Waarom de media rechts-extremisme normaliseren

In de media zien we dagelijks dat meepraten met valse frames lucratiever is dan het doorprikken ervan. Zelfs de NOS is niet meer neutraal. Hoogleraar Marcel Canoy roept daarom fondsen op een onafhankelijk platform op te richten voor gedegen onderzoeksjournalistiek. We moeten het even hebben over journaliste Nina Zeelen. Ze werkte bij vele actualiteitenprogramma’s van de publieke omroep. Ze is daar na de laatste Tweede Kamerverkiezingen (2023) mee gestopt omdat ze de valse frames in Hilversum spuugzat was. De NOS – geen usual suspect Welke frames dan? Ik heb het even niet over de usual suspects als Sven Kockelmann, Wierd Duk of Wouter de Winther die dagelijks in deerniswekkende talkshows hun stokpaardjes mogen berijden. Ik heb het over de NOS, de omroep zonder kleur waarvan verwacht mag worden dat die onpartijdig het nieuws brengt en duidt. Zomaar drie voorbeelden. Het echte nieuws was natuurlijk dat dit pathetische grootheidswaanzin is De NOS presteert het om het idee van Trump om de Golf van Mexico te hernoemen te brengen als Wens Trump vervuld. Het echte nieuws was natuurlijk dat a) dit pathetische grootheidswaanzin is; b) dat Trump niet gaat over de naamgeving van internationale geografische en c) dat Google zichzelf volmaakt belachelijk en corrupt maakt door hierin mee te gaan. Noorlander pakt Frans Timmermans snoeihard aan alsof het zou gaan om de voorman van de taliban Ook fascinerend is het gedrag van Arjan Noorlander als duider bij Nieuwsuur als het gaat over migratie. Het giftige frame van het kabinet dat er een crisis wordt ‘gevoeld’ en dat integratie een probleem is, is al door Jan en alleman gedebunkt. Noorlander echter, gooit er nog even een schepje bovenop door het migratieframe van het kabinet kritiekloos over te nemen. Hij pakt Frans Timmermans snoeihard aan alsof het hier zou gaan om de voorman van de taliban (Nieuwsuur, 18 april 2024). Lekker neutraal allemaal bij de NOS. Het argument van de hoofdredacteur was dat ‘veel burgers denken dat het Journaal pro-Europa is’ Het NOS-Journaal dan, het bolwerk van neutrale berichtgeving? Dat is allang niet meer zo. In 2014 schreef ik al hoe eenzijdig het Journaal dingen kan brengen, in dit geval om het anti-Europese sentiment aan te wakkeren. Het argument van de hoofdredacteur voor de eenzijdige berichtgeving was dat ‘veel burgers denken dat het Journaal pro-Europa is’. Het migratiegevoel avant la lettre. Het item was kennelijk een poging dit recht te zetten door nepnieuws over Europa als gewoon nieuws te presenteren. Het is er sindsdien niet beter op geworden. Voxpopjes worden belangrijker dan experts en het gedoe eromheen leidt af van de journalistieke hoofdboodschap. Democratie en media Een goed functionerende democratie veronderstelt geïnformeerde burgers. Media vervullen daarbij – in theorie – een cruciale rol: ze agenderen maatschappelijke vraagstukken, controleren de macht en bieden plek aan verschillende groepen en standpunten in de samenleving. De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) schreef een alarmerend rapport in 2024 met de veelbetekenende titel Aandacht voor media dat nauwelijks enige aandacht in de media kreeg. Typerend was de annulering wegens gebrek aan belangstelling van een geplande briefing over het rapport in de Tweede Kamer op 21 november 2024. De officiële reactie van het kabinet VooruitSchoof op het rapport is uitgesteld en zal naar verwachting voor de zomer van 2025 aan de Kamer wordt gestuurd. De oplossingen liggen in nieuw beleid en daarbij is (*kuch*) haast geboden, aldus de WRR De WRR komt tot de niet verrassende conclusie dat het verdienmodel van traditionele media is aangetast door big tech. De oplossingen liggen in nieuw beleid en daarbij is (*kuch*) haast geboden, aldus de WRR. De raad wil democratische functies van het mediasysteem leidend laten zijn en de overheid daarin een noodzakelijke rol geven. Businessmodellen en relaties met rechts-extremisme Dat het businessmodel van de krant is