COLUMN - Op 17 juli kondigde de nationale ombudsman een nieuw onderzoek aan. Hij gaat onderzoeken in hoeverre de overheid het recht op demonstratie eerbiedigt. Aandacht voor politieke rechten is hoognodig: tot voor kort deden Nederlanders nog massaal mee aan vertrapping van die rechten.
Elke werkdag fiets ik over de Vrijheidslaan. Die laan heette tien jaar lang ‘Stalinlaan.’ In 1946, na de victorie van de geallieerden, kreeg Amsterdam een Victorieplein en werd elk van de drie lanen die op dat plein uitkomen vernoemd naar een geallieerd staatsman: Churchill, Roosevelt en Stalin. De Stalinlaan werd in 1956 hernoemd vanwege het bloedbad dat het Rode Leger aanrichtte in Boedapest.
Het weghalen van de Stalinlaan-naambordjes markeerde het begin van nog heviger uitsluiting van communisten in Nederland. De wijdverbreide sympathie voor communisten vanwege hun moedige verzet tegen de nazi’s was kort na de bevrijding omgeslagen in weerzin, en verviel nu tot walging. Zo viel extreemlinks, of althans het Nederlandse communisme, van zijn voetstuk – en eindigde als paria.
Het omgekeerde gebeurde met Hans Janmaat. Deze politicus, in de tachtiger en negentiger jaren steevast extreemrechts genoemd, begon als paria – en wordt nu door sommigen postuum op een voetstuk geplaatst. Janmaat stond jarenlang bekend als racist en als fascist. Nu zijn kritiek op het multiculturele ideaal mainstream is geworden lijkt hij, ondanks al zijn gebreken, opeens een visionair.
Registers
Over deze geschiedenissen zijn boeiende boeken verschenen. Twee las ik afgelopen maand: Ondanks hun dappere rol in het verzet van Jos van Dijk, gepubliceerd in 2016, en De verschrikkelijke Janmaat van Joost Niemöller uit 2015. Beide zijn zeer de moeite waard, alleen al vanwege de aangrijpende verhalen. De overeenkomsten tussen reacties op ‘extreemlinks’ en ‘extreemrechts’ zijn opmerkelijk.
Zowel de communisten als Janmaat kregen te maken met vier soorten openlijke reacties: politieke, sociale, juridische, en van de media. Van cordons sanitaires (politiek) via ontslag van ambtenaren omdat ze partijlid waren (sociaal) en ‘creatief toepassen’ van wetgeving (juridisch) tot doodzwijgen of stigmatiseren (media) – alle registers werden opengetrokken om de ‘extremisten’ te dwarsbomen.
Opzet
Politieke reacties waren zelden inhoudelijk, en meestal gericht op uitsluiting. Bij zijn installatie als Tweede Kamerlid in 1956 kreeg de communist Marcus Bakker geen hand. Voor zijn eerste speech verlieten collega’s demonstratief de Kamer. Ook Janmaat kreeg geen hand. Ook hij sprak vaak voor een lege zaal. Alleen de Kamervoorzitter bleef dan zitten en probeerde Janmaat ‘kort te houden.’
Sociale reacties omvatten onder andere een beroepsverbod voor communisten. Lidmaatschap van Janmaats partij was vaak ook reden voor ontslag. Verder kregen zowel communisten als Janmaat te maken met geweld, waarbij de politie veelal slechts toekeek. Als gevolg hiervan verloor Janmaats secretaresse een been. Misschien wel de helft van zijn partijvergaderingen is met geweld verstoord.
Juridische reacties varieerden van het aanpassen van de wet om communistische wethouders te kunnen ontslaan in 1948 via het stelstelmatig op oneigenlijke gronden verbieden van manifestaties van Janmaats partij tot strafvervolging van Janmaat cum suis. Strafvervolging vond in 1994 met opzet vlak voor de verkiezingen plaats, zo vertelde een officier van justitie doodleuk in NRC Handelsblad.
Media-reacties waren ook stevig. In geval van de communisten was er een consistent vijandige houding. En tot 1965 kregen ze geen zendtijd voor politieke partijen. In geval van Janmaat gingen liefst drie journalisten undercover in zijn partij in 1994. Dat jaar schilderde Elsevier hem onterecht af als antisemiet. En in 1982 interviewde de NOS met opzet alle fractievoorzitters behalve Janmaat.
Vertrapt
Naast deze openlijke reacties waren er ook heimelijke. De BVD, de toenmalige geheime dienst, infiltreerde verscheidene partijen en richtte zelf twee partijen op. Voorts maakt Van Dijk melding van verzoek tot schending van het medisch beroepsgeheim, chantage om mensen hun familieleden te laten bespioneren, en afwijzing van sollicitaties als een familielid ooit contact met communisten had gehad.
Wellicht het schokkendst is de volslagen desinteresse van politici voor deze praktijken van de BVD. Tot 1967 bleek van geen enkele politieke belangstelling, daarna mondjesmaat. Uit beide boeken doemt een beeld op van een dienst die lak heeft aan de rechtsstaat die hij met allerlei acties zegt te beschermen, van gebrekkig toezicht, en van gebrek aan evaluatie van nut en noodzaak van die acties.
