Proefschrift en karakter

Een bericht van een bevriend tijdschriftredacteur deed me bijna wanhopen aan de staat van de wetenschap. Er zijn collega-onderzoekers die weigeren om proefschriften te bespreken met als argument: het gaat hier om junior-collega’s en een negatieve recensie kan hun carrière schaden. Misschien gebruiken die collega-onderzoekers dat argument slechts als smoesje: het is niet zo sjiek om zomaar nee te zeggen en dus bedenk je een argument dat sympathiek klinkt. Maar het past in een patroon en dat patroon is verontrustend genoeg, zeker als je, zoals ik, al vijfentwintig jaar regelmatig proefschriften bespreekt. Honderden moet ik er al besproken hebben in de loop van de tijd. Is dat moreel verkeerd? Volwaardig wetenschapper Een deel van het patroon is dat de leeftijd tot waarop mensen kennelijk beschermd moeten worden tegen kritiek steeds verder opschuift. Toen ik naar de universiteit ging lag de grens tot ongeveer de eerstejaarsstudent. Ik heb docenten dingen tegen studenten horen zeggen over de kwaliteit van hun argumenten die niemand zich nu meer permitteert. Ook ik niet, hoewel ik stiekem denk dat ik er zelf eigenlijk niet slechter van ben geworden, en dat ik misschien wel mensen de mogelijkheid onthoud om te groeien tegen een Katadreuffiaanse tegenwind in. Dat de grens inmiddels al voorbij het proefschrift ligt, is wel kwalijk. Een proefschrift geldt nog steeds als iemands meesterproef: het bewijs dat hij of zij zelfstandig onderzoek kan doen. Iemand die doctor voor haar naam mag zetten, is een volwaardig wetenschapper. Maar op iemand moet je dus ook kritiek mogen hebben. Feilen Natuurlijk weet ik ook wel: een jonge doctor heeft in het beste geval alleen maar een tijdelijke aanstelling als postdoc en is daarom relatief kwetsbaar. Maar die kwetsbaarheid is er toch: als collega’s jouw onderzoek niet bevalt, wordt het lastig om ooit een vaste baan te vinden. En dan is het misschien beter als de kritiek openlijk geuit wordt en je je daar ook in het openbaar tegen kunt verdedigen. Ik heb op mijn proefschrift indertijd ook één relatief negatieve bespreking gekregen (naast een aantal positieve). Ik heb niet de indruk dat het mij op de een of andere wijze geschaad heeft: de kritiek kwam duidelijk uit een heel andere school dan waarin ik mijn proefschrift schreef en was ook redelijk, gezien vanuit die andere school. Er is nog iets wat verontrustend is aan de weigering om proefschriften te beoordelen: het betekent dat je kennelijk bij besprekingen van onderzoek van, laten we zeggen, mensen boven de vijftig, wél de botte bijl kunt hanteren. Ik ben, bijvoorbeeld hier op Neerlandistiek, niet wars van de botte bijl, maar vooral als het beleidsmakers en managers betreft, of mensen die op de tévé zomaar iets over taal roepen, zelden over onderzoek. Dat moet je denk ik, los van de plaats van de onderzoeker in de hiërarchie, in eerste instantie altijd met respect behandelen: in bijna ieder onderzoek zit wel iets waardevols en dat waardevoller is interessanter dan de feilen. Muur Er zijn ook uitzonderingen. Soms is onderzoek, ook proefschriftonderzoek, gewoon slecht. Dan is het de plicht van collega’s dat te bekritiseren. Ik heb nog steeds bijvoorbeeld geen spijt van dit stukje, dat achteraf misschien zelfs wel te vriendelijk was: het heeft een enorme nasleep gehad en uiteindelijk heeft het ertoe geleid dat een integriteitscommissie van de universiteit de jonge doctoren heeft gesommeerd inzicht te geven in hun data (iets wat ze nooit hebben gedaan). Van het onderzoek dat daar beschreven werd is nooit meer wat gehoord en dat is maar goed ook. Dissertatieonderzoek is volwaardig onderzoek en het moet als zodanig behandeld worden. Dat betekent dat er ook over worden besproken. De muur van stilte waar menig van dat soort onderzoek, waar mensen jaren van hun leven aan hebben besteed, moet worden geslecht.

