Wie heeft de verkiezingen nou gewonnen?

Het is ook verwarrend. Ons kiessysteem zit zo in elkaar dat je in de verkiezingen kunt winnen, zonder de verkiezingen te winnen. In de verkiezingen winnen doe je bijvoorbeeld door 20 zetels te winnen en de grootste partij te worden, zoals de PVV deed. Maar de verkiezingen win je in Nederland in de formatie en daarvoor moet je na de verkiezingen heel goed tot 76 kunnen tellen. Er zijn twee partijen waarvan we met enige zekerheid kunnen zeggen dat ze deze verkiezingen gaan winnen. Dat zijn NSC en de VVD. Om de simpele reden dat er nauwelijks een coalitie denkbaar is zonder beide partijen. Een coalitie zonder de PVV daarentegen is heel goed mogelijk. Nu is het logisch dat een partij die de grootste wordt in de verkiezingsnacht een feestje viert en daar dan nog een paar dagen euforisch over is. Maar op een gegeven moment dient er enige ontnuchtering plaats te vinden. 'Hoera we zijn de grootste! Maar we hebben minder dan een kwart van de zetels, dus we moeten afwachten of we een meerderheid kunnen vormen…' Journalisten kunnen bij die ontnuchtering helpen door duidelijk te maken dat die 76 zetels best belangrijk zijn. Een voorbeeld van hoe je dat niet doet is te horen in podcast De Stemming (vanaf ca 39:45), wanneer Joost Vullings op 24 november tegen Xander van der Wulp het volgende zegt: “En 37 zetels he, dat is in het huidige politieke tijdperk echt ontzettend veel, dus ik vind ook, dat als maandag partijen allemaal bij de verkenner komen en zeggen, we willen het niet met de PVV, dat kan niet. Ik bedoel, ik wil niemand dwingen […] je kan natuurlijk geen partij dwingen met een ander te gaan regeren, ik bedoel dat is ook zo […] en dat is nu eenmaal een signaal van de kiezer en[…] die mensen ondersteunen echt niet het hele verkiezingsprogramma van de PVV, dat is bij geen enkele partij zo, maar je kan om dit signaal, kan je gewoon niet heen.” Moreel apèl voor een kabinet Wilders Dat zijn geen ontnuchterende woorden, dat is een moreel apèl om Wilders minister-president te maken! Goed, het was 2 dagen na de verkiezingen dus de neutrale journalist was misschien nog een beetje high van de campagne. Maar het lijkt erop alsof dat sentiment - 'we kunnen niet om ze heen' - nog steeds breed leeft. Terwijl die woorden uit democratisch oogpunt toch het best te duiden zijn als klinkklare onzin. Daarom zijn enige ontnuchterende woorden op z'n plek, niet in de laatste plek voor journalisten in de Haagse bubbel. Verkiezingen Polen Te beginnen met een buitenlands uitstapje, de verkiezingen in Polen. Die waren op 15 oktober en weet u nog door wie ze zijn gewonnen? Door Tusk? Of toch door PiS, de rechts-conservatieve partij die al jaren aan de macht is? PiS haalde 35,4% van de stemmen, dat is 10% meer dan Wilders! Dus dan zal de conclusie van Vullings wel zijn dat dat de winnaar is. En als andere partijen zeggen dat ze niet willen met de PiS, ‘dat kan niet! Dit is een signaal van de Poolse kiezer en daar kan je niet omheen!’ Gelukkig is duidelijk geworden dat je daar prima omheen kan en daarom is Tusk de nieuwe leider van Polen. Waarom moet de grootste partij regeren? In een meerpartijenstelsel als het Poolse en het Nederlandse gaat het niet om winst of verlies van individuele partijen. Je kunt er geschokt over zijn, of euforisch, maar op basis daarvan conclusies trekken over de formatie is voorbarig. Daarbij komt dat we inderdaad in Nederland de gewoonte hebben dat de grootste partij in de formatie het initiatief mag nemen. Maar niet alle gewoontes zijn goed en je kunt er van afwijken. Gisteren in het eerste debat van de nieuwe Kamer werd ook gelijk duidelijk waarom het initiatief van de formatie maar beter bij Wilders weggehaald kan worden. Anders dan de PVV is een grote Kamermeerderheid voor toetredingsonderhandelingen met Oekraïne voor EU lidmaatschap en voor doorlopende steun in de oorlog. In een tijd van grote geopolitieke consternatie gaat de positie die de PVV internationaal wil innemen recht in tegen wat de meerderheid van Nederland wil. De PVV staat in haar isolationisme nagenoeg alleen. Het is heel redelijk daar de conclusie aan te verbinden, dat