Zeker – de communisten en Janmaat droegen zelf bij aan de weerstand die ze ontmoetten. Zo stelde communistenleider Paul de Groot in 1949, net als zijn Franse en Italiaanse collega’s, dat ze in geval van oorlog met de Sovjets solidair zouden zijn “met kameraad Stalin.” En Janmaat had contact met Yge Graman, veroordeeld voor geweld tegen asielzoekers, en neonazi Florrie Rost van Tonningen.
En ja – een rechtsstaat mag zich weren tegen politieke partijen die hem bedreigen. Maar in hoeverre communisten of Janmaat een serieuze dreiging vormden is onduidelijk. Wat wel duidelijk is, is dat bescherming van de rechtsstaat uitliep op ongecontroleerde uitholling ervan. Rechten van burgers zijn vertrapt; geweld werd toegelaten. Politieke vrijheid gold niet voor burgers met afwijkende ideeën.
Het is geen brede laan, die Vrijheidslaan.
Reacties (54)
Wie ook nog steeds doodgezwegen wordt is Joop Glimmerveen (NVU). En nee, die verdient ook geen rehabilitatie. En wat bij Glimmerveen rondhing, hing ook bij Janmaat rond.
De communisten leken in die tijd een serieuze bedreiging. We zagen hoe de sovjets de satelietstaten aan pakte, als zij dreigden te democratiseren. De Nederlandse communisten collaboreerden soms openlijk zoals Joost van Spanje terecht opmerkt:
De aanwezigheid van een vijfde colonne is nu eenmaal niet geruststellend.
Janmaat was totaal andere koek. Er waren maar weinigen die hem serieus namen. Zijn partijtjes maakte onderling ruzie (toen al). En de oppositie tegen Janmaat kwam vnl van extreem links. Die weg keek waar het het communisme betrof. Dat was best wel een rare toestand in die tijd.
Mijn inziens was de CPN een reële bedreiging in die tijd en Janmaat niet. Met de kanttekening dat de CPN in de jaren 80 al vanuit zichzelf instortte, net zoals extreemlinkse groeperingen. En Janmaat is ook uit zichzelf ingestort. Niet dankzij extreemlinks, maar ondanks extreem links.
Blijft over: mag een rechtsstaat zich verweren tegen bedreigingen? Het verweer tegen de CPN is terecht geweest. Het gaf de tijd om de communisten zichzelf onschadelijk te maken. Janmaat is te onbeduidend om er veel woorden aan vuil te maken. Dat is anno 2017 wel anders. Nu bedreigt de PVV onze rechtsstaat. Qua bedreiging zit de PVV op het niveau van de CPN, met ook een internationaal verband.
@2: sterke analyse!
@2: De CPN was ook niet echt een serieuze bedreiging. Dat mensen in geval van oorlog een eigen keuze maken maakt het gevaar nog niet reëel zolang de kans op oorlog nog niet reëel is. Ik zie het als vergelijkbaar met de discussie van nu over de loyaliteit van mensen met meerdere paspoorten.
@2: Van collaboratie zou ik eerder spreken als het land bezet is. Nederlandse communisten hebben in het verzet tegen de Duitse bezetter voldoende getoond dat zij voor hun land wilden opkomen. Naar schatting 2000 lieten er het leven voor.
Het idee dat zij in de Nederlandse naoorlogse politiek ooit een gevaar zijn geweest voor de Nederlandse democratie is onzin. Dat erkent zelfs de BVD (binnenshuis) al eind jaren vijftig (Engelen). De CPN heeft zich altijd keurig aan de wet gehouden. Anders dan in het geval van Janmaat is er nooit een communist voor discriminatie aangeklaagd.
Ik beveel Lutine (en anderen) graag mijn boek aan voor een meer genuanceerd beeld van de geschiedenis.
@4
De mate van serieuze bedreiging weet je pas als het te laat is. En je dient het ook te zien in de internationale context. Ik vind het niet vergelijkbaar met de meerdere paspoorten. Het gaat om de mate waarin met zich identificeert met een buitenlandse mogendheid, in dit geval Moskou/USSR.
@5
Ik ken de rol van de CPN tijdens WO2 (en terzijde: ook de frictie tussen het communistisch verzet en het oranjegezinde verzet) Joost van Spanje refereert ook duidelijk aan de naoorlogse periode, waarin Stalin aan de macht was. En waarin de USSR zich van zijn onmenselijke kant liet zien. De collaboratie was verbale steun aan Moskou, hoewel er daar over ook verdeeldheid was binnen de CPN.
Verder rest mij op te merken dat de CPN niet racistisch van aard was, dus die opmerking over racisme kan ik niet zo goed plaatsen. Het onderwerp is hier het smalle pad der vrijheid. Wat mogen we doen om partijen te weren die de rechtsstaat wensen te ondermijnen? Ik ben groot geworden met de CPN. Net zoals de PVV nu had zij niet daadwerkelijk wat in de melk te brokkelen. Dus zat er voor de CPN niet veel anders op dan de kamerzetels warm te houden.
In dit bestek wordt ook Janmaat vergeleken met de CPN. Janmaat was racistisch, maar verder geen enkele bedreiging voor de rechtsstaat. Hij had internationaal ook geen connecties, zoals de CPN. Zaken welke er m.i. toe doen. En ik ben mij er van bewust dat ik ook maar afhankelijk ben van mijn perceptie. Ik heb de waarheid niet in pacht, zoals de CPN die wel had. En die perceptie is dat de CPN een bedreiging was.
