Overzicht

dossier

Coronacrisis

Foto: Yuri Samoilov (cc)

Al onze berichtgeving over de crisis die het coronavirus COVID-19 in 2019 en 2020 veroorzaakt.


Foto: Yuri Samoilov (cc)

Geachte mevrouw natte blafhoest

, door

COLUMN - Ach, wie maak ik ook wat wijs: niks “geachte”. Ik acht u helemaal niet. Dat hoeft ook niet, u heeft geen flauw idee wie ik ben en u gaat dit nooit lezen, dus zelfs voor de beleefdheid hoeft het niet. Maar toch schrijf ik u (zonder achting dus), omdat ik er een beetje de pest in heb. Ik stond vorige week namelijk in een winkel, en daar stond u ook. Met uw natte blafhoest. Non-stop te kuchen en te rochelen.

Ik weet het, we doen alsof de pandemie over is. We negeren de onderzoeken die er op wijzen dat Covid kan leiden tot hersenkrimp, langdurige schade aan het immuunsysteem en tal van aandoeningen die je serieus niet wil hebben. Net als dat we langdurige Covid grotendeels negeren.

Maar het ding is: ook vóór Covid was dit al asociaal. Dat half ziek bacteriën en virussen rondsproeien in de openbare ruimte. Sommigen dragen het soms zelfs als badge of honor, doodziek naar het werk gaan en daar alle collega’s aansteken. I’m on that grind, mothafucka, kijk mij eens werken zelfs terwijl ik ziek ben. En niet bedenken dat die paar uren dat je zelf ziek aan het werken bent en bovendien maar matig productief bent, voor een verlies van een veelvoud aan productieve uren van collega’s zorgt. De tering.

Foto: Yuri Samoilov (cc)

Lange-termijn effecten en veiligheid van COVID-19-vaccinaties

, door

ACHTERGROND - Bezorgdheid over de langetermijneffecten van COVID-19-vaccinaties heeft gezorgd voor terughoudendheid bij het vaccineren. Immunoloog Andrew L. Croxford legt uit waarom we overtuigd kunnen zijn van de veiligheid van deze vaccins.

Voorwoord

Dit artikel is een vertaling en bewerking van een publicatie op Boston Review en met toestemming van de originele auteur overgenomen. Deze publicatie gaat over vaccinaties en desinformatie daarover. Waar van toepassing is deze bewerking aangepast aan de Nederlandse situatie en de ontwikkelingen sinds de originele publicatie van het stuk in september 2021, zoals bijvoorbeeld goedkeuring van de vaccins voor het gebruik bij kinderen.

Het recent gepubliceerde filmpje van Forum voor Democratie bevat enkele van de onderstaand beschreven foutieve argumenten en tactieken, bedoeld om twijfel te zaaien.

De eerste vertaling is gedaan door Martijn Tonies, controle, bewerking en toevoegingen met betrekking tot de laatste ontwikkelingen zijn gedaan door biochemicus Reinout Raijmakers.

Inleiding

Zo veel mogelijk mensen vaccineren wordt door velen gezien als de belangrijkste manier om uit de COVID-19 crisis te komen, en daar zijn goede redenen voor. In onze strijd tegen de COVID varianten, zien we consistent een vermindering van besmettingen, ziekte en overlijden in volledig gevaccineerden die het geluk hebben gehad in een land te leven waar de vaccins beschikbaar zijn. De beloften die eind 2020 werden gedaan bij langverwachte publicaties van de fase 2 en 3 studies van de eerste COVID vaccins wordt voor miljarden mensen waargemaakt.

Foto: Yuri Samoilov (cc)

Verduveld vaak testen

, door

COLUMN - Het aantal besmettingen kan de komende weken oplopen tot 75.000 per dag, misschien zelfs meer, waarschuwde Ernst Kuipers vrijdag op z’n allereerste persconferentie als minister. De onderliggende toon was geruststellend: een besmetting met omikron lijkt een minder heftig verloop te hebben; dan kun je maar beter deze variant krijgen dan een andere.