een land met zoveel buitenland, dat gericht is op internationale samenwerking, niet onder haar leiding een coalitie moet gaan vormen. Terug naar het voorrecht van de grootste partij. Dat voorrecht bestaat niet. Natuurlijk kan het gebeuren dat de grootste partij de formatie leidt en de premier levert. Maar het is geen recht en zeker in dit geval verre van vanzelfsprekend. Dan past het journalisten die verslag doen van zo’n proces om, anders dan Vullings, daar terughoudend mee om te gaan. Want voor je het weet wakker je bij  PVV-stemmers het idee aan dat hen onrecht wordt aangedaan als de PVV niet in de coalitie belandt. Ruk naar rechts, of stapje naar links? In de slipstream van wat dus de verkiezingswinst van de PVV wordt genoemd, is niet alleen het premierschap van Wilders aan de orde gekomen, maar ook het idee dat Nederland verder verrechtst. Het is misschien goed ook even bij dat door journalisten opgeroepen beeld stil te staan. Op dat links-rechts-spectrum staan (volgens het Kieskompas) de volgende partijen aan de rechterkant, met achter de partij het aantal gewonnen of verloren zetels. PVV (+20), VVD (-10), BBB (+6), CDA (-10), FvD (-5), SGP (0), JA21(-2), BvNL (-1) = -2 Alles bij elkaar heeft rechts 2 zetels verloren en links dus 2 zetels gewonnen. Heeft links zich dat al gerealiseerd? In de berichtgeving heb ik het niet waargenomen. Natuurlijk zullen (rechtse) duiders daar iets op af willen dingen. Bijvoorbeeld dat NSC een rechtse partij is, omdat Omtzigt rechts zou zijn. Wellicht zijn daar aanwijzingen voor, maar het Kieskompas heeft op basis van alle programma’s de partijen op deze plaats op het spectrum gezet. En als je het verkiezingsprogramma geen goede maatstaf vindt dan is het nog maar afwachten hoe links of rechts die andere 19 andere mensen zijn. Waar de fractie zich op het spectrum zal positioneren is simpelweg nog niet duidelijk. [caption id="attachment_348298" align="aligncenter" width="677"] Kieskompas verkiezingen TK 2023[/caption] Signaal van de kiezer Tot slot iets over dat door Vullings en anderen aangehaalde signaal van de kiezer. Over welke kiezer gaat het dan? Bedoelen ze alle kiezers? Of bedoelen ze met de kiezer, de PVV kiezer? De redenering lijkt vaak te zijn, we moeten naar het signaal van de kiezer luisteren en daarom moeten we doen wat de PVV kiezer wil. Dan lijkt me een zeer ondemocratische uitleg van de verkiezingsuitslag. De 37ste PVV zetel is niet meer en niet minder waard, dan de tweede CU zetel, de achtste D66 zetel, de vierde SP zetel, of de enige JA21 zetel. Een groot deel van de kiezers op rechts blijkt de laatste jaren weinig partijvast en hopt van FvD (EK 2019) naar VVD (TK 2021) naar BBB (EK 2023) naar PVV (TK 2023). Door dat weinig loyale stemgedrag klotsen de zetels heen en weer van de ene naar de andere rechtse partij. Maar dat moet niet worden beloond met meer invloed, omdat die volatiele kiezer zogenaamd een signaal afgeeft. Het hoeft evenmin te worden afgestraft. Het is simpelweg niet relevant. De stem van de hoppende kiezer is niet meer of minder waard dan de stem van de stabiele kiezer. Het gaat niet om zetelwinst, of -verlies. Het gaat om het aantal zetels en de samenwerking om een coalitie te vormen. Tot slot terug naar die woorden van Joost Vullings - "als […] partijen […] zeggen, we willen niet met de PVV, dat kan niet". Jawel Joost, dat kan heel goed. Geert Wilders heeft in de afgelopen 18 jaar voortdurend redenen aangedragen waarom partijen met democratische principes geen coalitie met hem moeten vormen. Eén van die redenen - zijn tweet waarin hij journalisten tuig van de richel noemt - zou voor jou als voorzitter van de parlementaire persvereniging ook extra reden moeten zijn om elke partij die erover denkt om met hem te regeren, zeer kritisch te bejegenen in plaats van dat toe te juichen. Het enige echte signaal dat de kiezer bij de verkiezingen afgeeft is zijn stem op een partij. Die wordt vertaald in Kamerzetels en als je die telt zie je dat meer dan drie kwart van de zetels niet naar Wilders is gegaan. Dat betekent dat een coalitie zonder Wilders een uitstekende vertaling zou zijn van de verkiezingsuitslag.