aangetast door big tech is genoeglijk bekend. Het gevolg is dat meer euro’s verdiend worden met ‘fophef’ dan met nieuws, want dingen goed uitzoeken kost geld. Journalisten op hun beurt beunen bij als dagvoorzitter, wat niet zelden leidt tot het inslikken van kritiek en meewaaien met alle winden. Ik zat er recent bij toen een journalist alias dagvoorzitter akkoord ging met de eis dat een minister alleen kwam opdagen als er geen kritische vragen zouden worden gesteld. Het businessmodel van de publieke omroep is ook al aangetast Het businessmodel van de publieke omroep is ook al aangetast, niet zozeer door big tech, maar omdat de prikkels niet liggen in het maken van kwalitatief goede journalistiek, waardoor ze  makkelijk scoren en de commerciële omroepen nabootsen met plat vermaak aan de orde van de dag is. België en Duitsland laten zien dat dit ook anders kan. Goed functionerende media zouden een tegenwicht kunnen en moeten bieden aan het nepnieuws Recente ontwikkelingen in de VS laten nog maar eens zien dat er een duidelijke relatie bestaat tussen rechts-extremisme en het gedrag van techmiljardairs. Dat is al erg genoeg op zichzelf, maar goed functionerende media zouden een tegenwicht kunnen en moeten bieden aan het nepnieuws en de valse frames die uit die hoek zo rijkelijk over ons worden uitgestort. Door de aantasting van de businessmodellen en de kennelijke vrede die de journalistieke wereld lijkt te hebben met de uitholling van hun vak, gaat dat niet zomaar gebeuren. De angst om ‘links’ gevonden te worden en de dreigende bezuinigingen op de publieke omroep verlammen alles. Er zijn te weinig Nina Zeelens in dit land die dapper genoeg zijn om Hilversum te verlaten of te onthullen wat hier gaande is. ‘Ik heb ook een hypotheek’ wint het te vaak van de code voor de journalistiek ‘Ik heb ook een hypotheek’ wint het te vaak van de eigenwaarde, de code voor de journalistiek en de basale maatschappelijke plicht. En zo zien we dagelijks dat het meepraten met valse frames lucratiever is dan het doorprikken ervan. Niet overheid, maar fondsen Gaan we het redden met oplossingen die de WRR voorstaat? De raad wil dat de overheid een betrouwbare en veilige informatieomgeving realiseert, voor de democratie belangrijke informatie prominent zichtbaar en goed vindbaar maakt. De overheid gaat dit niet doen, en zeker niet met dit kabinet Verder moet de lokale en regionale journalistiek versterkt worden en moeten gebruikers van sociale media gestimuleerd worden hun verantwoordelijkheid te nemen. De oplossingen zie ik als ultieme vormen van wensdenken, want de overheid gaat dit niet doen, en zeker niet met dit kabinet en met de huidige mores in de journalistieke wereld. Als de oplossing ligt in het versterken van de democratische functie van het mediasysteem, moeten we niet bij de overheid zijn. Gelukkig zijn er in Nederland talloze goed gevulde fondsen van mecenassen die hun geld in het bedrijfsleven hebben verdiend en met het fonds projecten financieren met een maatschappelijk doel. Daar zitten ook fondsen tussen die de democratie een warm hart toedragen. Het blijkt voor die fondsen lang niet altijd gemakkelijk goede projecten te vinden Het blijkt voor die fondsen lang niet altijd gemakkelijk goede projecten te vinden. Er is één maatschappelijk doel is dat al vele jaren moeilijk financierbaar blijkt en waar we op dit moment echt veel last van hebben: het ontbreken van voldoende goede onderzoeksjournalistiek. En dan niet voor het doorprikken van schandalen in de financiële wereld (Follow the Money) of modieus links gebabbel (De Correspondent), maar voor het doorprikken van valse frames. Ik roep daarom deze fondsen op een onafhankelijk onderzoeksjournalistiek platform op te richten. We zullen dat fonds eeuwig dankbaar zijn. Met de groeten van Nina Zeelen. Dit artikel verscheen eerder bij Sociale VRaagstukken. Marcel Canoy is hoogleraar gezondheidseconomie en dementie aan de VU. Hij is daarnaast adviseur van de Autoriteit Consument & Markt (ACM) en werkzaam bij Vilans.

