Hoe we een tweede ‘silent spring’ kunnen voorkomen

Bijna 60 jaar na het verschijnen van Silent Spring luiden experts nog steeds de noodklok over het afnemen van de biodiversiteit en uitsterven van soorten. Terwijl de oplossing er al lang ligt. Er heerste een verontrustende, doodse stilte. De vogels, waar waren ze gebleven? De voedertafels in de tuinen bleven onbezocht. De weinige vogels die nog gezien werden, waren stervende, trilden en konden niet vliegen. Het was een lente zonder lentestemmen. In haar befaamde boek Silent Spring schetst biologe Rachel Carson een stadje in de toekomst, waar alle vogels zijn verdwenen door het grootschalige gebruik van chemische middelen. Het boek komt uit in 1962 en slaat in als een bom. Als één van de eersten toont ze aan hoe een enkele chemische stof een heel ecosysteem kan verwoesten, met dodelijke gevolgen voor planten en dieren. Milieukundige dr. Jerry van Dijk (UU): “Ik kon het boek niet in één keer doorlezen. Als ecoloog houd ik me bezig met biodiversiteit en de invloed van dit soort stoffen daarop. En als je dit boek leest met de kennis van nu… ik kreeg er buikpijn van.” In zijn lezing 'Silent Spring' laat hij zien waarom Carsons boek iconisch was, en dat we desalniettemin weinig lijken te hebben geleerd. "De oplossingen zijn er wel, maar we gebruiken ze niet."

Foto: Marko (cc)

Onenigheid tussen havensteden blokkeert alternatieven voor varend ontgassen

NIEUWS - Bijna 7 jaar geleden schreef ik het eerste stuk over varend ontgassen voor Sargasso. Een taai dossier waar (vrij naar Toon Tellegen) de titel Snel, zo langzaam als zij konden het best bij past. Al een aantal keer dacht ik dat er eindelijk regionale, landelijke of internationale doorbraken waren om varend ontgassen te verbieden. Inmiddels wordt in de berichtgeving gesproken over een landelijk verbod op varend ontgassen eind 2021. Een verbod dat al van kracht is bij sluizen, bruggen en in dichtbevolkte gebieden. De definitie van dichtbevolkt gebied leek Zeeland tot gedoogwalhalla voor varend ontgassen te maken, wat zorgde voor het instorten van de Antwerpse markt voor verantwoord ontgassen en Kamervragen van het D66 Kamerlid Rutger Schonis.

Wat is varend ontgassen?

Varend ontgassen gebeurd in de tankvaart en is nodig omdat er in de tanks van schepen die chemicaliën en aardolieproducten vervoeren ladingrestanten en ladingdampen achterblijven nadat de tanks geleegd zijn. Deze ladingrestanten en ladingdampen moeten uit het ruim verdwijnen voordat er een nieuwe lading aan boord komt. Dat heet ontgassen. Bij ontgassen komen vluchtige organische stoffen vrij, waaronder gevaarlijke en zeer zorgwekkende stoffen, zoals benzeen.

Schepen die hun lading hebben gelost worden vol ladingdamp weggestuurd van de terminal. Om een volgende lading te kunnen laden moeten ze veelal aantonen dat ze gasvrij zijn aan de terminal van de nieuwe verlader. Dat kan op verschillende manieren, bij een tankschoonmaakbedrijf of door te ontgassen aan de buitenlucht. Ontgassen aan de buitenlucht is enkel varend toegestaan als dit via het zogenaamde manifold plaatsvind. Behalve in de buurt van sluizen, bruggen en bij dichtbevolkte gebieden. In de havens van Rotterdam en Amsterdam zijn door de lokale autoriteiten plaatsen aangewezen waar schepen stilliggend mogen ontgassen. Bij 20 graden Celsius gaat om 900 kilogram per schip. Op warme zomerse dagen kan het om aanzienlijke meer gaan: 2.000 tot 3.000 kilogram benzeen per schip.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Victor (cc)

Er hangt onweer in de lucht; De onhoudbare juridische en maatschappelijke uitzonderingspositie van de burgerluchtvaart

ANALYSE - Sinds enige tijd begeef ik mij als advocaat op het gebied van de luchtvaart. Gaandeweg viel ik van de ene verbazing in de andere naarmate ik mij meer in de materie ging verdiepen. Niet in de laatste plaats geholpen door enkele deskundige cliënten ben ik steeds meer te weten gekomen over de (juridische) achtergronden van de (inter)nationale luchtvaart.

