De noodzaak van burgerparticipatie

De Haagse stolp krijgt steeds meer trekken van een woning bij Zeerijp. De ene schok is nog niet voorbij of de andere dient zich aan. En een oplossing ligt niet in het verschiet. De woning vertoont scheuren en is onstabiel geworden. Het gezin dat er woonachtig is doet niet veel anders dan te trachten het hoofd boven water te houden, maar de psychische schade is inmiddels ook aanzienlijk. Verwijten over en weer en een groeiende inertie is waar de familie inmiddels aan lijdt. Ze zitten achter stapels dossiers en paperassen terwijl de rommel in huis zich opstapelt. De deur klemt en bezoek wordt niet op prijs gesteld. De buren maken zich zorgen. Ik kan met deze parabel nog een tijdje doorgaan maar duidelijk is dat men er in Den Haag niet echt meer uitkomt. Misschien komt er een nieuw kabinet, samengesteld uit de vier partijen die zijn gestruikeld over de Toeslagen-affaire, maar veel nieuws hoeven we daar niet van te verwachten. D66 de enige partij van wie de mensen misschien nog hopen dat deze een frisse wind zou kunnen brengen is inmiddels een ‘systeem’-partij geworden volgens hun wetenschappelijk bureau.[1] Van Mierlo stelde in 1967 nog in een paginagrote advertentie in de krant: “Ons politiek bestel is ziek en moe. Het schippert, het weifelt. Zeurt. Wat kunnen wij doen om het te herscheppen – weer fair en vitaal te maken?” Nou, niet mevrouw Van Huffelen (staatssecretaris van Financiën) aan het roer van het zinkende schip van de Kindertoeslagen-affaire dat zij vlot zou moeten trekken en trouwens ook niet mevrouw Olongren in de regen met stukken rond laten lopen of de stemprocedure dusdanig laten herzien dat burgers niet meer begrijpen op wie ze moeten gaan kiezen dadelijk [2] zou ik nu 55 jaar later zeggen. Tja, dat zei Van Mierlo in 1967 dus, niet voorziende dat er een Mark Rutte premier zou worden, die er op een ongelooflijk knappe manier in slaagt om de gekste dingen uit te halen, zodat de partijen die met hem samenwerken flinke klappen krijgen en toch zelf overeind blijft. Democratische vernieuwing was de leus. Hij vond dat het ‘regentendom’ zich niet openstelde voor ‘gewone’ mensen. Na het min of meer echec van de focus op referenda gaan in onze tijd andere landen ons voor in het gebruikmaken van een nieuwe tool namelijk: burgerpanels. In Frankrijk heeft een dergelijk burgerpanel dat zich moest buigen over de klimaatcrisis en de energietransitie heel succesvol gewerkt. Alleen toen het politiek geïmplementeerd moest worden ging het mis. Haal je de koekoek! Stel dat je zoiets in Nederland zou instellen, waarop overigens Alex Brenninkmeijer nu studeert, en ze komen met aanbevelingen om per direct op te houden met de CO2-opslag onder de grond, dan wordt zoiets niet met gejuich ontvangen. Met name niet door de partijen die daarin een mogelijkheid zien om niet echt substantieel iets aan de CO2-uitstoot van de fossiele industrie te hoeven doen. Kortom de inzet van burgerpanels is leuk maar de uitkomst ervan moet wel passen binnen de lijnen van de grootste partijen en met name dus de VVD. In Frankrijk: Macron moet er wel wat in zien natuurlijk. Enfin, ik heb een ander idee, een beetje out of the box. Van Huffelen kan het duidelijk niet aan. De Raad van Europa heeft zich er al mee bemoeid en Nederland gekapitteld over de politieke en ambtelijke cultuur naar aanleiding van de Toeslagen-affaire [3]. Zulke negatieve boodschappen richting ons land komen tegenwoordig niet alleen van de Raad van Europa. Is het misschien een idee om onder leiding van de inmiddels afgetreden Amsterdamse ombudsman Arre Zuurmond een aantal gepensioneerde juristen te zetten op de dossiers die mevrouw Van Huffelen en haar Uitvoeringsorganisatie Herstel Toeslagen niet meer kunnen behappen??? Ik meld mezelf onmiddellijk aan. Dan combineer je het nuttige met het aangename. De oudjes die nog scherp van geest zijn en zich dagelijks afvragen of ze nu naar Frankrijk zullen gaan of toch maar weer eens wat verder weg, zullen ongetwijfeld met liefde en enthousiasme zich storten op deze nieuwe uitdaging: Hoe de failliete boedel van het ministerie van Financiën er weer bovenop te helpen? En natuurlijk vooral de slachtoffers eindelijk recht te doen!!! [1] NRC Opinie 13 oktober: “D66 moet via de Eerste Kamer de nieuwe coalitie naar links trekken”. [2] Zij wil ipv namen cijfers zetten bij de te kiezen personen, begrijp ik. [3] Zie Trouw van 12 oktober: “Versterking positie parlement en Kamerleden moet nieuwe toeslag-affaire voorkomen”. Dit artikel verscheen eerder op www.joycehes.nl

