Meest transparante kabinetsformatie

Nu we toch geen verkenners inzetten, maar geheel volgens de traditie een informateur, zullen sommigen gedacht hebben: “Verrek, daar heb je Tjeenk Willink weer…”. Die ‘beleving’ kan kloppen op basis van de waarheid dat hij drie keer eerder informateur is geweest. Als we naar de laatste vijftien kabinetsformaties kijken (1971 – 2017), zien we dat het CDA (en de voorlopers daarvan) de meeste informateurs leverden, gevolgd door PvdA, VVD en D66. Tjeenk Willink (PvdA) staat bij de CDA-koplopers Ruud Lubbers en Jan de Koning die beiden ook drie keer informateur waren. Tjeenk Willink breekt nu het ‘record’ en wordt voor de vierde keer informateur. Gezien de zeer ongelukkige start die de huidige kabinetsformatie maakte, moet er een wonder gebeuren als Tjeenk Willink in korte tijd en als enige informateur een rapport op kan stellen op grond waarvan deze Tweede kamer meteen een formateur kan aanwijzen. Dat ligt deels aan de gespannen verhoudingen tussen diverse partijen, na de moties van wantrouwen en afkeuring die Mark Rutte aan zijn broek kreeg. Er is bij potentiële coalitiepartners dus enig wantrouwen jegens de VVD en omgekeerd kan de VVD kan nu niet zondermeer de anderen blindelings vertrouwen. Toen in 1977 het kabinet Den Uyl viel, was bij de navolgende kabinetsformatie het onderlinge vertrouwen dermate beschadigd dat een tweede kabinet Den Uyl niet mogelijk bleek. Ook al zat op grond van de verkiezingsuitslag zo’n kabinet er wel in. Er waren maar liefst zes informateurs nodig vooraleer tot de uiteindelijk formatie van kabinet Van Agt I kon worden over gegaan. Toch was het met 208 dagen niet de langstdurende formatie. Die staat op naam van Rutte III. Wel met aanzienlijk minder informateurs. De VVD’ers Edith Schippers en Gerrit Zalm werden even afgewisseld door Tjeenk Willink, maar na 225 dagen had Mark Rutte zijn derde kabinet voor elkaar. Hier een overzicht van het aantal informateurs per kabinetsformatie en de duur (in dagen). Het bijzondere van de komende kabinetsformatie is dat de Tweede Kamer gisteren heeft besloten dat de gespreksverslagen van de informatieronde gelijktijdig met het verslag van de informateur openbaar gemaakt moeten worden (motie Eerdmans/Wilders, alleen de FvD en 50PLUS waren tegen). Gaan we, na de openbaring van de notities die tot alle ophef hebben geleid,  nu de meest transparante kabinetsformatie aller tijden meemaken? Toegift: Veel namen zullen nu misschien niets (meer) zeggen, maar dit waren van 1971 en met 2017 de informateurs die de eerste ‘verkenningen’ deden bij vorige kabinetsformaties. Tevens is het aantal keren dat ze werden ingezet vermeld.

Door: Foto: -JvL- (cc)
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Transparantie rond digitale politieke advertenties laat te wensen over

, door

ANALYSE - door Rebekah Tromble, Kristof Jacobs en Tom Louwerse (eerder verschenen op Stuk Rood Vlees).

Online advertenties worden steeds belangrijker in verkiezingscampagnes, maar er is ook groeiende kritiek. Anders dan bij advertenties in traditionele media, is niet duidelijk wie welke boodschap te zien krijgt. Ook is de afzender van de advertenties niet altijd helder. Dit kan leiden tot misbruik, zo benadrukte ook de Staatscommissie Parlementair Stelsel.

Platforms zijn niet ongevoelig voor deze kritiek. Twitter kondigde recentelijk aan politieke advertenties (deels) te verbieden, en ook Google wil ze aan banden leggen. Facebook wil ermee doorgaan, maar committeerde zich vorig jaar wel aan een Code of Practice on Disinformation, waarin platforms beloven om onder andere de transparantie van digitale politieke advertenties te verbeteren.

