Opkomst en ondergang van de Republiek der Letteren

In de zestiende eeuw begonnen Europese geleerden een grote onderlinge verbondenheid te voelen – een verbondenheid over grote afstand die soms groter was dan die met de mensen direct om hen heen. Dat kwam tot uitdrukking in een metafoor die ze gebruikten voor hun onderling contact: de Republiek der Letteren, een informele staat waarvan de burgers amicaal met elkaar omgingen en waarin een belangrijke eis was dat je de uitkomsten van je onderzoek niet voor jezelf hield, maar met andere geleerden deelde. Communicatie was de belangrijkste burgermansplicht in deze virtuele republiek. De Nijmeegse historicus Hans Bots heeft een belangrijk deel van zijn carrière besteed aan onderzoek naar de geschiedenis van deze ‘republiek’, van het vroege ontstaan in de zestiende eeuw tot het moment in de achttiende eeuw dat de ‘republiek’ oplost, eigenlijk vooral doordat de geleerden steeds meer geïntegreerd raken in de ‘gewone’ samenleving. De oorspronkelijke geleerde tijdschriften richten zich dan bijvoorbeeld steeds meer op een breder publiek van geleerden.

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 09-11-2022

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Irish Typepad (cc)

Nepnieuws door de eeuwen heen

RECENSIE - Han van der Horst relativeert alle recente ophef over nepnieuws met een uitgebreide geschiedenis van misleiding van de publieke opinie van de oudheid tot heden.

Desinformatie is zo oud als de wereld. Leugen, bedrog en misleiding horen nu eenmaal bij onderlinge relaties tussen mensen en dat weten we al eeuwen. We zijn er zelf mede schuldig aan: ‘De wereld wil bedrogen worden’, luidt het gezegde.

In Nepnieuws, een wereld van desinformatie gaat historicus Han van der Horst met grote stappen door de geschiedenis om te laten zien dat nepnieuws zo oud is als de mensheid. Aan de hand van voorbeelden uit de tijd van de Assyriërs tot en met de periode van de Koude Oorlog laat hij zien hoe machthebbers hebben geprobeerd hun positie en reputatie in stand te houden door het volk te misleiden. En niet zelden dienden al die verdraaiingen, vervalsingen, geruchten en gruwelverhalen als katalysator voor het op gang brengen van een gewapend conflict. Liegen als voorbode van oorlog. Het geeft te denken.

Nepnieuws is een tamelijk eclectische geschiedenis van politieke communicatie en propaganda in de context van de ontwikkeling van media. In de beschrijving van tal van bekende en minder bekende voorbeelden uit de hele geschiedenis heeft Van der Horst zich bepaald niet ingehouden. Propaganda is wel de centrale noemer, maar je kunt met dit boek ook je kennis ophalen over hoogtepunten uit de westerse politieke geschiedenis en de geschiedenis van de massacommunicatiemiddelen. Lees bijvoorbeeld het verhaal hoe de kranten zich aanvankelijk hebben ontwikkeld:  als brenger van puur zakelijk nieuws en als tegenhanger van de vele gekleurde schotschriften uit die tijd.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Closing Time | Hou je morgen nog van mij?

In de kringloop der covers van de gisteren hier optredende Melanie die zich afvraagt of u morgen ook nog van haar houdt.

De originele uitvoering van Will You Love Me Tomorrow is van The Shirelles. Tot de vele uitvoeringen die volgden, hoort ook die van Carole King, de singer-songwriter die samen met tekstschrijver Gerry Goffin het nummer heeft geschreven.

Maar wij gaan vandaag voor de cover door Bryan Ferry, hier optredend in het BBC programma Later with Jools Holland.

Closing Time | Een beetje liefde….

Meer covers kringloop.
Vorige keer liepen we van Taj Mahal naar Mägo de Oz met hun cover van de Janis Joplin hit ‘Mercedes Benz’. Vandaag geeft Mägo de Oz u wat liefde….

Ook dit, volgens de overlevering, snel in elkaar geflanste niemendalletje van de Spencer Davis Group, werd aardig populair. Het aantal covers valt daarom wat tegen, maar het zijn er toch nog aardig wat. Bijvoorbeeld die van Murray Head.

Closing Time | Mercedes Benz

We doen een kringloopje covers. Gisteravond van Ry Cooder naar Taj Mahal, Deze bluesartiest heeft ook menig cover op zijn naam staan, o.a. deze Mercedes Benz.

Voor u nu gaat roepen: Maar dat ken ik! Dan bent u ouder dan ik dacht, maar minstens zo oud als ikzelf. Want ja, ik ken het origineel ook van de vermaarde Janis Joplin.

Er zijn niet idioot veel covers van op het wereldwijd web. De wikipedia toont een bizar lijstje uitvoeringen van o.a. The Supremes, naast die van folkbandjes en heftige genres.

Closing Time | Josephine

We schatgraven nog eens in gouden, oude covers, waarmee we n.a.v. dit niemendalletje mee waren begonnen. De vierde juli trad hier Ry Cooder op, nu met zijn versie van het door Fats Domino de wereld in geholpen My girl Josephine. Eveneens zo’n lekker deuntje van een niemendalletje.

Het origineel van dit deuntje kreeg een wel haast respectloze vertolking van The Scorpions. Maar ach, Ry Cooder vertolkt het gewoon met een heerlijk zomers zydeco-achtige drive. Die van Taj Mahal loopt ook lekker.

Closing Time | Everybody Ought to Treat a Stranger Right

Dat de tijd vliegt is meer een gevoel dan waarheid, want wat gaat de geschiedenis traag. Dat een dertiger jaren liedje nog steeds actueel kan zijn, hoezo ontwikkeling?

‘Everybody Ought To Treat A Stranger Right’, oorspronkelijk van Blind Willie Johnson, is door Ry Cooder opgenomen op het afgelopen voorjaar uitgekomen album The Prodigal Son, op de websdite aangekondigd met: “This is music for these times (…) a deft commentary on our ailing moral state.”

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Vorige Volgende