Is de pandemie achter de rug als (zowat) iedereen die niet gevaccineerd is, besmet is geweest? Want dat leek Kuipers te suggereren: ‘Dan zijn we er doorheen.’ Zo ging het inderdaad bij de Spaanse griep – minus de vaccins dan, want die waren er toen niet.

De gedachte dat het nu ook zo gaat, lijkt me optimistisch. Allereerst is corona veel besmettelijker dan de Spaanse griep en reizen we nu collectief aanzienlijk meer en sneller: we verspreiden het virus, in al zijn varianten, razendsnel over de hele wereld. Er is geen plek op de wereld waar het virus nu niet rondwaart; dat was bij de Spaanse griep anders.

Ten tweede zijn er veel mensen die – net als bij Q-koorts gebeurde – langdurige, mogelijk blijvende schade overhouden aan een doorgemaakte besmetting. Daarvoor hoef je niet eens op de ic te zijn beland, het geldt ook voor mensen die thuis hebben uitgeziekt. Om welk percentage het precies gaat, is onduidelijk, maar sommige experts schatten dat het mogelijk één op de tien is van iedereen die ziek werd van corona. Dat zijn akelig veel langdurig zieke mensen, onder wie onverwacht veel jonge.

Foto: Yuri Samoilov (cc)

Kwetsbaren? Dat zijn de anderen.

, door

OPINIE - Een triest bericht vandaag: econoom en politicoloog Robin Fransman is overleden aan de gevolgen van covid-19. Fransman had altijd oog voor de minder bedeelden, kritiek op trickle down denken, pleitte voor hogere belasting op kapitaal en was dat betreft toch een VVD’er zoals we die tegenwoordig veel te weinig zien.

Recenter gebruikte hij zijn bekendheid voor het Herstel-NL project, het veel bekritiseerde plan waarmee Nederland in corona-tijd ‘open’ zou kunnen. In het kort kwam het er op neer dat ‘ouderen en kwetsbaren’ in veilige zones werden gebracht, afgezonderd van de rest van Nederland. Deels op fysieke locaties zoals hotels, en deels op speciale dagen of uren. Ze kunnen dan veilig winkelen of naar de bioscoop en de rest van Nederland kon gewoon lekker door. Ergens in het begin van 2020 klonk dit misschien nog logisch.

Ouderen en kwetsbaren

Ook onze Rijksoverheid communiceerde veelvuldig over “ouderen en kwetsbaren beschermen” en later over “ouderen en kwetsbaren vaccineren”. Gedurende 2020 en 2021 werd echter duidelijk dat covid-19 iedereen kan treffen en iedereen hard kan treffen bovendien. De alfa variant van het virus was besmettelijker dan het origineel en zorgde voor meer ziekenhuisopnames, vervolgens verergerde de delta variant dat nog eens. Over de ernstige en langdurige klachten na ziek te zijn geweest, het zogeheten ‘long covid’, werd mondjesmaat steeds meer bekend. De ziekte verloopt grillig, het genezingsproces kan werkelijk alle kanten op. Van een paar dagen snotteren, naar aanhoudend concentratieverlies of anderhalf jaar later nog geen trap op kunnen lopen. Covid-19 is een bitch.

Vaccinongelijkheid

, door

VIDEO - Ook op Sargasso is al een paar keer geschreven over vaccinongelijkheid. Zelden was er iets meer ‘penny wise, pound foolish’ dan het achterhouden van vaccins voor de eigen bevolking, terwijl het virus in andere landen onbeperkt rond kan gaan en muteren. Maar ook hoe we omgaan met de patenten, de kosten, reisverboden en beloofde leveringen van de vaccins is ronduit beschamend, en de kerstgedachte in ieder geval niet waardig.

