Op 5 november zijn de ogen van de wereld gericht op de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Voor tegenstanders van Trump is het niets minder dan een strijd om het voortbestaan van de democratie. Projectondersteuner Pien Barnas vraagt zich af hoe radicaal-rechts zo groot kon worden. En kan de geest weer in de fles? Nu de autocratische neigingen van Trump steeds zichtbaarder worden, nemen de zorgen over de toekomst van de Amerikaanse democratie toe. Antidemocratische uitspraken zijn de laatste tijd eerder regel dan uitzondering voor de ex-president. Hij noemde de New Yorkse rechter die hem veroordeelde voor het vervalsen van documenten ‘corrupt’, kondigde aan tienduizenden ambtenaren te ontslaan die hij als tegenstanders ziet, en zei eind 2023 dat hij bij verkiezingswinst voor één dag dictator zou zijn, om zo aan de door hem zo gewilde muur aan de Amerikaanse zuidgrens te beginnen. Het is dan ook niet verrassend dat Biden zichzelf presenteerde als de keuze voor iedereen die wil voorkomen dat de VS afglijden naar een autocratie. “De democratie staat op het stembiljet,” stelde hij. Hoe heeft het zo ver kunnen komen? Van conservatief naar radicaal-rechts In een recent interview in de Groene Amsterdammer beschrijft de Amerikaanse politicoloog Daniel Ziblatt hoe conservatieven een cruciale rol spelen in de afbraak van democratieën, ook in de VS. Conservatieve Republikeinen, die in 2016 nog waarschuwden voor Trump, hebben zich inmiddels allemaal achter hem geschaard. In zijn meest recente boek Tyranny of the Minority (2023) maakt Ziblatt een onderscheid tussen politici die loyaal of semi-loyaal zijn aan de democratie. Die laatste groep is niet per se autoritair, maar weigert – uit politiek gewin - om antidemocratisch gedrag van anderen te veroordelen. Dat zie je in de Republikeinse partij, maar ook bij rechts-conservatieve partijen in andere landen, zoals het Verenigd Koninkrijk en Nederland. Ziblatt: Wat vaak wordt vergeten is dat democratie meerdere rondes kent. Voor één ronde kun je het prima vinden om radicaal-rechts aan de macht te hebben, maar je mag nooit vergeten dat zij in de volgende ronde genormaliseerd zijn. Ze zijn plots acceptabel geworden en zullen terugkomen in de rondes die volgen. Dat is enorm gevaarlijk. Het doet denken aan wat filosoof Karl Popper in de jaren veertig schreef in zijn magnum opus 'De open samenleving en haar vijanden': Als we ongelimiteerd tolerant zijn, zelfs tegen zij die intolerant zijn, als we niet bereid zijn een tolerante samenleving te verdedigen tegen aanvallen van de intolerante medemens, dan zal de tolerante mens te gronde gaan, en met hem de tolerantie. Met andere woorden, om de democratische rechtstaat te beschermen, moeten we iedere beweging die intolerantie predikt, buitenspel zetten. Toch zien we steeds vaker dat conservatieve partijen geen harde grens stellen, met een langzame uitholling van de democratie tot gevolg. Cordon sanitaire Een land waar wél een duidelijke grens werd gesteld is België, en dan met name in het Franstalige Wallonië. Sinds begin jaren 90 is er in België een zogenaamd cordon sanitaire: politieke partijen besloten gezamenlijk om nooit een coalitie te vormen met een extreem- rechtse partij. En in 2010 kwam daar een formele afspraak bij van Waalse journalisten om ‘vrijheidsberovende’ overtuigingen geen ruimte te geven. Zo worden radicaal-rechtse politici bijvoorbeeld niet uitgenodigd voor verkiezingsdebatten. Volgens politicoloog Léonie de Jonge (RUG), die het politieke klimaat in België onderzoekt, is het een succesvolle tactiek. In tegenstelling tot Vlaanderen, waar Vlaams Belang al tijden bezig is aan een opmars, heeft geen enkele radicaal-rechtse partij voet aan de grond kunnen krijgen in Wallonië. En dat terwijl de voedingsbodem er minstens zo vruchtbaar is als in Vlaanderen: Wallonië is armer, kent een hogere werkloosheidsgraad en er wonen veel immigranten. Toch constateert De Jonge dat het succes van de Waalse democratische etiquette niet zomaar overgenomen kan worden door landen waar radicaal-rechts al is genormaliseerd. Maar het zou wel kunnen helpen als journalisten en politici alsnog concrete afspraken maken over waar zij de grens willen trekken. Journalisten op zoek naar beschutting Dat vindt ook Jay Rosen, mediacriticus en docent journalistiek aan de New York University. In een essay in The New York Review of Books (‘America’s Press and the Assymetric War for Truth’) schrijft hij hoe journalisten zich moeten verhouden tot de nieuwe werkelijkheid waarin een antidemocratische minderheid de macht over het politieke systeem probeert te krijgen. Rosen ziet een gevaar in de poging van journalisten om op een ‘neutrale’ manier verslag te doen en beide kanten te belichten alsof ze gelijkwaardig zijn, terwijl ze dat niet zijn. Daarmee speel je Trump en zijn aanhangers in de kaart. Waarom nemen journalisten geen hardere stelling in? De mediacriticus verwijst naar een invloedrijke quote van Paul Taylor, oud-journalist van The Washington Post: “Ik ben op zoek naar waarheid, maar ook naar beschutting.” Volgens Rosen typeert deze zin de Amerikaanse politieke journalistiek. Maar journalisten die bang zijn om beschuldigd te worden van partijdigheid, dienen niet het publieke en democratische belang. Omdat er toch geen bescherming tegen kritiek is, adviseert Rosen journalisten dat ze dan maar beter met de waarheid kunnen schermen. Het mediacircus van de Amerikaanse verkiezingen is inmiddels weer in volle gang en de vraag is of journalisten Rosen’s advies ter harte zullen nemen. Duidelijk is dat er veel op het spel staat. Nog maar een paar maanden en dan weten we of er weer een democratie in de ‘paradox van tolerantie’ is getrapt. Dit artikel van Pien Barnas verscheen eerder bij Studium Generale Utrecht. Bij Studium Generale: In de serie Macht en onmacht bespreken wetenschappers de staat van de Nederlandse democratie en in de serie Bureau Amerika en tijdens de Election Night op 5 november worden de fundamenten van de Amerikaanse politiek en cultuur geduid.
