepast in de geneeskunde – bij bijvoorbeeld borstkanker, waarbij in families waar deze vorm van kanker veel voorkomt, specifiek gezocht wordt naar DNA-fouten om zo de ziekte in een vroeg stadium te ontdekken en vrouwen gericht te behandelen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

ADHD: valse epidemie of reële misère

Een gastbijdrage van Studium Generale Utrecht, geschreven door Rick Berends naar aanleiding van een lezing van Timo Bolt die hier te zien is.

adhdIn iets meer dan vijftien jaar is het aantal diagnoses ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder) meer dan verhonderdvoudigd. Van 1275 diagnoses in Nederland in 1992 tot 139.000 diagnoses in 2008. Is er sprake van een ware epidemie? Of zijn we doorgedraaid in het vaststellen van ADHD? Timo Bolt MA (Julius Centrum UMC) kwam met vier mogelijke verklaringen voor de toename.

Sommigen mensen zien ADHD als modeverschijnsel. ‘Nee’ zeggen anderen, ‘het ligt aan de moderne tijd waarin kinderen teveel achter de computer zitten.’ Optimistischer zijn mensen die de medische vooruitgang als verklaring zien. Er zijn niet meer kinderen met ADHD, medici kunnen de ziekte alleen beter diagnosticeren. Ook dat is het niet volgens de vierde groep, er vindt medicalisering plaats van afwijkend (anders dan ‘normaal’) gedrag, zeggen zij. De medische sector overstijgt haar eigen kunnen door complexe sociale problemen op te vatten als medisch mankement. Wie heeft er gelijk? Danken we de enorme toename aan een van deze vier ‘M’s’: mode, moderne tijd, medische vooruitgang of medicalisering?

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Vorige Volgende