De verborgen armoede in Nederland

Iedereen moet kunnen eten, gas en licht hebben en stromend water. En er moet financiële ruimte zijn voor minimale pleziertjes. "Een bloemetje hoort erbij." - Minister Klompé tijdens de invoering van de Algemene Bijstandswet in 1965. Armoede in Nederland is relatief; in vergelijking tot ontwikkelingslanden stelt de armoede hier weinig voor. Mensen hoeven niet om te komen van de honger en over het algemeen gesproken kunnen ze rekenen op een huis en haard. De armoede in Nederland wordt afgemeten aan de mate waarin je niet kun meedoen aan basale dingen die normaal worden gevonden in een land. Hierbij kun je denken aan uitjes, vakanties of het bezit van een computer of mobiele telefoon. In 2006 ligt de armoedegrens bij een bijstandsniveau plus 5 procent, hetgeen neer komt op € 800,- per persoon en € 1050,- per gezin per maand. Volgens deze meting zitten 515.000 huishoudens (8%) onder de armoedegrens. Vooral gezinnen met kinderen (50%) hebben het daarbij moeilijk omdat het verschil tussen de bijstandsniveaus bijzonder klein is. De groei van de hoeveelheid voedselbanken in Nederland geeft aan dat steeds meer mensen het moeilijk hebben om de eindjes aan elkaar te knopen. Men spreekt daarom over verborgen armoede. Document Nederland is een foto-opdracht die het Nrc en het Rijksmuseum jaarlijks geven aan een fotograaf om bepaalde thema's in kaart te brengen. De negende editie heeft de titel Schraal gekregen, waarbij de verborgen armoede in beeld is gebracht. Geert van Kesteren (IJsselstein, 1966) is op zoek gegaan naar de persoonlijke verhalen achter het armoedeleed in steden en op het platteland. In een achttal fotoseries worden deze verhalen verteld in Huis Marseille in Amsterdam. Gelijktijdig heeft het Nrc een themanummer rondom de foto's gemaakt. Dit nummer is hier te lezen. Speciale aandacht gaat hierbij uit naar Emmen, één van de armste gemeenten in Nederland, veroorzaakt door het verdwijnen van de veenbewerking en de grote industriële bedrijven. Tijdens het bekijken van de tentoonstelling bekruipt je een tegenstrijdig gevoel;

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De rauwe werkelijkheid in de World Press Masterclass

, door

Cultureel Redacteur Tot een jaar of drie geleden ging ik trouw jaarlijks naar de World Press Photo tentoonstelling die sinds een aantal jaren in de Oude Kerk in Amsterdam in de lente te zien is. Het resultaat was dat ik er meestal enigszins gedeprimeerd vandaan kwam; al het oorlogsgeweld en het menselijk leed dat daarmee gepaard gaat, bleef op mijn netvlies gebrand staan en de vrolijke noten in de categorieën sport en natuur konden daar weinig aan veranderen. Bovendien trad er na vele jaren een soort verzadigingspunt bij me op, waardoor ik de James Nachwey’s wel gezien had. Niet dat ik er onverschillig door ben geworden, maar de meeste foto’s passeren de persbureaus en zijn te zien in de dagelijkse media.

Waar ik niet van op de hoogte was, is het bestaan van de zogenaamde Joop Swart Masterclass die dit jaar alweer voor de dertiende keer plaats heeft gevonden. In deze masterclass krijgen twaalf getalenteerde jonge fotografen de kans om met behulp van zeven professionals uit het vakgebied foto-series te maken. De bedoeling achter deze veredelde workshop is een uitwisseling van ideëen omtrent de foto-journalistiek en diepgang te krijgen in de manier waarop de jonge fotografen hun vak beleven. Uit 110 genomineerden werden de twaalf gekozen uit verschillende delen van de wereld. Het thema dat ze meekregen was Risk en daarvan is nu een weerslag te zien in Foam, Amsterdam.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Facts, Fictions and Stories