Door: Foto: Pierre Gorissen (cc)

Closing Time | Oh, Anita Wo Bist Du?

, door

Een zomerliefde, eentje die voorbij is, als ik het goed begrijp. De ijsjes zijn gesmolten inmiddels. En hij was Nederlands en zij Duits, en ze heette Anita. Maar nu is het voorbij. En het had een film kunnen zijn, een film van één dag. Popmuziek uit de stad Groningen uit 1979.

Het nummer Oh Anita wo bist Du, Nurse, heette de band, staat op de  elpee Northern Lights: bands uit het Noorden, dat wil zegen: Groningen, Friesland en en Drenthe. Ik geloof niet dat een van die bands die daarop staan, ooit echt doorgebroken is.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Fontein 'Love' © Jaume Plensa in Bosk © foto Wilma Lankhorst.

Kunst op Zondag ontdekt Arcadia Friesland

, door

VERSLAG - Voor Kunst op Zondag was ik afgelopen week in Friesland om Arcadia te verkennen. In 2018 was Friesland de Culturele Hoofdstad van Europa.  Dit evenement krijgt deze zomer een vervolg in Arcadia. Arcadia Friesland staat voor 100 dagen tentoonstellingen, evenementen en ‘mienskip’. Tot 14 augustus kun je in Friesland onder andere het Paradys ontdekken, je vergapen aan Gaia en met bomen wandelen.

Arcadia_Friesland, de sleutel van het Paradys © foto Wilma_Lankhorst.

We hadden een half uur de sleutel van het Paradys © foto Wilma Lankhorst.

Arcadia

Voor we op verkenning gaan, verkennen we twee begrippen voor een betere context: arcadia en mienskip. Volgens Onze Taal verwijst het woord arcadia of Arcadië naar een dunbevolkte, bergachtige landstreek in het zuiden van Griekenland. Ewoud Sanders omschrijft arcadia als een ander woord voor ‘lieflijk, paradijselijk oord’; synoniem van het bijbehorende bijvoeglijk naamwoord arcadisch zijn onder meer idyllisch (bron Geoniemenwoordenboek 1995). In de kunst(geschiedenis) kregen arcadia en arcadisch een eigen betekenis: zo staat een arcadia voor een herdersroman en arcadische poëzie, arcadische literatuur en arcadische schilderkunst als kunstvormen die geïnspireerd zijn op het landleven of herdersleven en die het ongerepte, lieflijke karakter daarvan idealiseren (bron: Onze Taal).

Arcadia Friesland, mienskip, tientallen vrijwilligers wandelen met de bomen in Leeuwarden © foto Wilma_Lankhorst.

Voorbeeld van mienskip, tientallen vrijwilligers wandelen met de bomen door Leeuwarden © foto Wilma Lankhorst.

Wat betekent mienskip?

Het Friese woord mienskip heeft ook meerdere lagen. In het Nederlands wordt mienskip vertaald als ‘de gemeenschap’. Maar in Friesland betekent het meer dan dat. Daar staat mienskip voor de onderlinge verbondenheid en de inspanning om de gemeenschap te beschermen. Zelf ben ik geboren in de Achterhoek en daar kennen we het begrip naoberschap dat eenzelfde lading heeft. Een project als Arcadia Friesland kan ook alleen bestaan door mienskip want er zijn honderden vrijwilligers nodig om alle evenementen en tentoonstellingen te laten draaien.

Foto: (c) Livius.org

De eerste filosofen (4): Anaximandros

, door

ACHTERGROND - Zijn naam viel vorige week al: Anaximandros. Ook hij leefde in de zesde eeuw voor onze jaartelling en ook hij leefde in Milete, aan de westkust van het huidige Turkije. Hij was de belangrijkste leerling van Thales, en de leraar van Anaximenes.

