Aylan Kurdi

[caption id="attachment_250463" align="alignright" width="150"] Laatste foto van Aylan Kurdi tijdens zijn leven[/caption] Stel u het volgende voor. Een bouwvakker vergeet een olielampje uit te zetten, de wind blaast het om, er lekt olie en er is een vlam. Een plaatselijk brandje dat aanvankelijk niet eens wordt opgemerkt omdat het zo klein is. Maar even later brandt het paleis compleet af. Hoe kan zoiets gebeuren? Dat heeft te maken met gebrekkige zuurstofaanvoer. Datgene wat door het olielampje begint te branden – een behang, misschien een stoel – brandt niet goed en de vrijkomende dampen stijgen deels onverbrand op en hopen zich op onder het plafond. Hier groeit langzaam een wolk van roet en onverbrand gas, dat langzaam opwarmt. Op een gegeven moment is dan één vonkje voldoende om de gaswolk te laten exploderen en desnoods een compleet paleis te laten ontploffen. Zo’n brand heet een “delayed flashover” en de gaswolk die klaarstaat om te ontploffen, heet “metakritisch”. Ik weet dat dit een raar voorbeeld was, want dit stukje gaat over Aylan Kurdi, de verdronken kleuter die iedereen inmiddels op het netvlies heeft.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: greensefa (cc)

TTIP en TTP

COLUMN - Er komt steeds weer slecht nieuws boven over TTIP, het Transatlantic Trade and Investment Partnership en TTP, het Trans-Pacific Partnership, waarin de handelsbetrekkingen tussen de VS en Europa, respectievelijk Australië geregeld worden.

De tekst van de verdragen is geheim. Wat de afgelopen maanden is gelekt, suggereert echter dat bedrijven een grotere vinger in de pap krijgen en nationaal beleid behoorlijk in de wielen mogen rijden. Zo kunnen internationale bedrijven een financiële claim indienen wanneer overheidsbeleid hun ‘voorziene’ winst schaadt. Denk bijvoorbeeld aan milieuvereisten en regels rond voedselveiligheid die de ondernemersvrijheid van multinationals nationaal aan banden leggen, of die striktere eisen aan een bedrijf opleggen om in de Europese markt actief te mogen zijn dan in de VS gebruikelijk is.

De verdragen voorzien in een internationaal orgaan waar bedrijven zulke claims kunnen indienen: de zogeheten Investor-State Dispute Settlements (ISDS). Zaken die bij ISDS worden ingediend, worden volgens de gelekte plannen via arbitrage en onder geheimhouding afgehandeld. Er zal geen mogelijkheid tot beroep zijn, en er komt geen rechter aan te pas. Noch iemand die de rechten van burgers in de gaten houdt, trouwens.

De clausule over ISDS was zo controversieel, dat het EU-parlement – dat in de rest van de TTIP-besprekingen vrij mak is – daar een stokje voor stak. Of nou ja: ze stelden bespreking daarvan uit tot later. Wat bepaald niet hetzelfde is als tegenstemmen, helaas.

Foto: TPCOM (cc)

Waarom Europa nu zo afbladdert

ANALYSE, LONGREAD - De problemen waarmee Europa te maken heeft, vertonen allemaal gebrek aan Europees engagement. Zodra het er om gaat spannen, prefereren regeringen hun eigen nationale aanpak. Die voorkeur sluit aan bij wat het publiek vandaag van Europa vindt. Dat voorspelt niet veel goeds voor Europa, schrijft Jan Werts (journalist en publicist in Brussel) in een artikel op het Montesquieu Instituut.

1. Vijfvoudige inzet

De inzet is deze zomer vijfvoudig:

  • – het dwarsliggende failliete Griekenland
  • – per dag ruwweg 700 nieuwe bootvluchtelingen
  • – het oorlogsgeweld in Oost-Oekraïne
  • – de muntunie EMU op de been houden
  • – het Verenigd Koninkrijk dat af wil van Europa

Er is hierover afgelopen weken dag en nacht vergaderd. Politici, ambtenaren en verslaggevers snakken naar vakantie. Hieronder blijkt dat concreet weinig is besloten. Waar is kanselier Angela Merkel, informeel de hoogste leider in Europa? Waar bleef de hele Europese Raad? Volgens de verdragen bepalen die regeringsleiders toch ‘de algemene politieke beleidslijnen en prioriteiten’. Waar was voorzitter Donald Tusk waarvan wij niks horen?

