minimax | de essentie van het bestaan

Erger dan het idee dat hij er ooit niet meer zal zijn, vindt mijn zoontje het idee dat hij er ooit niet was. Dat hij er ooit niet meer zal zijn, komt eenvoudigweg niet in hem op. Dat hij er ooit niet was wel, want dat ziet hij op foto’s van ons. “Waar was ik toen?”, vraagt hij dan. De toon waarop hij deze vraag stelt, is licht panikerend. Alsof hij een bang vermoeden heeft. Hij wil het nog niet horen. Ik zeg altijd dat hij in de buik van zijn moeder zat. Een kind van drie is volmaakt egocentrisch. Dat de wereld zonder hem kan bestaan, is ondenkbaar. Het is zo basaal als wat. Er valt zo nu en dan iets weg uit zijn wereld, maar hij niet. Als hij weg zou vallen, zou er niets meer zijn, en dat kan niet. Onlangs overleed zijn overgrootmoeder. De laatste van die generatie. Hij heeft haar twee keer gezien, beide keren kan hij zich niet herinneren. Hij weet dat ze dood is. Kapot noemt hij het. “Als je kapot bent, dan doe je het niet meer”, zei hij ooit. Onlangs zij hij tegen mijn vrouw dat hij niet wil dat wij kapot gaan.

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 10-02-2022

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Henning Mühlinghaus (cc)

Kunst op Zondag | Memento mori

Memento mori. De Latijnse spreuk die, vrij vertaald, de oproep inhoudt je dood in je agenda te zetten. Tegen beter weten in leven we als onsterfelijken. We denken meestal pas aan de dood als die zich aandient.

Jaarlijks sterft ongeveer 0,83% van de bevolking. Vorig jaar overleden bijna 141 duizend personen. Niet iedereen is daar even goed op voorbereid. Dat kan voor nabestaanden dubbel akelige gevolgen hebben. Naast het verdriet moet men aan de slag met de vormgeving van de uitvaart.

Gaats het om de muziek bij het ceremonieel, dan lijkt dat geen probleem. Dat bewezen lezers van Sargasso, toen collega Steeph naar hun uitvaartmuziek vroeg. Maar hoe zit het met de doodskist? En wordt de nagedachtenis nog op andere manieren vorm gegeven? Wordt het een grafzerk of een urn? Waar gaan je stoffelijke resten heen?

Je kunt dat aan de overlevenden overlaten, maar waarom het niet bij leven en welzijn met elkaar afgesproken? Niet alleen muziek, ook beeldende kunst kan je uitvaart tot een mooie gedenkwaardigheid maken.

De kist.

Laat een meubel maken, dat later als kist kan dienen. Kunstenaar/meubelmaker Pim Felen ontwierp een aantal ‘kistkasten’.

Pim Felen – De vuursalamander.
© Pim Felen De vuursalamander foto Rob Mostert

Maak een statement met je kist. De Amerikaan John D. Ricker heeft het niet zo op het effect van vuurwapens. Dat toont hij met een doodskist, gemaakt van vernielde wapens.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Geen bal op tv | Poule des doods

COLUMN - Waarin tv-detective Max Molovich naar Poule des doods kijkt, over een troepje dichters die eenzame doden naar hun graf begeleiden.

F. Starik. Dichter. Begraafplaats de Nieuwe Ooster. Hendrikus Willem wordt begraven. Hendrikus Willem had geen familie en geen vrienden om hem een laatste groet te brengen voordat hij ter aarde werd besteld. In dat soort gevallen komt F. Starik opdraven. Om een gedicht voor te dragen. De begrafenisondernemer vraagt zich af hoe hij F. Starik moet aankondigen.

‘Wat zeg je dan?’
‘Mag ik het woord geven aan F. Starik.’
‘F. Starik.’
‘Die een gedicht geschreven heeft.’
‘Mag ik daarbij zeggen dat je een gedicht geschreven heeft over het leven van… of is dat te?’
‘Bij het overlijden van.’
‘Naar aanleiding van het overlijden. U bent niet bij het overlijden geweest.’
‘Dat is waar.’
‘Ja, naar aanleiding van ja.’

Begrafenisondernemers. Vreemde snuiters. De dood is hun leven. Hun plechtstatige medeleven is vaak puur beroepsmatig. De dichter leeft ook van de dood. De dood is de brandstof voor hun kunst. Elk gedicht gaat erover. Elk gedicht is een poging de dood een loer te draaien. Of te bezweren. Of in kaart te brengen. 

In de documentaire Poule des Doods volgen wij een groep rond dichter F. Starik die het op zich heeft genomen eenzame doden een waardig afscheid te geven. Als er een eenzame is overleden, gaan ze naar diens huis. Ze zoeken informatie over het leven van de dode en vervolgens maakt F. Starik, Menno Wigman of Maria Barnas een gedicht dat wordt voorgelezen tijdens de uitvaart.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: copyright ok. Gecheckt 21-11-2022

In memoriam: Ben Hoogeboom (1953 – 2012)

ACHTERGROND - Om de dag verscheen op deze plek, om 11.00 uur, een stukje van Ben Hoogeboom. Afgelopen zondag 14 oktober 2012 is Ben overleden. Dit was zijn laatste stukje.

Ben is dood. Zomaar ineens. Hij heeft niks aangekondigd. Geruisloos heengegaan. Typisch Ben. Nooit iemand tot last. Negen dagen geleden schreef hij zijn laatste mailtje aan me. Afgelopen donderdag schreef hij zijn laatste stukje. Over de componist Samuel Barber. Ik hoorde het van Wouter, die ervan uitging dat ik het nieuws al wist. De zus van Ben had ons een mailtje gestuurd om het droeve nieuws te vertellen.

Ben was de eerste die ik vroeg om mee te doen aan Nurks. Hij was meteen enthousiast (hoewel hij over de naam zijn bedenkingen had). Zijn kennis van lettertypes en opmaak is trouwens van bepalend belang geweest voor de lay-out van Nurks. Zijn adviezen duldden geen tegenspraak: het enige lettertype dat in aanmerking kwam was de Georgia. Alle andere beschikbare lettertypes waren kinderachtige onzin.

Ik had Ben gevraagd of hij zijn serie over het fictieve dorp Dirkswoud op Nurks wilde plaatsen. Dat wilde hij wel. Maar daar bleef het niet bepaald bij. Hij schreef nog veel meer. Veel stukjes waarin hij zijn ongezouten mening zo scherp mogelijk verwoordde. En ongezouten meningen had hij. Vooral over religie. En over muziek. En over literatuur. En over kunst. Hij deinsde er niet voor terug om Picasso bijvoorbeeld een matig schilder te noemen die hooguit twee goede kunstwerken had gemaakt.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Vorige Volgende