In het bijzonder valt de uitzonderingspositie van de luchtvaart op tal van terreinen op. Hierbij valt te denken aan lagere of ontbrekende geluids- en milieunormen (o.a. stikstof, (ultra) fijn stof en CO2) en het ontbreken van belastingdruk. Ja, u leest het goed. In tegenstelling tot andere omgevings- en milieubelastende sectoren wordt er geen belasting geheven op het gebruik van kerosine of de verkoop van vliegtickets en worden andere maatstaven gehanteerd bij de vergunningverlening. En dat terwijl vliegen één van de meest vervuilende en omgevingsbelastende vormen van transport is.

Ik zal hieronder een aantal voorbeelden de revue laten passeren, zonder dat ik daarmee beoog volledig of uitputtend te werk te gaan.

Stikstof

Voor het verkeer over land (weg en spoor) gelden tal van regels betreffende geluid en milieu. Maar niet voor de luchtvaart. Zo constateerde de Commissie Remkes dat de stikstofuitstoot van de (burger)luchtvaart boven de 3000 voet (ca. 900 meter) niet wordt meegerekend, terwijl deze emissie groter is dan onder de 3.000 voet. Ook is onlangs gebleken dat tal van luchthavens in Nederland niet over de vereiste vergunningen beschikken op grond van de Wet natuurbescherming voor de stikstofdepositie op Natura 2000-gebieden. Verschillende milieuorganisaties hebben hierover vorig jaar handhavingsverzoeken ingediend. Deze zijn in eerste instantie door de minister afgewezen. De bezwaarschriften zijn afgelopen week behandeld op de hoorzitting van de RVO. De stelling van de advocaat van Eindhoven Airport was hierin tekenend. De belangen van de luchtvaart voor economie en welvaart zouden dusdanig zijn dat “handhaving disproportioneel zou zijn”. Daarmee zette deze advocaat Eindhoven Airport boven de wet.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Antihomogenisatie hittegolven

DATA - Nog vers in uw geheugen wellicht, de hittegolf van 2020. Die was eigenlijk niet eens zo bijzonder. Maar wellicht herinnert u zich de hittegolf van 2018 nog, die 27 dagen duurde? Of de vijf hittegolven van 1995? Dat waren pas zomers!

Alleen… die hittegolven bestaan niet. Althans, niet volgens de huidige manier van meten. Net zo goed als dat een aantal hittegolven van voor 1951 nu niet meer in de boeken staan.
Dat komt door de homogenisatie van de data van voor 1951. Daar was een reden voor (oude meethut met open onderkant) en dat is goed uitgevoerd. Maar dat weerhoudt de hardcore ontkenner er niet van om bij iedere nieuwe hittegolf te beginnen over de verdwenen hittegolven.

Okay, prima, laten we het eens omdraaien. We laten de pre-1951 homogenisatie achterwege en nemen die data als norm. Dan blijven die oude hittegolven bestaan. Maar… dan moeten we wel alle post-1950 data antihomogeniseren om het vergelijkbaar te maken. Bij deze!



Voor 1951 staan er dan 23 hittegolven in plaats van de officiële zeven nu. En vanaf 1951 zien we 53 hittegolven, 32 meer dan de 21 officiële.
Hoe hebben we dat bepaald? Door de pre-homogenisatie data tot 1951 in detail te vergelijken met de post-homogenisatie data en middels een ML-engine met een SGTD-algoritme van iedere dag vanaf 1951 uit te rekenen wat de had moeten zijn als de oude meethut nog gebruikt was.
(oftewel, een soort gewogen gemiddelde van de verschillen pre- en post-homogenisatie per dag per tiende graad als vector voor het antihomogeniseren)

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Johan Wieland (cc)

Verboden bijengif in Westland nog steeds tussen de kassen

NIEUWS - Persbericht: Bijengif imidacloprid vergiftigt het slootwater tussen de kassen

Sinds april 2018 is het gebruik van het bestrijdingsmiddel imidacloprid verboden in open teelten. Toch werd imidacloprid in 2019 nog in alle meetpunten van het hoogheemraadschap Delfland aangetroffen boven de toegestane norm. De Algemene Waterschapspartij wil dat de vervuiler betaalt en pleit voor een toeslag op de waterschapsbelasting voor de glastuinbouw.

Imidacloprid, dat verkocht wordt onder de naam Admire, is uiterst effectief. Elk insect dat zijn snuit in een blad prikt, gaat er onherroepelijk aan. Imidacloprid breekt maar heel langzaam af. Zo langzaam, dat de tomatenplanten aan het einde van het groeiseizoen niet op de composthoop mogen maar bij het chemisch afval moeten.