Quote du Jour | Hartstikke mooi instrument

… referenda lokaal gewoon kunnen. Hartstikke mooi instrument. Lekker laten zou ik zeggen.

Minister van Binnenlandse Zaken Kasja Ollongren noemde lokale referenda een hartstikke mooi instrument tijdens een overleg over democratische vernieuwing van de Tweede Kamercommissie Binnenlandse Zaken.

Maar als een lokaal raadgevend referendum zo’n mooi instrument is, waarom is het raadgevend referendum dat dan niet op nationaal niveau?

Het raadgevende karakter is blijkbaar geen probleem.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: -JvL- (cc)

Niet de kiezer is gek

RECENSIE - Een flinke kiesdrempel, harde maatregelen tegen afsplitsende Kamerleden, een districtenstelsel, zelfs een vorm van ‘stemexamen’: vanuit de Haagse torens klinken regelmatig ingrijpende voorstellen om het huidige democratische systeem te verbeteren. Want de democratie in Nederland, die functioneert niet meer. En anderzijds borrelen er vanonder op allerlei voorstellen voor directe democratie, met als voornaamste voorbeeld het bindend referendum. De burger beslist! Dat ze ze leren, daar in Den Haag! Het is allemaal onzin, vindt politicoloog Tom van der Meer. Het zijn allemaal lapmiddelen, vaak nog erger dan de kwaal. En wat die kwaal betreft: er is niks mis met de democratie in Nederland. Integendeel, in alle internationale onderzoeken staan we zo’n beetje bovenaan. En volgens Van der Meer zijn alle politicologen het hierin met hem eens. Probleem is alleen dat niemand naar hen luistert.

Onze democratie verkeert in een crisis. Dat vinden de haantjes boven in het hok en dat vinden de kippen. En als je ze allemaal hoort kakelen, lijkt het net alsof er écht iets aan de hand is. Het probleem is alleen dat beide kampen het over een heel andere crisis hebben. De politiek is beducht voor het populisme en voor het feit dat er geen echt grote middenpartijen meer zijn. Kort gezegd: als de PVV buitenspel blijft staan, is er straks een verdomd brede coalitie nodig om tot een meerderheidskabinet te komen. Vandaar de roep om zaken als een kiesdrempel – dan kunnen we, zo hopen politici, terug naar de goede oude tijd waarin twee, drie partijen voldoende waren voor een meerderheid in beide kamers.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De kernboodschap van Occupy is populistisch

De beweging kan een nuttige thermometer zijn voor de democratie, maar is in de kern populistisch zeggen Matthijs Rooduijn en Sarah de Lange, verbonden aan de onderzoeksgroep ‘Challenges to Democratic Representation’ van het Amsterdam Institute for Social Science Research.