In hoeverre hebben die vrijwillige afspraken geleid tot meer transparantie? In opdracht van het Netherlands Helsinki Committee en het European Partnership for Democracy analyseerden wij hoe deze afspraken in de praktijk uitpakten rondom de Europese parlementsverkiezingen.

Ad libraries als oplossing?

Eén van de maatregelen is het opzetten van Ad libraries: online overzichten waarin je precies kunt zien wie (welke Facebook-pagina of welke Twitter handle) welke politieke advertentie heeft geplaatst, hoe vaak deze is bekeken en aan wat voor soort mensen deze advertentie is getoond. Bij dat laatste gaat het bijvoorbeeld om het geslacht, leeftijd en de regio. Dat klinkt als een belangrijke verbetering van de transparantie, maar dan moet zo’n ad library natuurlijk wel alle politieke advertenties bevatten en ook voldoende complete informatie bevatten.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Waan van de dag

Eerst de val, dan de nuance

, door

NIEUWS - Staatssecretaris Mark Harbers is opgestapt zijn om een lijst die in details niet transparant genoeg zou zijn.  Maar hij kan niet verweten worden moorden verdoezeld te hebben, want die waren er simpelweg niet.

Het AD deed nader onderzoek en kwam er achter dat “het enige geval waar sprake was van een voltooid levensdelict (doodslag), door de rechter werd gezien als zelfverdediging. De verdachte werd op 22 mei ontslagen van alle rechtsvervolging omdat hij zich volgens de rechter mocht verdedigen tegen een mishandeling waar twee belagers bij waren betrokken.”

Foto: K2 Space (cc)

In het ‘open’ kantoor kan niemand zich verstoppen

, door

Carla werkte op een middelgroot kantoor. Ze vond haar werk leuk, maar aan één ding kon ze moeilijk wennen: ze voelde zich voortdurend bekeken. Vreemd was dat niet, want haar werkplek bevond zich in één grote ruimte waarin tientallen collega’s zaten. Als ze geconcentreerd wilde werken, verkaste ze soms naar een van de stilteruimtes. Maar ook daar was ze niet veilig voor de nieuwsgierige blikken van voorbijgangers. Alle wanden waren gemaakt van glas.

Op een dag zei het afdelingshoofd tegen Carla: “We moeten praten.” Samen liepen ze zijn kantoor binnen. Net als de stilteruimtes had het iets weg van een reusachtig aquarium. Iedereen die langsliep kon zien wat zich binnen deze glazen kubus afspeelde. Het afdelingshoofd gebaarde haar te gaan zitten. Hij zuchtte nog eens diep en zei toen: “Het spijt me, maar je contract loopt af. Je bent ontslagen.” Carla barstte in tranen uit. En de hele afdeling keek mee.

Parasol naast je bureau

Carla’s verhaal is niet uniek. Als schrijver van een boek en een handvol artikelen over het ‘open’ kantoor heb ik zo’n beetje alle klachten over dit type werkplek voorbij zien komen. Meestal gaan ze over luidruchtige collega’s, ongewenste geuren en te warm of te koud afgestelde verwarmingen. Maar ook de klacht “ik voel me bekeken” scoort hoog, vooral onder vrouwen en medewerkers met taken die wat minder routineus zijn en veel denkwerk en creativiteit vereisen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Open brief voor een open democratie

, door

BRIEF - Geachte voorzitter van de Tweede Kamer, geachte mevrouw van Miltenburg

OpenDemocratieHet is deze maand alweer tien jaar geleden dat de actie Open Democratie 1.0 werd gestart. Die actie had tot doel de toegankelijkheid van alle documenten van de Tweede Kamer online te vergroten.

Misschien weet u het niet meer, maar het was toen best nog een uitdaging om als eenvoudige burger ook maar iets te weten te komen over wat de Tweede Kamer deed of hoe ze stemde. Tenzij het in de media kwam of net gebeurd was.

Die actie leverde een lijst van wensen op. Die lijst hebben we eind 2005 naar uw voorganger mevrouw Verbeet gestuurd. We weten dat de brief is aangekomen en dat de brief gebruikt is voor diverse ontwikkelingen. Maar op een gegeven moment werd het stil.