Foto: Yuri Samoilov (cc)

Toverstokje voor vaccingelijkheid

, door

Demissionair minister Tom de Bruijn (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking) ziet niets in het vrijgeven van vaccinpatenten en het is ook “geen toverstokje”, zei hij donderdag in een TK-commissievergadering over de wereldwijde aanpak van COVID-19. Een totaal overbodige opmerking, want er is niemand die ooit denkt dat een enkele maatregel een toverstokje is voor een complex probleem. Denigrerend ook, alsof de Tweede Kamerleden – en India en Zuid-Afrika en de 100+ landen en evenzovele maatschappelijke organisaties en het Europees Parlement – die pleiten voor de zogenaamde TRIPS-waiver een onrealistische voorstelling van zaken zouden hebben.

De enorme vaccinatieongelijkheid – slechts 3,2% van de mensen in lageinkomenslanden is momenteel gevaccineerd, terwijl de rijke landen haast maken met boosterprikken – heeft inderdaad meerdere oorzaken, maar dat vaccinproducenten hun kennis niet willen delen is er wel degelijk een van. Rijke landen die met voorrang deals sloten met vaccinproducenten en meer vaccins inkochten dan ze nodig hebben zijn andere oorzaken. Die ongelijkheid had in theorie bestreden kunnen worden door internationaal gecoördineerde donaties van rijke aan niet-rijke landen (COVAX), maar die bleven en blijven zwaar achter (Nederland heeft pas 16 miljoen van de toegezegde 22 miljoen vaccins naar COVAX verzonden). Rijke landen, Nederland incluis, zijn op meerdere manieren veroorzaker van het probleem.

Foto: Yuri Samoilov (cc)

Kabinet houdt ‘derde wereld’ liever afhankelijk van vaccindonaties

, door

Sinds oktober 2020 dringen India en Zuid-Afrika en ruim honderd andere landen aan op het vrijgeven van de patenten op vaccins, zodat lage- en middeninkomenslanden zelf vaccins kunnen produceren. De EU en enkele andere landen houden het voorstel tegen. Een update over de positie van Nederland (in augustus schreef ik hier dit over).

Er worden momenteel wereldwijd zes keer zoveel boosterprikken toegediend als er eerste prikken worden toegediend in lageinkomenslanden. De WHO noemt het “a scandal that must stop now.” Directeur-generaal Tedros Adhanom Ghebreyesus riep in augustus – toen in Nederland de Gezondheidsraad de booster-optie ging onderzoeken – al op tot een moratorium op boosters tot september, dat hij later bijstelde tot eind van het jaar. In de lageinkomenslanden was op 1 augustus 1,1% van de mensen gevaccineerd; op dit moment is dat 3,2%.

Gezien de zorgen over de Omicron-variant en mogelijk verminderde bescherming door vaccinatie is het begrijpelijk dat veel mensen een booster willen, maar het blijft onbegrijpelijk dat de EU en een aantal andere landen nog altijd het vrijgegeven van de patenten op coronavaccins tegenhouden. De discussie hierover loopt al sinds oktober 2020, toen India en Zuid-Afrika een voorstel deden voor het (tijdelijk) vrijgeven van de patenten via de zogenaamde TRIPS-waiver. Vorige week zou de Wereldhandelsorganisatie (WTO) er weer over spreken, maar vanwege de Omicron-variant en de reisbeperkingen voor Afrikaanse landen werd de vergadering last-minute afgeblazen. “The vaccine apartheid that rich countries and the WTO have refused to address is ultimately responsible for the decision to postpone vaccine talks,” zei The People’s Vaccine, een coalitie van 50 organisaties die zich inzet voor het vrijgeven van vaccinpatenten. Een TRIPS-commissie praat er de komende tijd wel over verder.

Foto: Yuri Samoilov (cc)

Weten de cultuur en horeca dat ze snel weer open kunnen?

, door

COLUMN - Na anderhalf jaar persconferenties, coronadebatten, discussieprogramma’s, opiniestukken en andere meningen, is de scherpte wel een beetje weg. En daarom lijkt iedereen over de eenvoudige oplossingen heen te kijken. Een week geleden moesten horeca en cultuur weer grotendeels dicht. Terwijl het niet zo moeilijk is ze ook snel en veilig weer open te laten gaan.

