‘Echte Democratie’ bestaat niet

Thierry Baudet brengt in september 2016 een rapport uit getiteld ‘Echte Democratie’. Gastredacteur Eva Schut geeft drie argumenten waarom deze titelkeuze een hoop moeilijkheden met zich meebrengt. Over minder dan twee maanden zijn de Tweede Kamerverkiezingen, en het is duidelijk geworden dat Thierry Baudet zich als een serieuze kandidaat wil profileren. Het rapport ‘Echte Democratie’ dat hij samen met Paul Cliteur schreef - voor de PVV - geldt als handvat voor zijn eigen partij. Wat wil hij bereiken? Onder andere door middel van bindende referenda, gekozen burgermeesters en e-democracy Nederland eindelijk voorzien van een Echte - directe - Democratie. Los van de vraag of directe democratie de beste manier is om het vertrouwen in de politiek terug te winnen, brengt de titelkeuze van zijn rapport alleen al een aantal problemen met zich mee. Daarvan wil ik er drie met u bespreken.

Door: Foto: Kennisland (cc)

Quote du Jour: David van Reybrouck en de nietigheid van het terrorisme

In zijn column van gisteren spreekt David van Reybrouck Hollande aan en uit hij zijn afkeer van de oorlogstaal die uitgeslagen wordt naar aanleiding van ‘Parijs’. Hij vergelijkt het met de oorlogstaal na 11 september, die leidde tot de inval in Irak, zonder welke inval volgens hem IS geen kans had gekregen te ontstaan. Sowieso een analyse waar ik mij in kan vinden, maar dan komt het:

Het perscommuniqué van IS roemde “de minutieus gekozen plekken” van de aanslagen, uw eigen diensten beklemtonen ook het professionalisme van de plegers, wat dat betreft spreken jullie dezelfde taal. Maar daar lijkt het toch niet op? De drie die naar het Stade de France gingen waar u de vriendschappelijke voetbalmatch tegen Duitsland bijwoonde, leken wel amateurs. Kennelijk wilden ze binnendringen, misschien wel om een aanslag op u te plegen, dat kan. Maar wie zichzelf opblaast naast een McDonald’s en slechts één iemand meesleurt in de dood is een slechte terrorist. Wie met drie zelfmoordaanslagen slechts vier doden maakt, terwijl er even later een mensenmassa van 80.000 mensen naar buiten kwam, is een prutser. Wie met vier kompanen een zaal wil uitmoorden maar niet eens de nooduitgang blokkeert, is geen strategisch genie.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Recensie Zomergasten | David van Reybrouck

RECENSIE - Ik zag iets wat mijn voorstellingsvermogen te boven ging. Een soort magie. Geen goocheltruc, want bij een goocheltruc weet je dat het niet waar is. Wat hier gebeurde, dat zag je meteen, was wat het was: kunstenaar Nick Steur zette stenen op elkaar die onmogelijk op elkaar konden blijven staan. Al sinds zijn vroege jeugd stapelt hij stenen. Kennelijk is hij zo goed geworden in het vinden van het zwaartepunt dat hij stapels kan maken die de wetten van de zwaartekracht negeren. David van Reybrouck vertelde dat hij Nick Steur in Oostende aan het werk had gezien, op een snikhete dag, en dat hij zich aanvankelijk vooral verwonderde over het acrobatische aspect, maar dat hij dit na verloop van tijd kon loslaten en kon genieten van de pure, meditatieve schoonheid. “Dit is Rothko, voor mij”, zei hij. “Leg uit”, vroeg Wilfried de Jong. “Maar Wilfried, hoe moet ik dit nu uitleggen?”, vroeg Van Reybrouck.

Aan het begin van deze laatste aflevering van Zomergasten 2014 legde Van Reybrouck uit hoe hij te werk was gegaan. Hij wilde geen strak betoog houden. Hij had fragmenten gekozen met onderwerpen die de coulissen van zijn schrijverschap vormden. Daarin was hij zeer intuïtief te werk gegaan. Deze avond zou als een jazzimprovisatie zijn. Het ging niet om het doel, maar om de weg. “Een zwerver kan nooit verdwalen”, zei hij. Je zou zeggen: dat moet Wilfried de Jong, jazzliefhebber, toch als muziek in de oren klinken. Maar Wilfried de Jong houdt niet van dwalen. Waar David van Reybrouck al beeboppend allerlei zijpaden van de schoonheid en de troost insloeg, daar lukte het Wilfried de Jong maar niet om van het pad af te raken. Dat lukt hem nooit: dwarsverbanden leggen, grote stappen maken en het overduidelijke ontstijgen. Hij vraagt het liefste naar de bekende weg.