Door: Foto: Steven Lek, CC BY-SA 4.0 , via Wikimedia Commons.
Foto: Vlada Republike Hrvatske (cc)

Ook in Kroatië buigt het centrum voor extreem-rechts

Nederland staat niet alleen. De Kroatische centrum-rechtse leider Andrej Plenković heeft na de verkiezingen van vorige maand een verbond gesloten met de extreemrechtse DP (Domovinski pokret – Thuislandbeweging). Plenković is sinds 2016 premier en leider van de HDZ (Hrvatska demokratska zajednica -Kroatische Democratische Unie), de grootste partij in Kroatië (34,4%). Voor een derde termijn heeft hij de voorkeur gegeven aan een coalitie met de DP (9,6%), een recente afsplitsing van de HDZ.

De HDZ is aangesloten bij de Europese Volkspartij EPP, de partij van Europese Christendemocraten. De nieuwe Kroatische coalitie leidde in Brussel bij socialistische en groene politici opnieuw tot zorgen over de koers van de EPP. Ursula Von der Leyen, Commissievoorzitter en Spitzenkandidat van de EPP wordt in Brussel nauwgezet gevolgd vanwege een mogelijk flirt van haar partij met het extreemrechtse blok na de aanstaande Europese verkiezingen. Dubravka Šuica, het Kroatische lid van de Europese Commissie vindt dat er geen reden is voor zorgen. Volgens haar is de DP een gematigde partij. De DP is voor alles nationalistisch en anti-Servisch. De Servische minderheid in het land moet volgens de partij worden uitgesloten van regeringsdeelname.

Rechterflank

De kans is groot dat Europese afgevaardigden van de DP zich straks aansluiten bij de extreemrechtse ID-fractie waar ze ook de PVV tegen zullen komen. Von der Leyen heeft drie rode lijnen genoemd voor een eventuele samenwerking in de EU met andere blokken: ze moeten pro-EU zijn, Oekraïne steunen en de rechtsstaat overeind houden. Of de DP binnen de lijntjes blijft moet nog worden bezien. De radicalisering is net als in Nederland begonnen op de rechterflank van centrum-rechts. Hrvoje Klasić, een expert inzake extreemrechts in Kroatië, zegt dat de HDZ in het verleden alle moeite heeft gedaan om extreemrechts uit de partij te verwijderen. Maar nu komen ze via een coalitie met de DP weer terug in het centrum van de macht.  Het is niet duidelijk welke concessies Plenković heeft moeten doen om een nieuwe regering te kunnen vormen. Een teken aan de wand is dat De DP heeft geëist subsidie voor een krant van de Servische minderheid stop te zetten. De voorzitter van de Kroatische journalistenvakbond vreest dat het daarbij niet zal blijven “In haar programma kondigde de DP een aanval aan op HRT [de Kroatische publieke omroep], HINA [het staatspersbureau] en de hele mediascène. Wij zullen ons tegen deze aankondigingen verzetten en ik roep alle collega’s op om solidariteit te tonen, want vandaag wordt Novosti aangevallen en morgen zal het iemand anders zijn.”

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Afbeelding door de auteur gemaakt met Bing

Eigen volk eerst, dát is wat ze willen

OPINIE - een gastbijdrage van Ginny Mooy, eerder verschenen op haar eigen website.

