Wereldgezondheidsdag: we gaan in het wit

Morgen is het Wereldgezondheidsdag. Nog voor het coronavirus thema van alle dag werd, was het thema voor dit jaar al vastgesteld. Dit jaar staan de verpleeg- en verloskundigen centraal. Natuurlijk staan de verpleegkundigen extra in de spotlights. Misschien een beetje sneu voor de verloskundigen, maar ook zij werken nu in aangepaste omstandigheden. Tekorten aan beschermende materialen moesten worden opgelost, consulten werden anders georganiseerd en in een enkel geval is in een hotel een ‘noodbevalcentrum’ ingericht, zodat de werkdruk in een Brabants ziekenhuis enigszins verlicht kon worden.

Door: Foto: © WHO World Helath Day 2020 poster copyright ok. Gecheckt 10-02-2022
Foto: Snapshooter46 (cc)

Coronavirus versnelt bestaande ingrijpende ontwikkelingen

COLUMN - door Marc Schuilenburg

Wereldwijd treffen landen verregaande maatregelen om de verspreiding van corona te voorkomen, van het verzamelen van locatiedata via telefoons tot het bestraffen van ‘coronahoesten’. Leven we daardoor straks  in een surveillancestaat? In plaats van kristallen bollen te raadplegen, kunnen we voor de toekomst beter kijken naar wat nu relevant is.

Er wordt dezer dagen veel geschreven hoe de wereld eruit zal zien ná de coronacrisis. Zo zou de crisis het einde zijn van de geglobaliseerde wereldeconomie en kansen bieden om duurzamer te leven. Anderen menen dat we ná de crisis terechtkomen in een surveillancestaat-nachtmerrie. Mij lijkt het veel te vroeg om voorspellingen te doen.

Drie paradoxen rondom corona

Wat we wel kunnen doen, is het virus gebruiken om een aantal ontwikkelingen in onze samenleving te bekijken, zelfs als de uitkomsten daarvan nog niet helemaal helder zijn. Op die manier krijgen we een breder begrip van de coronacrisis en de manier waarop ze doorwerkt in onze samenleving. Zo worden langzaam maar zeker drie paradoxen zichtbaar die in verband kunnen worden gebracht met het virus en de manier waarop we onze samenleving hebben ingericht.

Paradox 1: Corona is democratisch én discrimineert

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Fotomovimiento (cc)

Alleen evacuatie kan ramp op Lesbos voorkomen

Ruim twee weken geleden was er de eerste coronabesmetting op het Griekse eiland Lesbos. Als de vluchtelingen uit het daar gelegen kamp Moria niet snel geëvacueerd worden, ligt er een drama in het verschiet. De Nederlandse regering is vooralsnog gekant tegen hervestiging. De Europese Commissie is vooral machteloos.

n het voormalig detentiecentrum kamp Moria op Lesbos – gebouwd voor 3000 gedetineerden – verblijven ongeveer 22 duizend vluchtelingen, voornamelijk afkomstig uit Syrië en Afghanistan. De toch al abominabele gezondheidssituatie in het kamp dreigt volkomen uit de hand te lopen. In het Engelse dagblad The Guardian zei de Griekse minister van Migratie Notis Mitarachis onlangs nog dat het ‘slechts een kwestie van tijd is voordat het virus de kampen bereikt’.

Wanhoop en ellende troef

Gynaecoloog Sanne van der Kooij werkte dit jaar en vorig jaar enkele weken als vrijwilliger op Lesbos. In kamp Moria, met een bevolking van 26 duizend veruit het grootste vluchtelingenkamp op de Griekse eilanden.

‘Gewoonlijk schuw ik grote woorden, maar het kamp en de olijfbomgaarden erom heen vormen een zee van allerhande, vooral krakkemikkige tentjes, waarin meerdere gezinnen bijeen wonen. Op elke duizend mensen is er één wc-hokje en overal tref je plastic zakjes met uitwerpselen, flessen met urine en rondslingerend vuil aan.’

