Evenwicht in de uitingsvrijheid

'We moeten opnieuw nadenken over een evenwicht tussen vrije meningsuiting en regels die de ergste schade van menselijke ongerijmdheid kunnen beperken', schrijft Ian Buruma in een opiniebijdrage in de NRC. Hij waarschuwt voor nieuwe aanzetten tot censuur op ongewenste meningen. Zoals in Zuid-Korea waar een bepaalde opvatting over de geschiedenis bij wet strafbaar is gesteld. Ik zou er het voorbeeld van Bosnië-Hercegovina aan toe kunnen voegen, waar Valentin Inzko, de Hoge Vertegenwoordiger van de bestandspartijen uit de burgeroorlog, het ontkennen van genocide strafbaar heeft gesteld. Maar dan stuit ik meteen op een probleem. De grens moet liggen bij aanzetten tot geweld, zegt Buruma. En daar ligt nu precies het motief van Inzko voor zijn censuurmaatregel. De interpretatie die de Bosnische Serviërs geven aan de geschiedenis van de burgeroorlog roept volgens hem nieuw geweld op. En vanuit zijn rol om het vredesakkoord van Dayton overeind te houden zag hij geen andere mogelijkheid dan een verbod op ongewenste lezingen van de geschiedenis. Holocaust Moeten we de grens toch wat eerder trekken misschien? 'Slechte argumenten en verzinsels moeten door betere argumenten en meer nauwkeurigheid worden weerlegd. Dat is althans de ideale basis voor de vrijheid van meningsuiting,' schrijft Buruma. 'Maar het zou naïef zijn om de risico’s van opzettelijke leugens en funeste propaganda te bagatelliseren.' Overeenkomstig de ruime Amerikaanse opvattingen van free speech wijst hij dan op de gevaren van oproepen tot geweld. Daar moet volgens hem de grens worden getrokken. In Europa is dat niet het enige criterium voor de strafbaarheid van een geschiedenisopvatting. De holocaustontkenning wordt ook in Nederland bijvoorbeeld gezien als een strafbare vorm van discriminatie van Joden. Ik heb dat discriminatie argument nooit zo sterk gevonden omdat het meer verwijst naar een houding of gedachte van degene die een opvatting uit dan naar de consequenties voor degenen die er door getroffen worden. Het strafbare in dergelijke uitingen zou ik liever leggen bij de dreiging die er van uit gaat en de angst die het bij mensen veroorzaakt en hun leven onzeker maakt. Leugens en bepaalde verdraaiingen van de feiten kunnen wat mij betreft ook strafbaar gesteld worden als ze leden van een etnische groep daadwerkelijk schade toebrengen door de dreiging die er van uitgaat en de angst die ze oproepen. Op grond van dat schade-wegens-bedreiging-principe kan een uitzonderlijk geval als de holocaustontkenning verboden worden, maar ook de 'minder minder Marokkanen' oproep van PVV-leider Wilders. En de genocide-ontkenning in Bosnië. Dit gaat dus iets verder dan wat Buruma voorstelt. Maar dan zijn we er nog niet. Wie trekt de grens? Ian Buruma noemt in zijn artikel het voorbeeld van het Skokieproces uit 1977. Daarin bepaalden de Amerikaanse rechters dat ook neonazi’s mochten demonstreren, zolang zij geen geweld uitlokten. Zij werden verdedigd door de burgerrechtenbeweging American Civil Liberties Union (ACLU). Die had het nog steeds ijzersterke argument: als we toelaten dat de staat meningen verbiedt die ons tegenstaan, dan vergroten we de kans dat de staat ooit meningen zal verbieden waar we voor zijn. De staat moet zich dus niet bemoeien met uitingen, van welke aard dan ook, een principe dat in Nederland is vastgelegd in artikel 7 van de Grondwet. Al is de uitleg daarvan soms wel wat minder ruim dan in de Verenigde Staten tot nu toe gebruikelijk was. De laatste jaren is het rücksichtslos vasthouden aan dit principe echter onder druk komen te staan door de snelle en omvangrijke verspreiding van giftige uitingen op het internet. De risico's op schade zijn vergroot en dus zwelt de roep om censuur aan. Grote internetbedrijven zijn inmiddels door de publieke opinie gedwongen tot maatregelen. De Europese Unie stelt regels die verspreiding van kinderporno, terrorisme en desinformatie moet voorkomen. Beide initiatieven zijn omstreden. Facebook, Google en Twitter worden geëxploiteerd door particuliere bedrijven die zich niet in de keuken laten kijken. Waar trekken zij de grens bij oproepen tot geweld of bedreiging van minderheden? De EU blijft een instituut dat onderhevig is aan politieke stemmingen en stromingen. Met alle risico's voor de vrijheid van denken en spreken. Hoe voorkomen we een verbod op 'meningen waar we voor zijn'? Ik heb de hoop op een rol voor de onafhankelijke rechtspraak nog niet opgegeven, al is het niet de snelste weg. De staat en het particuliere bedrijf zouden zich op dit punt terughoudend moeten opstellen. Er moet meer geïnvesteerd worden in de rechterlijke macht en wellicht ook in aparte juridische instituten die kunnen helpen de normen in het internettijdperk waar nodig aan te passen. Met als uitgangspunt dat het debat over een gezond evenwicht tussen de principiële uitingsvrijheid en het daadwerkelijk schaden van burgers door geweld of dreiging openlijk gevoerd kan worden. De uitingsvrijheid is onmisbaar voor de democratie - en omgekeerd, dat blijft de bottom line. [overgenomen van Free Flow of Information]