@6: Of de dubbele nationaliteiten een werkelijke bedreiging vormen weten we dus ook niet of te laat. Dat betekent voor mij slechts dat we de dubblepaspoorthouders nu niet op voorhand van van alles moeten uitsluiten. Dat gold ook voor CPN’ers. Dat zij niet de kant van Zuid-Vietnam kozen toen die oorlog werkelijkheid werd is voor mij niet zo’n probleem.
@7
Vietnam deed er niet zo veel toe ivm de CPN. Belangrijk was waar de loyaliteit lag van de CPN. En daar grijp ik toch even terug op WO2. Het verzet viel globaal in 3 delen uiteen. Zij die de bestaande orde wilden herstellen na de val van nazi-Duitsland (de oranjegezinden) Zij die een nieuwe orde voorstonden. (de CPN) En zij die ten koste van alles de nazi’ s wilden tegenwerken. Onderhuids was het binnen het verzet niet alles koek en ei. Er was veel wantrouwen en verraad. Oud-verzetsstrijders vertelden mij wel eens dat ze meer te vrezen hadden van het verzet dan van de NSB of Duitsers.
Na de oorlog waren er ook ontwikkelingen welke twijfel veroorzaakte aan de loyaliteit van de CPN. De USSR had immers de facto half Europa bezet. Als Nederland zijnde wil je de andere helft graag vrij houden van die bezetting.
In dat licht bezien is een dubbel paspoort een lachwekkende kwestie. Daar maakt alleen een halve gare als Wilders zich druk om. Een deel van de Nederturken is weliswaar rechts-nationalistisch. Maar Turkije ligt ver weg en hier beschermt de (Nederlandse) rechtsstaat juist tegen hun nationalistische gevoelens. Het onderwerp is hier het smalle pad van de vrijheid. Hoe beschermen we ons tegen groeperingen die niet het beste ophebben met democratie, rechtsstaat en vrijheid? Wanneer is wat geoorloofd?
@8: Het aantal woorden in deze reactiedraad van jou kant heb ik niet geteld, maar waarschijnlijk zijn er meer dan de helft. Belangrijker is dat je kennelijk niet begrijpt wat er wordt bedoeld met ‘rechtstaat.’ Dat jij bepaalde politieke overtuigingen als een bedreiging beschouwt is je goed recht, maar met de rechtstaat heeft dat niets te maken. Als jij
zoals @0 stelt, confronteert met
dan vraag ik me af of jij wel een democraat bent. Nog erger wordt het in een zinnetje als
Wat is je voorstel? Bepaalde politieke overtuigingen preventief verbieden?
Nu zit ik hier bepaald niet om degenen die je aanvalt of belachelijk probeert te maken te verdedigen, maar mochten jou opvattingen algemeen goed worden dan blijft er van een rechtstaat of democratie weinig over, vrees ik. Verklaar je nader.
@9
Zoals je zelf al stelt, zijn meer als de helft van de woorden in de reacties mijnerzijds. Dat lijkt me genoeg nadere verklaring. In mijn optiek verdient de democratische rechtsstaat bescherming. Hoe die beschermd moet worden kan niet via een zoveel-stappen plan van te voren worden ingevuld. Je hebt in mijn reacties kunnen lezen dat ik momenteel de PVV als een bedreiging beschouw, niet dat ik pleit om de PVV of soortgelijken te verbieden. Extreemlinks is momenteel minder een bedreiging, maar een democratie dient op haar hoede te zijn.
Of jouw opinie is of ik wel een democraat ben, doet er niet toe. (Dit gaat niet over mij) In de naoorlogse periode werd de CPN door velen als een ondemocratische bedreiging gezien. Best mogelijk dat er zaken gebeurd zijn welke met de wijsheid achteraf niet door de beugel konden. Dat zij zo, je kunt alleen handelen met de wijsheid van het moment.
Ik persoonlijk heb altijd de opinie gehad dat de CPN een -relatief- gevaarlijke partij was. Misschien heb jij ooit wel CPN gestemd en voel je je aangesproken? Hoe dan ook, we zijn de kwestie met de communisten in zowel nationaal als internationaal verband goed doorgekomen. En de CPN is in Nederland uit zichzelf gecollapst. Dat stemt mij tevreden over de gekozen aanpak.
@10: Nee, dat is geen inhoudelijk antwoord. De PVV wil de grondrechten aanpassen. Geen moskeeën erbij, het liefst een Koranverbod. Dat is een potentieel gevaar voor de rechtsstaat. De grondrechten zijn er juist om de minderheden te beschermen. Ze zijn inclusief: iedereen hoort erbij. Een grondrecht dat niet voor iedereen telt, is geen grondrecht.
Nu kun je andere facties (in het verleden) wel op een hoop gooien met de PVV, maar dan zul je aan moeten tonen dat soortgelijks bij die facties ook het geval is of was. Je moet onderscheid maken tussen wat jij als een politiek gevaar ziet en het het functioneren van de rechtstaat. Dat zijn twee verschillende zaken.
