Unicum dreigt: De eerste regering die een meerderheid in de Eerste Kamer verliest

Rutte III lijkt de eerste reguliere regeringscoalitie te worden sinds de invoering van het algemeen kiesrecht die zijn meerderheid in de Eerste Kamer verliest. Een analyse van Tom van der Meer, eerder gepubliceerd op Stuk Rood Vlees. Vol spanning kijken politici, journalisten, en peilers uit naar de Provinciale Statenverkiezingen. Dan zal immers ook indirect de samenstelling van de Eerste Kamer bepaald worden. Al langere tijd suggereren de peilingen dat de regering de krappe meerderheid van 38 zetels in de Eerste Kamer zal verliezen. De regering rust dan wel op een meerderheidscoalitie in de Tweede Kamer, maar die zal dan niet weerspiegeld zijn in de Eerste Kamer.

Foto: Lollyman (cc)

Wie bepaalt de agenda van de Tweede Kamer?

De agenda van de plenaire vergadering van de Tweede Kamer is overvol. De druk kan van de ketel door debatten vaker in de Kamercommissies te laten plaatsvinden. Dat is één van de oplossingen die Simon Otjes voorstelt in zijn artikel op Stuk Rood Vlees.

Weinig mensen zullen bewust inschakelen om de Regeling van Werkzaamheden van de Tweede Kamer te kijken. Iedere dag dat de Kamer vergadert, is er een korte overleg waar de agenda van de komende dagen bepaald wordt. Het lijkt een saai procedureel overleg, maar het is wat mij betreft het meest fascinerende moment van de politieke dag omdat hier fracties hun macht op de meest basale manier uitoefenen.

Om een regulier Kamerdebat te plannen is een meerderheid nodig. Nadat iemand een debat aanvraagt, laat de Kamervoorzitter kort de andere woordvoerders aan het woord: zij kunnen een debat steunen of afwijzen. Maar een Kamerlid kan ook een dertigledendebat aanvragen: met dertig leden kom je onderaan de lijst met debataanvragen. Om te voorkomen dat een debat wordt aangevraagd kan een Kamerlid ook een voorstel van een ander saboteren. Dat gaat vaak in vrij milde woorden “eerst een brief van de minister”. Dat is een manier om een debat op de lange termijn te schuiven of de minister de mogelijkheid te geven de angel uit het debat te halen.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Minister: provinciale verboden op varend ontgassen niet rechtsgeldig

NIEUWS - Een paar weken geleden publiceerde De Gelderlander een artikel over ontgastoerisme, het rondje vanuit Duitsland (of België) waarbij binnenvaartschippers vanuit Duitsland of België naar Nederland varen om de resterende benzeendamp uit hun ruim de lucht in te blazen. Deze praktijk levert risico’s op voor de schippers, hun bemanning en de volksgezondheid. Naar aanleiding van deze publiciteit stelde CDA, SP en Partij voor de Dieren Tweede Kamervragen. Inmiddels zijn de antwoorden binnen en is het hoge woord eruit: Het verbod op varend ontgassen, waarmee provincies het vrijlaten van giftige (benzeen)dampen op rijksvaarwegen (zoals de Rijn en de Waal) al jaren tegengaan, is volgens de minister juist op deze vaarwegen helemaal niet rechtsgeldig.

Foto: copyright ok. Gecheckt 15-11-2022

De EU als motor voor het bedrijfsleven

ACHTERGROND, NIEUWS - De Europese Unie zal de komende maanden in de aanloop naar de verkiezingen voor het Europees parlement weer overladen worden met de kritiek. Maar het bedrijfsleven mag niet mopperen, zo valt te lezen in een rapport van Corporate Europe. In het Tweede Kamer debat over de Staat van de Unie was er vooral kritiek op andere landen. En (opnieuw) op het taalgebruik van de minister van Buitenlandse Zaken  Stef Blok.

Donald Tusk ziet de brexiteers het liefst in de hel branden. Jean-Claude Juncker vindt, in een reactie hierop, zijn baan als voorzitter van de Europese Commissie op zich al een hel. De actuele stemming van de Europese politieke leiders duidt er niet op dat de Europese Unie zich momenteel in een succesvolle fase van haar bestaan bevindt.

