Pseudowetenschap als opium van de universiteit

Volgens classicus Jona Lendering oordelen we te makkelijk over pseudowetenschap. Misschien is pseudowetenschap wel opium van de universiteit, betoogt ze. Het is een van de bekendste verhalen over de Oudheid: hoe de Griekse ingenieur Archimedes tijdens de belegering van Syracuse in 212 v.Chr. Romeinse oorlogsschepen vernietigde met behulp van brandspiegels. De anekdote is te absurd om waar te zijn. De Grieken en Romeinen zelf geloofden het verhaal in elk geval niet, want ze reppen in hun verslagen van de belegering niet van het wonderwapen (meer). Het is in feite een Byzantijns sprookje, dat al is doorgeprikt in de zeventiende eeuw, toen de optica ontstond. De Franse filosoof Descartes wist bijvoorbeeld dat de benodigde spiegels onhandelbaar groot zouden zijn. Moderne experimenten, zoals van de MythBusters, bewijzen bovendien dat zelfs als Archimedes zulke spiegels had kunnen slijpen, de Romeinen zo voorkomend hadden moeten zijn hun schepen precies in het brandpunt stil te leggen. Op volle zee. Archimedes’ brandspiegel is een schoolvoorbeeld van pseudowetenschap: naïef gebruik van bronnen gecombineerd met gebrek aan kennis van de natuurwetenschappen.

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 26-09-2022

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Universiteiten moeten Californische droom najagen

Een bijdrage van Bart Bronnenberg van de Universiteit van Tilburg. Het stuk is overgenomen van Me Judice.

In het rapport Differentiёren in drievoud stelt de Commissie Veerman voor om Californische universiteiten te bestuderen en lessen te trekken voor Nederland. De auteur van dit artikel werkte van 1998 tot 2007 als docent en hoogleraar aan de University of California, Los Angeles (UCLA) en beargumenteert waarom de Californische universiteiten een goed voorbeeld zijn van hoe universiteiten kunnen bijdragen aan de kenniseconomie.

Om via hoogwaardige kennis onze talenten en natuurlijke bronnen beter in te kunnen zetten ten gunste van de maatschappij, wil de overheid dat Nederland tot de top 5 kenniseconomieën behoort. Nederlandse universiteiten dienen hierbij een belangrijke rol te spelen.  Recentelijk suggereerde de Commissie Veerman dat Nederland kan leren van het Californische universiteitssysteem. Wat maakt dat het zogeheten University of California (UC) System, met campussen in steden als Berkeley, Los Angeles, San Diego en San Francisco, een mooi voorbeeld is van hoe de kenniseconomie gediend kan worden?

De econoom Nathan Rosenberg schreef dat om Amerikaanse universiteiten te begrijpen, je ze moet zien als instituten die alert inspelen op de economische behoefte van hun lokale omgeving. Hij stelt dat ze intens concurreren, met elkaar en de maatschappij verbonden zijn en ook nog eens sterk gedecentraliseerd zijn. De Californische universiteiten voldoen perfect aan dit beeld.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Tweespalt | Beste universiteit van 2010

[NEW] Times Higher Education – World University Rankings 2010 [OLD] Top Universities – World University Rankings 2010 1. Harvard University (USA)
2. California Institute of Technology (USA)
3. Massachusetts Inst. of Technology (USA)
4. Stanford University (USA)
5. Princeton University (USA)
6. University of Cambridge (UK)
7. University of Oxford (UK)
8. University of California Berkeley (USA)
9. Imperial College London (UK)
10. Yale University (USA) 1. University of Cambridge (UK)
2. Harvard University (USA)
3. Yale University (USA)
4. University College London (UK)
5. Massachusetts Inst. of Technology (USA)
6. University of Oxford (UK)
7. Imperial College London (UK)
8. University of Chicago (USA)
9. California Institute of Technology (USA)
10. Princeton University (USA)

 

Bovenstaande lijstjes van ‘De beste universiteit van 2010’ werden ons vanuit academische kringen toegeworpen, zonder enige verdere duiding. Nou ja de linkerkolom (Times Higher Education) zou tot stand zijn gekomen volgens een “nieuwe methode”. Maar wat die nieuwe ogenschijnlijk pro-Amerikaanse methode, nu precies inhoudt..? Misschien dat de Wisdom of the Krauts, al dan niet afgestudeerd aan inferieure Hollandse of Vlaamse universiteiten, hier haar licht over kan laten schijnen?

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Onderzoek in Nederland uitgehold

[i]GeenCommentaar heeft ruimte voor gastlogs. Vandaag is dat een betoog van het Landelijk comité bèta-actie dat zij eerder naar de Tweede Kamer stuurde.[/i]

Alle Europese en landelijke rapporten over het wetenschappelijk onderzoek in Nederland leiden tot dezelfde conclusie: het wetenschappelijk onderzoek in Nederland staat nog op goed peil, maar de daarvoor benodigde financiële basis wordt jaarlijks uitgehold. Wij, de bètawetenschappers van Nederland, zien de teloorgang voor onze ogen gebeuren. Voor het behoud van de wetenschappelijke positie van Nederland is het absoluut noodzakelijk dat de infrastructuur van de universiteiten hersteld en verbreed wordt.

[b]Kwaliteit hoog, investeringen blijven achter[/b] Het Innovatieplatform heeft met de Kennisinvesteringsagenda 2006-2016 (.pdf) een beleidsplan voor de Nederlandse kenniseconomie opgesteld. Op 27 februari 2009 werd het voortgangsrapport Nederland in de Versnelling 2009 gepresenteerd. Uit dit rapport blijkt duidelijk dat het onderzoek aan de Nederlandse universiteiten in de periode tot 2004 van bijzonder hoge kwaliteit is, terwijl de publieke R&D investeringen vanaf 2000 achterblijven. Ditzelfde beeld, excellente wetenschap maar onderfinanciering, komt uit alle rapporten over de Nederlandse wetenschap en de Nederlandse kenniseconomie te voorschijn, bv uit het rapport van de Europese Commissie uit 2007 (.pdf) en het rapport Wetenschaps- en Technologie- Indicatoren 2008 (.pdf) van het Leidse Nederlands Observatorium van Wetenschap en Technologie.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Vorige