Aristoteles (3): Oordelen

Aristoteles staat bekend als wetenschapper, als arts en vooral als filosoof. Zijn invloed op de wijsbegeerte is enorm geweest. In deze reeks bekijken we hem in enig detail. We hebben gisteren gezien dat Aristoteles meende dat mensen denken in categorieën als substantie, kwantiteit, kwaliteit, plaats en tijd. Hij hield het echter niet bij ordening. Hij was ook benieuwd naar de manier waarop we de begrippen, klassen en categorieën hanteren. Aristoteles stelde daarbij dat alles wat wij ‘denken’ noemen eigenlijk neerkomt op het met elkaar verbinden van begrippen. We kunnen bijvoorbeeld het begrip kat verbinden met het begrip zwart. Zo’n verbinding noemt Aristoteles een oordeel.

Door: Foto: Bron: Livius.org
Quote du Jour

Quote du Jour | Conclusies hard binnengekomen

, door

De conclusies van de parlementaire enquêtecommissie over de gevolgen van de gaswinning in Groningen zijn “hard binnengekomen” bij premier Mark Rutte. Dat zei hij vrijdag op zijn wekelijkse persconferentie.

Obligate woorden van onze premier. Als eindverantwoordelijke voor het regeringsbeleid van de afgelopen 4517 dagen was hij op de hoogte van de situatie in Groningen. Er is immers vaak genoeg over gesproken in de ministerraad en het is vaak genoeg in de media en het publieke debat aan de orde geweest.

Foto: Flickr CC BY-NC 2.0 by Rasande Tyskar rethink capitalism Corona times Hamburg

De markt is wat de markt niet is

, door

ESSAY - van Paul Teule, eerder verschenen in het themanummer van idee-magazine (tijdschrift voor het sociaal-liberalisme) over marktmacht (april 2021)

Bijna alle politieke partijen willen ‘de vrije markt’ beteugelen door een sterke(re) overheid. De toenemende ongelijkheid, de overmacht van Big Tech, de klimaatcrisis – er is grote consensus dat ‘de markt’ te veel vrij spel heeft gekregen en tot steeds meer uitwassen leidt. Echter, het pleidooi voor ‘minder markt’ en dus ‘meer staat’ versterkt het problematische frame dat economie en overheid in een nulsomspel verwikkeld zijn. Een frame waar sociaal-liberalen zich niet in moeten laten vangen.

In de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen tekende zich een opvallende politieke consensus af: van links tot rechts zijn markten en het (multinationale) bedrijfsleven de kop van Jut en wordt de overheid op het schild gehesen. De hoogleraren Rutger Claassen en Kees Cools, die in het economenblad ESB de verkiezingsprogramma’s naast elkaar legden, verbaasden zich over deze plotse, onaangekondigde omslag. ‘Blijkbaar hebben al langer lopende zorgen over klimaat, ongelijkheid, machtsconcentraties en dergelijke zich opgehoopt, en resulteren ze nu in een collectieve heroverweging.’

Of er na de verkiezingen ook concrete plannen in een regeerakkoord gaan komen, is de vraag omdat verschillende partijen verschillende ingrepen bepleiten. Vooral D66 en VVD, constateren Claassen en Cools, zetten in op een sterkere marktmeester voor meer mededinging; D66, GroenLinks, PvdA en ChristenUnie doen voorstellen om bedrijven verplicht bredere verantwoordelijkheid te nemen. Voorstellen voor eerlijke prijzen vind je vooral bij D66 en ChristenUnie; de maatschappelijke onderneming bij D66, ChristenUnie en CDA. De auteurs missen een diepere, integrale aanpak en de vraag is – ook omdat de markt traditioneel het domein van liberalen is, en omdat D66 de meeste hervormingsvoorstellen lijkt te doen – wat de onderliggende sociaal-liberale analyse is.

Foto: Alf Altendorf (cc)

Deense oud-minister moet boeten voor uitspraken over spionage VS

, door

Denemarken heeft oud-minister van Defensie Claus Hjort Frederiksen aangeklaagd voor het lekken van staatsgeheimen.  De NSA gebruikte Deense internetkabels voor het afluisteren van toppolitici van landen als Duitsland, Frankrijk, Zweden en Noorwegen, onder wie bondskanselier Angela Merkel.