, door

Cultureel Redacteur De veranderingen die de afschaffing van de apartheid in Zuid-Afrika (sinds 1994) teweeg heeft gebracht, zijn misschien het best te illustreren aan de hand van het verhaal van mijnheer Mkhize; twee keer eerder werd deze donkere man van omstreeks 50 jaar oud gefotografeerd in zijn leven; de eerste keer was tijdens de apartheid voor zijn paspoort zodat hij gevolgd kon worden door de regering, de tweede keer was voor zijn identiteitsbewijs voor de eerste democratische verkiezingen in 1994. De derde keer is hij gefotografeerd door het vanuit Londen opererende Zuid-afrikaanse duo Broomberg (1970) en Chanarin (1971) en dat is misschien wel de meest oprechte foto van de man. Broomberg en Chanarin zijn niet alleen geïnteresseerd in het portret, maar veel meer in het verhaal achter de persoon. Aan de hand van Mr Mkhize’s portrait (2004) laten de fotografen zien dat de afschaffing van de apartheid natuurlijk noodzakelijk was, maar dat deze aanzienlijke sociale veranderingen met zich mee heeft gebracht waardoor een deel van de bevolking de boot lijkt te hebben gemist. Eenzelfde soort sociale ontwikkeling zien we in de voormalige Oostbloklanden waar de introductie van de markteconomie tot een shock heeft geleid waardoor delen van de bevolking achter zijn gebleven.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Het absurde onderbewustzijn van Paul Klemann

, door

Cultureel Redacteur Simon Carmiggelt schreef ooit dat het hem frustreerde dat hij zijn dromen altijd vergat. Zijn nachtelijke reizen bevatten volgens hem zoveel filosofische inzichten dat het een doodzonde zou zijn deze aan de mensheid te onthouden. Om dit euvel te bestrijden legde hij pen en papier op zijn nachtkastje en dwong hij zichzelf te waken wanneer er weer één van die scherpzinnigheden zich aan de binnenkant van zijn oogleden presenteerde. Het lukte Carmiggelt een volzin te produceren tijdens zijn halfslaap, maar toen hij ’s ochtends vol spanning deze nalas, vond hij tot zijn grote verbazing de merkwaardige zin “Eekhoorntje op lange weg”. Dit resultaat stelde hem dusdanig teleur dat hij daarna nooit meer iets van zijn dromen aan het papier heeft toevertrouwd.

Paul Klemann (1960) durft de confrontatie met zijn onderbewustzijn wel nog aan. Vanaf midden jaren legt hij zijn dromen vast in tekeningen. Hij beschouwt deze dromen als fascinerende belevenissen, afkomstig uit onbegrepen regionen die dienen te worden overgeheveld naar de dag. ’s Ochtends schrijft hij de dromen onmiddelijk op waarna hij ze ’s middags in kleurpotlood
op papier zet. Het heeft iets weg van Marcel van Eeden’s tekenlog, met dit verschil dat van Eeden zich baseert op bestaande beelden. Maar de dwangmatigheid van het dagelijks tekenen is dezelfde. In het Teylers Museum in Haarlem is een deel van deze tekeningen uit verschillende verzamelingen bijeen gebracht. Tegelijkertijd bestond er tot afgelopen zaterdag de mogelijkheid
om werk van Klemann te kopen in galerie Rob de Vries, eveneens in Haarlem.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Art Olive expo toont hoopgevend talent

, door

Cultureel Redacteur Art Olive presenteerde van 14 t/m 17 september voor de zesde keer de Art Olive Jong Talent. Deze verzameling werken van dertig net afgestudeerde kunstenaars uit het hele land was te zien in hun eigen galerie op het Westergasfabriekterrein in Amsterdam. Art Olive is ooit begonnen als online galerie en is daarmee een belangrijke speler op kunstgebied geworden. Met de vaste openstelling elke zondag begint de galerie zich ook aardig offline te roeren.

De expositie geeft een aardig beeld van wat we de komende jaren mogen verwachten uit de kunstwereld. Uiteraard zijn de kunstenaars nog maar net verlost van hun begeleiders en is hun leidende hand in de werken soms nog terug te zien, maar de talenten komen uiteindelijk vanzelf wel boven drijven. Ook is er genoeg bagger te zien, maar het kaf scheidt zich uiteindelijk van het koren. Nu zult u denken; “Wat heb ik nu aan een beschrijving van een expositie die al is geweest?”, maar uiteraard zijn de meeste getoonde werken terug te vinden op de website. Het is echter wel jammer dat de bezoeker minder dan een week de tijd kreeg om de werken te bewonderen.