Imidacloprid veroorzaakt blijvende beschadiging van het zenuwstelsel van insecten. Bijen en hommels, die met imidacloprid in aanraking zijn geweest, kunnen de weg naar de korf niet meer terug vinden en gaan onherroepelijk dood. “Imidacloprid is het DDT van onze tijd”, zegt Anne Van Hagen van de Algemene Waterschapspartij. “En een drama voor de biodiversiteit.”

Boven de norm

Van Hagen verwacht dat imidacloprid in de toekomst wordt aangewezen als een Zeer Zorgwekkende Stof (ZZS). Hoe eerder de sector gaat zoeken naar vervangende middelen met minder milieuschade, hoe kleiner de kans dat zij straks voor het blok wordt gezet.

Foto: Toshiyuki IMAI (cc)

Wereldtemperatuur | Update juli 2020

DATA - Terwijl hier de zomer even een stevige dip aan het einde kent, toch weer gewoon de gebruikelijke maandelijkse update van de trend van de wereldtemperatuur.
2020 is nog steeds bezig een plek in de top 3 warmste jaren sinds start meting te verwerven. Het is echter niet waarschijnlijk dat 2016 overtroffen wordt. Maar goed, toen was er een El Nino. Dit jaar is er helemaal niets bijzonders.
Zie de update:

Weinig nieuws te melden dat niet ook al door de grote media vermeld is (zoals smelten Groenland).

Zelf hadden we natuurlijk recent een hittegolf. Dus bij deze wel een bijgewerkt overzicht van onze locatie hittegolven. Waarover later nog meer, vanuit historisch perspectief.

Het overzicht van de wereldwijde temperatuurafwijkingen is gebaseerd op de metingen van RSS MSU TLT 4.0, GISS – gistemp v4, Hadcrut4 (4.6), NOAA/NCEI (NOAAGlobalTemp v5), Copernicus ERA5 en JMA.
We nemen daar maandelijks het gemiddelde van en bepalen ook nog het lopende gemiddelde over alle metingen van 36 maanden (drie jaar), 132 maanden (elf jaar) en dertig jaar. Let op: het gaat hier om gemiddelde afwijkingen over meerdere reeksen met verschillende referentieperiodes. Getallen bieden dus alleen een indicatie van de trend.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: copyright ok. Gecheckt 03-03-2022

Opmerkelijke klimaatzaken

De Amerikaanse Climate Change Litigation database telt inmiddels 1224 Amerikaanse klimaatzaken en 368 niet Amerikaanse klimaatzaken. Waarbij een klimaatzaak breder gaat dan enkel rechtszaken, het kan ook gaan om dagvaardingen of dreigingen met een rechtszaak. De database is een initiatief van het Sabin Center for Climate Change Law van de Columbia Law School en Arnold & Porter. De afgelopen weken zijn er een aantal ontwikkelingen die de komende jaren grote gevolgen kunnen hebben.

Uitspraak in Ierse klimaatzaak: klimaatbeleid te vaag

De Ierse milieuorganisatie Friends of the Irish Environment (FIE) had een zaak aangespannen tegen de Ierse overheid. FIE stelde dat de Ierse overheid niet voldoet aan verplichtingen uit de Climate Action and Low Carbon Development Act, een wet uit 2015 die zegt dat de overheid plannen moet maken om de transitie naar een klimaatneutrale economie in 2050 te realiseren. Een panel van zeven Ierse opperrechters gaf de milieuorganisatie unaniem gelijk.

Zij bevestigden afgelopen vrijdag dat uit de huidige plannen niet valt af te leiden dat Ierland op weg is om zijn doelen te behalen. De rechter heeft de overheid daarom opgedragen op om een nieuw, gedetailleerd plan te maken. Daarbij moet een redelijk geïnformeerd persoon kunnen beoordelen of het plan realistisch is en of ze het eens zijn met de in het plan gemaakte beleidskeuzes. Het plan moet ook de volle periode tot 2050 beslaan, de latere jaren mogen wel minder gedetailleerd zijn dan de periode tot 2030. De Ierse Hoge Raad is in haar uitspraak niet ingegaan op grondwettelijke of mensenrechten zaken, aangezien de zaak niet door een individu was aangespannen. Dit kan in toekomstige rechtszaken nog wel een rol gaan spelen.

Foto: Toshiyuki IMAI (cc)

Wereldtemperatuur | Update juni 2020

DATA - De pandemie doet de aandacht voor het klimaat behoorlijk verslappen. Maar de opwarming gaat natuurlijk onverminderd door. Die wacht niet tot we weer opletten.
2020 is hard op weg om het op een na warmste jaar te worden. Terwijl er geen El Nino is. En het 11- en 30-jaarsgemiddelde blijven gewoon nieuwe records halen.


