Leve Wikipedia

Misschien wel het grootste monument dat de mensheid de afgelopen decennia heeft opgericht, vergelijkbaar met de middeleeuwse kathedralen: Wikipedia. Het is vermoedelijk de omvangrijkste encyclopedie die er ooit is samengesteld, en dat in een groot aantal talen, waaronder een aantal minderheidstalen. Het is doorgaans een zeer betrouwbare kennisbron. En het wordt vrijwel geheel gedragen door vrijwilligers. Het internet is inmiddels meer dan dertig jaar geleden oud – in ieder geval als publieke dienst, het bestond al langer op universiteiten en in het leger – en Wikipedia is misschien wel de plek die de oorspronkelijke idealen van het internet het meest zichtbaar heeft waargemaakt: dat de mensheid vrijelijk informatie kon delen, dat alles wat iemand wist voor andere mensen óók beschikbaar zou zijn, en wel gratis. Eindelijk leek kennis haar bestemming te vinden. De betaalmuur moest nog worden uitgevonden. (Was er maar een online museum waar je kon ronddwalen alsof het weer 1995 was—iets zoals de Wayback Machine, maar dan interactief en compleet.) Oorlog Er valt van alles aan te merken op de Wikipedia, en op de organisatie, en er zijn allerlei enorme twisten geweest op dat medium, maar het heeft altijd zijn integriteit behouden. Alle informatie is voor iedereen toegankelijk, en zonder reclame. De inkomsten komen van donateurs, dus van gebruikers, die net zo goed lezers als schrijvers kunnen zijn. De opzet vereist een specifiek idee van wat ‘waar’ is, namelijk wat elders in een betrouwbare bron gepubliceerd is (dat betekent bijvoorbeeld dat je niet je eigen onderzoek kunt publiceren op Wikipedia, hoe goed ook: het moet eerst elders staan en dan kun je het citeren). De duistere kapitalistische krachten die nu gaandeweg ook de overheden van allerlei landen in hun macht krijgen via de route van radicaal-rechts, hebben dit altijd met lede ogen aangezien: dat de mensen samen zouden bepalen wat er waar is, in plaats dat de kleptocraten het zouden mogen zeggen, dat is een onverdraaglijke gedachte. Het is niet voor niets dat Elon Musk de oorlog aan Wikipedia heeft verklaard. In de gaten Niet voor niets, maar wel heel gevaarlijk, gezien de enorme macht die Musk inmiddels heeft, en de grote onverschilligheid van veel mensen voor dit soort zaken. Er zijn nog altijd academici die gratis werken voor Musk door te posten op zijn website X.com, terwijl ze nooit zouden overwegen om hun kennis of tijd te investeren in een collectief project zoals Wikipedia. Het voelt voor veel mensen, geloof ik aan, alsof het internet inmiddels niet meer van ‘ons’ is, maar veilig in handen moet zijn van het grote geld: Mark Zuckerberg kan buigen voor autocraten wat hij wil, heel veel mensen zullen toch eerder hun overwegingen op Facebook plaatsen dan op een eigen website. Ik geef onmiddellijk toe dat ik misschien ben blijven hangen in de jaren 90, het idealisme van die jaren, de gedachte dat de mensheid alleen vooruit komt door kennis te delen, het idee dat het internet ons aller leven zou kunnen verrijken, doordat we kennis zouden kunnen maken met allerlei interessante ideeën, en niet alleen de wezenloze complottheorieën die nu voor ‘kritisch denken’ doorgaan. Laten we daarom Wikipedia in de gaten houden, en het koesteren. Doneren aan Wikipedia kan hier

Door: Foto: Elon Musk, Public domain, via Wikimedia Commons en logo Wikipedia.
Foto: Chris Yarzab (cc)

Vakbonden binden de strijd aan met Elon Musk

, door

Zweedse Tesla arbeiders staken al zes weken vanwege de weigering van het bedrijf om een CAO af te sluiten. Tesla-topman en grootaandeelhouder Elon Musk is een principiëel tegenstander van vakbonden. Volgens bemiddelaar Kurt Eriksson ‘mag Tesla geen afspraken maken’. ‘Het zijn orders van Elon Musk’. Het dochterbedrijf zou ‘geen enkele handelingsvrijheid hebben’. De vakbonden, die in Zweden 70% van de werknemers organiseren, willen voorkomen dat collectieve arbeidsovereenkomsten bij andere bedrijven ook onderuit gehaald kunnen worden. Als Tesla ermee wegkomt geen cao af te sluiten zullen andere bedrijven dat voorbeeld volgen, is de vrees. De Zweedse vakbonden hadden al eerder conflicten met Spotify en het financiële platform Klama.