“Je moet erboven staan. Je moet ERBOVEN STAAN!” Ik zie hem nog zo goed voor me, al is het nu meer dan drie decennia geleden. Zijn halflange, rode haar driftig wapperend, zijn knalrode wangen, hoeveel moeite hij moest doen om zijn stem kalm te houden, zijn hete adem in mijn gezicht. Zijn neusvleugels, wijd opengesperd, spraken boekdelen. Kalm was hij zeker niet. Maar ik kwam niet om hem heen, hij hield me vast, versperde me de weg, trok me terug als ik toch dreigde te ontsnappen. “JE MOET ERBOVEN STAAN!”

Daar stonden we, bij het houten bankje naast de zandbak tegenover mijn huis. Zijn kleine pupillen stonden strak op mij gericht, terwijl ik alleen maar naar dat bankje kon blijven staren. ‘Gin’ stond daar in mijn handschrift. Met een grote, dikke streep erdoorheen. En daaronder stond in koeienletters gekalkt: “GA TERUG NAAR JE EIGEN LAND.” Wáár moest ik boven staan? Ik wilde nergens boven staan. Daar verderop liep hij, mijn buurjongen, ik wilde hem vragen waarom, misschien wilde ik hem wel slaan, weet ik veel, gewoon de confrontatie aangaan. Maar ik mocht niet. Ik moest ‘erboven staan’. Nou was ik 12 en had ik geen idee wat dat betekende, maar ik wist genoeg. Meneer ‘erboven staan’ was 14 en mijn buurjongen 15. De angst was gewoon te ruiken en het was niet de mijne.

Foto: Blandine Le Cain (cc)

Heel Europa naar rechts?

Nederland moet rekening houden met een nieuw rechts kabinet, als we op de laatste peilingen mogen afgaan. Deelname van de PVV is zelfs niet uitgesloten. Hoe staat het er voor met extreemrechts in andere landen? Wat gaat het betekenen voor een nieuw Europarlement dat volgend jaar juni wordt gekozen? ‘De dominante thema’s van radicaal-rechts van de afgelopen 25 jaar – vooral immigratie – zijn nu in het hele publieke debat doorgedrongen,’ schrijft het Europabrede nieuwsmedium Voxeurop. Is de opkomst van extreemrechts nog tegen te houden?

In Frankrijk zien we de stijgende populariteit van RN (Rassemblement National), de partij van Marine Le Pen. Zij lijkt met succes het extreemrechtse imago van haar vaders Front National van zich af te kunnen werpen. Zondag liep ze mee in een mars tegen het antisemitisme, een breed en politiek-neutraal bedoeld initiatief tegen de vele antisemitische incidenten van de afgelopen weken. De aanwezigheid van RN leidde bij andere demonstranten tot ongemakkelijke gevoelens. President Macron had op voorhand al afgezegd. Maar Le Pen slaagt er bij dit soort gelegenheden steeds meer in geaccepteerd te worden als een ‘gewone’, min of meer gematigd rechtse Franse politicus. De uitsluiting van immigranten, en vooral van islamieten, blijft echter overeind. Op dat punt wordt ze geholpen door het feit dat veel Fransen de uitgesproken anti-Israëlische leuzen in recente demonstraties voor solidariteit met het onderdrukte Palestijnse volk te ver vinden gaan. Het Groene parlementslid Sandrine Rousseau ziet deelname aan deze demonstratie als een ‘omslagpunt voor RN, het “witwassen” van het oorspronkelijke antisemitisme’. Bij de aanhangers van RN hopen ze dat het eindelijk afgelopen is met de demonisering van hun partij.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Martha de Jong-Lantink (cc)

Orbán straft kritische leraren met nieuwe onderwijswet

Ondanks hevige protesten en demonstraties is het Hongaarse parlement dinsdag akkoord gegaan met een nieuwe onderwijswet die de positie van leraren ernstig aantast. Ze verliezen hun ambtenarenstatus, moeten langer werken en kunnen worden overgeplaatst naar scholen met een tekort aan leerkrachten. De salarissen voor Hongaarse onderwijzers behoren tot de laagste in de Europese Unie, en critici van de wet zeggen dat het beroep nu nog onaantrekkelijker wordt waardoor het bestaande tekort aan leraren op Hongaarse scholen zal verergeren. De lerarenbonden zien het doorzetten van de wet als wraak op de demonstranten die het regime-Orbán het afgelopen jaar op alle mogelijke manieren hebben bestreden. De regering zegt dat er op termijn wel sprake is van salarisverbetering maar legt de schuld voor huidige tekorten bij de Europese Unie die nog steeds niet afkomt met de beloofde bijdrage uit het corona-herstelfonds. Hongarije heeft een flink begrotingstekort dat volgens de laatste cijfers in 17 jaar niet zo hoog is opgelopen.