Foto: Dandelion Salad (cc)

Politiek gewin gaat blijkbaar boven alles

COLUMN - Informaticus Carl Bergstrom helpt al sinds de eeuwwisseling mee een infrastructuur te bouwen die infecties, epidemieën en pandemieën in een vroeg stadium kan onderkennen. Hij is ook de drijvende kracht achter de leus ‘flatten the curve’. Tot nu toe konden alle aanzwellende ziektes – zoals Sars, Mers en de vogelgriep – nog worden bedwongen, schrijft Bergstrom, al was het soms ternauwernood. En altijd was er het gevoel dat iedereen er samen de schouders onder zette.

Maar nu het echt mis is, resteert er weinig van dat gevoel. Waar wetenschappers elkaar eerder ondervraagden, corrigeerden en bijstuurden, ze hypothesen, modellen en prognoses aanpasten, instanties en overheden adviseerden, en ook instanties en politici beleid herzagen naarmate er meer (en betere) kennis verzameld was, ziet Bergstrom nu vooral een ‘gotcha’-mentaliteit: wetenschappelijke bevindingen en aanbevelingen worden door beleidsmakers niet getoetst op hun degelijkheid, maar op hun politieke effect. Komt dit in mijn straatje te pas? Is dit populair? Win of verlies ik zo steun?

Onderzoekers die hun standpunt bijstellen, krijgen op hun donder, soms ook van collega’s: alsof je standpunt herzien na evaluatie je onbetrouwbaar maakt, in plaats van een deugdelijk wetenschapper.

Bergstrom ontvangt dagelijks tientallen mails waarin hij wordt uitgescholden, gesmaad, en waarin wordt aangedrongen op zijn ontslag. Hij wordt bedreigd. Mensen wensen hem dood. Hij ziet hoe onderzoek moedwillig uit de context wordt gerukt, feiten worden vervalst, en hoe deugdelijk advies wordt zwartgemaakt. Alles vanuit politiek gewin.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Eigen foto KvdS

Thuiswerken (2): kloteklus

COLUMN - De eerste thuiswerkdag is geen onverdeeld succes. Behalve de technische problemen – ik krijg het dock in eerste instantie ook niet aan de praat – kijk ik als een berg op tegen de kloteklus die me wacht. Baas M. is niet zo’n held met tijdschrijven, maar ik moet zo langzamerhand wel de uren van vorige maand gaan factureren. Dus hij heeft me gevraagd met behulp van agenda en mail uit te pluizen waar hij vorige maand zoal mee bezig is geweest. Als je weet hoeveel mail er in de support-e-mail binnenkomt, en hoe weinig betrokken ik meestal ben bij alle puur technische perikelen, bij uitstek zijn domein, dan snap je dat dat wel een dingetje wordt.

Eerst maar eens boodschappen doen, dan ben ik er vroeg bij en grijp ik niet weer mis bij het brood en de zuivel. Voor mij zeer essentiële voedingsmiddelen. Ben ik er meteen even uit…zodra de gedachte op komt, besef ik hoe belachelijk die is, het is potjandorie de eerste dag. Aansteller. Nou ja, het is ook een begin zonder duidelijk eind, dus het gevoel is best gerechtvaardigd.

Ik heb tegenstrijdige stemmetjes in mijn hoofd. “Wat een toestand, verschrikkelijk, hoe gaan we dit ooit overkomen? Ik voel me nu al eenzaam. Ik voel me nooit eenzaam!” “ Jezus mens, je gaat niet dood of zo. En al ging je wel, nou en? Dood gaan we allemaal.” “Ja maar…” Ik zet de stemmetjes op mute, en slenter op mijn dooie gemakkie door ’t park waar ik woon. En ik geniet van de lente, al is ’t wel verdomd koud. De vele bloesems en de belofte van de opkomende tulpen, maken de bijna uitgebloeide narcissen helemaal goed. Na meer dan 15 jaar ben ik nog elke dag blij dat ik hier mag wonen.

