Kunst op Zondag | Curieuze banken

Het laatste deel van de bankentrilogie. Kom er bij zitten en aanschouw de bankjes die we bij de bankstelletjes en buitengewone banken niet kwijt konden. All the lonely people… Tommy Steele - Eleanor Rigby, 1982. De krant waar mevrouw Rigby naar zit te kijken is in oktober 2019 gestolen, evenals de naamplaat achter haar hoofd, waarop stond: “Eleanor Rigby , dedicated to ‘All the lonely people…’. De gemeente Liverpool gaat ze vervangen. Deze mevrouw Rigby is niet de echte Eleanor, maar de eenzame ziel, bezongen door de Beatles. Het beeld is gemaakt door popmuzikant-filmmaker-beeldhouwer Tommy Steele. Ze is beslist niet eenzaam, want vele Beatles-fans en toeristen gaan naast haar zitten om een gedenkwaardige foto te schieten. De echte mevrouw Rigby krijgt ook zulk bezoek. Ze is in oktober 1939 op 44-jarige leeftijd overleden en ligt sindsdien te rusten op de begraafplaats naast de kerk alwaar John Lennon en Paul McCartney elkaar voor het eerst ontmoet zouden hebben.

Foto: Shiratski (cc)

Kunst op Zondag | Buitengewone banken

We komen even terug op de bankstelletjes. Banken in de openbare ruimte zijn uitstekende ontmoetingsplekken. Er moet wel plaats zijn om te zitten en zin om naast bijzondere figuren plaat te nemen. We gaan van bankstelletjes naar éénzitters.

Bijzondere figuren

Albert György – Mélancolie, 2012.

cc Flickr art-inthecity photostream Albert György, Mélancolie, 2012

Het verhaal gaat dat dit beeld in 2018 extra bekend werd dankzij een Facebook-post van het weblog ‘Totally Buffalo!’ van Mary Friona-Celani. De kunstenaar werd er door een kennis op gewezen en heeft de blogger geschreven, hetgeen hier is te lezen.

Rob Griffiths – What lies beneath, 2016.

cc Flickr Peter O'Connor aka anemoneprojectors photostream What Lies Beneath (2016) by Rob Griffiths, part of the Gyosai Art Trail, Great Linford, Milton Keynes.

Deze kikker zit op je gezelschap te wachten op de Gyosei Art Trail, een wandelroute met acht kunstwerken,  op de voormalige campus van ‘Gyosei International School’, een private Japanse school in Engeland. In de folder van de wandelroute legt houtkunstenaar Griffiths de titel uit:

“What lies beneath” using Forest of Dean oak, came from his interest in canals and the creatures that live beneath. It takes the form of a bench with relief carvings illustrating the food chain in the canal and a giant frog sitting peacefully unaware of all that lies beneath”.

Edward E. Hlavka – Peter the Anteater, 2003.
cc Flickr Mathieu Marquer photostream Geek Anteater, UC Irvine

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: cp_thornton (cc)

Kunst op Zondag | Bankstelletjes

Vandaag focussen we op bankstelletjes. Op het eerste gezicht lijken ze op elkaar, want altijd hetero en meestal in een vals romantische rolverdeling. Wat dat betreft loopt kunst in de openbare ruimte achter op de werkelijkheid.

Realistische bankstelletjes

Lea VivotThe Secret Bench of Knowledge, 1989.
cc Flickr M Cheung photostream Secret Bench of Knowledge Library and Archives Canada

Zoals met de meeste sculpturen die u hieronder gaat zien, is ook deze sculptuur op meerdere plaatsen te zien. ‘The Secret Bench of Knowledge’ is een ode aan het lezen. Op de bank zelf staan veel inscripties van citaten die het belang van en het plezier in lezen onderschrijven.

Maar welk nieuws het volgende bankstelletje heeft gelezen is onbekend.

John Seward Johnson Jr. -News, 1986.
cc Flickr joel kabahit photostream News (49 -365)

Wellicht heeft het vorige bankstel nieuws ontvangen dat tot een reis noopte.