Ik zei overigens al dat mijn @9 geen verdediging inhield voor facties, maar gemotiveerd is door slecht argumenteren van jouw kant. Op de CPN heb ik nooit gestemd en als ik dat wel had gedaan, dan doet het nog niets af aan mijn kritiek.
@11
Ik wil zeker de PVV en de CPN niet op één hoop gooien. Het zijn totaal verschillende bewegingen en met totaal verschillende verhouding tov buitenlandse mogendheden. De PVV wil idd de grondrechten en daarmee de gelijke behandeling van burgers aanpassen. Verbieden is geen oplossing, daarmee kweek je alleen maar weerstand. En dan komen er toch weer andere bedreigingen op, zoals met FvD al het geval is.
De CPN was in haar tijd veel gevaarlijker dan de PVV nu. Ze collaboreerde openlijk met een regime wat zacht gezegd misdadig was. Er was een duidelijke internationale samenhang tussen de CPN en een regime wat alle rechten zo’ n beetje schond die er maar waren. De USSR had niks van doen met iets wat op een rechtsstaat lijkt. Datgene wat ons beschermde was de geografische afstand, niet de intenties van de CPN.
Politiek gevaar en het functioneren van de rechtsstaat vielen in het geval van de CPN samen. Het politieke gevaar school niet in die ca 10% van de zetels die zij soms hadden, maar in de intentie van de CPN om te gehoorzamen aan Moskou. Welke ook al zichtbaar was tijdens de oorlog.
Of mijn argumentatie slecht is, is een kwestie van perceptie. Ik heb een andere achtergrond en kennis dan jij. Niemand hoeft het met mij eens te zijn. De vraag is altijd hoe we de democratische rechtsstaat in stand houden of terug winnen zoals ten tijde van WO2. In die vraagstelling kan ik over mijn eigen rol nadenken. En al dan niet instemmen met onorthodoxe maatregelen.
Dat we in dit land zo vrijheidslievend zijn, dat we zelfs de mensen die de democratie willen afschaffen (en dat wilden ze heus hoor, die communisten), nog wel het licht in de ogen gunnen, maar demonstratief niet naar ze willen luisteren, is, volgens de auteur van dit stukje, een overreactie op een afwijkend idee?!
Jezus.
@13
Niemand is vrij van perceptie:
De communisten hadden inderdaad veel sympathie verworven tijdens de oorlog. Maar wat veel mensen ontging (en misschien nog wel ontgaat) is dat de communisten niet alleen tégen Hitler vochten, maar ook vóór Stalin. Ze hadden een andere naoorlogse orde voor ogen dan het oranjegezinde verzet. Als nazaten zijn we misschien behept met het idee dat het verzet een homogene beweging was. Dat was beslist niet zo. Zowel communisten als nazi’ s waren ideologisch bevlogen, het was alleen een ándere ideologie.
In de naoorlogse orde kwam al snel aan het licht wat de bedoeling was van Stalin met Midden Europa. Dan is het geen vreemde gedachte om dat niet met Nederland te willen. Je stelt je dan defensief op tegen een mógelijk scenario. Het Mccarthyisme is daar een doorgeslagen versie van. Maar dat lijkt me in Nederland niet aan de orde.
Jos van Dijk heeft er vermoedelijk een ander idee over. Meer het romantische idee over het verzet waarin de communisten inderdaad een grote rol hebben gespeeld. Mijn idee komt van getuigen uit WO2.
@12: Kennelijk ben je niet in staat om staatsrechtelijke overwegingen te scheiden van politieke overtuigingen. Zo zou ik de VVD een politiek gevaar kunnen noemen omdat ideeen van Friedrich von Hayek, Ayn Rand, Milton Friedman etc. worden overgenomen. Aan de hand van twee artikelen (uit een zee van soortgelijke informatie) stel ik dan dat de democratie in gevaar is. Daar gaan we: A despot in disguise: one man’s mission to rip up democracy en Misinforming the Majority: A Deliberate Strategy of Right-Wing Libertarians
Beide artikelen gaan over de invloed van James McGill Buchanan op Amerikaanse politici in deze eeuw. Buchanan had ook een grote invloed op de personen die ik hierboven heb genoemd en waar Mark Rutte heeft gezegd er een fan van te zijn. Geschiedenisprofessor Nancy MacLean heeft er een boek over geschreven met een duidelijke titel: “Democracy in chains.” i.i.g. is er duidelijk sprake van een ondermijning van de democratie.
Ik zie geen enkele reden om lieden van de VVD, te beginnen bij Frits Bolkestein, die altijd tussen conservatief en extreem-rechts handelt zoals ik dat zelf jarenlang bij politici in het zuiden van de VS heb gezien, door de BVD te laten screenen zoals de CPN ooit. En daar zijn meer redenen voor dan dat ik hierboven opnoem. Het mag alleen niet gebeuren op de manier zoals destijds. Dat is inderdaad uitholling van de rechtsstaat zoals @0 beschrijft.
@13: De CPN streefde juist naar vernieuwing van de democratie, niet naar de afschaffing. Je vertelt sprookjes. De grootste poging om de democratie af te schaffen geschiedt heden ten dage en niet alleen door wat ik in @15 beschrijf.
