Nieuwe politiek in Zagreb

De politiek in Kroatië is verlamd geraakt door een persoonlijk conflict tussen president Milanovic en premier Plenkovic. Twee weken geleden riep de president het parlement bijeen vanwege een hoogoplopend conflict bij de rechterlijke macht. Een actie zonder enig precedent in Kroatië. Maar Milanovic heeft in zijn constitutionele bevoegdheden een uitweg gevonden. Als de regering nalatig is doe ik het wel, was zijn verklaring. Parlementsvoorzitter Gordan Jandrokovic van de regerende centrumrechtse HDZ zei dat Milanovic handelde in opdracht van zijn partij, de sociaaldemocraten, die in de oppositie zitten. De oppositie is te zwak om zelf in actie te komen, dus hebben ze hun partijgenoot-president te hulp geroepen, meent Jandrokovic. Premier Plenkovic zei dat het parlement van alles kan bespreken maar dat de oplossing van het conflict met de rechters een zaak is van de regering. Het is de zoveelste aanvaring tussen hem en de president. Eerder bekritiseerde Milanovic de steun van de Kroatische regering aan Oekraïne en dreigde hij een blokkade op te werpen voor het NAVO-lidmaatschap van Finland en Zweden. Milanovic, die eerder ook premier was, is volgens sommigen in rechts vaarwater terechtgekomen. Je zou hem kunnen vergelijken met Milos Zeman, de vorige president van de Tsjechische republiek, eveneens van oorsprong socaaldemocraat, die tot zijn aftreden begin dit jaar ook een geheel eigen koers heeft gevaren. Grassrootsbeweging in het bestuur De burgemeester van Zagreb Tomislav Tomašević is van een ander kaliber. Hij is voortgekomen uit een grassrootsbeweging in de Kroatische hoofdstad tegen de verbouwing van het centrum à la het Utrechtse Hoog Catharijne. Met zijn partij Zagreb je NAŠ! (Zagreb is van ons) voerde hij sinds 2017 oppositie tegen de vorige burgemeester, de populist Milan Bandic. Hij kwam in 2020 nieuw in het Kroatische parlement en werd daar feitelijk leider van een groen-linkse coalitie van zes groeperingen. In 2021 versloeg hij bij de burgemeestersverkiezingen in Zagreb de extreemrechtse kandidaat Miroslav Škoro met 64% van de stemmen. Zijn groenlinkse coalitie is in de Zagrebse Gemeenteraad de grootste met 19 van de 47 zetels. Dit voorjaar veranderde de groenlinkse fractie in het parlement haar naam in Možemo! (Wij kunnen!). Dat moet gezien worden als een eerste stap naar de vorming van een nieuwe partij. Sommigen vrezen dat een nationale partij zal leiden tot een verlies van de oorspronkelijke basisdemocratische instelling van de beweging. We kennen het voorbeeld van het Spaanse Podemos. Lokaal is een participatieve democratie beter te realiseren. Al heeft Tomašević inmiddels ook wel ontdekt dat aan het roer zitten iets anders vraagt dan wat hij in de oppositie gewend was. In de Gemeenteraad kan hij op steun rekenen, in het ambtelijk apparaat zitten nog door de oude politiek benoemde diensthoofden die hij niet zomaar kan ontslaan. "De stad was er qua bestuur erg slecht aan toe", beweerde Tomašević. "Toen we in functie kwamen, konden we de maandelijkse salarissen voor het stadsbestuur en de werknemers niet betalen omdat er simpelweg geen geld op de rekening stond", zei hij.'s voorganger Milan Bandic heeft 20 jaar besteed aan het opbouwen en behouden van zijn macht door contracten toe te kennen en vrienden op invloedrijke posities te benoemen. Kroatië scoort slecht in de Corruption Perceptions Index 2022 van Transparency International. 'De stad was er qua bestuur erg slecht aan toe', zegt Tomašević. 'Toen we in functie kwamen, konden we de maandelijkse salarissen voor het stadsbestuur en de werknemers niet betalen omdat er simpelweg geen geld op de rekening stond'. In de loop van 2022 is er enige stabiliteit in de financiën gekomen. Participatie van burgers in de lokale politiek, moet Tomašević toegeven, is nog wel een uitdaging. Het gemeentebestuur heeft inmiddels kandidaten opgeroepen voor de vervulling van functies in schoolbesturen. Ook zijn er plannen voor de invoering van wijkbudgetten. Geschiedenis In de Balkanlanden is geschiedenis nog altijd dominant in de politiek. Wat dat betreft wijkt Tomašević ook af van de verhalen van zijn voorgangers. Hij onthulde een gedenkteken voor de slachtoffers van de Holocaust dat de rol van het fascistische Ustaša-regime erkent - nog steeds een delicate kwestie in Kroatië waar het fascisme nieuw leven in wordt geblazen. Hij was de eerste Kroatische politicus die de herdenking bijwoonde voor een Servische familie die tijdens de onafhankelijkheidsoorlog in Zagreb is omgekomen. Hij was ook de eerste burgemeester die de Zagreb Pride bijwoonde. 'Ze zijn een eiland van gezond verstand in een grote zee van corruptie en rechtse gemeenheid, en voor alles wat ze doen, dat als illegaal kan worden beschouwd, zullen ze voor de rechter worden gedaagd' zegt de oorspronkelijk Britse socioloog Paul Stubbs die verbonden is aan Zagreb je NAŠ! . De beweging kan daarnaast te maken krijgen met aanvallen op de persvrijheid, meent de Kroatische Journalisten Bond naar aanleiding van een nieuw wetsvoorstel voor regulering van de media. Een teken aan de wand is dat ook Kroatië meewerkt aan verzwakking van de anti-SLAPP wetgeving waarvoor de Europese Commissie voorstellen heeft gedaan. Een paar jaar geleden gingen honderden journalisten de straat op om te protesteren tegen de vele rechtszaken tegen hen die duidelijk bedoeld waren om de pers het zwijgen op te leggen over milieucriminaliteit en andere misdaden. De geschiedenis van de groene beweging in de Balkanlanden is er een van splinters, interne conflicten en afsplitsingen. Als de fuserende groenlinkse partijen in Kroatië het volhouden in Možemo! kunnen ze een voorbeeld zijn voor gelijkgezinden in andere Balkanlanden. Dan zou er misschien nog eens afgerekend kunnen worden met de oude politiek van Milanovic en zijn soort.