Velen denken nu dat die drie weken niet genoeg zijn en zes weken worden. En dan drie maanden. En voor je het weet is het weer voorjaar voor we weer naar een concertje, een debat, een theatervoorstelling of het restaurant kunnen. Maar met eenvoudige middelen die voor handen zijn kunnen we dat voorkomen.

Vorige week meldde de Volkskrant dat er in Denemarken dagelijks 300.000 testen worden afgenomen. Bij ons neemt de GGD er dagelijks rond de 100.000 af. Als we in staat zijn in verhouding evenveel testen te doen, dan moet dat kunnen worden opgevoerd naar dagelijks een kleine miljoen. Maar ook met de helft komen we al een heel eind. En als we dat op korte termijn naar een schamele 200.000 dagelijkse testen kunnen opvoeren (20% van Denemarken) dan kan er ook weer wat open.

Hoe dan?

Gewoon alle bezoekers testen dus.

Foto: Yuri Samoilov (cc)

Zwijgend verzuipen is gewoon niet mijn ding

, door

COLUMN - een gastbijdrage van Jennifer Bergkamp, Buurtzorg verpleegkundige

Ik zit er al een tijdje over na te denken. Over wat het met mij doet en over alles wat al is gezegd. Dat de woorden steeds dringender worden en hoe breng je de boodschap over vrij van eigen angst, stress en vermoeidheid omdat juist dat alles zwarter kleurt dan nodig.

Gister zag ik Buurtzorg op het journaal en ik zag mijn collega’s in 2 zinnen proberen te vatten waar de zorg nu staat. Ik hoorde het en voelde het maar ik begreep ook de ernst omdat het mijn vakgebied behelst. Maar wat zegt het iemand die niet in de zorg staat; “Ook terminale zorg kunnen we niet meer leveren.” Dekt die zin de ernst en onze overbelaste staat van zijn?

We vragen al jaren teveel van mantelzorgers die met zoveel liefde zorgen en zichzelf inmiddels volledig wegcijferen. We werden doorgaans al te laat ingeschakeld maar nu moeten we zelfs zeggen als we ingeschakeld worden; “Het spijt ons, er is geen ruimte.” Moet je je voorstellen wat het jou zou doen als je al veel te lang en veel te intensief gezorgd hebt en je echt niet meer kunt. Je dus nergens terecht kunt. Ook niet voor de handelingen waarvoor je medisch geschoold moet zijn.

Foto: Yuri Samoilov (cc)

We moeten het vaccineren op de spits drijven

, door

COLUMN - Er zijn vaccins die in de meeste gevallen ziekenhuisopnames voorkomen. En er zijn mensen die geen vaccin willen. Die vrijheid hebben ze en moet er blijven. Maar de consequenties van die keuze liggen nu nog niet bij degene die die keuze maakt. Dat moet veranderen.

De individuele keuze om geen vaccin te nemen heeft op dit moment collectieve consequenties. In de eerste plaats omdat ongevaccineerden het virus makkelijker doorgeven en de maatschappelijke omloop dus in stand houden, of vergroten. Maar vooral omdat die keuze leidt tot overbelasting van de zorg. Ongevaccineerden komen in relatief veel grotere getale in het ziekenhuis te liggen op het moment dat ze toch corona krijgen.

Consequenties voor het individu

Je kunt die individuele keuze beantwoorden met een collectieve represaille, in de vorm van gedwongen vaccinatie, of maatschappelijke uitsluiting met de coronapas (waarvoor alternatieven te verzinnen zijn). Je kunt ook afdwingen dat de consequenties van die individuele keuze niet op een collectieve voorziening als de zorg, maar op het individu zelf wordt afgewenteld.