Intussen is het “best case scenario” voor het klimaat van tafel. Niet langer haalbaar.
En het ijsoppervlak van de Noordpool zit nu alweer een tijdje onder alle voorgaande jaren (met meting). Weinig vrolijk nieuws dus wederom.

Het overzicht van de wereldwijde temperatuurafwijkingen is gebaseerd op de metingen van RSS MSU TLT 4.0, GISS – gistemp v4, Hadcrut4 (4.6), NOAA/NCEI (NOAAGlobalTemp v5), Copernicus ERA5 en JMA.
We nemen daar maandelijks het gemiddelde van en bepalen ook nog het lopende gemiddelde over alle metingen van 36 maanden (drie jaar), 132 maanden (elf jaar) en dertig jaar. Let op: het gaat hier om gemiddelde afwijkingen over meerdere reeksen met verschillende referentieperiodes. Getallen bieden dus alleen een indicatie van de trend.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: cc pikrepo.com free download Left person's hand placed on brown surface copyright ok. Gecheckt 08-11-2022

Oude angsten

COLUMN - Haar zinnen maakt ze nog zelden af, en ze praat zacht. Meestal komt er weinig meer dan wat flarden uit haar mond, een gebroken ketting van woorden.

‘…zo bang…’

Ze knijpt krampachtig in mijn hand, haar knokkels worden er wit van. Met mijn vrije hand streel ik haar arm.

‘Kun je me vertellen waar je bang voor bent?’ vraag ik. Ze kijkt me niet-begrijpend aan. Die zin is te ingewikkeld. Nieuwe poging. ‘Waar ben je bang voor?’

‘Dat ik…’ Haar stem stokt, ze snikt kort, haalt oppervlakkig adem. ‘Dat ik … verkeerd doe.’

‘Wat doe je dan verkeerd?

‘Weet niet.’

Even later heeft ze het over ‘slaan’. Dan: ‘slagen’.

Ineens gaat me een licht op. ‘Ben je bang voor je vader?’ vraag ik.

Ze kijkt me aan en knikt.

Haar vader is ruim veertig jaar dood, misschien al vijftig jaar. Jo Stolk was een arrogante, bombastische man die zijn vrouw bedroog en het huishouden tiranniseerde. Hij jatte het vlees van mijn moeders bord, prikte met een vork in haar arm als ze hem tegensprak, sloeg meerdere Spaanse rietjes kapot op haar rug en haar billen, sloot haar op in de bezemkast en zette haar een keer in de winter ’s nachts op straat, terwijl ze niet meer aanhad dan ondergoed en een dun jasje.

Foto: Peoples' Social Forum (cc)

Brand!

RECENSIE - Een pleidooi voor een radicaal nieuwe groene politiek

Een jaar of tien geleden bezocht de journaliste Naomi Klein een conferentie van het Heartland Institute, een conservatieve Amerikaanse denktank. Zij had toen al twee veelbesproken boeken geschreven met kritiek op het kapitalisme en de Amerikaanse hegemonie: No Logo over de consumptiecultuur, de merkendrift en de globalisering, en The Shockdoctrine over het misbruik dat kapitalisten maken van economische en politieke crisissen om landen naar hun hand te zetten. Het Heartland Institute is bekend geworden als bron en aanjager van degenen die de wetenschappelijke consensus over de opwarming van de aarde verwerpen. Op de conferentie die Klein bijwoonde werden de waarschuwingen tegen de klimaatbeweging in alle toonaarden gehoord. De grote noemer is het dreigende verlies van de vrije markteconomie en de American way of life. Het hele idee van klimaatverandering is een ‘Trojaans paard, bedoeld om het kapitalisme af te schaffen en door een soort ecosocialisme te vervangen’ en om ‘de Amerikaanse manier van leven te transformeren in het belang van de mondiale herverdeling van rijkdom.’

De ‘klimaatontkenners’ van het Heartland Institute hebben volgens Klein met deze waarschuwingen goed opgelet. Want daar gaat het inderdaad om. De klimaatcrisis is voortgekomen uit ‘dé grote leugen waarop ons economisch model is gebaseerd: dat de natuur oneindig is (…) De klimaatcrisis roept fundamentele vragen op over de op expansie en extractie gerichte houding die onze relatie met de natuur zo lang heeft bepaald.’ Achter het probleem van de klimaatverandering zit het probleem van de uitbuiting van mens en natuur, de kern van het dominante neoliberale economische model. Klimaatontkenners keren zich niet zomaar tegen wetenschappelijke feiten. Ze zijn bang voor de maatschappelijke en economische implicaties van die feiten. Hun politieke agenda verdient daarom meer aandacht dan hun volledig gebiased wetenschappelijk discours.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Vorige Volgende