Door: Foto: Sei F (cc)

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: TopSphere Media via Unsplash.

Vluchtelingenopvang is zaak van koopman én dominee

De Nederlandse economie piept en kraakt door personeelstekorten. Dat ons land desondanks nauwelijks beroep doet op asielmigranten is economisch en juridisch niet houdbaar, vinden migratiewetenschapper Tesseltje de Lange en Ricky van Oers.

Dinsdag 20 juni was de dag van de vluchteling. Een dag bij uitstek om gezamenlijk te reflecteren op de Nederlandse belangen, waarden, rechten en plichten voor de ontvangst van mensen op de vlucht. Al eeuwen reizen mensen naar Nederland, op vlucht voor geweld en onderdrukking, klimaatverandering en honger. Ooit zijn het misschien Nederlanders zelf die vluchten, voor het water bijvoorbeeld.

Nadenken over het verwelkomen van mensen vraagt dat we nadenken over hoe we zelf verwelkomd zouden willen worden. In het debat over de vraag van de opvang van gevluchte mensen herkennen wij drie perspectieven: dat van de koopman, de dominee, en de rechter.

De koopman

In april 2023 lagen er ruim 18 duizend aanvragen van mensen die om bescherming vragen langer dan de wettelijke termijn van zes maanden te wachten op een beslissing. Hoewel al deze mensen mogen werken, wordt voor slechts 4 procent van hen een werk vergunning aangevraagd.  Dit terwijl ons land kampt met een enorme krapte op de arbeidsmarkt.

De koopman in eenieder van ons vraagt zich af waarom niet meer asielzoekers werken. Zijn ze lui? Neen. Ze werken niet omdat hun recht om te werken in de praktijk grotendeels tenietgedaan wordt door wettelijke, administratieve en praktische belemmeringen. De werkgever moet een omslachtige vergunningsprocedure doorlopen, IND en UWV moeten instemmen, de gemeente moet een burgerservicenummer afgeven, en net als alles rond is wordt de bijna werknemer verhuisd naar een ander azc.