_
Noel Gallagher maakte in de jaren negentig naam als leadgitarist van Oasis. De afgelopen dertien jaar toert hij veel met Noel Gallagher’s High Flying Birds, die hoofdzakelijk bestaat uit bandleden van Oasis.
Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.
COLUMN - Het komt niet geheel onverwacht. De minister van Justitie van het nieuwe kabinet-Schoof David van Weel (VVD) wil nagaan of er ‘binnen de grenzen van het demonstratierecht’ ruimte is om beperkingen op te leggen aan demonstranten. Hij wil niet over een inperking van het demonstratierecht spreken, maar wel grenzen stellen. Wat is het verschil, vraag je je af. Een belangrijke reden voor zijn plan: mensen begrijpen niet dat een overmacht aan agenten moet worden ingezet voor demonstranten die zich op de snelweg vastplakken terwijl die agenten elders nodig zijn voor een voetbalwedstrijd of een festival. En de agenten begrijpen het zelf ook niet.
Het is het populisme ten voeten uit. Het volk wil festivals en voetbal. En doorjakkeren op de snelweg. Dus weg met die demonstranten. Dat grondrechten door veel mensen niet goed worden begrepen is niet zo verwonderlijk. Juridische zaken zijn niet altijd even simpel. Maar van een minister van Justitie mag je verwachten dat hij de wet kan uitleggen én verdedigen. En niet dat hij onbegrip beloont met juridisch discutabele maatregelen.
Dat Van Weel de klimaatactivisten noemt in zijn voorbeeld en niet de boeren van zijn coalitiegenoot die zonder veel tegenstand snelwegen mochten blokkeren is ook niet bepaald geruststellend. Kennelijk is deze regering niet vies van het maken van inhoudelijke keuzes terwijl de overheid zich volgens de wet en internationale verdragen juist moet onthouden van bemoeienis met de inhoud en het doel van een demonstratie.
Over iets minder dan twee weken vinden in de Duitse deelstaten Saksen en Thüringen parlementsverkiezingen plaats. De extreem-rechtse partij Alternative für Deutschland lijkt daarbij in Thüringen bijna een derde van de stemmen te gaan winnen. Dat zou zich vertalen in 29 van de 88 zetels in het Thüringer parlement.
Ook radicaal links doet het goed: de partij van Sarah Wagenknecht (BSW) zou met 19% van de stemmen goed zijn voor 18 zetels.
AfD-Fractievoorzitter Björn Höcke heeft al laten weten een baan als minister-president van de deelstaat wel te zien zitten. De voormalige geschiedenisleraar bekent zich blijkens zijn publicatiegeschiedenis echter tot neonazistisch gedachtegoed.
Zo schreef hij onder het pseudoniem Landolf Ladig in 2011-12 artikelen in het partijblad van de neonazistische partij NPB, waarin hij beide wereldoorlogen weet aan buitenlandse mogendheden die Duitsland uit jaloezie aanvielen, en de noodzaak om de economische en migratiecrises aan te grijpen om een revolutionaire systeemwissel door te voeren en het huidige liberaal-economische bestel te vervangen door een ‘organische economie’, zoals de nazi’s die voerden.
Ook liep Höcke mee met een stoet neonazi’s bij een herdenkingsbijeenkomst van het bombardement op Dresden in 2010. Vier jaar daarvoor haalde hij in een lezersbrief nazi-apologeet David Irving aan om te betogen dat het bombardement op Dresden een geplande massamoord op vluchtelingen uit het Oosten van Duitsland was. De Duitse inlichtingendiensten houden Höcke dan ook als rechts-extremist in de gaten.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
_
Adi Oasis is een Frans-Caribische zangeres die nu eens in het Frans, dan eens in het Engels zingt. En ze heeft goed naar Eryka Badu geluisterd, zo blijkt.