@15
Jij bent niet in staat om in te zien dat ideologieën verschillen in kwaadaardigheid. De VVD heeft bij mijn weten nooit gecollaboreerd met een buitenlandse mogendheid die géén rechtsstaat is. De CPN deed dat wel. Onze rechtsstaat dient een wijze te vinden om om te gaan met extremistische elementen. Indien de rechtsstaat verzaakt kan ik als individu overwegen om actie te ondernemen. Indien onze overheid geen actie had ondernomen tegen de CPN, dan zouden individuen dat ‘moeten’ doen. Dat recht heeft het individu, net zoals het individu het recht had om zich te verzetten tegen de Duitse bezetter. De overheid heeft dan ook correct gehandeld indertijd. Escalatie is voorkomen.
De VVD valt volledig onder de democratisch rechtsstaat, ook onder Bolkestein. Die notabene met links regeerde. Je bent niet in staat om je politieke overtuiging los te maken van de kwestie. Mogelijk ligt jouw sympathie zelfs meer bij de CPN dan bij de VVD. Iets wat ik in de jaren 70 ook opmerkte. Bij links was wel enig begrip voor de CPN. Goed praten uit idealisme en misplaatste romantiek. Ongeveer wat je nu bij (normaal) rechts ziet tov van de PVV.
Edit: ik lees nu je @16 waar in je letterlijk de CPN goed praat. Waarmee je zelfs mijn stelling bewijst.
@15: Uiteraard: Ik zie geen enkele reden om lieden van de VVD, …., niet door de BVD te laten screenen zoals de CPN ooit.
@10
Een sterk staaltje geschiedsvervalsing dat je daar bedrijft. De CPN is samen met ander klein-links opgegaan in GroenLinks nadat ze een flinke transformatie hebben meegemaakt weg van hun Stalinistische periode. Dat lijkt mij eerder iets wat ondanks BVD inmenging is gebeurd, niet dankzij.
@17: Daar gaat het niet om Je bent geen democraat. Wat is kwaadaardig? Mijn wajong-neefje zijn muziek-studie afnemen (hij speelt in een studentenband) om hem papiertjes in het park te laten prikken: dat is kwaadaardig. Er bestaat ook nog een Marcus Bakker-zaal in het gebouw van de 2e kamer en B. heeft zijn trouw aan de grondwet nooit gebroken. De rechtsstaat trekt zich niets van wat jij allemaal als kwaadaardig beschouwt. Jouw edit: bewijs het. Ik baseer me op feiten.
@19
De CPN was al uit de kamer verdwenen toen zij opging in GL. Formeel kan je je gelijk halen door te zeggen dat de CPN toen nog bestond.
@20
Wil je nu echt een discussie beginnen over de kwaadaardigheid van de CPN? We kunnen ook een discussie beginnen met de vraagstelling of de nazi’ s kwaadaardig waren. Je diskwalificeert je zelf op alle mogelijke manieren om toch je gelijk maar te halen.
Dat jij mij oordeelt als zijnde geen democraat zegt mij ook niks in het licht van je reacties. Je moet er zelf een zijn om er een te kunnen herkennen.
@21: Een van de belangrijkste thema’s voor Bakker was de parlementaire democratie, die naar zijn opvatting de uitkomst was van de zware strijd die de arbeidersklasse had gevoerd. Het eenpartijstelsel dat de communistische wereld kende, achtte hij voor Nederland ongeschikt, zo scheef hij in zijn autobiografie in 1983. De visie dat zo’n systeem ook in het algemeen strijdig
is met democratie, vormde zich pas geleidelijk, zo gaf Bakker toe. ‘Bij mij zat ze er zeker niet geheid in toen ik in de Kamer kwam.’ In de Kamer heeft Bakker zich altijd fel verzet tegen veranderingen in het parlementaire stelsel, die juist in de jaren zestig opgeld deden. In zijn in 1967 verschenen boekje Kiezen of knoeien wees Bakker wijzigingen van het kiesstelsel van de hand (zoals de invoering van een districtenstelsel of een kiesdrempel); ongetwijfeld ook vanwege de risico’s voor de positie van de cpn in de Kamer. Daarnaast moest de directe verkiezing van de minister-president het ontgelden, omdat het tot een versterking van de uitvoerende macht zou leiden die naar Bakkers mening ten koste ging van de controlerende positie van het parlement. Vermeldenswaard is verder nog dat door een amendement van Bakker uit 1976 de woorden ‘en op welke grond dan ook’ zijn toegevoegd aan het discriminatieverbod van artikel 1 van de huidige Grondwet.
Uit: Van paria tot gerespecteerd parlementariër:
Marcus Bakker (1923-2009) (PDF)
(De vernieuwing waar ik het over had, bestond uit het afschaffen van de eerste kamer en nog een paar zaken die nog even niet uit mijn geheugen opkomen)
Niet bepaald een Stalin-adept. Nogmaals, ik heb nooit enige sympathie voor communisme gehad. Jouw framing is absurd.
@14:
Even checken: “oranjegezind”, noem je dat niet óók ideologisch bevlogen?
Verder sluit ik me aan bij degenen die jou hier de les lezen.
@23
Als je de status quo van 1939 een ideologie noemt, dan zijn de oranjegezinden ideologisch bevlogen. Waarmee ik maar zeggen wil dat je in strikte zin gelijk hebt. En dat het uiteraard slechts mijn persoonlijke keuze is dat de status quo van 1939 te verkiezen valt boven een stalinistisch regime.