Foto: Toshiyuki IMAI (cc)

Juli 2023 was warmste maand op aarde sinds mensenheugenis

DATA - Nee, dit is geen alarmisme, dit is een constatering, een feit. De gemiddelde temperatuur op het aardoppervlak, zoals geanalyseerd door Copernicus ERA5, was ruim 16,9 graden in juli 2023. Dat is ruim drietiende graad warmer dan het vorige record uit 2019. De hoogste waarde uit de meetreeksen. En daarmee ook met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid de hoogste waarde in de afgelopen 100.000 jaar. Sinds mensenheugenis dus.

Deze constatering doen we op basis van de recent beschikbaar gekomen gegevens van de ERA5 klimaatdata reeks.
Grafiek afwijking wereldtemperatuur per maand sinds 1979

De twintig warmste maanden op aarde lagen allemaal in deze eeuw.

En dit is al de warmste periode van de zeker laatste 100.000 jaar.

En het is trouwens ook 1,5 graden boven het pre-industrieel gemiddelde. U weet wel, die grens die we in Parijs hebben afgesproken. Daar breken we nu (2023!) dus al doorheen.

Kortom, de warmste maand sinds lang. En dat record hebben we bereikt in minder dan 200 jaar.

De wereld zag er 100.000 jaar geleden overigens heel anders uit. En er moest nog een ijstijd volgen.

En we gaan weer over tot de orde van de dag.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Prachatai (cc)

De strijd tegen SLAPP

SLAPP staat voor ‘strategische rechtszaken tegen publieke participatie’ (in het Engels strategic lawsuits against public participation). Dat zijn uitputtende rechtszaken tegen journalisten, mensenrechtenverdedigers of wetenschappers die vermogende personen of bedrijven aanspannen met als voornaamste doel hen het zwijgen op te leggen. De gedaagden zijn onrecht, corruptie of mensenrechtenschendingen op het spoor gekomen waarvoor zij in het algemene belang de publiciteit opzoeken. De aanklagers vrezen voor hun reputatie en de aantasting van hun private belangen. Ze hebben geld genoeg om daar kostbare advocatentijd tegen in te zetten en dreigen met enorme boetes en de betaling van huizenhoge proceskosten. De meeste aangeklaagden zitten niet in die positie en kunnen dat risico niet nemen. Daarom haken ze af en kiezen ze er voor niets meer te publiceren, feiten ongenoemd te laten of  conform de eisen te rectificeren. Dergelijke rechtszaken kunnen op anderen een chilling effect hebben. Wie onrecht wil onthullen zal eerder gaan nadenken over de risico’s op een SLAPP. Dat schaadt de openheid en de participatie in het publieke debat.

Een recent aangespannen rechtszaak tegen het FD heeft veel weg van een dergelijke poging om de pers te muilkorven. De Nederlandse grootaandeelhouder van handelsonderneming B&S Blijdorp heeft het FD gedagvaard vanwege berichten over mogelijke ontduiking van de sancties tegen Iran en het niet informeren van andere aandeelhouders. Op de achtergrond speelt een conflict met een Iraanse zakenman die marmergroeven exploiteert. Blijdorp vordert naast rectificatie en verwijdering van de artikelen een verklaring van de rechter dat het FD onrechtmatig heeft gehandeld. Aan immateriële schade vordert hij € 150.000; de materiële schade zou in een nadere procedure moeten worden berekend. Het Persvrijheidsfonds van de NVJ staat achter de journalisten en roept de rechter op om deze zaak te beschouwen als een zogenaamde “SLAPP-zaak” en de vorderingen zo snel mogelijk af te wijzen.

Foto: Michael Eisen, CC BY 3.0 , via Wikimedia Commons.

Woekerwinsten voor CEO’s wetenschappelijke uitgevers

door Lukas Linsi, Léonie de Jonge, David Cheruiyot, Niels Bieleveld, eerder verschenen bij Stuk Rood Vlees.

In welke sector werkt de bestbetaalde Nederlandse CEO? De bankwereld? Tech industrie? Nee, het zijn wetenschappelijke uitgevers. Dit blijkt uit ons onderzoeksproject over de vergoedingen voor bestuurders in de periode 2017-2020. De cijfers komen uit de jaarverslagen van de bedrijven.