Nu heb ik toch aardig wat Zomergasten gezien in mijn leven. Maar de wending die deze aflevering met mensenrechtenadvocate Liesbeth Zegveld nam, zag ik niet aankomen. ‘Ik ben meer dan alleen maar recht’, had ze gezegd aan het begin van de avond. Dat bleek.
Naar aanleiding van het allereerste fragment, het lied Tonight uit Westside Story, konden we al meteen opmaken dat we hier met een hoogst originele vrouw te maken hadden. We zien de twee gangs zich al zingend en dansend verheugen op de strijd die ze die avond gaan leveren. Zegveld biecht op zichzelf wel in een van de gangs te zien zitten. Dat hoor je toch niet vaak, een mensenrechtenadvocaat die fantaseert in een bende plaats te nemen. Is het een verkapte uitnodiging aan presentator Margriet van der Linden om de confrontatie niet te schuwen? ‘Ik hou van strijd’, zegt ze.
Lopende en afgesloten zaken
Liesbeth Zegsveld is het soort zomergast dat haar fragmenten heeft gekozen als biografische haakjes waaraan ze haar levensverhaal kan ophangen. Er zijn de juridische zaken waaraan ze heeft gewerkt. Een fragment van Lopende Zaken over de val van Srebrenica bijvoorbeeld, de zaak die haar carrière een vliegende start gaf. Volgens Zegveld is het verhaal nog steeds dat Dutchbat passief was. Zij bepleit echter dat Dutchbat, door niemand te redden, ook niet toen het gevaar geweken was, nalatig is geweest en zo actief heeft bijgedragen aan de massamoord.
RECENSIE - Let op: dit is niet de recensie, die vindt u hier.
“De commandant der strijdkrachten Dick Berlijn, kreeg de vraag hoeveel Taliban-strijders het Nederlandse leger had gedood, en hij antwoordde; Dat is geen criterium dat wij relevant vinden. Nu die ook toegeeft dat het vaak moeilijk is om vast te stellen of iemand Taliban of burger is, betekent dat, dat ook [het aantal] burgerslachtoffers geen criterium is, dat het Nederlandse leger relevant vindt. […] We weten niet welke prijs die burger betaalt voor de oorlog”.
Dit citaat komt uit de Vredeslezing 2013 van mensenrechtenadvocaat prof. dr. Liesbeth Zegveld, vanavond te gast in VPRO’s Zomergasten. Zij pleit hier voor slachtofferregistratie in oorlogssituaties. Ik heb nergens kunnen vinden of dat inmiddels staande praktijk is voor het Nederlandse leger. Dat maakt het een van de weinige zaken waarin ze niet succesvol is geweest. Haar allereerste zaak als advocaat was de aanklacht tegen de Nederlandse staat namens nabestaanden van de slachtoffers van Srebrenica. Je moet maar durven! Haar laatste wapenfeit is de succesvolle zaak tegen – alweer – de Nederlandse staat om de levering van F-35 onderdelen aan Israël te stoppen.
Ze wijdt zich al 24 jaar met hart en ziel aan een buitengewoon ingewikkeld onderwerp. ‘De soevereiniteit van staten, wat als een groot goed wordt gezien, staat haaks op het handhaven van mensenrechten.’ Wat haar betreft moet het perspectief vanuit de mens altijd het zwaarste wegen. Hoewel het soms ook lastig is om vanuit het Westen te bepalen wat universele mensenrechten zijn. Maar, zegt ze, het zijn niet de burgers maar politieke regimes die mensenrechten schenden. ‘Dit gebeurt vanuit opportunisme, geloof of cultuur en niet vanuit het denken vanuit recht.’ Tegelijk erkent ze dat het opleggen van onze waarden en normen al snel een “koloniaal tintje” heeft.
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.
Crosby, Stills, Nash & Young waren een zogeheten ‘super-rockgroep’, die opgetuigd was uit muzikanten uit diverse bands.
David Crosby was eind jaren ’60 verzocht op te krassen uit The Byrds, Stephen Stills kwam uit Buffalo Springfield dat zojuist uiteen was gegaan. In dezelfde periode had de Britse singer-songwriter Graham Nash zijn band The Hollies verlaten. En daar kwam de Canadese Neil Young dus bij.
Een illuster gezelschap.
Een ouwetje van Nirvana, maar dan net even anders. Stephen Wilson Jr. laat het nummer klinken als een langzaam aanrollende donderstorm.
Best verrassend voor een countryrocker.
Een grootheid als Black Sabbath is natuurlijk wel vaker langsgekomen op Sargasso, maar deze live uitvoering van When death calls is dermate mooi dat nóg een keertje vast geen bezwaar is. Dit is overigens een versie tijdens een bijzonder live-optreden, in Moskou, kort nadat de USSR toegankelijk werd voor westerse artiesten. En een ander leuk weetje: de originele gitaarsolo werd ingespeeld door niemand minder dan Brian May.