Je kunt allerlei gedachten hebben over chatbots. Je kunt bijvoorbeeld juichen over de fantastische commerciële mogelijkheden die je ziet, of je zorgen maken over types die overal commerciële mogelijkheden in zien. Je kunt denken dat kunstmatige intelligentie gaat helpen onze kinderen beter onderwijs te geven, of vrezen dat we allemaal nog dommer en luier worden onder de invloed van die dingen. Al die reacties zijn vast terecht, maar voor de humaniora schudden deze apparaten ook aan de fundamenten van het vak. Nu er ineens niet-menselijke wezens zijn die dingen lijken te kunnen waarvan we 10 dagen geleden nog dachten dat alleen mensen ze konden. Een cartoon tekenen. Een pianosonate schrijven. Het centraal eindexamen maken. https://www.youtube.com/watch?v=c1LzEfH4opo Je kunt natuurlijk zeggen dat de vingers op die cartoons er belachelijk uitzien, dat de sonate saai is, dat er rare fouten zitten in de beantwoording van de eindexamen. Maar dan zijn we beland bij een nieuwe definitie wat het betekent om mens te zijn – één die ertoe leidt dat ik in ieder geval ook niet zo menselijk ben, want mijn pianosonates trekken vooralsnog ook geen volle zalen. Je kunt ook zeggen: uiteindelijk willen mensen toch vooral werk van mensen. Ik kan dat, alleen als amateurschaker beamen. Ik vind het leuk om af en toe online een spelletje te spelen, maar alleen op websites waar je speelt tegen andere mensen van ongeveer jouw niveau. Tegen computers speel ik niet, daar is niks aan. Dat ik van die mensen alleen weet welke zetten ze spelen en hoe ze zichzelf genoemd hebben – voegt zo goed als niets toe – vind ik ook niet belangrijk. Maar ze moeten wel mensen zijn. Uit experimenten blijkt overigens ook dat mensen soms de voorkeur geven aan door kunstmatige intelligentie geproduceerde gedichten, maar alleen als ze niet weten dat die door kunstmatige intelligentie gemaakt is. Het antwoord dat het menselijke alleen gevonden moet worden in ons vlees en bloed, het feit dat wij ook fysiek in de werkelijkheid staan, is wat armoedig. Hebben al die mensen die duizenden jaren hebben gezegd dat ze worden opgetild door de kunst dan alleen maar onzin uitgekraamd? Als we dat niet willen, waar zijn we dan? Wat is de essentie van het mens-zijn? De natuurwetenschappen hebben daar geen antwoord op – fysisch zijn de supercomputers in Silicon Valley en de knokige vingers waarmee deze tekst getypt wordt, zo verschillend dat het geen zin heeft om te vragen wat nu het essentiële verschil is. Het antwoord moet komen van de lijn van onderzoek die gewend is te kijken naar niet makkelijke kwantificeerbare kwaliteit – de geesteswetenschappen. Is er een kern die we kunnen aanwijzen? Of gaan wij mensen onherroepelijk ten onder in een zee van door machines geproduceerde kunst?
Patti Smith, een Franse folk-jazz zanger en blazers die het bekendste nummer van Nirvana coveren… Wat wilt een muziekliefhebber nog meer?
De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.
COLUMN - een gastbijdrage van Antoine Buyse en Jasper Krommendijk, eerder verschenen bij Nederland Rechtsstaat
Deze week dienden Tweede Kamerleden Van Zanten (BBB) en Boomsma (NSC) een motie in waarin wordt opgeroepen mensenrechtenverdragen te ‘moderniseren’. Die zouden de ruimte voor asielbeleid in ‘verregaande mate’ beperken. Concreet noemen ze het Vluchtelingenverdrag en het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM). Deze motie komt kort na een open brief van negen Europese staten die opriepen tot ‘een eerlijk gesprek’ over aanpassing van het EVRM, om precies dezelfde reden: migratie. Na heftige discussies binnen het inmiddels gevallen kabinet besloot Nederland die brief niet te ondertekenen. De motie lijkt nu via een omweg alsnog aan te willen sluiten.
