De banaliteit van het kwaad en ‘verzet’ tegen de genocide

Tel Aviv stond vol met protesterende Israëli’s die roepen dat de oorlog in Gaza moet stoppen. Niet omdat er dagelijks dode kinderen vanonder het puin worden opgegraven. Niet omdat hele families zonder water, elektriciteit of medische zorg proberen te overleven. Niet omdat hun land een strak geregisseerde hongersnood creëert. Niet omdat een volk van de kaart wordt geveegd. Nee: omdat hun eigen gijzelaars bevrijd moeten worden, en omdat hun soldaten misschien niet heel blijven tijdens het uitvoeren van een genocide. Het is de ultieme pervertering van slachtofferschap. De doden in Gaza worden niet herdacht, hun namen niet genoemd. De eigen soldaten als slachtoffer, terwijl deze over een ander volk razen als een bulldozer en rapport na rapport verschijnt over wandaden en oorlogsmisdaden van individuele soldaten die niet meer incidenteel zijn maar institutioneel. En die gijzelaars, natuurlijk is het verschrikkelijk dat die vastzitten, maar de eenkennige 'solidariteit' van de Israëlische bevolking met hen is, gezien de slachting die mede in hun naam wordt aangericht, meer dan ongemakkelijk. Wat deze protesten zo misselijkmakend maakt, is dat ze de illusie wekken van verzet, van moreel ontwaken. Maar het is een protest dat de dader tot slachtoffer verheft. Het is een huilbui van de kolonisator die zich even ongemakkelijk voelt bij het eigen geweld, maar alleen omdat de prijs in eigen land zichtbaar wordt. Het laat tegelijk zien hoe diep de Israëlische bevolking is gehersenspoeld en hoe ontmenselijkt de Palestijn is in dat land: men gelooft werkelijk dat men moreel juist handelt en dat het lijden van de Palestijnen een voetnoot is in hun verhaal, terwijl het eigen leger men met de vanzelfsprekendheid van een beul het mes hanteert. Als het protest de genocide doet stoppen is dat natuurlijk goed, maar de reden waarom blijft walgelijk. Het is alsof Auschwitz na Duits protest wordt gesloten, niet om de slachtoffers te redden, maar wegens de arbeidsomstandigheden van de bewakers die hun werk niet meer aankunnen. Een massamoord die niet wordt beëindigd omwille van de mensen die eraan ten ondergaan, maar omdat het politiek te ongemakkelijk wordt en de machthebbers hun positie beginnen te voelen wankelen. Het neigt naar wat Hannah Arendt ooit samenvatte met het begrip banaliteit van het kwaad: het huiveringwekkende besef dat het mogelijk maken van een massamoord niet per se het werk is van krankzinnige sadisten, maar van keurige burgers die gedachteloos - of gehersenspoeld - meedraaien in een systeem. Geen wroeging, geen gewetensstrijd, enkel routine, gehoorzaamheid en eigenbelang. Precies dat zie je terug in de Israëlische protesten. Niet een collectief dat tot moreel inzicht komt, maar een menigte die zich moreel rechtvaardig waant terwijl ze tegelijk bijna achteloos de machine van vernietiging draaiende houdt.

Closing Time | Blue (cover)

 “I’m blue, Da ba dee da ba di..” – afijn, jullie kennen ‘em wel. Maar niet zo! Ik was afgelopen weekend op Dynamo Metalfest, en tot mijn opperste verbazing waagden de Italianen van Fleshgod Apocalpyse, bekend van hun onnavolgbare cross-over van klassieke muziek en brute death metal, zich aldaar aan een cover van Blue (da ba dee), oorspronkelijk van Eifel 65. Dat had ik blijkbaar even gemist, dat dit bestond. Omdat er misschien meer mensen zijn voor wie dat geldt: laat mij jullie uit jullie onzalige onwetendheid verlossen!