Frederiksen heeft toen hij nog minister was in het openbaar over de samenwerking tussen de Deense militaire inlichtingendienst en de NSA gesproken. Maar volgens Frederiksen was wat hij hierover heeft gezegd al openbaar gemaakt in de onthullingen van Edward Snowden in 2013. Hij weerspreekt de (nog steeds geheime) aanklacht met klem en hoopt dat er openheid komt over deze zaak, zowel voor het parlement als voor de Deense burgers. Frederiksen (75) is nu pas aangeklaagd omdat hij geen lid meer is van het parlement en dus zijn immuniteit heeft verloren. Zijn partijgenoten van de Liberale Partij betreuren de gang van zaken. Frederiksen is een partijveteraan die vier belangrijke ministerposten heeft bekleed. Alex Vanopslagh, de politieke leider van de Liberale Alliantie, vindt het een schandalig besluit van Justitieminister Hummelgaard om het proces tegen Frederiksen door te zetten.

De onthullingen van Snowden

De spionage kwam eind 2020 aan het licht via een klokkenluider van de Deense geheime dienst, die vanaf 2008 met de Amerikaanse NSA aan een geheim aftapproject werkte, en die zijn zorgen over de Amerikaanse spionage eerder had gedeeld in interne rapporten. In dit project werd gebruik gemaakt van het programma XKeyscore, in 2013 onthuld door NSA-klokkenluider Edward Snowden. Middels selectors doorzochten de diensten e-mails, zoekvragen en chatberichten. Een selector kan een e-mailadres, telefoonnummer of IMEI-nummer van een smartphone zijn. De Deense medewerker ontdekte dat er bepaalde selectors waren waarmee de Amerikanen heimelijk inlichtingen over Europese processen en organisaties verzamelden. De toezichthouder van de Deense geheime dienst constateerde dat deze werkwijze illegaal was. Het leidde tot de schorsing van onder meer het hoofd van de dienst. Volgens bronnen van de Deense omroep heeft Claus Hjort Frederiksen geprobeerd de inspectie te weerhouden van een onderzoek. Toen dat niet hielp heeft hij zijn opvolgster Tine Bramsen gemaand de resultaten van het onderzoek niet openbaar te maken.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Quote du Jour

Quote du Jour | Niet goed genoeg geluisterd

, door

De betrokken partijen, ook Shell, hebben niet goed genoeg geluisterd naar de mensen in Groningen toen zij hun zorgen uitten over de schades aan hun huizen en over de veiligheidsrisico’s van de gaswinning. Er is decennialang te weinig geïnvesteerd in de leefbaarheid en economie van het Noorden. Wij hebben hier als bedrijf belangrijke lessen te leren.

Marjan van Loon, president-directeur van Shell Nederland, reageerde gisteren op het rapport van de parlementaire enquêtecommissie die onderzoek deed naar de gaswinning in Groningen. Ooit begon ik hier op Sargasso het dossier “Aardbevingen in Groningen”. Destijds, 8 januari 2014, was al lang en breed bekend dat de aardbevingen in Groningen een gevolg waren van de gaswinning. Met een goed gevuld arsenaal aan smoezen werden de Groningers toegang tot een rechtmatige schadevergoeding onthouden.

Foto: Matt Hrkac (cc)

Wanneer leert GroenLinks eens van zich afbijten?

, door

OPINIE - Er komen verkiezingen aan, dus het wordt weer tijd om links te framen, moeten ze bij de Telegraaf gedacht hebben. Deze week was GroenLinks aan de beurt. Wat wil het geval? Tweede Kamerlid Suzanne Kröger was gevraagd voor een discussiebijeenkomst die zou plaatsvinden in Pakhuis de Zwijger over klimaatactivisme, de rol van burgerlijke ongehoorzaamheid, en hoe ver men daarbij bereid zou moeten zijn te gaan.

Commotie om de geweldsvraag

Eén van de vragen daarbij was kennelijk of geweld, zoals sabotage-acties, gerechtvaardigd zijn. Een vraag die uiteraard de nodige spanning oproept, zeker bij een democratisch gekozen parlementariër. Maar hé, kennelijk leven dit soort vragen bij een deel van de klimaatbeweging, en een Tweede Kamerlid zou dan haar licht kunnen laten schijnen over alle mogelijkheden die politiek activisme heeft; en dat je dus beter actief kan worden voor GroenLinks dan dat je transformatorhuisjes bij Tata Steel opblaast of zoiets.

Helaas voor Kröger vond de organisatie Progressief Café het raadzaam om in haar wervingsaankondiging de geweldsvraag tot hoofdthema te bombarderen, met een hoop commotie op social media tot gevolg. Rechtse politici gingen vol op het orgel. Burgemeester Halsema wilde een stevig gesprek met het debatcentrum. Er werden zelfs Kamervragen over gesteld. Pakhuis de Zwijger annuleerde de bijeenkomst, diverse sprekers en panelleden trokken zich terug, waaronder Kröger.