Wereldkaart

Anaximandros is de eerste denker van wie bekend is dat hij heeft getracht een wereldkaart te tekenen. Deze ziet er voor ons uit als een nogal koddig geval: een ronde schijf waarop we de kusten van Zuid-Europa, West-Azië en Noord-Afrika herkennen. Deze werelddelen eindigen in een keurige ronding, waar een gezellige slotgracht omheen ligt. Er mankeert dus wel iets aan de realiteitswaarde, maar voor die tijd was het een baanbrekend werk.

Een ander oerelement

De reden waarom we hier Anaximandros bespreken, is echter een andere. We hebben gezien dat Thales en Anaximenes beiden het bestaan van een fysiek oerelement aannamen, een element dat de oorsprong moest zijn van alles. Voor Thales was dat water, voor Anaximenes was dat lucht.

Ook Anaximandros  nam aan dat er een fysieke oerstof moest zijn. Maar volgens hem was dat geen stof die in onze huidige wereld kan bestaan. Hij nam aan dat het oerelement iets onbegrensd en onbepaalds moest zijn.

Closing Time | Waiting On An Angel

, door

Tsja, Ben Harper. Er was een periode dat ik de plaat Welcome To The Cruel World,  redelijk grijs heb gedraaid (en dat kun je inmiddels aan Ben zien), en op die plaat had ik dan mijn favorieten: Waiting On An Angel, bijvoorbeeld. Omdat het zo simpel was, paar akkoorden, ingetogen gebracht, treffende tekst over de angst voor het einde, de dood en het dan niet alleen willen zijn – voilà, en een sentimentele luisteraar doet de rest verder wel.

Foto: Sinn Féin (cc)

Het niet langer verenigd Koninkrijk

, door

De onbetrouwbaarheid van de Britse regering inzake het handelsprotocol voor Noord-Ierland drijft een meerderheid van de Noord-Ieren richting integratie met de Ierse Republiek. Dat zegt de Ierse vice-premier Leo Varadkar naar aanleiding van nieuwe voorstellen uit Londen om het moeizaam bereikte Brexit-akkoord open te breken. De Britse regering bereidt wetgeving voor die haar ministers meer touwtjes in handen geeft om aan de bezwaren van de protestantse Unionisten tegemoet te komen. De Democratic Unionist Party (DUP) is  in een minderheidspositie terecht gekomen ten opzichte van de republikeinse Sinn Féin, die met partijleider Michelle O’Neill (foto) bij de verkiezingen van twee weken terug de grootste werd. Nu weigert de DUP medewerking aan een nieuwe Noord-Ierse regering als het protocol niet van tafel gaat.

De wetgeving die is aangekondigd moet Britse ministers in staat stellen eenzijdig de douanecontroles en voedselveiligheidscontroles te verminderen op goederen die van Groot-Brittannië naar Noord-Ierland worden vervoerd en niet naar Ierland of de rest van de interne markt van de EU gaan. Verder zou Noord-Ierland moeten kunnen profiteren van het btw-beleid in de rest van het VK. En Noord-Ierse bedrijven moeten goederen kunnen produceren volgens Britse normen. De DUP, de partij van de Unionisten, juicht eenzijdige maatregelen toe. De kans dat de EU ermee akkoord zal gaan is echter nihil, waarmee de strijd over de Brexit weer volledig open komt te liggen. 