Politico-nieuwsduider Florian Ender sprak deze week in zijn dagelijkse nieuwsoverzicht van een Black Monday. De vierde februarti 2019, voorspelde hij, zal straks in de geschiedenisboekjes te vinden zijn als de dag waarop het streven van de EU om een rol te spelen in de wereldpolitiek een fatale slag te verduren kreeg. Hij noemde drie voorbeelden van mislukkingen van de buitenlandse politiek van de EU vanwege onenigheid tussen de lidstaten die begin deze week naar buiten kwamen. Hongarije blokkeerde een gezamenlijk standpunt van de EU en Arabische landen inzake migratie (the elephant in the room). Ondanks een duidelijke uitspraak van het Europees parlement over Venezuela slaagden regeringsvertegenwoordigers van de lidstaten er niet in met één gezamenlijk standpunt te komen inzake de erkenning van de Guaidó als interim-president. Hier liggen Italië en Griekenland dwars. Tenslotte bleef het van de kant van de EU opvallend stil toen eerst de VS en daarna Rusland het INF verdrag inzake kernraketten voor de middellange afstand opzegden. Deze verontrustende stappen van de grootmachten raken op de eerste plaats de veiligheid van Europa. Maar de lidstaten konden het ook op dit punt niet eens worden over een adequate reactie.

Foto: Roel Wijnants (cc)

Misbruik van het staatsgeheim

OPINIE - Strooide minister Stef Blok te makkelijk met het label staatsgeheim om lastige vragen te omzeilen?

Deze vraag stelde Trouw gisteren naar aanleiding van een Kamerdebat waarin het parlement opheldering wil over de levering door Nederland van ‘non-letal’ goederen aan Syrische rebellen.

Blok beroept zich herhaaldelijk op het staatsgeheime karakter van het hulpprogramma, schrijft de krant, waardoor hij in het openbaar geen antwoorden kan geven. Dat zou mensenlevens op het spel zetten. Bovendien waren er inlichtingendiensten en bondgenoten betrokken bij de steun. Beiden zegt hij niet in de schijnwerpers te kunnen zetten. Daarmee bezorgt hij het parlement in zijn controlerende functie een probleem. Kern van de verhouding tussen regering en parlement in een democratie is dat de eerste zich verantwoordt tegenover de laatste. Zodat wij als burgers weten waar we aan toe zijn en ons standpunt kunnen bepalen als we onze stem weer eens mogen uitbrengen.

Staatsgeheimen passen slecht in een democratie. Openheid is een voorwaarde voor democratische besluitvorming. Geheimhouding van staatszaken voor volksvertegenwoordigers is een hardnekkig restant van ouderwetse, autoritaire opvattingen over de verhouding tussen staat en burgers. Tot halverwege de vorige eeuw was het heel gewoon dat de staat bij voorkeur zo weinig mogelijk openbaarde. Alleen als het moest. Aandrang van volksvertegenwoordigers of journalisten kon zonder grote problemen worden gepareerd. Sinds de democratiseringsbeweging uit de jaren zestig en zeventig is openheid een vanzelfsprekend vereiste voor alle vormen van bestuur. De praktijk blijkt echter weerbarstig als we kijken naar de geschiedenis van de wetgeving over openbaarheid van bestuur. Of naar de afloop van tal van gevoelige politieke thema’s, niet zelden gelieerd aan oorlogsvoering, waarbij de openheid moest komen van onderzoeksjournalisten die bewinsdslieden al dan niet met een beroep op staatsgeheimen in de problemen brachten (zie onder meer hier, hier en hier)

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sjors Provoost (cc)

Boodschappenstemming

COLUMN - Heeft u voor de jaarwisseling ook gehamsterd, of komt u er nu ineens achter dat de boodschappen duurder zijn geworden?

Dat had u kunnen weten, want de BTW-verhoging op boodschappen is één van de veranderingen die per 1 januari van kracht zij geworden en aardig wat media-aandacht hadden.

Het is een voldongen feit en aan het eind van dit nieuwe jaar kunt u de balans opmaken en zien in welke mate dit uw koopkracht heeft aangetast. En mocht u dit mee willen wegen als u in mei ter stembus gaat (voor de Provinciale Verkiezingen, annex indirecte Eerste Kamerverkiezingen) dan is het volgende wetenswaardig.