Dat ik de les wordt gelezen, dat raakt me niet. Sargasso zit vol met mensen welke behoorlijk ideologisch en extremistisch zijn. (dat valt meestal samen) En dus een gevaar voor de democratische rechtstaat zijn. Jou schaar ik daar ook onder, net als Arjan Fernhout.
@24 Dus alles wat zich niet conformeet aan de status quo is volgens jou een gevaar voor de ‘democratische’ rechtstaat? Dat klinkt nogal als een dictatoriale definitie van democratie.
@25
Je verdraait (opzettelijk?) mijn woorden. Ik heb het over de status quo van 1939 bezien vanuit een situatie die te omschrijven valt als niet-rechtstatelijk (de Duitse bezetting)
Jij gebruikt de term ‘status quo’ in algemene zin. Status quo in algemene zin is voortschrijdend. Daarin zijn alle bewegingen binnen de democratische rechtsstaat toegestaan. De PVV is daarin al behoorlijk discutabel. De CPN viel buiten de democratische rechtsstaat. Ook al zou onze overheid niets aan dat fenomeen hebben gedaan, dan zou ik als burger zijnde dat recht hebben. Maar de overheid heeft een actieve rol gespeeld om het de CPN lastig te maken. Zodoende heeft de overheid een lastig probleem onschadelijk gemaakt en hoefde de burger er niet op in te grijpen.
Geen commentaar op de overheid mijnerzijds. Het pad van de vrijheid is maar smal.
@26 Ik neem aan dat de volgende stuk niet over de status quo van ’39 gaat, maar dat van nu:
Deze conclusie kent geen enkele onderbouwing en is in zichzelf rechstatelijk ondermijnend. Afwijkende meningen dienen volgens Lutine onderdrukt te worden omdat alles wat van de status quo afwijkt per definitie gevaarlijk is.
@27
Je voelt je aangevallen omdat je je zelf als ideologisch ziet?
Ideologie heeft de eigenschap te ontsporen en daarmee de democratische rechtsstaat terzijde te schuiven. Joost van Spanje behandelt hier twee ideologieën: het communisme en het fascisme. Beiden aantoonbaar een gevaar voor de democratische rechtsstaat. Sommige leden van Sargasso zijn ook nogal ideologisch geïnspireerd. En niet geheel toevallig beschermend en goedpratend naar de CPN toe. Een verschijnsel wat mij in de jaren 70 ook al opviel, maar toen in de actualiteit viel.
Je drukt je hier uit in een chargerende vorm om mij te diskwalificeren (Afwijkende meningen dienen volgens Lutine onderdrukt te worden). Dat behoort allemaal bij een spel wat al tientallen jaren speelt bij extreem links. En waar ik (ten tweede male) op geen enkele wijze van onder de indruk ben. Maar wat mij wel waakzaam houdt tegen extreemlinkse elementen. Ook al hebben zij even de tijdsgeest niet mee.
@28
Iedere politieke partij kent een ideologische grondslag. En zolang als een politieke parttij zich aan de democratische grondbeginselen houdt is er geen enkel reden om aan te nemen dat ze een gevaar vormen voor de democratische rechtstaat. Ze spelen immers het spelletje mee. Blikbaar geldt deze grondbeginsel van de democratische rechtstaat niet voor jou. Jij defineert wat democratisch is daarmee als enger begrip waarbij de meningen van de partijen ook nog in een afgebakende kader moeten passen ongeacht of zij deze op basis van democratische beginselen willen bereiken.
@29
Je blijft doen wat je altijd al deed. Je drukt je uit in een chargerende vorm en met die vorm sla je mij om de oren.
Uiteraard kent iedere partij een ideologische grondslag. Het is juist de kern van de democratie dat die verschillende zienswijzen een strijd aan gaan in de media en (in Nederland) in het parlement. De kiezer kiest partij voor één van de ideologische verschillen. Het totaal is: het volk kiest.
Daar waar één van die partijen (de CPN in dit geval) zich verbonden verklaart -op welke wijze dan ook- met een mogendheid welke er niet-democratische opvattingen op na houdt, dáár dienen wij waakzaam te zijn. En dat is ook gebeurd!
Iedere aanhanger c.q. sympathisant van de CPN -m.n. in de jaren 50 en 60- was een volksvijand. Zo een persoon steunde de democratie niet ten volle. Dat staat los van linkse opvattingen, er waren immers mogelijkheden om een linkse partij te vormen of om een van de al aanwezige linkse partijen te steunen.
@24:
… Volgens mij zit ik hier in aflevering van Monty Python Flying Circus … sorry, ik weet even echt even geen beter commentaar. En ik behoor tot de extremisten. Dolletjes. Ik kikker helemaal op.
@30
Die vervolgens ook door de BVD werden bespied, geïnfiltreerd en ondermijnd.. Fijne lui die je daar zoal ziet als de hoeders van de ‘ware’ democratie.
Sargasso zit vol met mensen welke behoorlijk ideologisch en extremistisch zijn. (dat valt meestal samen) En dus een gevaar voor de democratische rechtstaat zijn.
Echt, wat een giga -bekrompen onderbroek ben je als je zoiets tiept.
Hoever van de planeet ben je verwijderd en hoeveel doping slik je?