George LundeenDeparture, 1984.
cc Flickr Sherwood411 photostream Couple Statue

Behalve wat toeristische informatie en de geschiedenis van dit oude bankstelletje, is er helaas weinig online bekend.

Adam Dawczak-Dębicki – The Bench of a Kashubian Couple, 2006.
cc Flickr magro kr photostream Ławka Kaszubów Pl. Kaszubski, Gdynia

Het gaat hier om Jakub en Elżbieta Scheibe, inwoners van Gdynia (Polen), die uitkijken op hun woning, tegenwoordig hotel Jakubowy. Uit de jaszak van Jakub steekt een brief, waarop te lezen is:

Foto: Dunk 🐝 (cc)

Kunst op Zondag | Sorrymuseum

De uitgever van het bekende Van Dale woordenboek heeft een rubriek waarin elke werkdag een ‘Woord van de Dag’ wordt besproken. Om bij de tijd blijven struinen redacteuren media af op zoek naar nieuwe woorden. De rubriek ‘Woord van de Dag’ voorziet een vondst van commentaar.

Wij kwamen, puur toevallig, deze tegen: sorrymuseum. Gevonden in een Belgische krant, die er het Afrikamuseum in Tervuren mee bedoelde, maar jaren daarvoor al genoemd door kunstenaar Ton Paauw die een ‘sorrymuseum’ voor ogen had.

Terzijde: Van Ton Paauw loopt momenteel de expositie ‘Kunst van het vinden’, in het Buitencentrum van de Schoorlse Duinen.

Ton Paauw stelde zich voor dat de meest uiteenlopende excuses tentoon zouden worden gesteld.  ‘Woord van de Dag’ citeerde: ‘Ik stel me verschillende zalen voor. Een zaal waar een wassen beeld van Bernhard bezig is met een minnares. Zo van, sorry Juliana. Een Rijkman Groenink-zaal. Heeft die geen sorry gezegd? Komt-ie in stock, want dat excuus komt nog wel.’ Andere ruimten kunnen wat Paauw betreft gewijd zijn aan zaken als het slavernijverleden, waar sorry wat hem betreft op zijn plaats is, aan overspel, de windmolens bij Urk.

Het inspireerde ons tot het virtuele sorrymuseum van vandaag. Kijkt u verder.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: bruno collinet (cc)

Kunst op Zondag | Louise Bourgeois

Herkent u dit? U ziet in een museum een enkel werk van die kunstenaar. Of u leest, bijv. in onze zondagse rubriek, iets over een kunstwerk of een kunstenaar en dat u dan denkt: daar zouden ze eens een tentoonstelling aan moeten wijden.

Wie dat heeft met werk van Louise Bourgeois, wiens werk o.a. is te bewonderen in het Gemeentemuseum Den Haag (3 werken) en het Kröller-Müller Museum te Otterlo (7 werken), kan van meer werk genieten in de Rijksmuseumtuinen (tot 3 november) en sinds dit weekend in Museum Voorlinden te Wassenaar (tot 17 mei 2020).

In 2010 waren er al eens meerdere werken van Louise Bourgeois te zien in Double Sexus (Gemeentemuseum Den Haag), een duo-tentoonstelling in combinatie met werk van Hans Bellmer, maar de eerste overzichtstentoonstellingen in Nederland vonden lang geleden plaats. In het Kröller-Müller Museum (diverse werken, 25 mei-8 juli 1991) en in 1988 in het in 1990 gesloten Museum Overholland (tekeningen uit periode 1939-1988).

Met veertig werken geeft museum Voorlinden nu ook een aardige doorsnede van de ontwikkeling van Louise Bourgeois. Het blijft overigens teleurstellend dat Voorlinden geen aansluiting bij de Museumjaarkaart wenst.

Wat hebben wij daar dan nog aan toe te voegen?

Foto: Harald Henkel (cc)

Kunst op Zondag | Übermensch

Kan de mens zichzelf zo overstijgen dat ze op humane wijze de problemen van het antropoceen kan overleven?

Ah, moeilijk woord! Laten we dat even versimpelen tot ‘klimaatcrisis’, waar een vooralsnog verbale burgeroorlog over woedt. Ondertussen gaat de natuur naar de Filistijnen.