Het is nu 2015 en in essentie is er niets veranderd. Ja, de stemmingen staan op uw site. En ja, bij individuele kamerleden is te zien welke moties of kamervragen van hun hand zijn.
Maar zoeken in stemmingsuitslagen, stemmingen per partij bekijken, volledige dossiers bij een stemming opvragen of via een API alles ophalen, is nog steeds niet mogelijk.

In 2012 presenteerde de Tweede Kamer met veel bombarie het Parlis systeem. We waren erbij en stonden te juichen. Het schijnt dat u het intern al gebruikt. Maar wij burgers zitten er nog steeds op te wachten, evenals al die betrokken app-ontwikkelaars die graag leuke en levendige toepassingen maken die het democratische proces voor veel andere burgers misschien weer aantrekkelijker maken.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Twitter sluit Amerikaanse Politwoops

, door

NIEUWS - Open State Foundation, de organisatie die streeft naar ‘open data’, probeert informatie boven water te krijgen die de overheid slecht toegankelijk en nauwelijks overzichtelijk beschikbaar heeft. Eén van de meer grappige projecten is Politwoops, een stukje techniek die  het mogelijk maakt verwijderde tweets van politici weer zichtbaar te maken.

De Open State Foundation ziet dat zelf niet als grap. Arjan El Fassed, directeur van de Open State Foundation, is van mening dat ook gewijzigde uitlatingen van politici belangrijk zijn,

Al worden Tweets later weer weggehaald, het blijft onderdeel van onze parlementaire geschiedenis. Deze Tweets zijn verstuurd, waren zichtbaar en zijn vervolgens verwijderd. Wat politici op een publiek kanaal zeggen moet voor iedereen te vinden zijn. Dit gaat niet om de typefouten die zij maken. Het gaat juist om het inzicht dat het geeft in de veranderde boodschap van politici. Dat gaat vaak aan ons voorbij.

De Open State Foundation maakte vrijdag bekend dat Twitter is gestopt met de Amerikaanse variant van Politwoops. Het persbericht vermeldde niet waarom de Amerikaanse Politwoops plat is gelegd.

We vroegen dat aan Arjan el Fassad, die ons mailde:

Er is een formele reden van Twitter – namelijk violation of service agreement voor het gebruik van de API maar dat is niet nieuw (wij zijn Politwoops gestart in 2010 in Nederland en hebben vervolgens Sunlight Foundation geholpen met implementeren van de Amerikaanse versie in 2012). Er heeft toen een gesprek plaatsgevonden met Twitter en een gedoog overeenkomst werd toen gesloten. Vervolgens bleef Politwoops gewoon draaien en hebben wij als Open State Foundation Politwoops verder uitgerold naar zo’n 30 landen. Twee weken geleden lijkt Twitter terug gekomen op haar eerdere gedoog overeenkomst. De echte reden daarvan weten we niet.

Foto: Bert Kaufmann (cc)

Kunst op Zondag | Het raam

, door

Het raam in de kunst is spel met licht en donker. Het is verlangen, uitkijken en rusten. Het is het kader voor lucht, wolken en landschappen. Het ligt voor de hand dat vele kunsttechnische aspecten en de vele betekenissen en emoties die een raam kunnen oproepen, menig kunstenaar heeft geïnspireerd.

Rembrandt – Philosopher Reading,  1631.
cc Flickr Plum leaves photostream Rembrandt Philosopher Reading 1631 Oil on wood

Peter Ilsted – Girl Reading a Letter in an Interior, 1908.
cc Flickr Plum leaves photostream Peter Ilsted Girl Reading a Letter in an Interior 1908

Salvador Dali – Woman at the Window, 1925.
cc Flickr Gandalf's Gallery photostream Salvador Dali - Woman at the Window 1925

Juan Gris – The painter’s Window, 1925.
cc commons.wikimedia.org The painter's Window Juan Gris

Marc Chagall – America Windows, 1977.
cc Flickr UGArdener photostream Inside the Art Institute of Chicago - Chagall American Windows