Tabel 1 toont de vijf bestbetaalde Nederlandse CEO’s van 2017 tot 2020. Terwijl de CEO van de onlangs vertrokken oliegigant Royal Dutch Shell de ranglijst aanvoert, blijven wetenschappelijke uitgevers niet ver achter. Zo wordt de tweede plaats in deze ranglijst ingenomen door de CEO van informatiedienstenbedrijf Wolters Kluwer, oorspronkelijk een uitgeverij van schoolboeken die in 1836 in Groningen werd opgericht. Op de derde plaats staat de CEO van RELX, voorheen bekend als Reed Elsevier, een bedrijf dat bekende academische diensten aanbiedt zoals ScienceDirectScopusSciVal of ClinicalKey. De CEO’s van deze uitgevers kregen van 2017-2020 meer dan 30 miljoen euro uitbetaald. Dit is ruim drie keer zoveel als het salaris van de CEO van de grootste Nederlandse bank, ING, over dezelfde periode, en bijna tien keer zoveel als wat de topman van ABN-AMRO binnenhaalde.

Tabel 1. De vijf bestbetaalde CEO’s van Amsterdamse beursgenoteerde bedrijven, 2017-2020 (miljoen)

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Closing Time | Visions of You

Ik zocht eigenlijk nog wat reggae-materiaal van Sinéad O’Connor, maar kwam uit op dit optreden uit 1992 met zanger en bassist John Joseph Wardle, beter bekend onder zijn artiestennaam Jah Wobble.

Aangekondigd door de inmiddels vanwege #metoo-toestanden in opspraak geraakte presentator Phillip Schofield. Ja, het is een klein wereldje.

ZZZ | Gratis Open Praktijkscholen

In het kader van Zonnige Zomerse vergeZichten over mooie nieuwe progressieve idealen: Richt gratis Open Praktijkscholen op door heel het land om alle volwassenen de kans te geven extra praktijkscholing te volgen.

Een leven lang leren lijkt alleen weggelegd voor de kenniswerkers. Er zijn voldoende voorzieningen voor en ze hebben vaak ook het geld om het te betalen. Maar wil je wat extra praktische vaardigheden opdoen of een hele ander praktisch beroep ambiëren, is er weinig mogelijk.
En dat terwijl er een schreeuwend tekort is aan praktisch geschoolde krachten.

Korte, gerichte opleidingen kunnen heel waardevol zijn. Van een tweedaagse training restaurantbediening tot een intensief traject voor restauratie glas-in-lood ramen. Te volgen bij een praktijkschool in de regio (iedere provincie minimaal 1). Eventueel zelfs in het weekend of in de avonduren.
Liefst gratis natuurlijk. Vaak zullen hier mensen naar toe gaan die in hun jeugd minder van het (gratis) onderwijs hebben kunnen genieten. Dus daar mag wel wat voor gedaan worden. En anders doe je een regeling waarin iedereen ieder jaar een gratis opleidingsdag krijgt, die je kan sparen. Heb je vier jaar HR-ketels onderhouden, dan recht op vier dagen scholing over installatie en onderhoud warmtepompen.
Natuurlijk zijn sommige scholingen langduriger. Een jaar lang iedere zaterdag modern auto-onderhoud misschien. Maar daar verzinnen we dan ook wel een oplossing voor.
En misschien is dit ook een goede manier om bepaalde vakmensen die op leeftijd komen en het fysieke werk te zwaar vinden, een tweede carriëre te geven als docent.

Closing Time | Heroine

Als twintigjarige werd Sinéad O’Connor gevraagd om het hoofdnummer te zingen voor een film die the Edge (gitarist van U2) van muzikale omlijsting voorzag. Ze zou tevens meeschrijven aan de tekst. Larry Mullen jr., ook van U2, valt te horen op de drums.

De film Captive (1986) was zeer losjes gebaseerd op het verhaal van miljardairsdochter Patty Hearst, die in 1974 werd ontvoerd door een linkse militante beweging, werd gehersenspoeld en uiteindelijk meedeed aan overvallen

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Vorige Volgende