Orbán lijkt vast van plan om alle oppositie tegen zijn regering uit te schakelen. Regeringsgetrouwe media voeren nu ook een campagne tegen de burgemeester van Boedapest, Gergely Karácsony. Hij is lid van een coalitie van de Dialoogpartij en de Groenen, een van de weinig overgebleven oppositiepartijen. Hij heeft zich opnieuw kandidaat gesteld voor de verkiezingen volgend jaar. Nu heeft de inlichtingendienst twijfels naar buiten gebracht over de herkomst van donaties voor de organsatie ’99 Mozgalom’ die in 2021 voor Karácsony de verkiezingscampagne op touw zette. Hij hoopte toen Orbán te verslaan (maar stond om strategische redenen zijn plaats af aan Peter Márki-Zay die het uiteindelijk ook niet redde tegen Orbán). Zonder degelijke bewijzen wordt Karácsony nu vanwege ‘duistere financieringsbronnen’ beschuldigd van fraude, witwassen en het gebruik van buitenlandse bronnen.

Foto: Movilh Chile (cc)

De opmars van extreemrechts in Europa

In Griekenland is premier Kyriakos Mitsotakis er in tweede instantie in geslaagd een meerderheid in het parlement te veroveren. Hij kan nu in z’n eentje verder regeren met zijn conservatieve partij Nea Dimokratia. Opvallend is de winst van extreemrechtse partijen. Spartiates, de opvolger van de verboden fascistische partij Gouden Dageraad, kreeg 5% van de stemmen. Samen met twee kleine uiterst rechtse partijtjes die ook de kiesdrempel wisten te halen is extreemrechts in Griekenland goed voor bijna 13% van de stemmen.

Vorige week schreef ik hier over Finland waar de radicale Finnenpartij nu deelneemt aan een nieuwe rechtse regering. Twee weken geleden ging het over Oostenrijk waar de FPÖ in de peilingen de grootste is geworden. In Duitsland is volgens recente peilingen de AfD nu de tweede partij. Zondag heeft voor het eerst een politicus van de extreemrechtse partij een regionale verkiezing gewonnen.

Moeten we ons zorgen maken? Owen Jones waarschuwde in The Guardian na het recente succes van de Spaanse extreemrechtse partij Vox bij de gemeenteraadsverkiezingen eind mei voor een ‘griezelige normalisering’ van extreem rechts in de Europese politiek. Hij wijst daarvoor ook op het grote aantal stemmen dat Marine Le Pen vorig jaar in Frankrijk wist te halen. En natuurlijk op Italië met de nieuwe premier Giorgia Meloni van de uiterst rechtse partij Fratelli d’Italia. In Zweden hebben we vorig jaar gezien hoe centrum-rechts de ban op de Zweden Democraten heeft opgeheven en deze partij als gedoogpartij indirect regeringsmacht heeft gegeven. Met alle gevolgen van dien. En dan hebben we het nog niet gehad over Polen, Hongarije en de andere Oost-Europese staten.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Doneer voor ¡eXisto!, een boek over trans mannen in Colombia

Fotograaf Jasper Groen heeft jouw hulp nodig bij het maken van ¡eXisto! (“Ik besta!”). Voor dit project fotografeerde hij gedurende meerdere jaren Colombiaanse trans mannen en non-binaire personen. Deze twee groepen zijn veel minder zichtbaar dan trans vrouwen. Met dit boek wil hij hun bestaan onderstrepen.