Op 15 november stemde de Tweede Kamer over allerlei amendementen en moties op de Belastingwet. Eén van de amendementen, ingediend door GroenLinks, SP en PvdA,  betrof de boodschappen.

Citaat:

Met dit amendement wordt bewerkstelligd dat de voorgenomen verhoging van het verlaagde btw-tarief geen doorgang vindt.
Dit amendement zorgt ervoor dat er geen btw-verhoging komt op de dagelijkse boodschappen, de fietsenmaker, boeken, groente en fruit, geneesmiddelen, concertkaartjes en het openbaar vervoer.

Het amendement werd verworpen. Voor: 47 Kamerleden, tegen 103.
Voor: GroenLinks, SP, PvdA, PvdD, DENK, FvD
Tegen: VVD. PVV, CDA, D66, ChristenUnie, 50PLUS, SGP

Foto: © Sargasso logo Kort copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Kort | vorm versus inhoud

Als er iets is wat het tekort van de huidige politieke journalistiek duidelijk maakt, is het wel de onthulling van Trouw en Nieuwsuur over de financiering van de foute groepen in Syrië. Die onthulling was op zich natuurlijk wel goede onderzoeksjournalistiek. Maar waar was iedereen toen dit allemaal in gang gezet werd?
Waarschijnlijk bezig met de schandaaltjes en splitsingen in Partij A en de affaires van de fractieleider van Partij B. Immers, “de mensen” hebben er recht op te weten wie onze politici zijn en hoe ze handelen.
Maar zo zijn ze ziende blind. Want 90% van de aandacht gaat uit naar de vorm van het politieke spel en slechts 10% naar de inhoud.

Ik durf te wedden dat het grootste deel van de journalisten nu in de Tweede Kamer slechts een fractie leest en volgt van alle stukken en rapporten en commissievergaderingen. Saai werk, waar zelden een scoop uit te halen valt.
Maar daardoor neemt bijna niemand de moeite om te duiden waar al die besluiten over gaan, hoe het “de mensen” direct of indirect zal raken en hoe de partijen daar precies in staan. Ze lopen liever achter de smeuïge persberichten aan en laten hun focus dicteren.

Kom op journalisten, durf saai maar relevant te worden!

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Ritzo ten Cate (cc)

Activistisch of actief?

COLUMN - door Dr. Bert van den Braak.

Het beeld van beide Kamers is de afgelopen vijfentwintig jaar onmiskenbaar veranderd. Sommigen spreken van een activistischer Eerste Kamer, die meer aan ‘politiek’ doet dan in het verleden en dan zij ‘eigenlijk’ zou moeten doen. Daar is overigens wel wat op af te dingen. Tegelijkertijd zijn Tweede Kamerleden zich in hun parlementaire werk anders gaan ‘gedragen’. Ik durf wel te stellen dat juist die Kamerleden ‘activistischer’ zijn geworden. In het licht van de advisering door de Staatscommissie verdienen beide Kamers aandacht.

Allereerst de Eerste Kamer. In welk opzicht is die Kamer zich anders gaan gedragen en hoe moet dat worden beoordeeld in het licht van haar ’taak’? Er wordt altijd gesproken van de erkenning van het politieke primaat van de Tweede Kamer. De Eerste Kamer zou, gelet op de indirecte verkiezing, een zekere terughoudendheid in acht moeten nemen. De terughoudendheid van de Eerste Kamer is er allereerst in een beperkter gebruik van controlerechten en in het veel minder houden van beleidsdebatten. Uiteraard leidt het ontbreken van het amendementsrecht ook tot een minder gedetailleerde behandeling van wetsvoorstellen.

De belangrijkste taak van de Eerste Kamer is het oordelen over door de Tweede Kamer aanvaarde wetsvoorstellen. Hoe zij dat doet is staatsrechtelijk niet begrensd. Net als de Raad van State kent de Eerste Kamer een (weliswaar informeel) toetsingskader met wetstechnische eisen, zoals noodzakelijkheid, uitvoerbaarheid en rechtmatigheid. Maar de Eerste Kamer spreekt zich primair politiek uit over voorstellen en dat politieke oordeel is zelfs leidend. Dat is altijd zo geweest, alleen merkten we dat in het verleden minder. Dat soms de gehele oppositie tegenstemde was voor het resultaat tot omstreeks 2012 niet zo relevant.