De staking bij Tesla heeft in Zweden een reeks van solidariteitsacties op gang gebracht in verschillende bedrijfstakken. Kapotte Tesla’s worden niet meer gerepareerd. Postbeambten weigeren kentekenplaten af te leveren bij het bedrijf. ‘Krankzinnig’ volgens Musk. Hij heeft een rechtszaak aangespannen tegen de Zweedse staat. Vakbonden in omringende landen sluiten zich nu ook bij de Zweedse acties aan. Deense havenwerkers en transportarbeiders verhinderen het vervoer van Tesla’s naar Zweden. Een Deens pensioenfonds dat meer dan 800.000 leden telt, heeft zijn aandelen Tesla verkocht. De Noorse vakbond Fellesforbundet met werknemers in de industrie, garages, havens en transport heeft ook een boycot aangekondigd voor het transport van Tesla auto’s naar Zweden. Fellesforbundet-leider Jørn Eggum: ‘In de Scandinavische landen bestaat er brede overeenstemming over het belang van een goed georganiseerd beroepsleven… Het recht om een collectieve overeenkomst te eisen is een natuurlijk onderdeel van ons beroepsleven, en wij kunnen niet accepteren dat Tesla zich hieraan onttrekt.’ Noorwegen is een belangrijke markt voor Tesla en als de vakbond besluit ook de levering van auto’s in het land te beïnvloeden, kan dat veel meer druk op het bedrijf leggen.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Mastodon logo copyright ok. Gecheckt 25-11-2022

Sargasso ❤ Mastodon

, door

Het kan inmiddels niemand ontgaan zijn dat de midlifecrisis van een miljardair een compleet sociaal netwerk naar de klote aan het helpen is. Nou ok, misschien legt het meer de structurele problemen bloot die er zijn met het toevertrouwen aan de markt van wat in essentie een nutsvoorziening is, maar je snapt het idee.

Sargasso heeft sociale netwerken geboren zien worden, groot zien worden, zien wegkwijnen en zelfs zien sterven. In het aantal jaren dat we bestaan staan we vrij eenzaam aan de top, onze interne links gaan bijna tot aan de prehistorie, we werden gesticht in het tijdperk dat bestanden nog werden verwerkt door handmatig magneten tegen elkaar aan te wrijven, en daar zijn we trots op. Al die nieuwerwetsigheden, het zou wel. 

Maar, alas, deze tijden zijn voorbij en ook Sargasso moet met z’n tijd mee. En voor het eerst is er een sociaal netwerk waar het haar zegen aan kan geven: Mastodon. Sterker nog, waar de mysterieuze diepten van de Sargasso-zee en haar prehistorische wortels op het land samenkomen in een nieuwe instance: social.sargasso.nl. 

Poeh, eh ok. Mooie woordsalade, maar wat heb ík eraan?

Nou, als je het wel een beetje gehad hebt met twitter en eens een ander sociaal netwerk dat daar op lijkt een kans wil geven, dan ben je bij Mastodon aan het goede adres. Of liever, adressen. Want Mastodon bestaat uit duizenden instances (servers) die allemaal een klein lokaal, en gezamenlijk een gigantisch sociaal netwerk vormen. Sargasso is daar nu een bescheiden onderdeel van. De voordelen van zo’n kleine instance is dat je hier gelijkgestemden treft en dat hij niet bij elke scheet van Musk op z’n gat ligt omdat iedereen tegelijk in dezelfde sloep overboord springt. Tegelijkertijd word je door onze kleine schaal niet beperkt en kan je natuurlijk gewoon met de hele wereld communiceren.