Stel mensen daarom voor de keuze. Laat je vaccineren en dan heb je ook recht op zorg als je met corona in het ziekenhuis belandt. Of laat je niet vaccineren, maar dan teken je voor het afzien van verdere zorg, ook als je eigenlijk toch aan de beademing moet. Het vaccin is een eerste preventieve behandeling tegen het virus. En waarom zou je in aanmerking komen voor alle gradaties van zorg daarna, als je die eerste behandeling weigert?

Foto: Yuri Samoilov (cc)

1.7G en andere alternatieven voor in de onzichtbare lockdown

, door

COLUMN - Er werd deze week weer gesproken over een lockdown en dat bracht me in gedachte terug bij de eerste, die intelligente lockdown. Of die lockdown z’n adjectief waarmaakte? De lat lag nog laag, maar het was voorjaar, de zon stond de hele tijd aan en dat was fijn. Dat er sindsdien geen maatregel meer intelligent is genoemd is overigens wel te begrijpen.

Ook de lockdown waar deze week over gesproken werd deed zich vooralsnog niet al te slim voor. Want zo weinig serieuze maatregelen dat je beter van een onzichtbare lockdown kan spreken. Alsof je het virus zou kunnen laten denken dat het een echte lockdown is, terwijl stiekem het leven gewoon z’n gang gaat.

In de berichtgeving over de persconferentie – de persconferenties zelf vermijd ik zoveel mogelijk – wordt het woord lockdown niet meer genoemd. Een pakket maatregelen heet het. Maar ook aan dat pakket kan wel wat worden verbeterd, daarom enkele alternatieve voorstellen. Met name voor dat 2G, wat meer kwaad dan goed zal doen.

Alternatieven

Allereerst stel ik voor dat we iets met betonnen blokken doen, namelijk wegen blokkeren. Kijken we naar de mobiliteitsdata dan lijken de oproepen om thuis te werken nog weinig effect te hebben. Laat Rijkswaterstaat daarom de wegcapaciteit terugbrengen, door rijbanen van snelwegen af te sluiten. Maximaal twee, liever nog één baan per richting. Genoeg ruimte voor het noodzakelijk vervoer van goederen naar supermarkten. Maar te weinig om het normale verkeer te verwerken. De eerste twee dagen zal het overal in het land vast staan. Daarna bedenkt iedereen die niet echt naar z’n werk moet dat thuiswerken toch wel weer een optie is.

Foto: Yuri Samoilov (cc)

Voorkom een lockdown, kabinet!

, door

COLUMN - De aftrap van carnaval is nabij. In Noord- en Midden-Limburg hebben de burgemeesters aan de noodrem getrokken, maar in Zuid-Limburg en vrijwel heel Brabant gaat alles gewoon door. Ondertussen roept de zorg in alle carnavalsregio’s om het hardst: ‘Doe het niet. Doe het alsjeblieft niet. Wij kunnen niet meer.’

De smeekbedes hebben weinig effect. Mensen zijn toe aan een verzetje, is het argument. Maar is dat werkelijk een valide reden nu ziekenhuizen al dik anderhalf jaar op de toppen van hun kunnen werken, zorgpersoneel uitgeblust en overwerkt is, de ic’s volstromen, er al opnamestops – en zelfs spoedhulpstops – zijn ingesteld en de besmettingscijfers elke dag verder omhoogschieten?

Gisteren zaten we tegen de 12 duizend nieuwe gevallen aan – dat lijkt me niet echt tijd voor massale feesten, ook niet in de buitenlucht.

De burgemeesters beroepen zich op de inzet van de coronapas. Maar het Amsterdam Dance Event, waar maar op driekwart van de capaciteit kon worden benut en bezoekers een groen vinkje moesten tonen, leverde ruim duizend besmettingen op. Een vinkje blijkt geen waarborg.

Deels zal dat komen door valse test- of vaccinatiebewijzen, maar deels ook doordat wie gevaccineerd is, zichzelf te makkelijk buutvrij geeft. Maar vaccinatie geeft geen volledige bescherming tegen besmetting, en besmette gevaccineerden kunnen die rotziekte doorgeven.

Volgende