Er is hoop. Het kan nog goed komen. Als eerst de mens zichzelf  verbetert. Althans: zo sprak Nietzsche bij monde van het personage Zarathustra. Hij zag de mens als een fase ergens tussen dier en ‘übermensch’. Die “bovenmens’ is de ideale mens, die zich niet in de luren laat leggen door nepnieuws van narcisten, niet in de pas loopt van beklemmende normen en waarden en de natuur van moeder Aarde ten diepste respecteert.

Eigenlijk was Nietzsche, zo bezien, een klimaatactivist avant la lettre.

Maar hoe moet de mens zich dan veranderen?

Kan artificiële intelligentie een handje helpen? Gaan menselijke robots ons de weg wijzen? Dat gaat de Friedrich Nietzsche Society nader bekijken op de conferentie ‘Nietzsche and Humanity: (Anti-) Humanism, Posthumanism, Transhumanism’.

Naar aanleiding daarvan is in PARK  de tentoonstelling ‘Übermensch’ te zien (tot 29 september), “met kunstenaars die zich in hun werk bezig houden met thema’s als het veranderend mensbeeld en de uitbreiding van het lichaam”. In de breedste zin van het woord.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Calgary Reviews (cc)

Kunst op Zondag | IJs en weder

Hagel in heet Mexico? Mwah, dat kan dichterbij ook. De Tour de France werd donderdag stil gelegd wegens door hagelbuien onbegaanbare wegen. Talloze keren werd herhaald hoe een bulldozer verwoed probeerde de route alsnog vrij te krijgen (zie de eerste 12 seconden).

De mens tegen de elementen. Doet me denken aan de eerste 20 seconden van dit filmpje:

U zag een fragment uit ‘Punishment’ (2012) van Julius Von Bismarck. Misschien vat dat de verwarde publieke discussie over hedendaagse weerextremen samen: straffen wij de natuur? Of straft de natuur ons? Of moeten we de natuur straffen omdat zij ons straft?

Dat is natuurlijk niet de weg die wij moeten gaan om ook de laatste onwetenden bij te lichten over de klimaatverandering. En daar kan kunst een handje bij helpen. Sterker nog, dat werkt misschien beter dan cijfertjes, tabellen en grafieken.

Een gedachte die wordt gedeeld en uitgedragen door o.a. Imagine 2020 (Europees netwerk), Laura van Rutten (oprichtster van het Klimaatmuseum, lees dit interview met haar) en Andrew Simms (in The Guardian, 2015). Dat laatste mag al weer een eeuwigheid geleden lijken, maar zijn stelling is nog steeds geldig:

For some, perhaps, art may be a hammer with which to shape reality, for others it’s a window opening on a world seen in a compellingly new way. But it can also be a feather that tickles you through a difficult idea to a new understanding and frame of mind. Whichever works for you, climate action abhors a cultural vacuum. We need more.

Foto: Roel van Deursen - Spijkenisse / Nissewaard - Nederland (cc)

Kunst op Zondag | In tuinen

Elk jaar weer worden tal van ‘kunsttuinen’ geopend. Behalve in de bekende beeldentuinen van het Kröller-Müller Museum, bij kasteel het Nijenhuis (van museum de Fundatie) en particuliere beeldentuinen zoals die op Landgoed Anningahof, is het in al die andere tuinen en parken bijna paradijselijk toeven tussen het groen en de kunst.

We presenteren er een gedeelte van, als tips voor uw zomerse uitjes en lichten er een paar kunstenaars uit, van wie in meerdere beeldentuinen deze zomer werk te zien zal zijn …….

In Beeldentuin Mariënheem (Overijssel, tot en met 1 oktober geopend): bronzen, stenen en houten beelden, keramiek en glaswerk. Ruim 70 kunstenaars vertegenwoordigd, waaronder…

Else RingnaldaSummertime (2018), brons, 90 x 60 x 30 cm.
© Else Ringnalda Summertime

Donateurs en lezers van Sargasso kunnen een korting op de toegangsprijs krijgen (5 euro i.p.v. 8,50). Vraag de kortingsvoucher aan door te mailen naar kunstopzondag (at) sargasso.nl De korting is strikt persoonlijk.