De ruim dertig jongeren in ¡eXisto! kijken afwisselend trots, onzeker of strak in de camera. Het zijn indringende portretten die ook ontroeren. Naast de foto’s komen bovendien persoonlijke en vaak emotionele verhalen te staan, die door de jongeren zelf geschreven zijn. Zo wordt dit geen boek óver, maar mét en voor een belangrijk deel dóór trans personen.

Foto: Abhi Sharma (cc)

Boekrecensie | Maar dat mag je niet zeggen – Nikki Sterkenburg

RECENSIE - © Uitgeverij Das Mag. Boekomslag Maar dat mag je niet zeggen, auteur Nikki SterkenburgJa, dat wordt toch een dingetje bij mijn boekrecensies – hoe lang na het verschijnen van een boek kun je nog aan komen kakken met je recensie? In dit geval is het wel erg gortig, ook omdat ‘Maar dat mag je niet zeggen’ van Nikki Sterkenburg zo goed verkoopt dat het inmiddels in de derde druk zit (hoop ik – het zou inmiddels ook de vierde of vijfde kunnen zijn). En dat terwijl de uitgever me niet alleen een mooi recensie-exemplaar toestuurde, maar zelfs één van de gesigneerde versies!

De leesbare versie van het proefschrift

Met enige blosjes van schaamte op de wangen dan nu maar naar het boek (want dat is een stuk interessanter dan gezwatel over mijn non-existente planningsvaardigheden). ‘Maar dat mag je niet zeggen’ is een publieksversie van het proefschrift (2021) van Sterkenburg, dat ze schreef bij het Institute of Security and Global Affairs van de Universiteit Leiden. Ze is van huis uit journalist en dat leidt tot de prettige combinatie van enerzijds een wetenschappelijk stevig gefundeerd verhaal, dat vervolgens ook nog vlot en leesbaar is opgeschreven. Ze duikt in de wereld van radicaal- en extreemrechtse activisten, door middel van veldonderzoek, waaronder het bezoeken van bijeenkomsten en het houden van vele interviews met de activisten zelf. Dat geeft een wonderlijk kijkje in wat de mensen drijft en waar ze in geloven.

Foto: Ganaselmi (cc)

In Italië kan extreemrechts aan de macht komen

Honerd jaar na Mussolini’s Mars op Rome dreigen de nazaten van de fascisten in Italië weer aan de macht te komen. Eind september zijn er verkiezingen gepland nadat premier Mario Draghi de handdoek in de ring gooide. Hij kreeg in zijn nationale regeringscoalitie geen steun voor zijn economische plannen van drie van de partners, de Vijfsterrenbeweging, Berlusconi’s Forza Italia en Salvini’s Lega. In de polls staat nu de enige partij die niet meedeed aan de nationale coalitie, de Fratelli d’Italia, bovenaan. Op basis van de huidige peilingen zou FdI, die geïnfiltreerd zou zijn door neofascisten, met Berlusconi en Salvini een nieuwe regering kunnen vormen. Beoogd premier is de oprichter en huidig partijleider, de 45-jarige Giorgia Meloni. Zij kan met de Broeders de eerste vrouwelijke premier van Italië worden. Zijn daarmee de fascisten terug?

Proteststemmen

Meloni komt oorspronkelijk uit Berlusconi’s Forza Italia. Ze was in 2008 de jongste Italiaanse minister ooit. De FdI is een jonge partij en bestaat uit een bundeling van kleine radicaal-rechtse groepen. De populariteit van Meloni heeft alles te maken met afkeer van veel Italianen van de gevestigde politiek. Bij de laatste gemeenteraadsverkiezingen behaalde de FdI met Mussolini’s kleindochter Rachele in Rome een monsterzege. Vier jaar geleden gingen de proteststemmen nog vooral naar M5S, de Vijfsterrenbeweging. Die partij is inmiddels door deelname aan achtereenvolgende regeringen volledig vergroeid met de macht en bovendien zeer verdeeld geraakt. Met het onthouden van steun aan het door politieke compromissen sterk verwaterde programma van Draghi heeft M5S de stekker uit de coalitie getrokken en ruimte gemaakt voor een ruk naar (extreem)rechts. Het is de technocraat Draghi niet gelukt de Italiaanse politiek te verheffen boven het partijbelang. Technocraten, schrijven twee commentatoren op Politico, ‘lopen het risico populistische wrok aan te wakkeren’. Zij citeren Adam Tooze die bij het aantreden van Draghi schreef ‘dat democratieën het misschien moeilijk vinden om zonder technocraten te leven, maar ze zullen ons niet redden – en zeker zullen ze Italië niet redden’.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: doubichlou14 (cc)