De motie noemt ‘grootschalige, structurele migratiestromen en asielprocedures’ die draagvlak onder druk zetten. Draagvlak voor wat precies blijft in het midden, maar de motie lijkt te bedoelen: draagvlak voor die verdragen. Zij roept dan ook op te verkennen, juridisch en diplomatiek, of die verdragen moeten worden gemoderniseerd of herzien. Een eerdere versie van de motie opperde zelfs tijdelijke opschorting en opzegging, maar kennelijk is men er na een nachtje slapen achter gekomen dat dat in ieder geval juridisch niet echt kan.
Het is onbegrijpelijk dat juist een partij als NSC die ‘de grondrechten van mensen beter [wil] beschermen’ en ijvert voor constitutionele toetsing deze mogelijkheid überhaupt overwoog. Rechters in Nederland kunnen wetten (nog) niet toetsen aan de Grondwet, maar gelukkig wel aan het EVRM waardoor onze rechten toch worden beschermd, tegen geluidsoverlast of een privacy-schendend fraudesysteem. Met opzegging zou Nederland de Raad van Europa, bestaande uit 46 landen, moeten verlaten en voegt het zich bij het in 2022 uitgezette Rusland. Juridisch maakt opzegging (of modernisering) van het EVRM en andere verdragen verder weinig verschil: Nederland is nog steeds gebonden aan EU-recht over migratie. Onze collega Klaassen wees er terecht op dat 95% van het asielbeleid in Brussel wordt gemaakt. Het geheugen van de indieners van de motie lijkt daarnaast erg kort: zo’n onderzoek naar het Vluchtelingenverdrag is in 2021 al gedaan, door de Commissie Donner.
COLUMN - In de jaarlijkse Persvrijheidsindex van RSF (Reporters Sans Frontières) staat Nederland dit jaar op de derde plaats. Geen reden om ons zorgen te maken, dus. Lijkt het. Maar toch. De vrijheid van de media blijft waakzaamheid vereisen. Die vrijheid is namelijk afhankelijk van een context van de democratische rechtsstaat die in toenemende mate onder druk staat. Vrije media passen in een democratische cultuur. Maar wat gebeurt er als de politieke cultuur steeds meer onder invloed komt te staan van autoritaire, illiberale tendensen? Het kan snel afgelopen zijn met de persvrijheid zoals Hongarije laat zien. En dan de VS, al tachtig jaar cultureel, economisch en politiek hét grote voorbeeld voor Nederland. Direct na de start van de tweede termijn van Trump schreef Katherine Jacobsen van het Comité ter Bescherming van Journalisten (CPJ): “Het is voor journalisten steeds moeilijker om hun werk goed te doen. Als dit zo doorgaat, dan zou Amerika het nieuwe Rusland kunnen worden.”
De NVJ (Nederlandse Vereniging van Journalisten) vindt in reactie op de Persvrijheidsindex dat er geen reden is voor een juichstemming. ‘De publieke omroep krijgt te maken met ingrijpende bezuinigingen. Journalisten hebben in toenemende mate te maken met geweldsincidenten, schadelijke politieke retoriek en juridische intimidatie (SLAPP-zaken). Er zijn zorgen over de mediaconcentratie in Nederland en de toegang tot informatie.’ De huidige -inmiddels demissionaire- regering kan niet beschouwd worden als actieve beschermer van de vrijheid in de media. De openbaarheid van informatie wordt eerder tegengewerkt dan bevorderd, zoals bijvoorbeeld bleek bij de weigering van BBB-minister Wiersma om emissiegegevens van boeren openbaar te maken. De NVJ is voorts bezorgd over het toenemend aantal bedreigingen van journalisten. In totaal hebben in 2024 journalisten 249 keer melding gedaan van een incident bij PersVeilig, tegenover 218 keer in 2023 en 198 keer in 2022.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
Robocop, Hellraiser III, Total Recall… Welke films herkent u zoal als inspiratiebronnen voor deze videoclip uit 1993?