Foto: Thomas Hawk (cc)

Politieke vragen over Twitter zijn groter dan de vrijheid van meningsuiting

, door

ANALYSE - Meningen zijn een grondstof voor Twitter. Maar wat Twitter doet draait niet zozeer om het uiten van een mening, maar om het volume en het bereik ervan. En de overkoepelende politieke vraag is veel breder dan dat individuele recht op vrijheid van meningsuiting. Namelijk, hoe willen we digitale media als Twitter inpassen in onze publieke sfeer en democratie?

Eerst even over die vrijheid van meningsuiting. Dat dat recht een groot goed is, laat de huidige situatie in Rusland natuurlijk goed zien. Zelfs doen alsof je een mening uit wordt daar op dit moment bestraft. Dus zodra de staat zich in dit soort zaken gaat mengen moeten we op onze hoede zijn.

Twitter is echter niet de staat. Het is, juridisch gezien, een bedrijf. En Twitter biedt diensten aan waar voorwaarden aan verbonden zijn. Schend je die voorwaarden, door met geweld te dreigen bijvoorbeeld, dan verbindt het bedrijf daar consequenties aan. Je kunt je zelfs afvragen of dat niet vaker moet gebeuren.

De core business van Twitter is niet business

Daarmee is wel duidelijk dat Twitter met dat recht op vrijheid van meningsuiting niets van doen heeft. Tegelijkertijd is het argument dat het een bedrijf is, juridisch wel correct, maar in de praktijk nogal ongeloofwaardig. De core business van Twitter heeft niets te maken met business. Dus waarom noemen we Twitter eigenlijk een bedrijf?

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: OnInnovation (cc)

Is Elon Musk krankzinnig aan het worden?

, door

COLUMN - Ook een genie moet af en toe slapen. Jammer dat Elon Musk niet naar rede wil luisteren.

Elon Musk, de baas van Tesla en SpaceX, mede-oprichter van Paypal en algemeen bekend als modern genie, heeft een veelbewogen maand achter de rug. Op 7 augustus tweette hij dat hij van plan was om Tesla van de beurs te halen en dat hij het geld daarvoor beschikbaar had. Hij zou de aandelen voor 420 dollar per stuk aankopen. Hij wilde 20 procent meer geven dan de gemiddelde aandelenprijs van Tesla op dat moment, wat op 419 dollar uit zou komen. 420 leek hem een mooier getal, en misschien is het toeval, maar 420 is in Amerika ook een algemeen gebruikt woord voor wiet.

De Tesla-aandelen schoten die dag omhoog. Maar het geld om Tesla van de beurs te halen bleek helemaal niet zo zeker. Musk had wel gesprekken gevoerd met het investeringsfonds van Saoedi-Arabie, maar er was nog helemaal geen deal. De Amerikaanse beurswaakhond (Securities and Exchange Commission) rook onraad en heeft inmiddels een onderzoek gestart om te kijken of Musk zich schuldig maakte aan beursmanipulatie.

Waarom trok Musk zijn Trump-twitterhandschoentjes aan en stuurde hij een tweet de wereld in waarvan hij wist dat die veel commotie zou veroorzaken? Een openhartig interview dat Musk een week later gaf aan de New York Times geeft een inkijkje.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Hulspas weet het | Op weg naar zinloosheid

, door

COLUMN - Elon Musk, de alom bewonderde visionair die vorige week met veel zinloos geweld een auto de ruimte in schoot, waarschuwde vorig jaar voor een enorm gevaar dat onze beschaving ten onder zou doen gaan. Nee, niet het broeikaseffect of Donald Trump – hij had het over Artificial Intelligence. AI. Nu zijn auto met die malle pop achter het stuur uit het zicht verdwenen zijn, is het wellicht aardig die claim eens tegen het licht te houden.

AI gaat de wereld veranderen. Zo beweren velen. Maar het is altijd verstandig om dat soort uitspraken in hun context te zien. En dat is de context van wetenschappers en ondernemers op zoek naar investeerders. Musk behoort daarbij tot de minderheid die vooral ellende verwacht. Maar ook hier is de context van belang. Goeroes willen diepzinnig zijn, dus tegendraads.