Foto: Abhi Sharma (cc)

Vertrouwen op de quarantaine – of op God

RECENSIE - © Uitgeverij Verloren. Boekomslag A.H.M. Kerkhoff, Per imperatief plakkaat, 2020.De grenzen dicht, strikte controle van alle reizigers, een verbod op samenkomsten en een dwingende oproep aan alle burgers om binnen te blijven. Desnoods met geweld afgedwongen.
Het lijken moderne maatregelen maar ze dateren al uit de Middeleeuwen.

In de vijftiende, zestiende eeuw hadden de stedelijke magistraten al in de gaten dat de pest dan wel een straf Gods kon zijn, maar dat de ziekte net zo goed per schip vervoerd aan kon komen, en van mens op mens werd overgedragen. Het is niet voor niets dat het begrip quarantaine uit de middeleeuwen dateert.

Grote handelssteden hielden goed in de gaten waar de pest opdook (ambassadeurs en diplomaten waren daarbij van groot nut) en handelaren of schepen uit besmette streken werden zo goed en zo kwaad als dat ging geweerd, of veertig dagen op afstand gehouden. De praktische problemen waren legio; botte ontkenning, list en bedrog lagen ook toen al voortdurend op de loer, maar desondanks wist iedereen dat die methode, mits keihard doorgevoerd, succesvol kon zijn.

Dat wisten bestuurders en kooplieden. De medische wetenschap was nog niet zo ver. Die hield nog vast aan de klassieke overtuiging dat ziekten veroorzaakt werden door bedorven lucht, vieze geuren, miasma’s, eventueel in combinatie met verstoorde lichaamssappen, en volgens de beste deskundigen speelden ongunstige astrologische samenstanden ook een rol.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Het hoge woord: thuiswerken

COLUMN - “Wat zit je te kuchen?” vraagt baas J. vrijdag opeens. Hij weet niet dat ik rook, maar dat op mijn werk achterwege laat (ja ik kan dat gewoon). Dus ik zit altijd wel te kuchen eigenlijk, dat gebeurt nou eenmaal als je longen niet constant vol met teer gepropt worden, dan komt ’t er langzaamaan uit. Ik heb ‘m er nog nooit over gehoord. Ik ben verbaasd en geef een wat vaag antwoord over een kikker in mijn keel. Het duurt even voor het kwartje bij me valt; hij is bezorgd over ’t virusmonster. Baas M., nierpatiënt, werkt al de hele week thuis, op last van J. Met zulke kwetsbare mensen neem je natuurlijk geen enkel risico.

Maar ons bedrijf doet o.a. in ICT-infrastructuur, dus we hebben ’t juist behoorlijk druk met alle thuiswerkende klanten. Heerlijk! En het is fijn forenzen momenteel, met die lege metro’s. Ik heb de afleiding van werk ook echt nodig, en het liefst met een beetje aanspraak. Ik ben al zo’n huismus, die 3 dagen dat ik op kantoor zit zijn broodnodig voor mijn geestelijke gezondheid.

Het hoge woord; thuiswerken

Maar halverwege de ochtend komt het hoge woord eruit: we gaan die middag vergaderen om te bespreken hoe we volgende week kunnen thuiswerken. Want J. is er gewoon niet gerust op (en had een vooruitziende blik m.b.t. de aangescherpte maatregelen die maandagavond bekend werden), dat reizen met OV, al die mensen die we onderweg tegenkomen, al die vieze deuren en knoppen die we aanraken.

Foto: Esther Dyson (cc)

De riskante run op een medicijn

COLUMN - In New York,­­ momenteel een brandhaard van het coronavirus, begint vandaag een klinische test met bestaande medicijnen, die samen mogelijk helpen tegen corona. Dat kondigde gouverneur Andrew Cuomo aan. Het gaat om een combinatie van chloroquine (een middel tegen malaria), hydroxychloroquine (dat tegen lupus en arthritis wordt gebruikt), en zithromax, een antibioticum. De Food and Drug Administration (FDA) heeft zijn fiat aan de test gegeven.

Verhalen over de mogelijke effectiviteit van chloroquine en hydroxychloroquine deden afgelopen week al de ronde. De basis daarvoor ligt in een Franse studie. President Trump, die voor de test tekende, betoonde zich uiterst optimistisch (‘a real chance to be one of the biggest game changers in the history of medicine’).