Foto: risastla (cc)

Verantwoordingsdag

COLUMN - Afgelopen week was het in de Tweede Kamer Verantwoordingsdag, de tegenhanger van Prinsjesdag. Het kabinet legt op de derde woensdag in mei traditiegetrouw verantwoording af aan het parlement over het voorgaande kalenderjaar.

Traditiegetrouw was er ook dit jaar weinig aandacht voor de prestaties van de landelijke overheid. Over de plannen die op Prinsjesdag worden gepresenteerd wil er in het najaar nog wel eens een relletje uitbreken. Over het niet nakomen van de plannen horen we vervolgens heel wat minder. De Algemene Rekenkamer produceert reeksen van rapporten die binnen een kleine kring van betrokkenen waarschijnlijk met rode oortjes worden gelezen. In de media krijgen ze elk jaar weer een zeer bescheiden plaats. Terwijl de resultaten van al die onderzoeken ook al jaren verontrustende vragen oproepen over de kwaliteit van onze democratie.

Ik citeer het persbericht dat de Rekenkamer vorige week verstuurde:

‘President van de Algemene Rekenkamer Arno Visser zei op 16 mei 2018, bij de aanbieding van de verantwoordingsstukken over 2017 aan de Tweede Kamer, dat de effecten van beleid vaak niet in beeld zijn. Ministers geven in hun jaarverslagen maar beperkt inzicht in de resultaten van het beleid, dat is afgesproken met het parlement. Hierdoor krijgen Kamerleden niet de informatie die zij nodig hebben om te kunnen beoordelen of belastinggeld goed besteed wordt voor burgers en bedrijven.’

Doneer voor ¡eXisto!, een boek over trans mannen in Colombia

Fotograaf Jasper Groen heeft jouw hulp nodig bij het maken van ¡eXisto! (“Ik besta!”). Voor dit project fotografeerde hij gedurende meerdere jaren Colombiaanse trans mannen en non-binaire personen. Deze twee groepen zijn veel minder zichtbaar dan trans vrouwen. Met dit boek wil hij hun bestaan onderstrepen.

De ruim dertig jongeren in ¡eXisto! kijken afwisselend trots, onzeker of strak in de camera. Het zijn indringende portretten die ook ontroeren. Naast de foto’s komen bovendien persoonlijke en vaak emotionele verhalen te staan, die door de jongeren zelf geschreven zijn. Zo wordt dit geen boek óver, maar mét en voor een belangrijk deel dóór trans personen.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Francesca de Freitas (cc)

Kunst op zondag | Weg met ons

Dienstmededeling: Op zondag neemt Peter u normaliter mee op reis door cultureel en kunstzinnig Nederland. Maar ons bereikte het nieuws dat dit onderdeel zelfs voor Sargassobegrippen te links was. Het is immers 2018, en er waait een rechtse wind. Sargasso vindt het daarom tijd verandering, eens een andere kijk op de zaken. En daarom deze week eens iets anders. Het kan natuurlijk ook dat Peter op vakantie is, en we toch iets moeten. Maar dat laten we in het midden.

Laat u dus dit keer bij de hand nemen door Kamerlid Thierry Baudet, van het alom gewaardeerde Forum voor Democratie, die ons langs de kunst in de Tweede Kamer leidt. Of lijdt, dat onderscheid wordt ons in ieder geval niet helemaal duidelijk.


Allereerst toont Thierry ons het kunstwerk “Nederland, land aan zee”, dat de “ schaamte voor onze identiteit” belicht. Het oikofobische kunstwerk verbeeldt de relatie tussen Nederland en het water, door middel van het tonen van onder andere de contouren van de Nederlandse kustlijn, een respectvol opgerolde Nederlandse vlag die het dedain die wij hebben voor onze natiestaat symboliseert en twee door toenmalig sociaal-activiste Beatrix geselecteerde teksten die voor haar als koningin der Nederlanden en persoon van elementair belang waren.

Vorige Volgende