Zomergasten | David van Reybrouck

COLUMN - Gisteren beweerde iemand in mijn nabije omgeving uit zeer betrouwbare bron te hebben vernomen dat voormalig Zomergast Reinbert de Leeuw zich in zijn leven nooit heeft overgeleverd aan de geneugten der vleselijke liefde. Doet deze kennis (waarvan wij de waarheidsgetrouwheid nooit kunnen controleren) enigszins ter zake? Vertelt het ons iets wezenlijks over Reinbert de Leeuw, iets wat we kunnen gebruiken om hem beter te leren begrijpen? Voor mij werpt het een net wat intensiever licht op m’n observatie dat Reinbert de Leeuws relatie tot muziek religieus van aard is. Een celibatair leven voor de muziek. Verder is het natuurlijk vooral een smeuïge roddel.

Doch dit geheel en al terzijde. Want eigenlijk wilde ik het met jullie hebben over de vijfde en laatste aflevering van Zomergasten: David van Reybrouck. Op papier wat mij betreft de interessantste. Hij weet veel, kan goed babbelen en heeft interessante opvattingen. Bijvoorbeeld over de toekomst van de democratie

Met Congo: een geschiedenis had hij het soort boek geschreven dat iedereen in zijn boekenkast wilde hebben, maar bijna niemand heeft uitgelezen (tenminste, dat geldt voor iemand in mijn omgeving, en daaruit meen ik te mogen concluderen dat het voor het overgrote deel van de mensheid geldt). Hij was mede-oprichter van de G1000, een evenement waar 1000 gewone burgers bijeenkomen om oplossingen te bedenken voor de diverse crisissen die België rijk is. En voor De Correspondent is hij correspondent Democratie, Cartografie en Conflictanalyse. Hij schijnt bijzonder veel waarde te hechten aan orde en netheid. Heeft een knipperlichtrelatie. Maakt deel uit van Het Brussels Dichterscollectief. Is graag onder de mensen, maar ook graag langdurig alleen. Studeerde archeologie omdat hij dan én met zijn neus in de boeken én met zijn handen in de grond kon wroeten. Zal de regie stevig in handen willen houden.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Congo, een geschiedenis

  • David van Reybrouck, Congo, een geschiedenis.
  • Uitgeverij De Bezige Bij, Amsterdam, 2010.
  • 680 p. ; geschiedenis.

Het heeft lang geduurd voordat ik iets kon schrijven over “Congo, een geschiedenis” van David van Reybrouck. Ik wilde het eerst lezen (582 pagina’s netto, met verantwoording van de bronnen, de bibliografie en het notenapparaat: 680) en ik wilde er ook nog iets meer over uitkramen dan ‘wow…’

Inmiddels steken er zoveel veren in Van Reybroucks reet, dat gevreesd moet worden voor een ruptuur. Terecht: Congo is -ondanks de fouten- een magistraal boek. De kortst mogelijke recensie luidt: “Van Reybrouck beschrijft de geschiedenis van Congo alsof je er zelf bij bent.”

Dat werpt wellicht de vraag op wat Congo ons kan schelen. Hebben we niet genoeg aan onze eigen problemen? De files? Onze pensioenen? De politieke elite versus de hardwerkende burger? En wat heeft Congo ons ooit gegeven?

Om met die laatste vraag te beginnen: Congo ‘gaf’ rubber voor onze banden, palmolie voor zeep en coltan voor mobiele telefoons. De yellow cake die gebruikt werd voor de productie van de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki? Afkomstig uit Congo. Overigens werden niet alle grondstoffen met een glimlach ingepakt.

Blijft over de vraag of Congo ons iets kan schelen. Waarschijnlijk niet. George Foreman vocht er tegen Muhammed Ali, het bloedigste conflict sinds 1945 vond er plaats en dan hebben we de belangrijkste mediamomentjes wel gehad. Waarom dan toch dit boek lezen? Omdat het magistraal is!