Anderen zijn terughoudend. FDA-bestuurder Stephen Hahn zei: ‘Wellicht is dit het juiste middel, maar we weten nog weinig over de geschikte dosering; misschien doet dit meer kwaad dan goed.’ Dr. Anthony Fauci, hoofd van het National Institute of Allergy and Infectious Diseases, zei vrijdag dat het bewijs van de effectiviteit op zijn best ‘anekdotisch’ was.

Inmiddels hebben een aantal deskundigen de Franse studie (en andere data) onder de loep genomen. Gaetan Burgio, een Australische geneticus, ontleedde de gegevens op Twitter. De Franse studie keek naar slechts 20 proefpersonen, was niet gerandomiseerd, en in 16 gevallen was sprake van ronduit belazerde metingen. Zijn conclusie: er is geen enkel bewijs. In een ander draadje vat Jason Poque de bevindingen samen; hij trekt dezelfde conclusie.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: david silver (cc)

De maakbaarheid van een gezonde samenleving

COLUMN - “Het coronavirus deelt nu al een gevoelige klap uit aan de globalisering” (Trouw, 21 maart).

“De staat blijkt twee keer in twaalf jaar tijd onmisbaar om de wereld voor een depressie te behoeden. Het neoliberalisme is nu echt dood, maar wat komt er in de plaats?” (MO*, 19 maart).

“Er is momentum voor grote veranderingen” (Volkskrant, 20 maart)

In plaats van in één keer de draconische maatregelen te treffen die een Chinees communistische bestuurde staat nam, wordt in ons land eerst geëxperimenteerd met het vertrouwen in de eigen verantwoordelijkheid van het individu en stapje voor stapje naar een algehele noodtoestand toegewerkt.

Nog even en ‘gans het raderwerk staat stil’ omdat het coronavirus dat zo wil.

Optimisten beweren dat uit deze crisis heel wat te leren is en die lessen toegepast moeten worden als we weer gezond zijn.  Is het mogelijk, terwijl er hard getimmerd wordt aan de inrichting van de huidige zieke samenleving, te werken aan de maakbaarheid van een gezonde maatschappij?

Testen, testen, testen

Het enige vuiltje aan de lucht lijkt het virus te zijn. Verder knapt de boel aardig op omdat er minder met de auto wordt gereden (van 130 via 100 naar 0 km maximumsnelheid), er minder wordt gevlogen en de industrie op een lager pitje draait.

Foto: Guilhem Vellut (cc)

Herdenken en vieren in virusstijl

COLUMN - We zijn in een bijna volledige noodtoestand gevangen gezet. Meer mensen zullen hun thuisquarantaine uitbreiden om de kans te verkleinen tegen een boete aan te lopen. De beoogde eindtijd van 6 april is opgeschoven naar 1 juni, dus dat wordt een hele zit.

Wat gaan mensen doen met al die tijd? Het kan tot mooie dingen leiden want experimenteel psycholoog prof. dr. Stefan van der Stigchel zegt:

Af en toe prikkelloos niksen, bijvoorbeeld door op de automatische piloot de was te doen, geeft je hersenen rust. Na een pauze kun je je dan weer beter concentreren. Dan gaat ook zelfreflectie makkelijker en word je door een verhoogd concentratievermogen creatiever.

Een citaat uit een artikel op Studium Generale Utrecht, dat vrolijk besluit met:

Als je het NOS refreshen en het constant Netflixen kunt laten gaan, dan geven deze weken binnen zitten je dus onverhoeds misschien iets nieuws.

Nu zit niet iedereen thuis te niksen, misschien werken sommigen nu wel harder dan ze deden op hun bedrijf. Maar nieuwe ideeën zijn natuurlijk altijd welkom. Vooral om  deze crisis te tackelen en ook om alvast na te denken hoe dit land, hoe de wereld er na de crisis uit zou kunnen zien. Het crisiscliché zegt immers dat crisissen uitgelezen momenten voor prachtige kansen zijn?

Vorige Volgende