Over cyberpunk gesproken, ik ben nu Neuromancer aan het lezen – het boek dat aan de voet stond van het genre – en dat is nog geen gemakkelijk leesvoer: je moet je kop er nog bij houden ook, anders raak je de draad kwijt. ‘Worldbuilding’, ja leuk, maar dan moet je wel snappen waar dit of dat betrekking op heeft.
Terwijl de slachtoffers van de aanslag op kabinet Schoof hun weg tussen de brokstukken proberen te vinden, blikken we nog even terug op de bom die Wilders in de parlementaire democratie dropte: het tienpuntenplan.
Een van onze lezers stelde voor:
Inhoudelijk de tien punten van hem gaan fileren zoals Klaas Dijkhoff vanavond [1] deed met punt 10 in Goedenavond NL. Keer op keer doen zodat het blijft hangen bij de kiezers.
Het was een van de reacties op ons artikel waarin we duidelijk maakten dat Wilders’ eerste twee punten over grenscontroles totaal overbodig zijn, omdat die al in het Hoofdlijnenakkoord en het Regeerprogramma staan én al tot praktische uitvoering hebben geleid.
Voorafgaand aan de woeste ruk waarmee Wilders de stekker eruit trok, liet hij nog nadrukkelijk weten:
(…) Als het merendeel van onze voorstellen uit het tienpunten plan asiel niet worden overgenomen door de coalitie (en dus toegevoegd aan het Hoofdlijnenakkoord) (…) dan stapt de PVV uit deze coalitie
Onder de eerste twee punten had hij de handtekeningen dus al lang binnen. Bedoelde hij dan de overige acht punten? Maar als die ook al in het Hoofdlijnenakkoord en Regeerprogramma staan, wat was dan toch de zin daar nog een keer handtekeningen van je coalitiepartners onder te vragen?
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
QUOTE - De gemeente Krimpenerwaard betrekt begin volgend jaar een nieuw energieneutraal, circulair en biobased gemeentehuis. Misschien wel het duurzaamste gemeentehuis van Nederland. Hoe vertaal je die grote ambities naar de praktijk?
Even heel wat anders: een gaaf voorbeeld van duurzaam bouwen. Het kan.
En als het dan toch een nieuw gebouw moet komen, maak het dan meteen zo duurzaam mogelijk, vond de gemeentepolitiek. Zo werd gekozen voor een ontwerp dat hoog scoort op alle duurzaamheidseisen en voor een groot deel bestaat uit natuurlijke materialen en circulair is. Een deel van de materialen in het gebouw is hergebruikt en het gebouw is demontabel. Bilardie: ‘Het moet echt een voorbeeld worden van hoe je energieneutraal en circulair kunt bouwen in onze gemeente.’
Castle Rat is een Medieval Fantasy Doom Metal-band uit New York, die op dit moment door Europa toert.
De clips zijn zo retro jaren zeventig, met psychedelische effecten en al, dat het net lijkt alsof een stel Dungeons & Dragons-spelers besloot om Rainbow en Black Sabbath na te gaan doen.
Hun debuutalbum Into The Realm (2024) behaalde meer dan een miljoen streams op Spotify, en voor September staat hun tweede studioplaat gepland: The Bestiary.
Malta: levenslange gevangenisstraffen voor betrokkenheid moord Daphne Caruana Galizia.
Vier leden van een criminele bende op Malta zijn vorige week tot levenslange gevangenisstraffen veroordeeld voor hun betrokkenheid bij de moord op journalist Daphne Caruana Galizia in 2017 en de moord op een advocaat, twee jaar eerder. De familie van Caruana Galizia noemt de veroordelingen ‘een stap in de richting van een veiligere wereld voor journalisten, door potentiële moordenaars te laten weten dat er hoge straffen staan op de moord op een journalist.‘.
In het tijdperk van #MeToo en ‘enthousiaste instemming’ kan een tekst over seks met iemand die slaapt (of net niet) eigenlijk niet langer.
Zeg nou zelf…
You look so self-possessed
I won’t disturb your rest
Its lovely when you’re sleeping
But wide awake is best
Nou ja, andere tijden zullen we maar denken. En Ian Dury was ook gewoon een macho kerel uit de arbeidersklasse.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