Door: Foto: emmapatsie (cc)
Foto: Peter Meuris (cc)

Minister De Jonge overtreedt de wet

, door

COLUMN - De Minister van Volksgezondheid gaat in beroep tegen een recente rechterlijke uitspraak waarin de procedure van het ministerie voor het openbaar maken van documenten is afgewezen. De minister wil de documenten niet een voor een vrijgeven, dat zou te veel tijd kosten. Daarom wil hij op een zelf gekozen moment meerdere aanvragen afhandelen. De wet stelt echter termijnen voor het voldoen aan elk afzonderlijk verzoek tot openbaarmaking. De Jonge gaat in hoger beroep bij de Raad van State.

De Tweede Kamer reageert verontwaardigd op deze stap. “Een hoger beroep kost tijd, geld en vertrouwen van burger en journalistiek in de overheid.” zegt PvdA Kamerlid Arib. Dat vertrouwen wordt volgens de oud-Kamervoorzitter nu geschaad. Ook D66’er Joost Sneller vindt het hoger beroep onverstandig. “De WOB is een recht. Er een soort van voorrecht van maken is niet de goede weg.” Renske Leijten (SP): “Je zou geen regering moeten hebben die zegt: dit kost ons mensen. Een regering moet zeggen: en nu gaan we het regelen!” Arib wijst erop dat er ook honderden communicatieadviseurs werken bij de overheid. Terwijl er geen tijd zou zijn voor het naleven van de WOB, “zie je bewindspersonen overal in bladen met shoots. Daar is kennelijk wel tijd voor.”

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Waan van de dag

Minister probeert stilletjes nieuwe geheime dienst op te tuigen

, door

Amnesty, Bits of Freedom en anderen slaan alarm: de minister van Justitie wil de bevoegdheden van het NCTV verruimen, nadat het NRC onthulde dat ze zonder wettelijke bevoegdheid burgers bespioneren. De wetswijziging geeft het NCTV de bevoegdheid hiermee door te gaan.

Maar nog erger: de minister probeert de wetswijziging er stilletjes doorheen te drukken door burgers en organisaties slechts vijf dagen te geven om de internetconsultatie in te vullen. Normaal staan hier vier weken voor. Amnesty, Bits of Freedom, Open State Foundation, Vrijschrift en Waag dringen aan op verlenging van de termijn voor consultatie, maar vooralsnog is de laatste dag vandaag. Amnesty doet op Twitter deze oproep:

Foto: Hans Porochelt (cc)

Grote en kleine zondaars

, door

De Europese Commissie publiceerde dinsdag het tweede rapport over de rechtsstaat in de 27 EU-landen. Deze ‘rechtsstaat-APK’ is oorspronkelijk een initiatief van D66 Europarlementslid Sophie in ’t Veld. Het rapport beschrijft de stand van zaken op het gebied van rechtspraak, rechtsbescherming, corruptiebestrijding en vrijheid van de media. Het doet geen aanbevelingen en er zijn geen sancties aan verbonden. In dit tweede rapport gaan opnieuw de meeste zorgen uit naar de ‘usual suspects’ Hongarije en Polen. Beide landen hebben zich onmiddellijk van de bevindingen gedistantiëerd.