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Mariia Shalabaieva on Unsplash

Wat de hel is er met onze social media gebeurd?

ACHTERGROND - Ja, dat: wat de hel is er met onze social media gebeurd lieve mensen? Ik klink wellicht als een nostalgische oude zak, maar… het was ooit leuk. En nuttig!

Laat ik beginnen met Facebook. Toen ik een account aanmaakte, meer jaren geleden ‘than I care to remember’, zoals de Engelsen het zo fraai zeggen, was het mooi. Een platform om in contact te blijven met alle oude bekenden en vrienden die niet alleen over het hele land verspreid waren (daar was Hyves toen nog voor – link voor de jongeren onder jullie), maar ook voor de internationale contacten. Als enthousiast lid van een internationale geschiedenisstudentenvereniging had ik kennissen door heel Europa, en Facebook was een ideaal vehikel om met mensen in contact te blijven.

Houten horloges

Maar op een gegeven moment werd het een beetje raar. Het begon met de advertenties. Ik weet nog dat ik een keer, ik denk een jaar of vijf terug, een reclame zag voor een horloge van hout. Grappig, dacht ik. Ik wist niet dat dat kon, het zag er best mooi uit, en ook een beetje ecohippie. Ik dus klikken, om te zien wat het precies was. Dom, jij de lezer had dat vast verstandiger gedaan, maar ik klikte. Naar een best grappige site met veel mooie horloges, die ik even bekeken heb, en toen ging ik weer weg.

Genocide in korte broek | Zomergasten met Uğur Ümit Üngör

RECENSIE - Hij hoopte ons deze avond achter te laten met een gevoel van ‘opgewekte grimmigheid’, zei de vierde Zomergast van dit jaar, hoogleraar Holocaust- en Genocide-studies Uğur Ümit Üngör. Deels is hij in zijn missie geslaagd: niet vaak zoveel grimmigheid gezien in drie uur televisie. De opgewektheid daarentegen was, op een paar momenten na, ver te zoeken. Belangrijkste wapen in zijn poging een opgewekte draai aan de grimmigheid te geven: zijn korte broek.

Het is dat Üngör in staat is de meest heftige kost in een rustig timbre met zorgvuldig gekozen zinnen te becommentariëren, anders weet ik niet of ik het had aangekund, zoveel geweld. Zonder de getoonde horror te relativeren, had zijn manier van spreken een geruststellende uitwerking op mijn steeds zwaarder wegende gemoed. Maar om nu te zeggen dat ik dit stukje in opgewekte sferen aan het optikken ben? Nee.

De olifant in de kamer
Met wortels in het oosten van Turkije kwam hij er pas heel laat achter dat daar in 1915 een genocide tegen de Armeense bevolking had plaatsgevonden. Dat bracht hem, mislukt rapper in wording, op het spoor van zijn levensdoel: alles te weten komen over genocide. Om te beginnen die van de Armenen.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Closing Time | Fire on the Side

Voordat Tori Amos een krolse pianogodin werd, beproefde ze haar geluk in een jaren ’80 haar-band. De naam was een zinspeling op Amos’ moeite met het lezen van noten, iets dat haar d’r plek op het Peabody Institute heeft gekost.

De band maakte welgeteld één plaat, die een enorme flop werd. Gelukkig maar, want anders hadden de latere solo-albums mogelijk een stuk saaier geklonken.

Foto: VPRO Zomergasten met Uğur Ümit Üngör Foto © Bas Losekoot

Zomergasten 2025 met Uğur Ümit Üngör

Vanavond misschien wel de minst bekende, maar meest boeiende Zomergast van dit jaar: Uğur Ümit Üngör, historicus en hoogleraar Holocaust- en Genocidestudie.

Uğur Ümit Üngör is dus expert in zaken die het verstand van een gewoon mens ver te boven gaan, maar die ons wel raken. Wat er in Gaza gebeurt vinden we natuurlijk meer dan verschrikkelijk, maar wat begrijpen we er nou echt van?