Door: Foto: Sebastiaan ter Burg (cc)

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Afbeelding door rizki new via Advice Vectors by Vecteezy.

Jongeren net zo geïnteresseerd en gepolariseerd als volwassenen

, door

ANALYSE - Jongeren worden vaak afgeschilderd als politiek apathisch. Ze hebben weinig interesse in politiek, zijn niet politiek actief en staan afwijzend tegenover de politiek. Je zou daarom verwachten dat jongeren niet heel erg gepolariseerd zijn over politieke issues. Dit staat in contrast tot volwassenen: steeds vaker luiden de alarmbellen over toenemende polarisatie. Maar kloppen deze observaties wel? Verschillen volwassenen en jongeren daadwerkelijk in politieke interesse en in polarisatie? Een artikel van Celine Laffineur, Bert Bakker en Gijs Schumacher, eerder verschenen bij Stuk Rood Vlees.

Om dit te onderzoeken heeft het SYNC Lab EUR (Lysanne ten Brinke, Eveline Crone en Sophie Sweijen) in samenwerking met ons (Hot Politics Lab) in mei en juni 2023 507 jongeren tussen 10 en 25 jaar in de regio Rotterdam ondervraagd. Wij vergeleken hun antwoorden met die van en volwassene Nederlandse steekproef beoordeeld in december 2022 (Gemiddelde leeftijd = 46, N = 1,261).

Politiek apathisch?

Slechts een derde van de jongeren in onze steekproef gaf aan dat Nederlandse politiek hun een beetje (20%) of veel (10%) interesseert. Dat betekent dat 70% geen tot weinig interesse heeft. Politiek apathisch, ja, maar dit getal is vergelijkbaar met de politieke interesse van volwassenen. Zoals de figuur hieronder ook laat zien zijn jongeren wel degelijk geïnteresseerd in allerlei politieke onderwerpen: twee op de drie jongeren geeft aan een beetje of zeer geïnteresseerd te zijn in criminaliteit (67%). Iets meer dan de helft van de jongeren is geïnteresseerd in klimaat (55%), terrorisme (52%) of armoede (50%). Twee op de vijf adolescenten (40%) zijn geïnteresseerd in vluchtelingen.

Foto: Julia (cc)

Haperende integratie statushouders vlot trekken in nieuw inburgeringsbeleid

, door

De integratie van statushouders hapert. Jaco Dagevos (Sociaal en Cultureel Planbureau en Erasmus Universiteit) vraagt zich af of aanvullend beleid soelaas kan bieden. Hij ziet kansen in de nieuwe inburgeringswet en in het creëren van ontvangstvoorzieningen voor alle migranten.

Door regelmatig onderzoek te doen bij statushouders die rond 2015 in Nederland zijn komen wonen, hebben we een goed beeld van hoe hun leven in ons land vorm krijgt (CBS, 2023). Onder een groep Syrische statushouders die tussen 2014 en 2016 een status kregen, is inmiddels drie keer een survey gehouden (WODC, 2023). Uit de laatste meting van 2022 blijkt dat nagenoeg iedereen de inburgering heeft afgerond.

Toch hapert het integratieproces

Gunstig is dat met name onder Syrische mannen de arbeidsparticipatie fors is toegenomen. Maar op andere terreinen zien we geen ontwikkelingen in de goede richting. De ervaren gezondheid van Syrische statushouders is in de laatste jaren eerder slechter dan beter geworden. Ook is het aandeel Syriërs met een slechte psychische gezondheid toegenomen.