De vraag wordt dan ook opgeworpen wat de zin is van deze jaarlijkse keuring waarvoor in elk land tientallen organisaties gegevens moeten inleveren. Heeft het wel zin alle kleine zonden tegen de principes van de rechtsstaat elk jaar vast te leggen als de grote zondaars vrijuit blijven gaan? “Het is niet het belangrijkste doel van het rapport om de problemen die we hebben met Hongarije en Polen op te lossen”, zei een hoge ambtenaar van de Commissie. “Het is echt veel makkelijker om het debat over elkaars systemen in veel bredere zin te faciliteren, want wie weet wie er in de toekomst partners gaat uitdagen.” Het doel van dit rapport ligt meer op het gebied van de preventie van ontsporingen, voegde hij er aan toe. Zo zien we dat landen als Malta en Slowakije maatregelen hebben genomen om de situatie in hun land te verbeteren.

Foto: Dietmut Teijgeman-Hansen (cc)

Polen op weg naar de uitgang?

, door

Hoe lang kan een land nog lid van de EU blijven als het zich niet neerlegt bij uitspraken van het Europese Hof? Met de uitspraak van het Poolse Constitutioneel Hof dat het land zich niet hoeft te houden aan interim-maatregelen die zijn opgelegd door het Europees Hof van Justitie lijkt Polen steeds dichter bij een breuk met de EU te komen. Het conflict spitst zich toe op de tuchtkamer die kritische rechters kan bestraffen of ontslaan. Het Europese Hof in Luxemburg heeft Polen gemaand deze instelling op te heffen. Het is een politiek orgaan, aldus het hof, „geen onafhankelijke en onpartijdige rechtbank”. Gisteren bevestigde het Hof zijn standpunt nog eens dat de tuchtkamer in strijd is met het Europese recht. Een woordvoerder van de Europese Commissie sloot zich hierbij aan: ‘De EU heeft voorrang op het nationale recht en alle beslissingen van het Europese Hof van Justitie zijn bindend voor de autoriteiten van de lidstaten en de nationale rechtbanken.’

Het Poolse Constitutioneel Hof is zelf ook onderwerp van kritiek vanwege de illegale benoeming van rechters. Ook die kritiek wordt door Polen afgewezen. ‘Wij bepalen hoe we hier recht spreken’, zegt de Poolse regering, ‘en wat wij goed vinden kan niet worden overruled door Europese rechters.’ Het is een flagrante inbreuk op de scheiding der machten en de Europese rechtsorde waar het land zich door zijn lidmaatschap aan heeft gebonden. Wat kan de EU hier tegenover stellen? De Europese Commissie kan dwangsommen opleggen. Dat is tot nu toe nog niet gebeurd. Bij een verdere escalatie die niet meer te vermijden is kan deze maatregel worden doorgevoerd. Maar die zal niet zonder consequenties blijven van de kant van lidstaten die Polen tot nu toe steunen. Zoals Hongarije en Slovenië dat komend halfjaar EU-voorzitter is.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Debra Sweet (cc)

Het lot van een Amerikaanse klokkenluider

, door

Eind deze maand wordt een uitspraak verwacht in het proces tegen de Amerikaanse klokkenluider Daniel Hale die documenten over de inzet van drones door het leger van de VS in Afghanistan naar buiten bracht. Zijn proces laat eens te meer zien hoezeer de Amerikaanse overheid er op is gebrand klokkenluiders achter de tralies te krijgen. En dan vooral als afschrikking van degenen die ook in hun eigen omgeving met onrechtmatig handelen van de overheid te maken hebben.

