De vergeten oorlog in Soedan en de rol van goud, drop en cola

Volgens het Soedanese leger zijn de rebellen van de Rapid Support Forces (RSF) nu volledig verdreven uit Khartoem en omgeving. Bewoners die er terugkeren vanuit de havenstad Port Sudan vinden hun stad in puin. "Khartoem is onbewoonbaar. De oorlog heeft ons leven en ons land verwoest en we voelen ons dakloos, ook al heeft het leger de controle weer terug," zo citeert de Arabische krant Asharq-news een van hen. "De grootste humanitaire crisis heerst in Soedan", zeggen hulporganisaties over de oorlog. Naar schatting kwamen tienduizenden mensen om het leven. Daar komt nu een cholera-uitbraak bij en die eist vele levens. In een week tijd stierven zeker 172 mensen aan de besmettelijk ziekte. Eerder al waren er alarmerende berichten over de hongersnood in het land. ‘Nog nooit in de moderne geschiedenis hebben zo veel mensen te maken gehad met honger en hongersnood als nu in Soedan,’ zo waarschuwden deskundigen in opdracht van de VN-Mensenrechtenraad vorig najaar al. Nieuws uit Soedan dringt moeilijk door tot de rest van de wereld. Aan het begin van de oorlog tussen de opstandige RSF en het regeringsleger, nu twee jaar geleden, werden in Khartoem alle media uitgeschakeld. “Mediagebouwen werden vernietigd, bezet door strijders, geplunderd of in brand gestoken. Alle media in Soedan werden stil”, vertelt Kamal Elsadig, mede-oprichter en directeur van de Soedanese radiozender Dabanga, die nu in Nederland verblijft. Van de drieduizend geregistreerde journalisten raakten er tweeduizend direct hun baan kwijt. Sommigen zijn gevlucht, sommigen verschuilen zich. De journalistenvereniging van Soedan zegt 556 aanvallen tegen mediawerkers te hebben geregistreerd tijdens de oorlog; daarbij werden 31 journalisten gedood en 239 journalisten gearresteerd en vastgezet. In RSF-gebieden is internettoegang alleen mogelijk via Starlink-satellieten in handen van de paramilitairen, vertelt Elsadig. “Daarvoor moet je betalen. Gewapende mannen staan daar soms letterlijk om je heen. Port Sudan was lange tijd een betrekkelijk veilig gebied, in handen van het leger. Maar begin deze maand werd deze stad ook bestookt met drones van de RSF. De stroom viel uit met als gevolg dat de watervoorziening, de gezondheidszorg en andere voorzieningen werden verstoord. Het vliegveld was niet langer bereikbaar voor hulpgoederen. De burgeroorlog is de recentste episode in de spanningen die ontstonden na de val in 2019 van de langzittende president Omar al-Bashir, die in 1989 door een staatsgreep aan de macht kwam. Aanvankelijk kwam in zijn plaats een door militairen gesteunde  civiele regering, maar die constructie hield geen stand. Spanningen tussen de semi-autonome Rapid Support Forces, die steun krijgen uit de Golfstaten, en het regeringsleger dat onder meer gesteund wordt door Saoedie-Arabië, liepen uit op gewelddadige conflicten, vooral in de stedelijke gebieden. Honderdduizenden mensen sloegen op de vlucht. Zowel het leger als de RSF zijn beschuldigd van oorlogsmisdaden. In de regio Darfur zou de RSF een etnische zuivering doorvoeren tegen ethnische Massalit en niet-Arabische gemeenschappen. Grondstoffen Het is een oorlog van generaals die strijden om de macht. Maar ook een oorlog om de toegang tot de vele cruciale grondstoffen die in Soedan te vinden zijn. Dat gaat dan bijvoorbeeld over goud. Zowel het regeringsleger als de RSF heeft goudmijnen in handen. De RSF bezit de mijnen in het westen van het land, het leger voornamelijk in het noorden, zuiden en oosten. Regelmatig neemt de ene partij een mijn van de andere in. Een deel van het goud gaat naar Rusland, medeeigenaar van enkele goudmijnen. Het meeste goud komt via Dubai, 'een goudwalhalla zonder strenge regels', op de wereldmarkt waar de prijs de afgelopen tijd flink is gestegen. Een andere grondstof die in het conflict een rol speelt is de Arabische gom, een product van de Acacia boom dat in voedingsmiddelen wordt gebruikt als verdikkingsmiddel, emulgator en stabilisator, bijvoorbeeld in kant-en-klare nagerechten, in dranken (cola), in kwaliteitsdrop, in marshmallows en soortgelijk zacht snoep. Meer dan 80% van de wereldproductie komt uit Soedan, en deze handel, inclusief een groot deel van de winst, lijkt te worden beheerd door strijdende partijen, waaronder de Rapid Support Forces (RSF). Ook de prijs van dit product is inmiddels fors gestegen. Voor Arabische gom is nog geen natuurlijke vervanger gevonden, zegt Dorrit van Dalen, arabiste en auteur van het boek 'Gum Arabic, the Golden Tears of the Acacia Tree'. 'Het is chemici nog niet gelukt de stof na te maken.' Voor verf en cosmetica is inmiddels wel een synthetische vervanger gevonden, maar het stofje blijft essentieel voor frisdranken als Coca-Cola en Pepsi. Van Dalen is een van de sprekers op een bijeenkomst op 18 juni in Pakhuis de Zwijger over de vraag hoe het mogelijk is dat Arabische gom in oorlogstijd toch zijn weg vindt naar onze supermarkten, en hoe dit mogelijk bijdraagt aan het voortduren van het conflict. [foto: Gum store in Adama, Ethiopië]