Frankrijk polariseert

ANALYSE - “We zijn op weg naar een verkiezing met veel proteststemmen. Met als resultaat de herverkiezing van de zittende president. Het is een vreemde paradox.” Dat zegt Bruno Jeanbart van een van de opiniepeilingsbureaus. President Emmanuel Macron staat op verlies in de peilingen, maar zijn concurrenten, de extreemrechtse Marine Le Pen en de radicaal linkse Jean-Luc Mélenchon staan nog wel op flinke afstand.

Macron denkt nog steeds gemakkelijk te kunnen winnen aanstaande zondag en in de tweede ronde op 24 april. Maar er zijn er twee belangrijke onzekerheden. Een groot deel van het kiezerspubliek reageert volstrekt apathisch en ongeïnteresseerd op de verkiezingen. Hoeveel legitimiteit wordt een nieuwe president gegund als een groot percentage helemaal niet meer aan de verkiezingen deelneemt? En hoe pakt de tweede ronde dit keer uit met Marine Le Pen, die de meeste kans heeft om door te gaan? Het is allerminst zeker hoeveel aanhangers van de uitgeschakelde kandidaten op de rechter- en linkerflank Macron in de tweede ronde zal kunnen winnen. Een belangrijk deel van degenen die in de eerste ronde voor Mélenchon kiezen zou wel eens naar Le Pen kunnen overstappen. Macron heeft in de afgelopen vijf jaar bij zowel links als rechts flink wat afkeer opgeroepen.

Foto: Michael Eisenriegler (cc)

Het blijft onrustig in Oostenrijk

In Wenen kwam de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) gisteren bijeen om de spanningen tussen Rusland en de NAVO-landen te bespreken. De OVSE is een overlegorgaan van circa 55 landen in Europa, Centraal-Azië en Noord-Amerika, dat zich sinds 1973 bezighoudt met samenwerking op het gebied van militair, economisch en humanitair beleid. Dat deze organisatie in Wenen zetelt heeft alles te maken met de neutrale status van de Oostenrijkse hoofdstad na de Tweede Wereldoorlog. De stad heeft in de loop van de tijd vele diplomatieke initiatieven gehuisvest. Met dank aan een onverminderd stabiele Oostenrijkse regering. Maar nu zijn in de afgelopen jaren over die stabiliteit toch twijfels gerezen.

Even afgezien van de crisis rond Jörg Haider, de rechtspopulistische voorman van de Freiheitspartei (FPÖ), eind vorige eeuw, is het allemaal begonnen met zijn opvolger Heinz-Christian Strache die in 2017 met de FPÖ een coalitie aanging met de Oostenrijkse christendemocratische ÖVP. In 2019 raakte Strache in opspraak nadat er een video was verschenen, waarin te zien was dat hij in de aanloop naar de verkiezingen bereid was geweest om een vrouw die zich valselijk voordeed als de nicht van een Russische oligarch, overheidsopdrachten toe te spelen in ruil voor steun tijdens de verkiezingscampagne. Niet alleen de FPÖ raakte in opspraak. In het onderzoek naar deze affaire kwam aan het licht dat de ÖVP ook niet vies was van corruptie en vriendjespolitiek. Premier Sebastian Kurz, die de FPÖ als coalitiepartner had ingeruild voor de Groenen, trad vorig najaar terug en verdween tenslotte helemaal van het politieke toneel. Maar de coalitie bleef intact met sinds december een tweede opvolger van Kurz uit de ÖVP, Karl Nehammer. Hij ontkent bij hoog en bij laag dat zijn partij corrupt is. Er moeten nog rechtszaken komen tegen mensen uit het netwerk van Kurz.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Volgende