Analisten breken zich het hoofd over de vraag wie de Occupyers nu precies zijn en wat ze willen. De conclusie is veelal dat het gaat om een bonte verzameling van anarchisten, andersglobalisten, communisten en verontwaardigde kiezers die pleiten voor een eerlijkere verdeling van de welvaart, meer duurzaamheid, en vrede op aarde.
Hoewel deze analyse op hoofdlijnen klopt, helpt zij ons niet verder bij het verklaren van het succes van de Occupy-beweging. Om de Occupy-beweging echt te begrijpen, zullen we de boodschap van de actievoerders moeten doorgronden. En die boodschap is populistisch van aard.

Binnen het populisme staat het idee dat de corrupte elite het gewone volk verraden heeft centraal. Daarbij kunnen ‘elite’ en ‘volk’ op verschillende wijzen invulling krijgen. Deze invulling is grotendeels afhankelijk van de maatschappelijke en politieke context.

Waar de ene populist claimt op te komen voor de autochtone Nederlander, stelt de andere populist de belangen van de hardwerkende jan modaal voorop. Hoewel de identiteit van ‘de man in de straat’ die de populist zegt te vertegenwoordigen verschilt van beweging tot beweging, gelooft iedere populist dat het volk namens wie hij of zij spreekt één en ondeelbaar is.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Politieke crisis, liberalisme en vernieuwing

Nederland is een land van achterkamertjes, elites die elkaar baantje toespelen, zo willen ons de herauten van de onvrede laten geloven. Daar zit veel in. De kabinetsformatie is geen helder proces en de uitkomst ongewis. De burgemeester wordt niet gekozen, maar is een satraap uit Den Haag. De kandidatenlijsten voor verkiezingen is een gesloten systeem van vriendjes en gelijkgestemden uitzoeken. De verkiezing van de eerste kamer, door de provinciale staten is een trouvaille van Thorbecke, maar toch eigenlijk een aanfluiting. Zo gezien is het geen wonder dat dit land vast zit en zich niet vernieuwt…

De vraag is natuurlijk of het waar is. Is het land in een politieke crisis? Is er stagnatie? De hooggeleerde Daudt kon mooi vertellen over het democratisch tekort in Nederland. Maar het kiezen van een burgemeester zou weinig oplossen, de evenredige vertegenwoordiging afschaffen zou de verscheidenheid van onze politiek om zeep helpen, de Eerste Kamer zou bij een andere vorm van kiezen zijn reflexieve karakter verliezen.

Het is de vraag of je het van het sleutelen aan systemen moet hebben. Is er een crisis in het vertrouwen in de politiek? Het beeld is dubbel: enerzijds wijzen de onderzoeken uit dat mensen niet ontevredener zijn dan vroeger, anderzijds is het wel zo dat de traditionele middenpartijen afkalven en de kiezer grote beweeglijkheid toont.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Slippendragers en oligarchie

Mooi thema dat door Baudet wordt aangesneden: Nederland is ondemocratisch, partijen zijn oligarchische speeltuinen, andere regels zijn nodig.

Daar zegt de jonge geleerde zoiets: het is een stokoud debat in de sociaal-democratie. “Wie organisatie zegt, zegt oligarchie”, zie Robert Michels, daarmee zijn ijzeren wet van de oligarchie formulerend. Als er dan toch leiding nodig is, dan ook maar goed, moet hij gedacht hebben en sloot zich aan bij de fascisten van Mussolini.

Politieke partijen komen in de regels van onze staatsinrichting niet voor. Maar politieke partijen hebben wel een paar opdrachten:

1) zij moeten de collectieve wilsvorming organiseren;

2) zij moeten recrutering en kandidaatstelling regelen;

3) zij moeten met elkaar strijden om de kiezersgunst.

Baudet vindt het schandelijk als een partij van mening verandert om electoraal voordeel te behalen, maar dat lijkt mij onzin. Democratie is naar het volk luisteren en het zijn toch die vermaledijde linkse elites die dat nalaten?