Closing Time | Change your name

“Change Your Name” (2020) gaat over de immigratie van de moeder van Raye Zaragoza. Haar moeder immigreerde van uit Japan naar Amerika en de familie besloot haar een Amerikaanse nam te geven.

Toen dit nummer uitkwam kreeg Raye Zaragoza onnoemelijk veel reacties van mensen die zich in het verhaal herkenden. In dit artikel vertelt Raywe Zaragoza het verhaal van haar moede en die van haar vriendin Joie Lê.

Foto: En Garde © Bert Koerts (in Hummelo) © foto Wilma Lankhorst.

Kunstwandelen in de Achterhoek

RECENSIE - Trek er op uit met Hemelvaart en Pinksteren. Mijn tip: Ga kunstwandelen in de Achterhoek. Er zijn dit voorjaar twee mooie routes uitgezet. In Hummelo & Keppel kun je de kunstronde lopen (en fietsen) en in ’s Heerenberg is er kunst rondom Huis Bergh. Beide routes zijn gratis en tot en met tweede Pinksterdag (maandag 9 juni) open.

Hummelo Rondje kunst Hummelo en Keppel © foto Wilma_Lankhorst

Rondje kunst Hummelo en Keppel © foto Wilma Lankhorst.

Rondje Kunst Hummelo & Keppel

Je maakt een wandeling door Hummelo en een deel van landgoed Keppel. Onderweg ervaar je kunst, gedichten, cultuur en de prachtige natuur. Op karakteristieke plekken op de route zijn poëtische bijdrage te horen van onder andere dichters van de Omsmeders en van Ben Jolink, zanger van Normaal en tevens beeldend kunstenaar.

Hummelo Routes op rondje kunst Hummelo en Keppel © foto Wilma_Lankhorst

Drie routes op rondje kunst Hummelo en Keppel © foto WL.

De basis van de 3,8 kilometer lange route (de blauwe route) is de bestaande tegelroute. Deze basiswandeling kun je uitbreiden met verschillende lussen naar bijvoorbeeld het Sterrebos Bandus (rode route) en/of een bezoek aan Kunst of Art in Keppel (groene route). Uiteraard kun je ook de vaste wandelroute van circa 4 kilometer lopen over Landgoed Enghuizen en een stop maken op De Klevenhorst. Tijdens de wandelingen zijn er op allerlei locaties rustpunten bij lokale horeca en langs de route.

Foto: Alpha Photo (cc)

‘AI maakt mensen kwetsbaar voor manipulatie’

COLUMN - AI maakt onze blik op de wereld kleiner, lazen we hier  gisteren. AI put uit bij elkaar geveegde, bestaande kennis. Kennis die achter ons ligt en dus per definitie nooit iets nieuws op zal leveren. Melanie Mitchell, een autoriteit op het gebied van intelligentie, AI en complexiteit, ziet nog iets anders: de nieuwste chatbots zijn getraind op het ‘pleasen’ van gebruikers. Dat maakt mensen „kwetsbaar voor manipulatie”, zegt ze in een interview met de NRC.

Mitchell deed onderzoek naar de prestaties van ChatGPT. Ze herhaalde met een paar kleine wijzigingen eerder onderzoek waarbij ChatGPT op een intelligentietest beter scoorde dan bachelor psychologiestudenten en kwam tot andere resultaten. Dat had volgens haar te maken met het feit dat AI analogieën niet begrijpt. ‘Opvallend genoeg deden de oudere chatbots het in ons onderzoek iets beter dan de nieuwere.’ Mitchell vermoedt dat dat komt ‘omdat nieuwere versies nóg meer getraind zijn op het pleasen van mensen. Omdat die het zo graag goed willen doen, althans, daarop getraind zijn, zouden juist eerder fouten kunnen ontstaan.’