Veel Syriërs ervaren stress vanwege geldzaken; een groot en stijgend deel van de Syrische huishoudens heeft moeite om rond te komen. De sociale contacten zijn de afgelopen jaren verminderd en velen kampen met sociale eenzaamheid. In de eerste jaren van het verblijf verbeterden Syrische statushouders hun Nederlandse taalbeheersing, maar die verbetering is de laatste jaren gestagneerd.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Closing Time | 1987

, door

Diamante Azzura Bovelli weet hier een lekker stukje retropop neer te zetten. Da’s toch knap voor iemand die in 1996 geboren is.

Foto: Anil Ramdas www.postproduktie.nl, CC BY 2.5, via Wikimedia Commons.

Eenzaam strijden voor de beschaving

, door

RECENSIE - Anil Ramdas (1958-2012) was een man van engagement, nee, meer dan dat: hij was een man van idealen. En het hoogste ideaal was voor hem de beschaving – wat een schrijver moest doen is die beschaving verder helpen. Kan dat nog, in de 21e eeuw? Hij zelf lijkt uiteindelijk te hebben besloten van niet – toen hij bijna 12 jaar geleden, in februari 2012 zichzelf het leven benam.

Ramdas’ collega-schrijver Karin Amatmoekrim heeft, vind ik, een adembenemende biografie van hem geschreven: In wat voor land leef ik eigenlijk? Dat boek is primair een intellectuele biografie, een beschrijving van Ramdas’ ideeënontwikkeling – zijn langjarige huwelijk komt bijvoorbeeld eigenlijk alleen voor waar het belangrijk is om het levensverhaal te kunnen volgen. Dat is natuurlijk op het eerste gezicht óók nogal ouderwets, maar dat maakt ook dat het boek heel goed bij Ramdas past, zoals het meteen ook laat zien dat het gelukkig nog altijd wel kan: denken over de onderwerpen waarover Ramdas dacht.

Ervaringsintellectueel

Anil Ramdas kwam eind jaren zeventig van de vorige eeuw naar Nederland, om er te studeren en uiteindelijk naar zijn geboorteland Suriname terug te keren om te helpen het mee op te bouwen. Als intellectueel. En wel als intellectueel naar westerse snit, of in ieder geval naar wat hij vond dat de westerse snit was: altijd bezig om kritiek te leveren, vooral ook op het eigen nest, maar dat altijd met het doel om de dingen beter te maken.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Closing Time | True Nature

, door

Jane’s Addiction was een van de eerste bands uit de alternatieve rockscène van de vroege jaren negentig die zowel aandacht kregen van de mainstream media als commercieel succes behaalden in de Verenigde Staten.

Gitarist Dave Navarro zal men wellicht nog kennen van de Red Hot Chili Peppers.

Waan van de dag

Frontex werkt samen met omstreden Libische milities

, door

Volgens Lighthouse Reports werken Frontex en de Maltese autoriteiten actief samenwerken met de omstreden Libische militie Tariq Bin Zeyad Brigade

De Tariq Bin Zeyad-militie wordt geleid door Saddam Haftar, zoon van Khalifa Haftar, die veroordeeld is voor oorlogsmisdaden en berucht voor grove schendingen als seksuele uitbuiting, marteling, mensensmokkel en moord. Ook heeft de militie sterke banden met de Russische Wagnergroep.

Europarlementariër Tineke Strik:  “We wisten al dat het EU-migratiebeleid mensenrechten met voeten treedt, maar dit is toch wel een nieuw dieptepunt. De EU staart zich zo blind op het tegenhouden van mensen, dat we nu samenwerken met een criminele organisatie die oorlogsmisdaden pleegt en banden heeft met de Russische Wagnergroep. Ik eis onmiddellijk opheldering over deze samenwerking en heb daarom met spoed een debat aangevraagd met de Frontex-directeur en Europese Commissie.”

Closing Time | Deena Abdelwahed

, door

Deena Abdelwahed wil alles wat haar beweegt in Arabische folkmuziek (sha’bi) omzetten naar Arabische clubmuziek. ‘The Key To The Exit’ is het openingsnummer van haar laatste album Jbal Rrsas (‘Bergen van Lood’).

Vorige Volgende