Dat geldt natuurlijk voor alle genocidaal geweld, van vroeger en nu, waar ook ter wereld. Wat wil Uğur Ümit Üngör met zijn Zomergastenavond bereiken? Op Instagram en Tik Tok legt hij het uit:

Ik hoop dat de kijkers een gevoeld van opgewekte grimmigheid overhouden aan mijn avond.
Dat ze niet vervallen in wanhoop maar dat ze ook niet denken: Het gaat allemaal lekker in de wereld.

Hij heeft het spoorboekje van de uitzending al in zijn hoofd:

We gaan samen afdalen in die materie. Maar we gaan er ook samen weer uit omhoogkomen. Aan het einde van de avond moeten kijkers het gevoel hebben dat ze een inzicht hebben gekregen in de vreselijke dingen die mensen doen, maar dat ze niet wanhopig hoeven te worden. Want precies als je kijkt naar de onmenselijkheid van mensen, dan zie je juist ook dáár onze menselijkheid terugkomen.

Foto: Paul Hajenius Te huur Te duur, via Straatpoëzie, CC BY-NC-ND 4.0

VVD’s vrijheden op de woningmarkt

een gastbijdrage van Jan Kok

Het conceptverkiezingsprogramma van de VVD voor de Tweede Kamerverkiezingen van 29 oktober 2025 is volgens Yvonne Hofs in De Volkskrant van 28 juli 2025, p. 4 ‘onversneden rechts’. Later in haar artikel noemt ze dit programma trouwens ‘rechtser dan rechts’, maar dan zou het logischerwijs radicaal-rechts moeten zijn. Dat lijkt mij een stap te ver.
Dat onversneden rechtse geluid komt ook naar voren in de paragraaf die over wonen gaat.

Alles draait om (individuele) vrijheid bij de VVD, what’s in a name. Het is wel de vrijheid van de bovenlaag, ten koste van de rest.

In dit artikel ga ik dieper in op vier voor de VVD cruciale thema’s in de woonparagraaf: eigenwoningbezit (de vrijheid van de woningkoper); vrije huur (de vrijheid van de woningverhuurder); sociale huur (de beperkte vrijheid van de sociale huurder); deregulering (de vrijheid van de bewoner).

Voordat ik dat ga doen, nog kort iets over de bouwplannen van de VVD. De partij wil ‘met sturing vanuit het Rijk dertig nieuwe grootschalige woonwijken’ bouwen. ‘Dat willen we zowel in dichtbevolkte gebieden, zoals Utrecht, als dunbevolkte gebieden, zoals Flevoland.’ De VVD wil er een wedstrijd van maken: ‘Gemeenten die bouwrecords breken krijgen een financiële bonus om in nieuwe woningbouwplannen te investeren.’

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Closing Time | Unholy War

Jacob Banks is een Nigeriaans-Britse singer songwriter die sinds 2012 platen uitbrengt. Zijn muziek wordt veelvuldig gebruikt in TV-shows, reclamefilmpjes en videogames.

Closing Time | You Lit My Fire

_

Ane Brunvoll (artiestennaam: Ane Brun), is een zangeres Noorwegen, maar dat zou je gezien dit soulvolle lied niet zeggen.

Haar moeder was een pianiste en jazz-zangeres. Dat verbaast dan weer niet.

Closing Time | Grenzen, wat is daar eigenlijk mee?

Mathangi Arulpragasam, ook bekend als Maya en onder haar artiestennaam M.I.A., wat zoveel betekent als ‘Missing in action’  of ‘Missing in Acton’, doet hier een simpel, maar treffend stukje filosofie. Je kan het lang en breed over allerlei prangende zaken hebben, maar één vraag volstaat om er toch eens iets langer over na te denken.

Dus als iemand roept  “Brandende kwestie!”, vraag je gewoon “Wat is daarmee?”

Vorige Volgende