De essentie van de democratie is het dualisme, meent Baudet. Tja, al een halve eeuw geleden had ik daarover discussies met leden van D66. Het lijkt mij niet. De essentie van de democratie is het primaat van de meerderheid, maar gekoppeld aan een diep respect voor opvattingen en rechten van minderheden. Als je praat over bestuur en controle, kun je het over monisme en dualisme hebben. Dan heb je het over mechanismen en instrumenten van bestuurlijke organisatie, niet over de mentale instelling van de democraat.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Tweede Kamer.nl kan transparanter

Deze gastbijdrage is van Reinder Rustema, docent nieuwe media aan de Universiteit van Amsterdam en bestuurslid van BendeBurgers.nl

Vorig jaar rond deze tijd was ik betrokken bij een inschrijving op de aanbesteding voor een revisie van tweedekamer.nl. In 2011 moet die revisie zichtbaar worden. Het contract werd uiteindelijk getekend met het bedrijf achter het huidige ontwerp. Komend jaar mag u dus een beter ontwerp verwachten dan het onderstaande voorstel van ons, hou het in de gaten. Schrijf vooral uw kritiek op dit voorstel en uw wensen en verwachtingen voor tweedekamer.nl hieronder. Een discussie over tweedekamer.nl op deze plek zal de Dienst Communicatie van de Tweede Kamer en de huidige uitvoerder vroeg of laat waarschijnlijk wel bereiken.

Het uitgangspunt van ons voorstel was dat TweedeKamer.nl één van de belangrijkste websites van het land zou moeten zijn, terwijl het dat nu niet is. Vandaar ook TweedeKamer.nl met hoofdletters; de Tweede Kamer, maar dan online. Een site die alle burgers van het land moet bedienen omdat iedereen behalve consument ook burger is. Vroeg of laat komt iedereen immers wel eens in aanraking met een kwestie die politiek is. Voor bankieren, winkelen en vermaak hebben de meeste Nederlanders wel een online oplossing gevonden, maar voor informatie over onze volksvertegenwoordiging vertrouwt men voornamelijk op journalisten. Daardoor komt veel informatie per definitie niet aan bod omdat er geen ruimte voor is in de massamedia. Het is geen nieuws. Veel kwesties in het parlement zijn alleen interessant voor een deel van de bevolking en daarmee niet ‘nieuwswaardig’. Als het falen van een  regering of partij aangetoond kan worden heeft een kwestie gegarandeerd nieuwswaarde voor de waakhonden van de democratie, maar als zoiets gebeurt is het gelukkig ‘nieuws’. Een afwijking van de norm.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Weekendquote | Het CDA weet wat goed voor u is

Twee quote’s van (ex-) CDA’ers:
De kloof tussen burger en politiek kan niet groot genoeg zijn.” (Zijderveld)
Een telefoontje of mailtje van een burger is genoeg.” (Schinkelshoek)

In een artikel over de aanstaande ondergang van het burgerinitiatief laat de grootste tegenstander daarvan duidelijk zien waar ze staat. Het CDA vindt dat de volksvertegenwoordigers prima alles voor het volk kunnen beslissen. Maar met name in de uitspraak van Schinkelshoek zit iets raars. Je mag kennelijk bellen of mailen en dan gaan ze aan de slag. Maar als 60.000 mensen een handtekening zetten, wil hij er als gekozen volksvertegenwoordiger niets van weten. De crux zit hem er waarschijnlijk in met wat er na het telefoontje gebeurt.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Eindstand stemexperiment

Helaas hebben we de 500 stemmers niet gehaald. Maar met 429 deelnemers aan het genuanceerde stemexperiment ben ik ook wel blij. Heb de polletjes afgesloten en presenteer u hier de einduitslag.

Partij TK nu Normaal stemmen Genuanceerd stemmen CDA 41 4 11 PvdA 33 14 18 SP 25 17 18 VVD 21 10 16 PVV / Wilders 9 7 5 GroenLinks 7 40 24 Christen Unie 6 2 10 D66 3 51 26 Partij voor de Dieren 2 2 12 SGP 2 1 5 TON / Verdonk 1 2 5


Mijn persoonlijke conclusie is dat het te genuanceerd is. Als je meer mensen zou mee laten doen krijgen straks alle partijen ergens tussen de 10 en de 20 zetels. Niet echt duidelijk.
Ga ik maar weer eens kijken of een van de geopperde varianten in een poll te gieten is.
Iedereen hartelijk bedankt voor de deelname.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Volgende