De inzet van drones door het Amerikaanse leger is al jaren omstreden. Drone-aanvallen doden vaak andere mensen dan het beoogde doelwit. Deze sterfgevallen, waaronder vrouwen en kinderen, doen het aantal daadwerkelijke strijders dat door drones is vermoord in het niet vallen. De woede bij de bevolking die geraakt werd door de drone-aanvallen is goed voor de werving van jihadisten, schrijft Jeremy Scahill in het boek The Assassination Complex. De journalist van The Intercept schreef het op basis van documenten over het Amerikaanse drones-beleid die hij zou hebben gekregen van Daniel Hale, een voormalige inlichtingenmedewerker bij de Amerikaanse luchtmacht. Hale werd in mei 2019 gearresteerd en aangeklaagd wegens overtreding van de spionagewet. In maart van dit jaar bekende hij schuld. Hale kan tien jaar gevangenisstraf krijgen.

Foto: Samson Katt, vrij te gebruiken.

Sargasso introduceert: Ferd, de watchdog internetconsultatie!

, door

Graag stellen we u voor aan Ferd: Ferd de watchdog internetconsultatie. Hij houdt voor u de internetconsultaties in de gaten, zodat u het niet meer hoeft te doen, en geen consultatie meer hoeft te missen. En al zeker niet als de regering het nodig vindt de procedure terug te brengen van vier weken tot vijf dagen én dan doodleuk ‘vergeet’ een persbericht te doen uitgaan, zoals gebruikelijk is. Want deze regering kan dat, óók als deze demissionair is en het gaat om een voorstel dat van de NCTV een de facto derde geheime dienst maakt.

Gelukkig kwam Bits of Freedom er op dag twee achter wat er aan de hand was. De organisatie zit er gelukkig bovenop, want het had zo maar anders kunnen aflopen.

Ja, je kan je natuurlijk via de site abonneren om alle consultaties per mail te ontvangen, of zelf de RSS-feed in de gaten te houden. Maar het idee achter deze watchdog is dat als veel mensen hem volgen, er altijd wel iemand is die de aankondiging voorbij ziet komen en aan de bel kan trekken. Crowd sourced waakzaamheid, dus. Zodat we de volgende poging van de regering om er iets geruisloos tussendoor te sneaken op dag één doorhebben, en niet ‘pas’ op dag twee. Want als je vijf dagen krijgt om te reageren telt elke minuut.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Elroy Serrao (cc)

Rechts wil met spoed een derde geheime dienst oprichten

, door

386 reacties zijn er binnengekomen voor de internetconsultatie over de ‘derde geheime dienst’, ook bekend als de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV). Voor een internetconsultatie die slechts vijf dagen open heeft gestaan, zijn dat ongebruikelijk veel reacties, vooral van burgers.

Het gaat om een wetsvoorstel dat de bevoegdheden van de NCTV wil verruimen zodat de organisatie ook burgers kan bespioneren. De NCTV deed dit al zonder wettelijke bevoegdheid, onthulde NRC in april, maar in plaats van de NCTV op de vingers te tikken wil de demissionair minister van Justitie de NCTV ruim baan geven. Hiermee wordt in feite een ‘derde geheime dienst’ opgericht, concluderen Amnesty en Bits of Freedom.

Amnesty, Bits of Freedom en andere organisaties sloegen enkele dagen geleden alarm, omdat de internetconsultatie stilletjes was geopend voor een extreem korte periode van vijf dagen, terwijl de termijn normaal vier weken is. Stilletjes, omdat het gebruikelijk persbericht over verschijnen van de internetconsultatie uitbleef.

Demissionair minister Grapperhaus – die voor zijn aantreden als minister nog rechtsstatelijke principes had die hij beschreef in een boek met de titel Rafels aan de rechtstaat – reageerde dat het nodig was het wetsvoorstel met spoed te behandelen om “geen leemtes op het gebied van terrorismebestrijding en bescherming van de nationale veiligheid te laten vallen”. Nogal vreemd argument, want als het opvullen van deze ‘leemte’ zo belangrijk is, waarom was dat dan niet geregeld vóórdat de NCTV zonder bevoegdheid burgers ging bespioneren? Dan was de minister wellicht ook nog niet demissionair geweest. Overigens is het dreigingsniveau op dit moment 3 (van 5), dus waarom juist nu een derde geheime dienst oprichten?