Foto: Ramses van Bragt (cc)

Zet het recht op abortus, euthanasie en het homohuwelijk in de Grondwet

, door

COLUMN - van Mr. Huub Linthorst

Het is een wonderlijk fenomeen: in de Verenigde Staten van Noord-Amerika dreigt het recht op abortus in belangrijke mate ongedaan te worden gemaakt, en in Nederland gaan demonstranten de straat op. Wat denken die demonstranten daarmee te bereiken? Niet dat het Amerikaanse Hooggerechtshof een andere beslissing gaat nemen dan daar nu in concept voorligt, neem ik aan. Waarschijnlijk wel: duidelijk maken dat er Nederlanders zijn die het heel erg zouden vinden als iets dergelijks ook in Nederland zou gebeuren. Dat is niet echt nieuws; we konden het al vermoeden. Wat wel nieuw zou zijn is als demonstranten zouden aangeven wat er dan wél zou moeten gebeuren om het onheil af te wenden. Ik geef daarvoor, nu de demonstranten zelf niet op het idee gekomen zijn, een voorzet: wetgeving.

Daarbij zijn er twee opties: gewone formele wetgeving en een herziening van de Grondwet.
De eerste optie heeft uiteraard de nodige beperkingen. Er bestaat al een Wet afbreking zwangerschap en nog onlangs zijn een aantal verbeteringen daarin voorgesteld. Een meer vergaande verbetering zou zijn: het uit het strafrecht halen van overtredingen door artsen van de bepalingen van die wet. Dat maakt het voor het openbaar ministerie onmogelijk om door middel van (proef)processen te proberen de toepassing van de wet strikter te maken. Zoals het O.M. dat, gelukkig zonder succes, al bij de euthanasiewet heeft gedaan. Er zijn dan ook goede redenen om in ieder geval ook deze weg te bewandelen, maar voldoende is het niet.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Closing Time | Vangelis

, door

Evanghelos Papathanasiou, beter bekend als Vangelis, was een man van vele muzikale kanten. Veel bombast en kitsch, maar ook experimentele muziek, en ingetogen pareltjes. En een pionier wiens invloed op de electronische muziek nauwelijks overschat kan worden.

Afgelopen dinsdag overleed hij op 79 jarige leeftijd.

Hier zo’n ingetogen pareltje, van China, uit 1979.

Foto: Minister-president Rutte (cc)

Krijgen we ons land nog terug?

, door

COLUMN - Je kan iemand met een Ruttiaans geheugen het niet kwalijk nemen dat door vergetelheid soms wat dingen er bij in schieten. We moeten ook niet vergeten dat een minister-president onmenselijk veel aan zijn hoofd heeft. Dat kan nooit allemaal in de grijze cellen worden opgeslagen.

Zou Rutte ‘de Nederlander’ vergeten zijn? Een brutale journalist wilde dat weten op de laatste persconferentie na de ministerraad.

Hagens (SBS): Ziet u zichzelf nog als de premier die problemen oplost?
Rutte: Dat is in ieder geval mijn ambitie, ja.

Hagens: En als je kijkt naar de afgelopen twaalf jaar kun je ook zeggen dat u problemen veroorzaakt.
Rutte: Ook, ongetwijfeld, als je bestuurt gaan er ook dingen niet goed, zeker. Maar ik ben ook trots op heel veel dingen die wel bereikt zijn.

Hagens: Ik denk namelijk dat het een patroon is waarbij de burger, de Nederlander, vergeten wordt. Bent u het daarmee eens?
Rutte: Nee. Nee er is niemand in de politiek die zegt ‘we gaan de Nederlander vergeten’

In de discussie die volgt doet de journalist een tot mislukken gedoemde poging Rutte zo ver te krijgen dat hij erkent eerder probleemmaker dan probleemoplosser te zijn.
Hagens:

Als je kijkt naar de afgelopen twaalf jaar kun je ook zeggen dat u problemen veroorzaakt.

Closing Time | Despacito

, door

Afgelopen zaterdag in de binnenstad, druk, gezinnen met patat,  kinderen met ijsjes, bij de viskraam haringhappers en kibbelingeters bij de statafel, komt er ook nog ‘ns een draaiorgel de winkelstraat in draaien. Ik wijk al uit naar de zijkant, zo’n gevaarte is niet helemaal mijn ding, ook al kon ik er als kind gebiologeerd door zijn: die houten poppen die op die bellen tikken. Maar een mens wordt ouder.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Vorige Volgende