Fons Heijnsbroek – Landscape & Window, 1991.
cc Flickr Fons Heijnsbroek photostream LANDSCAPE & WINDOW, 1991

Karen Hollingsworth – Connected, 2010.
cc Flickr Plum leaves photostream Karen Hollingsworth Connected 2010

Alice Porto – Arte no Porto III.
cc Flickr Guilherme Tavares photostream Post it up Arte no Porto III Prédio da Cotada Pelotas – RS Artista Alice Porto

Banksy – Window.
cc Flickr Matt Gibson photostream Banksy Window 1

Zit u zich voor het venster te vervelen? Ga dan er uit en op zoek naar de vele andere ramen in de kunst.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Duopolie

Duopolie | Ondoorzichtige bank

, door

COLUMN - Eén van de redenen dat de financiële crisis zo’n diepe impact heeft gehad, is dat banken zo ondoorzichtig zijn. Niemand wist precies welke banken goede en slechte kredieten op hun balans hadden staan, zodat geen bank meer geld aan een andere bank wilde lenen, en de ECB moest ingrijpen met een flinke som geld. Maar waarom zijn banken eigenlijk zo ondoorzichtig? En moeten banken niet veel transparanter worden?

Ten opzichte van andere bedrijven zijn banken automatisch een stuk minder transparant, omdat de bezittingen moeilijker op risico te schatten zijn en door de veranderlijkheid van de bezittingen. Een belangrijke manier waarop een bank waarde toevoegt, is door kredieten te verstrekken en te beheren die vaak moeilijk op waarde te beoordelen zijn. De ene hypotheek is de andere niet, en een bedrijvenkrediet aan bijvoorbeeld Unilever heeft een ander risicoprofiel dan een krediet aan de makers van de volgende Candy Crush. Banken met een op het oog zelfde portefeuille, kunnen hierdoor sterk verschillen in risicoprofiel.

Transparantie is daarnaast lastig omdat de bezittingen van banken sterk verhandelbaar zijn. In principe kan een bank met een paar drukken op een knop zijn risicoprofiel compleet veranderen, zodat een momentopname van de bezittingen van een bank op een volgend moment alweer niet meer hoeft te kloppen. De verhandelbaarheid en moeite van risicoprofiel inschatten zetten een limiet aan hoe transparant een bank kan zijn.

Foto: mathrong (cc)

Bedrijven grondstoffenindustrie moeten transparant worden

, door

ACHTERGROND - Het Europees parlement heeft woensdag ingestemd met een wet die olie-,gas-,bos- en mijnbouwbedrijven verplicht om openheid te geven over hun betalingen aan ontwikkelingslanden. Met de toegenomen transparantie kan ook belastingontduiking worden tegengegaan.

Een overweldigende meerderheid in het Europees Parlement stemde voor de transparantiewet, oftewel de ‘EU Transparency and Accounting Directives’. Deze wet verplicht EU-geregistreerde olie-,gas-,bos- en mijnbouwbedrijven om alle betalingen boven de 100.000 euro openbaar te maken in de landen waarin ze werkzaam zijn. De bedrijven moeten onder meer de winst die ze in het land maken, de belastingen die ze over hun inkomsten afdragen en gegevens over royalties en licenties inzichtelijk maken. Dit moeten ze niet alleen per land (country by country reporting) doen, maar ook per project (project by project reporting). Dat laatste is volgens Cordaid gedetailleerder dan rapportages per land. Een bedrijf kan namelijk in een project in verschillende landen opereren.

De wet zal geen uitzonderingen maken, ondanks een lobby van enkele oliebedrijven waaronder Shell en BP. De bedrijven probeerden onder de wetgeving uit te komen door te stellen dat in sommige landen het openbaar maken van gegevens verboden is. Dit excuus lapten de Europarlementariërs echter aan hun laars.

Met het akkoord is de Europese wetgeving in lijn gebracht met die van de Verenigde Staten. Daar is sinds vorig jaar de Dodd-Frank Act van kracht, dat soortgelijke transparantiemaatregelen verplicht voor Amerikaanse bedrijven. De EU en de VS zijn samen goed voor 70 procent van de waarde van de grondstoffenindustrie.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Volgende