Europa is al 5,5 jaar in de ban van Griekenland. Opmerkelijk, aangezien dat land niet eens twee procent voorstelt van de EU-economie. Aanvankelijk werkte Athene mee aan sanering. In ruil voor hervormingen kreeg Griekenland volgens de Europese Commissie per inwoner van dat land tot nu toe 33.000 euro steun. Dit los van de forse regionale en cohesie- en landbouwsteun van de EU.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Griekenland: feitenvoer

Ook in de laatste weken liep her en der de discussie over wat nou de werkelijke problemen waren van Griekenland hoog op. Echter, niet alle voorbij vliegende argumenten werden gestaafd door feiten.
Deze post is bedoeld om de wel verzamelde feiten op een rijtje te zetten. Deze post is levend en wordt dus regelmatig van updates en aanvullingen voorzien. U kunt er aan bijdragen via de reacties.

Pensioenleeftijd
Grieken gaan niet veel vroeger met pensioen dan inwoners andere landen in Europa. En ook in Griekenland stijgt de afgesproken pensioenleeftijd.
pensioenleeftijd_475
Data: OECD, 2012
Andere artikelen:
Artikel over de historische problemen Grieks pensioenstelsel (2011)

Gewerkte uren
Als de Grieken werk hebben, hoeveel uren werken ze dan per jaar in vergelijking met andere Europese landen?
gewerkt_475
Data: OECD

Overheidspersoneel
Hoeveel mensen werken er bij de Griekse overheid in verhouding tot de bevolking? Is dat veel of weinig?
werk_overheid_475
Maar daar het aandeel mensen dat werk heeft per land ook sterk verschilt, hier ook een grafiek waarin het totale aantal mensen in overheidsdienst (inclusief staatsbedrijven) als aandeel van de werkende bevolking wordt weergegeven:
gov_empl_475
Data: ILO (en Eurostat voor oa bevolkingsaantallen)

Belasting
Belasting als aandeel BBP. Griekenland (code EL) weer in middenmoot. Let op, BBP Griekenland laatste jaren wel dalende.
taxburden_475
Data: Europese Commissie (pdf)
Via
Meer data: Meerjarenoverzicht (PDF, Griekenland pagina 91)

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Effectief altruïsme

COLUMN - Geld weggeven functioneert vaak als statussymbool. Als je geld weggeeft, kun je je dat blijkbaar veroorloven. Als je echt rijk bent, kun je heel veel geld weggeven- of iets wat nog kostbaarder is: tijd. Dat is aantrekkelijk, blijkt uit een Amerikaans onderzoek naar een cohort van 6000 man dat zestig jaar gevolgd werd. Mannen die vrijwilligerswerk doen, krijgen gemiddeld meer kinderen.

Soms leidt de zoektocht naar status tot aparte taferelen: er zijn gevallen bekend van miljonairs die soep opscheppen voor daklozen. Voor de miljonair is tijd schaarser dan geld, en dus ‘duurder’ voor hemzelf om weg te geven. En kostbare giften leveren meer brownie points op, in zijn eigen ogen en die van anderen. Terwijl de daklozen voor het equivalent van het uurloon van de oliemagnaat waarschijnlijk best zelf hun soep willen opscheppen. In zo’n geval zit het verkrijgen van status voor de vrijwilliger dus het goede doel in de weg.

Vrijwilligerswerk verrichten we niet altijd om iets nuttigs voor een ander te doen, maar soms onbewust om iets te doen wat van ons een zo groot mogelijk offer vergt. Naast die statusbeluste vrijgevigheid kun je de tegenovergestelde variant zetten, ‘effectief altruïsme’, waarbij elke euro zo nuttig mogelijk wordt ingezet. Dat zou in principe de meest lovenswaardige vorm van hulp zijn, en daarmee de meest aantrekkelijke.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Closing Time | Zooropa

Het was 1993 en de Koude Oorlog leek voorbij. Met een zich verenigend Europa zou er een periode van ongekende welvaart en vrede aanbreken.

Een vriend van me smeekte me praktisch het album Zooropa niet aan me uit te hoeven lenen: niet omdat hij er zo aan gehecht was; omdat hij bang was dat ik de verkeerde indruk zou krijgen van de door hem zo geliefde band (het album wordt nog altijd tot de slechtste plaat van U2 ooit gerekend).

Ik vond de plaat niet eens zo beroerd, al had ik niet veel met de blikkerige, computergegeneerde sound. Wat me daarin echter wel intrigeerde was de kille, technische sfeer die het opriep in combinatie met de ijle zangstem van Bono, waaruit bijna existentiële wanhoop sprak; de wanhoop van iemand wiens leven gestempeld wordt door orde, regelmaat en materieel gemak, maar die juist daardoor dreigt uitgevlakt te worden als integrale, samenhangende persoon. Iemand die zijn ziel aan het verliezen is.

Er is de afgelopen twintig jaar veel gepraat over ‘de ziel’ van of voor Europa. Een mens, maar ook een continent, leeft van meer dan economie alleen.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Vorige Volgende