Ook in Overijssel: Atelier Witharen, tot en met 29 september, werken van 13 kunstenaars.

In Gees (gemeente Coevorden, Drenthe): Beelden in Gees, tot en met 29 september. Een internationale expositie met 37 kunstenaars uit Nederland, België, Duitsland, Frankrijk en Italië. Uit Nederland o.a….

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Lorenz Seidler (cc)

Kunst op Zondag | Artiest-provocateur

“Van Lieshout zaagt men planken” gaat een kunsthistorisch spreekwoord worden. Het gebrek aan nuance in de negatieve kritieken die het soms weinig subtiele werk van Atelier Van Lieshout aanvallen, lijken een voorspelbaar ritueel te worden. Is Joep van Lieshout de ‘artiest-provocateur’ of is de toeschouwer happig op zich beledigd voelen?

Meest besproken kunstwerk is de Domestikator, in 2015 nog probleemloos onderdeel van een mini-kunstdorp ‘The Good, the Bad and the Ugly’, op de triënnale in Bochum (Duitsland).
cc Flickr Huub Zeeman photostream Domestikator by Joep van Lieshout

Het gebouwtje, in de vorm van een baasje met zijn/haar hond, werd in 2017 pas wereldbekend toen het Parijse Louvre het kunstwerk weigerde wegens de vermeende pornografische uitstraling en het Centre Pompidou het toen maar overnam.

Vorig jaar was het roemruchte stelletje te zien in Ferrotopia, evenals in Bochum een klein dorp met meerdere gebouwen en installaties, op het NDSM-terrein in Amsterdam. Geen ophef deze keer. Tot de ‘Domestikator’ dit jaar verhuisde naar IJmuiden.

Raadslid Sander Scholts van de lokale partij Forza wil het kunstwerk snel weg hebben en zit ook niet te wachten op Van Lieshout’s ‘Bikinibar’, die ook een plaatsje moet krijgen bij IJmuiden aan Zee. Kijk hier naar de IJmuidense reacties.

Ach ja, die ‘Bikinibar’, ook zo’n bizar gebouwtje, dat in 2009 nog werd bewonderd op ArtZuid in Amsterdam maar in 2014 aanstootgevend bleek voor passerende treinmachinisten, waarop de Keukenhof het kunstwerk uit het zicht haalde van de langs snellende treinen.
cc Flickr FaceMePLS photostream Atelier van Lieshout Bikinibar (2006)

Foto: Loz Pycock (cc)

Kunst op Zondag | Poëzie van pijn

Dat de slachtoffers van een verscheurde samenleving niet letterlijk afgebeeld hoeven worden om een ieder er aan te herinneren wat verdeeldheid, haat en geweld tot gevolg heeft, bewijst de Colombiaanse kunstenares Doris Salcedo.

Monumentaal maar eenvoudig, soms bijna poëtisch, geeft ze in haar werk plaats aan de vele mensen die uit samenlevingen verdwijnen, gestorven door geweld of vertrokken om het geweld te ontvluchten.

Het lijkt logisch voor iemand geboren in een land dat bezig is een burgeroorlog te boven te komen en nog dagelijks met drugsgerelateerd geweld kampt. Een hopeloze situatie? Voor Doris Salcedo niet. Ze aanvaardde een opdracht om een monument te maken ter herinnering aan de burgeroorlog en de vredesovereenkomst van 2016. Die overeenkomst leidde er o.a. toe dat de FARC-beweging haar wapens inleverde. Een groot deel is omgesmolten en gebruikt als vloer voor het museum ‘Fragmentos’, dat vorig jaar is geïnstalleerd (lees meer hierover in El Pais).

Doris Salcedo zei daarover : “We’ve destroyed 37 tons of weapons through dialogue. We are capable of this. We don’t have to kill each other. “

Haar hele oeuvre draait om haar standpunt “Our ignorance is not innocent: we choose not to know”.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Vorige Volgende