Mitchell maakt zich grote zorgen over deze ontwikkeling. ‘AI’s zijn getraind om gebruikers voortdurend te bevestigen en positief aan te moedigen, terwijl wij mensen juist geëvolueerd zijn om daar gevoelig voor te zijn. Er zijn zelfs voorbeelden van gebruikers van de technologie die in een psychose belandden doordat een AI klakkeloos meeging in waanbeelden. Maar ook kunnen bedrijven met behulp van hun AI’s mensen ertoe verleiden om bepaalde producten te kopen of te stemmen op een bepaalde partij.’

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Closing Time | Bad Religion

Cat Power is een singer-songwriter uit Atlanta Georgia, die al sinds de jaren ’90 muziek maakt. Ze werkte samen met namen als Eddie Vedder, Dave Grohl en Yoko Ono.

In 2023 bracht ze een album met covers van Bob Dylan uit, Cat Power Sings Dylan: The 1966 Royal Albert Hall Concert. Bad Religion is dan weer een adaptatie van een lied van Frank Ocean.

Foto: Global Panorama (cc)

AI maakt onze blik op de wereld kleiner

COLUMN - Stelling: AI maakt onze blik op de wereld steeds kleiner.

AI (meestal uitgesproken als ie – aj) is geweldig speelgoed. Leuk om de toekomst te voorspellen in een talkshow op televisie. Heel aardig om eens uit te proberen of je er slimmer mee wordt dan je leraar op de middelbare school (niet dus?). Ook goed voor wat werkgelegenheid in het zo geplaagde noorden.

De mogelijkheden lijken onbegrensd. En zo’n beetje alles aan menselijke tekorten zal door AI worden opgelost. Op één ding na: God zal blijven bestaan.

Ik heb ChatGTP gevraagd dat in het kort uit te leggen (schrijf een korte column waarom ondanks AI God zal blijven bestaan). Dit rolde er uit: God verdwijnt niet door AI. [1]

Wat? AI doet God niet vervagen? Oh, wacht eens… Laat ik ChatGTP een andere opdracht geven: schrijf in een korte column waarom AI er voor zal zorgen dat er geen God meer is. En jawel hoor [2]:

AI neemt het over, niet als nieuwe god, maar als bewijs dat we het zonder kunnen. Dat we, stukje bij beetje, zelf het mysterie worden dat we ooit aanbaden. En misschien is dat wel de grootste zonde én bevrijding tegelijk: dat de mens zichzelf tot schepper maakt—en God daarmee overbodig

Foto: Roman Kraft, via Unsplash.

Uit de Sargasso redactievergaderingfiles: koffie en koekjes

OPROEP - Vrijdagmiddag, tien voor twaalf. In het redactielokaal van Sargasso heerst een gespannen sfeer. ‘Kan er misschien een raampje open?’ Prediker kijkt Steeph vragend aan. ‘Hoezo, wil je nu beweren dat ik degene ben met stinksokken of heb je soms problemen met je concentratievermogen sinds Lowlands en is dit een zwakke smoes? Nou, Prediker?’ Prediker duikt een beetje in elkaar op het rotan stoeltje. Ik steek mijn hand op. ‘Voorzitter, zal ik notuleren?’ Janos knikt en reikt mij een loodvrij notitieblok aan. ‘Gebruik deze maar, Notulista. Sinds dit je eerste redactievergadering is van Sargasso heb ik een verrassing voor ons allemaal. Ik dacht, laat ik eens lekker losgaan in de keuken.’ Janos laat een mand met groene koekjes rondgaan. ‘Heerlijk voor bij de Braziliaanse koffie.

Janos kijkt verheugd de groep rond. We zitten met zes man in een kring. In het midden van de kring staat een gietijzeren ovale salontafel met glazen spiegelblad. Erop een NRC Next, de Groene Amsterdammer, een sudoku puzzelblaadje en enkele van Wikipedia geprinte pagina’s. Het geklik van de toetsen van laptops, tablets en mobiele telefoons vult de ruimte. Joost steekt zijn vinger op. ‘Gasten, kunnen we vaart maken, de vorige keer zijn we een uur bezig geweest om de bonnen te tellen van ons vorige personeelsuitje en uit te zoeken wie wat betaald had. Die lapdance voor jou, Steeph, staat nog open trouwens. Ik weet niet hoe je het regelt, maar ik wil dat je de rekening voldoet. Mijn personeel weet van wanten. Ik geloof dat niemand nog kennis heeft gemaakt met de vuist van de portier?’ Prediker duikt nog wat dieper weg.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Closing Time | Afterlife

Sharon van Etten is een singer-songwriter en actrice uit New Jersey. Ze speelde onder meer in de science fiction-serie The OA en vertolkte muziek voor The Man in the High Castle.

Inmiddels toert ze met haar achtergrondband The Attachment Theory.

Vorige Volgende