Al bij binnenkomst was er een werk van Daan Brinkmann (Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten (Kabk), Den Haag) dat de aandacht trok. Zijn Contact leek een onschuldige box met daarin twee metalen bollen en de vraag rees wat daar nu weer mee bedoeld werd. De installatie bleek echter een zogenaamd “skinstrument” te zijn, een muziekinstrument dat d.m.v. aanraking door twee mensen op de huid, resonanties kan voortbrengen. Waarschijnlijk zijn er volledige composities mee te fabriceren, maar helaas was niemand van de aanwezigen gevorderd genoeg in het gebruik.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Ontdek je Plekje (25)

, door

Cultureel Redacteur Ze zijn er weer; die luchtfoto’s van ogenschijnlijk prachtige plekken op de aarde die bij nader inzien pijnlijk duidelijk maken hoe slecht het met de aarde gesteld is op dit moment. Of het nu natuurlijk geweld is, zoals bij de tsunami of de orkaan Katrina, ecologische veranderingen in het landschap door menselijk toedoen of juist te wijten is aan de grote concentratie van mensen op bepaalde plekken, tijdens de tentoonstelling De Aarde Vanuit de Hemel bij de Stopera in Amsterdam worden de gevolgen duidelijk zichtbaar in 120 foto’s van 1.20 bij 1.80 meter. Het is een reprise van dezelfde tentoonstelling uit 2003, met dien verstande dat het maken van de luchtfoto’s een doorlopend proces is en de nu getoonde foto’s dus variëren ten opzichte van toen.

Het project is het werk van Yann Arthus Bertrand (1946), een Franse fotograaf die in 1976 besloot om zijn toenmalige beroep als ballonvaarder in Kenia, te combineren met zijn wens om fotograaf te worden. Hij fotografeerde de landschappen die hij onderweg tegen kwam en hiermee begon zijn interesse voor de luchtfotografie. Het kunnen wegsmeltende gletsjers zijn, de effecten van het wegkappen van de mangrovebossen ten behoeve van de garnalenvisserij of zelfs het effect van de bestrijdingsmiddelen die gebruikt worden bij de bloementeelt in Lisse. Bertrand heeft er oog voor.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De god van Nederland

, door

Cultureel Redacteur ‘Wanneer men van allen die zich inschryven als behoorden behoorende tot een der tallooze christelyke gezindheden, aftrok de velen die zich gereformeerd lutersch, katholiek noemen, of: omdat ze nu eenmaal tot die gemeente behooren, of: omdat men toch iets wezen moet, of: om ’t voorbeeld voor de kinderen, of: uit mensenvrees dan voorzeker zouden er weinigen overblyven.’ – Multatuli (1872)

Op dit moment zien we eigenlijk twee soorten geloofsbelevingen in Nederland op de voorgrond treden; enerzijds kennen we nog het orthodoxe strenge geloof zoals dat tot uiting komt in de zwarte kousen gemeenschappen van de SGP die nog vroom op zondag de was niet buiten hangen, de televisie uit laten en beledigd zijn wanneer Madonna in ons land verschijnt en zich aan een kruis laat ophangen, terwijl de enige waarde die je daar aan mee moet geven, de iconische is. Aan de andere kant heb je de geloofscultuur zoals die naar voren komt tijdens de EO-jongerendagen waarbij het prijzen van de heer ineens hip geworden is en jongeren in merkkleding (die je vroeger nooit zag in de Galgenwaard) in extase raken bij het gezang van een moderne profeet.

Het bovengeschetste is natuurlijk enigszins gechargeerd, maar feit is wel dat de christelijke geloofsbeleving de afgelopen decennia veranderd is. In de jaren negentig kenden we nog een opkomst van de new age stromingen, terwijl het er nu op lijkt dat er weer een revival van het christelijke geloof in gang is gezet. Weliswaar lopen de kerken leeg; acht jaar geleden rekende de helft van de bevolking zich nog tot een kerkgenootschap, nu is dat 33 procent, maar de invulling van het geloof is aan het veranderen. De mens heeft nu eenmaal behoefte aan samenkomst en aan een symboliek die de onzekerheden in het leven kan reduceren. Hoe deze beleving er heden ten dage uit ziet, is goed te zien op de fototentoonstelling De God van Nederland in het Catharijneconvent in Utrecht.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Vorige Volgende