Er lopen hier <800 man per dag en 14 st. die reageren of überhaubt de comments lezen.
Gemiddelde leeftijd 60+ plus ,levend van een uitkering en schultenBrau.
Opgedane kennnis en levenservaring op terrorisme: 1 baksteen in 1984 en sociale acedemie.
Kunnen met zijn allen nog geen spandoekje op het malieveld krijgen of een scootertje voor Karin, de server is zo brak dat de AIVD denkt laat maar..reclame,crowdfunding of simpel bedelen om donaties met zero effect doet mij niet vrezen voor de Nationale veiligheid.
Als die extremistisch zijn dan is mijn moeder van 85 nog gevaarlijker met haar volksdansgroepje.
Het pad van de vrijheid is net zo breed als je het maakt.
Guns make a difference. vraag het je yankeedoodle vrindjes.
Wie bring you Pies, friedum en democrazy if y like it or not.
Je hebt een klap van de hamer gehad en ziet daardoor de sikkel niet meer.
@32
We zijn ongeschonden uit die periode gekomen. En dat stemt mij tevreden. Waarom er hier mensen zijn die daar geen vrede mee hebben is mij als democraat zijnde een raadsel. Kennelijk zagen jullie wel wat in expansie van het sovjet communisme. En dat is jullie goed recht. Als bewakers van de democratie dienen we dat soort lieden uit te schakelen. Extreemlinks werd een paria, zoals Joost van Spanje schrijft. Dat extreemlinks zélf het er mee oneens is, dat zij zo. Dat hier in de krochten van het internet nog een paar sympathisanten zitten verbaast me niet. Zo her en der zitten zelfs nog wat fossielen onder de noemer NCPN. Zij kunnen geen kwaad meer, er is nergens een democratie-vijandig regime onder de noemer communisme waar zij mee kunnen collaboreren.
@34
Je begint te klinken als Duerte. Je bent zelf een gevaarlijke gek.
@35
Kom op, je kan beter dan een beetje plat schelden. Je bent @33 niet.
@33 Voelt dat nou lekker, doen alsof mensen waar je het inhoudelijk niet mee eens bent allemaal dom, arm, oud, onsuccesvol etc. zijn? Voel je jezelf nu het mannetje?
@34: Dat we ongeschonden uit die periode zijn gekomen, ben ik met je eens. Maar dat komt door toedoen van de communisten zelf. Karel van het Reve schreef tien jaar voor de val van de muur al een essay getiteld “Het regime is niet gezond meer” en in China ging men over op een soort een-partij neoliberalisme (althans dat was het eindresultaat van het toedoen van Deng Xiaoping c.s.). Of we ongeschonden uit de contra-ideologie (neo-conservatisme, neoliberalisme, etc.) komen, (om maar even te zwijgen over de troglodytes van de zijde van alt-rechts) is nog maar de vraag. Vandaar mijn @15. Helaas moet ik constateren dat je art1, lid 6 van de Nederlandse grondwet niet respecteert. De kernvraag in dit artikel is of Nederlandse veiligheidsdiensten hebben gehandeld uit politieke overwegingen of uit staatsrechtelijke overwegingen. Naar mijn idee gaat dat aan jou voorbij. Verder heb ik het vermoeden dat je het Engels niet of beperkt machtig bent. Een handicap, want Nederland is veelal een overslaghaven van de ideeen van elders.
@38
Het zal je vreemd in de oren klinken, maar ik ontwikkel mijn ideeën zelf. De omgang met de CPN is voortkomend uit mijn eigen beschouwingen. Waarbij ik natuurlijk wel gebruik maak van de algemeen bekende informatie. Enerzijds door veel te lezen en studeren (vroeger) , anderzijds door de lopende actualiteit. Daarnaast heb ik vwb WO2 informatie opgedaan bij getuigen van diezelfde oorlog.
In die beschouwing heb ik het communistische regime in Moskou gekenmerkt als een kwaadaardig regime. Met name onder Stalin. In de jaren 80 maakte het regime op mij een uitgebluste indruk, maar de val heb ik niet voorzien. In diezelfde beschouwing geeft het ook geen pas als een partij of een belangrijke groep mensen dat systeem als leidraad hebben. Net zoals het geen pas geeft als een partij in Nederland openlijk het nazisme als ideologie bedrijft.
Neo-conservatisme of neoliberalisme is geen contra ideologie van het communisme. En al helemaal geen bedreiging voor de democratische rechtstaat in Nederland. De tijd van de grote ideologieën is sowieso afgesloten in 1989. Een ideologie is alleen aanvaardbaar als deze bereid is zijn plaats weer af te staan. Laat dat nu precies gaande zijn in Nederland. Uitgezonderd partijen als de PVV.
@39: Francis Fukuyama nam 10(?) jaar geleden afstand van zijn ‘einde van de geschiedenis’ en benoemde de neoconservatieven stalinisten. Buiten je conformisme ben je niet gevoelig voor argumenten. Welterusten.
@33, ach lekker…
Als ik ja zeg is het niet goed ,zeg ik nee geloof je me niet.
Zoals Fernhout het al zegt,men is hier ongevoelig voor argumenten.
@Lutine: In een van je bijdragen gebruik je het woord collaboreren. Dat is nogal een beladen term. Aan welke concrete daad van de CPN denk je daarbij?