Foto: United Nations Photo (cc)

Negeren van de VN schaadt óók mensenrechten elders

, door

Ik was eerlijk gezegd als burgemeester verbaasd dat de VN zich bezighoudt met het woonbeleid van Rotterdam […] omdat de werkelijkheid is dat de grote vraagstukken van woningnood, en de mensen die in mensonterende omstandigheden in de wereld wonen toch niet in Rotterdam wonen. Dan denk ik daarbij aan Karachi. Dan denk ik aan Zuid-Afrika, waar mensen echt in krotten wonen.

Burgemeester Aboutaleb reageerde op de waarschuwing van vijf Speciale Rapporteurs voor mensenrechten van de Verenigde Naties over het Rotterdams woonbeleid. Door het woonbeleid, dat beoogt het aantal sociale woningen fors te verminderen door sloop en herstructurering, komen het recht op huisvesting en non-discriminatie in het geding. De burgemeester ging hierover in gesprek bij RTV Rijnmond afgelopen vrijdag.

In feite suggereerde Aboutaleb dat hij de VN-waarschuwing niet serieus nam. Hij gaf hiermee ook een stem aan verontwaardigde politici en anderen die menen dat de VN zich beter met andere landen kan bemoeien.

Jan de Vries, jurist op het gebied van mensenrechten, reageerde op Twitter dat het zeer belangrijk is dat Nederland waarschuwingen van de VN serieus neemt. Hieronder zijn betoog:

Voordat ik 6 jaar geleden actief werd op mensenrechten in Nederland, was ik 14 jaar actief op mensenrechten in het buitenland. Vooral in landen waar de mensenrechtensituatie vreselijk was, schendingen aan de orde van de dag, nauwelijks sprake van een rechtsstaat, al helemaal niet een democratische. In die landen konden moedige activisten vaak rekenen, direct en indirect, op steun van het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken. Hun situatie en de schendingen waar ze mee te maken kregen, werden dikwijls onder de aandacht gebracht in de EU of in de VN door bijvoorbeeld de Permanente Vertegenwoordiging van Nederland bij de VN en de mensenrechten-ambassadeur (nu Bahia Tahzib-Lie).

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: copyright ok. Gecheckt 12-10-2022

2,5 jaar strafkamp voor een video van Rammstein

, door

INTERVIEW - Andrej Borovikov, ex-coördinator van Aleksej Navalny’s Fonds voor Corruptiebestrijding (FBK) in Archangelsk, werd op 29 april 2021 in één klap een Russische beroemdheid. Op die dag werd hij veroordeeld tot 2,5 jaar strafkamp voor het opslaan van de videoclip ‘Pussy’ van Rammstein in zijn profiel op het sociale medium vk.com in 2014. De rechter achtte het bewezen dat de activist met de clip van de Duitse rockband ‘pornografie had verspreid’.  Eerder kreeg Borovikov al boetes en een taakstraf van 400 uur wegens uiteenlopende protestacties. Ardy Beld sprak vorige week met de echtgenote van Andrej, Darja Borovikova.

Was je aanwezig in de rechtszaal?

‘Voor de eerste drie zittingen werd ik opgeroepen als getuige. Ik maakte toen gebruik van mijn recht te zwijgen om mijn echtgenoot niet te belasten. Bij latere zittingen en de veroordeling werd ik niet meer toegelaten. Als reden werd de pandemie aangevoerd.’

Hoe verliep de veroordeling?

‘We hadden natuurlijk alles al vooraf met Andrej besproken en gingen uit van de trieste mogelijkheid dat we elkaar langere tijd niet zouden zien. We liepen samen naar de rechtbank. Andrej ging met zijn advocaat naar binnen. Ik bleef voor de rechtbank achter met een aantal anderen. We konden het proces via een stream op Instagram volgen. De verbinding was slecht en de rechter sprak, zoals gebruikelijk, vreselijk onduidelijk en snel, zodat we niet direct begrepen dat Andrej twee jaar en zes maanden de gevangenis in zal gaan. Eerst hadden we zes maanden verstaan. Dat zou nog te doen zijn geweest, maar nee, twee jaar en zes maanden. Het was een heel naar moment. Iedereen was diepbedroefd.’

Vorige Volgende