Foto: Mark (cc)

Kandidaatselectie: de ‘secret garden’ van Nederlandse politieke partijen

, door

ANALYSE - van Rozemarijn van Dijk, eerder verschenen bij Stuk Rood Vlees.

We gaan een periode tegemoet van vele verkiezingen: de Provinciale Staten, Waterschappen, het kiescollege, de eilandsraadsverkiezingen en uiteindelijk ook die van de Eerste Kamer. Partijen zijn dus druk bezig (geweest) met het opstellen van kandidatenlijsten. Hoe kandidatenlijsten precies tot stand komen, is voor velen niet altijd gemakkelijk te doorzien. Het kandidatenselectieproces wordt niet voor niets door politicologen de ‘secret garden’ van de politiek genoemd. Doordat partijen er lange tijd niet open over waren, was er ook niet veel bekend over kandidaatselectie. Gelukkig is daar de afgelopen jaren verandering in gekomen.

In de aanloop van de Tweede Kamerverkiezingen in 2021 heb ik onderzoek gedaan naar hoe de kandidatenlijsten werden samengesteld. In onderzoek naar dit soort processen is het belangrijk om formele regels en procedures in kaart te brengen. Om in de metafoor van de ‘secret garden’ te blijven, door formele regels te bestuderen krijg je een goed gestileerde plattegrond van een tuin. Maar een echte tuin ziet er doorgaans vaak wat anders uit dan de gestileerde plattegrond die er aan ten grondslag ligt. Om een echt goed beeld te krijgen van die tuin, moet je er eigenlijk in gaan staan. Door verschillende leden van selectiecommissies en een aantal partijvoorzitters van 9 politieke partijen [1] te interviewen, heb ik geprobeerd daadwerkelijk in die tuin te staan en een beter beeld te krijgen van het kandidaatselectieproces.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Closing Time | Shoplifters Of The World Unite

, door

Let op: als je op Twitter zegt dat winkeldiefstal bij de Albert Heijn goed en moreel is dan kun je in Nederland (of in elk geval Rotterdam) de politie aan je deur krijgen die je “adviezen” geeft over wat je beter wel en niet kunt zeggen op social media. Misschien dat Morrissey geen zin had in gezeik van mensen die het verschil tussen systeemkritiek en opruiing niet snappen en daarom over het nummer ‘Shoplifters Of The World Unite’ (1987) toelichtte dat “[it does] not literally mean picking up a loaf of bread or a watch and sticking it in your coat pocket. It’s more or less spiritual shoplifting, cultural shoplifting, taking things and using them to your own advantage.” Maar zo’n slogan leent zich natuurlijk ook ontzettend goed voor kritische stukken over het kapitalisme – bijvoorbeeld hier van Slavoj Zizek over de rellen en plunderingen in Britse steden in 2011 en dit artikel van Seth Weeler dat serieus ingaat op de vraag hoe zo’n winkeldievengilde vorm zou kunnen krijgen. En laten we ook vooral niet vergeten dat “the origins of industrial capitalism itself are predicated on theft and trickery,” nietwaar?

Closing Time | Pas le coeur à la fête

, door

Fatima Zahra Hafdi is een Canadese zangeres van Marokkaanse komaf die dit jaar Frankrijk zal vertegenwoordigen op het Eurovisiesongfestival. Met een ander liedje, dat mij verder niet zo kan bekoren; dat doet aan haar charisma echter niets af.

Als kind luisterde Hafdi naar Billy Holiday en Édith Piaf, en hoewel de liedjes van La Zarra in een modern jasje zijn gestoken, hoor je de klassieke allure er wel aan af.

Quote du Jour

Quote du Jour | Waarom de ICT bij de overheid vastloopt

, door

QUOTE - De Belastingdienst heeft nog jaren nodig voor het moderniseren van ict-systemen, liet staatssecretaris Van Rij deze week aan de Kamer weten

Rick Dekker architect en ontwerper van informatiesystemen legt in de NRC uit waarom ICT projecten van de overheid vastlopen in een systeemwerkelijkheid die uitgaat van ‘domme’ mensen en zo mensen steeds dommer maakt.

Informatiesystemen worden gebouwd als productielijnen. Uitgangspunt daarbij is dat een gebruiker iemand is die door het systeem aan de hand wordt genomen in een workflow (een geautomatiseerde procedure die verschillende functies van het systeem aan elkaar knoopt tot een taak) en alleen precies dat mag en kan wat het systeem zegt nodig te hebben.

Vorige Volgende