@41 Dan laat ik het anders vragen: geloof je het allemaal? Dit soort teksten:
En hoe kom je er bij?
Als mensen niet gevoelig zijn voor argumenten, kan dat overigens aan meerdere dingen liggen: de mensen, maar ook de argumenten.
Ik ken het boek niet, maar ik vind het opvallend dat er lovend gesproken wordt over de rechts-extremist en fantast Joos Niemöller. Een beetje toelichting / nadere duiding had niet misstaan. Niemöller gebruikt Janmaat om rechts-extremisme in het hier en nu goed te praten.
@42
De houding van de CPN naar de SU toe. De band met de Communistische Internationale. Het stelselmatig vergoelijken van een misdadig regime. Zelfs in 89 gingen er nog wat mensen naar de viering van het 40 jarig bestaan van de DDR.
Het “Wir haben es nicht gewußt” gaat niet op, de misdadigheid van het sovjet regime was bekend. Collaboreren betekent samenwerken met de vijand. Mocht de CPN goede bedoelingen hebben gehad, dan zou zij er alle belang bij hebben gehad om iedere schijn van samenwerken met Moskou te vermijden.
@45: Een ideologisch standpunt innemen is nog geen samenwerken met de vijand. Daargelaten of je bij gebrek aan oorlog kunt spreken van een vijand is er van feitelijk samenwerken in ieder geval niet concreet sprake geweest.
@46
Ik interpreteerde het indertijd anders, evenals onze overheid. De oorlog stond bekend als de koude oorlog. Met de blik van nu kan ik vast stellen dat we het er goed van af hebben gebracht.
Dat er op links werd weggekeken was mij al in de jaren 70 duidelijk. Kennelijk was de ideologie belangrijker dan het misdadige karakter. We zullen dus ook anno 2017 waakzaam dienen te zijn voor ideologieën met een extremistisch karakter.
Ironisch in het verband met dit onderwerp is dat extreem links ook in de jaren 80 een gewelddadige vorm aan nam. Denk maar aan RaRa of de aanslag op Janmaat. Janmaat die eigenlijk maar een triest figuur was. Met zulke fascisten hoeven we geen vrees te hebben van het fascisme.
@47: Ik heb nergens een standpunt gezien van ‘onze overheid’ waarin tot uitdrukking werd gebracht dat we in oorlog waren. Verder gooi je alle communisten op een hoop. Er waren zeker Moskou-getrouwen maar er waren ook Eurocommunisten in de lijn van Carillo en Berlinguer. Die namen zeker afstand van het misdadige deel.
RaRa en Kedichem hadden niets met de CPN of communisme te maken.
@45: Deze houding van jou wordt over het algemeen aangezien als een faux pas. Zie bijvoorbeeld Bolkesteins faux pas Rond 2000 vroeg Tim Sebastian van BBC’s Hardtalk aan Bolkestein”Isn’t true that you are known as a political rioter?” (politieke oproerkraaier). Bolkestein ontkende, maar velen vonden en vinden dat het wel zo is. Misschien was die actie van B. tegen de CPN een spelletje. Bij jou is dat zeker niet het geval. Dat is eng.
@49
Dan vinden we elkaar dus eng. Met dit verschil dat ik tevreden ben over de afhandeling van de CPN. De partij is nooit verboden, werkende voort is zij verdwenen. De lering voor mij is dat we beducht moeten zijn voor idealisten en trachten hen in te kapselen.
@48
Er waren ook wel ‘goede’ communisten. Vandaar dat er wel eens onenigheid was binnen de partij. Dat is het voordeel van extremisten, zij gaan elkaar ook nog wel eens te lijf. Hetzelfde zagen we bij de partijtjes van Janmaat. Bij de LPF, bij de PVV.
Van deze wetenschap dienen we ook behendig gebruik te maken.
@50: Er waren geen foute communisten want zoals ik hierboven heb betoogd waren we niet in oorlog. Er waren dus ook geen collaborateurs. Er bestaan en bestonden partijen en mensen met abjecte denkbeelden. Van mij mag dat. Je mag wat mij betreft zelfs het verbod op pedofilie willen afschaffen of de sharia willen invoeren. Ik hoop van harte dat je er nooit een meerderheid voor krijgt. Maar het verbieden van politieke partijen is voor mij een brug te ver. Dat kan alleen als de partij ook een criminele organisatie is in de zin van het Wetboek van Strafrecht.
@51: dank voor je terechte opmerkingen! Ik had het niet beter kunnen verwoorden.
@22: Bakker had hetzelfde idee over het communisme zoals huidig VARA links het heeft over islamisme ofwel de islam. Het NL communisme was in zijn optiek heel anders dan het U.S.S.R communisme zoals geïnitieerd door Stalin. Wat gewoon onzin was. Excact dezelfde ideeën doen nu de ronde bij deuglinks van nu over de Islam. Zo erg als in het M.O. zal de Islam niet worden in NL. Wat natuurlijk onzin is. Ik ben blij dat Bakker nooit groot geworden is en ik hoop van harte dat deugend links aan de hand van die wetenschap weer bij zinne komt.
@33: De koekoek klokt niet meer.
Ik herhaal:
De giraffe ligt in haar graf.