Wat is Artificial Intelligence? Meestal gaat het dan om een machinale ‘intelligentie’ ontwikkeld door middel van Deep Learning. Die aanduiding komt van de bovengenoemde wetenschappers en ondernemers. En u raadt het dus al, erg deep is dat leren niet.

Het komt erop neer dat je een chaotisch netwerk van verbindingen en knooppunten (knooppunten die signalen kunnen versterken dan wel verzwakken) ontelbare malen voedt met input aan de ene kant en de gewenste output aan de andere kant. In eerste instantie levert de input aan de output-kant alleen maar onzin op, maar door steeds weer daarna de gewenste output vanaf de output-kant in te laten stromen (backpropagation) ‘leert’ het netwerk voorbeeld-na-voorbeeld om later bij input spontaan de gewenste output te leveren. Duizenden plaatjes van auto’s (met als opgelegde output het woordje ‘auto’) leveren zo uiteindelijk een netwerk dat bij een nieuw autoplaatje ‘spontaan’ het woordje ‘auto’ uitspuugt. Het heeft geleerd. Niet deep, maar toch. Uiteindelijk kan zoiets heel snel, en kan het netwerk het menselijk brein overtreffen. Menig bordspel is inmiddels het domein van Artificial Intelligence.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: NASA HQ PHOTO (cc)

Naar Mars, of in de diepvries!

, door

COLUMN - Jaren geleden opperde een Amerikaanse kennis bloedserieus dat het heus verstandig was als ik mezelf tijdig zou laten invriezen. Ik had immers MS, en je wist maar nooit hoe die ziekte zich bij mij zou ontwikkelen. Zonde als ik nog meer invalide zou raken, toch? Over honderd jaar was er vast een geneesmiddel voorhanden; als ik tegen die tijd werd ontdooid, kon ik wellicht van mijn ziekte worden bevrijd. Hoe ik hem na die opmerking heb aangekeken, weet ik niet precies meer, maar het moet een blik vol afgrijzen zijn geweest.

Hoe kóm je op het idee: werkelijk iedereen van wie je houdt op de gok achter je laten, en helemaal in je up – bovendien in een maatschappij die je niet kent, en waarin al je vaardigheden, verworvenheden en kennis volslagen irrelevant zijn geworden – wakker worden en dan solitair denken dat je herboren bent? Leven doe je met anderen, en zonder inbedding in het weefsel van de maatschappij, je geliefden en je interesses om je heen resteert alleen een bar naakt bestaan.

Datzelfde afgrijzen bekruipt me telkens wanneer Elon Musk en consorten hun plannen ventileren voor kolonies op Mars. De aarde verwarmt, het klimaat verhit, het leven hier wordt onleefbaar als we niets doen – komaan, laten we dan maar verhuizen, en ons met een zeer select groepje op Mars vestigen. Beginnen we daar gewoon overnieuw.

Foto: Elon Musk (photo Wikimedia Commons | Steve Jurvetson)

Musk

, door

RECENSIE - In de gebruikelijke stroom journalistieke bagger waar ik dagelijks doorheen waad, op zoek naar die paar pareltjes die het lezend leven de moeite waard maken, kwam ik een tussengevalletje tegen. Op zich een prima geschreven stuk, maar wat proefde ik daar nou toch tussen de regels door? Jaloezie? Nu is Elon Musk een controversieel figuur, zoals vrijwel iedereen die een visie heeft én succes, maar om hem nu als een doodordinaire kapitalist weg te zetten, die het alleen maar om de poen gaat, is me wat te gortig.

Ik steek mijn bewondering voor Musk niet onder stoelen of banken. Net als Steve Jobs is hij wellicht geen ideale werkgever, geen prettig sociaal persoon en misschien wel een hork of zelfs een klootzak, maar dat doet niets af aan het feit dat hij zo’n beetje in zijn eentje hele technologische revoluties op gang brengt. Ja maar, stond er in het stuk, hij vindt die technologie niet zelf uit. Nee, Jobs heeft de smartphone ook niet bedacht, maar wel de smartphonerevolutie ontketend. Trouwens, de meeste hedendaagse technologie is er dankzij de door de overheid gesponsorde wetenschap gekomen. Bedrijven maken die vervolgens commercieel. Je leest hier een goed verhaal over hoe dat zit.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Volgende