In Roemenië worden op 2 november voor de zesde keer sinds de ‘revolutie’ van 1989 presidentsverkiezingen gehouden. Dit moet je er volgens Johan Bouman van weten. De uitgaande president heet Traian Băsescu. Hij heeft er twee termijnen op zitten en doet niet meer mee voor de hoofdprijs. Băsescu heeft veel krediet opgebouwd door tussen 2005 en 2008 hervormingen op justitiegebied door te voeren. Tegelijkertijd is hij een straatvechter die volop meedoet met politiek moddergooien. Gisteravond beschuldigde hij bijvoorbeeld de premier ervan dat deze verklikker zou zijn geweest voor de geheime dienst. Het politieke establishment kan het bloed van Băsescu wel drinken (Dracula-pun intended). De campagnes van zijn potentiële opvolgers beloven dan ook zonder uitzondering het land te ontdoen van ’s mans invloeden. De belangrijkste kandidaat en huidig premier heet Victor Ponta. Deze vergeleek de president onlangs nonchalant met Hitler - waarbij laatstgenoemde volgens Ponta de betere bestuurder was.
Aldus de kop van een bericht in het AD:
De gevreesde grote toestroom van Roemeense immigranten is volledig uitgebleven. Sterker nog: van de Roemenen die wél zijn gekomen, is een groot deel alweer naar huis. Het werk en de hoge kosten van levensonderhoud vielen vies tegen.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
ELDERS - Het is te rustig in Roemenië. Het land is een soort binnenstebuiten gekeerd Oekraïne. Er is veel om over te klagen, maar de Roemenen halen hun schouders op.
De zomer lijkt hun onvrede te sussen, want er is geen beter medicijn tegen misgenoegen dan de zon. Dit terwijl misgenoegen op zijn plaats is. Roemenië heeft namelijk een nieuwe soap voorgeschoteld gekregen met in de hoofdrol de corrupte broer van president Traian Băsescu. Het volkslied van het land gebiedt de Roemenen om te ontwaken. Het wordt tijd.
De toetreding van het Zuidoost-Europese land tot de EU wordt vanuit Nederland, met terugwerkende kracht, vol scepsis bekeken. Voor Roemenië is het lidmaatschap echter een zegen. Niet per se financieel; het binnenharken van Europese fondsen is ingewikkelder dan men dacht. Er is iets veranderd wat belangrijker is dan geld. Het positieve denken is gereanimeerd in een land waarin negativisme door de eeuwen heen welig om zich heen greep.
Dat heeft mijn inziens vooral met één belangrijk punt te maken: corruptie. De Duitse politicus en oud-Europees Commissaris Günter Verheugen zei eens in een interview dat als je hem vraagt ‘wie de meest corrupte landen zijn in de EU, Roemenië en Bulgarije daar niet bij horen’. Sympathiek, maar de reinste onzin natuurlijk. Zolang je doodziek in een ziekenhuis aankomt en eerst de portemonnee moet trekken voordat je wordt behandeld, ben je behoorlijk corrupt. Volgens officiële cijfers zijn alleen Griekenland en Bulgarije nog corruptere EU-leden. Dat vind ik al geloofwaardiger. Corruptie is hoe dan ook al jaren het gesprek van de dag binnen de landsgrenzen van Roemenië, aangewakkerd door de Europese Unie – waarvoor dank.
ANALYSE - In de buurlanden van Hongarije wonen substantiële Hongaarse minderheden. Hun achterstelling voedt aan beide kanten van de grens het nationalisme. Etnische conflicten die hieruit voortkomen vormen een belangrijke belemmering voor de Europese samenwerking.
In de Budapest Telegraph verscheen vorige week een artikel over de partijen van etnische Hongaren in de buurlanden Roemenië, Servië en Slowakije. In deze drie landen en in mindere mate in Oostenrijk, Slovenië, Kroatië en Oekraïne woont een aanzienlijk aantal Hongaarse sprekende burgers. In totaal wonen er in de buurlanden ongeveer 2,2 miljoen Hongaren. Hongarije zelf heeft bijna 10 miljoen Hongaars sprekende inwoners. De huidige rechtse regering van Fidesz heeft direct hij haar aantreden alle Hongaren in het buitenland de Hongaarse nationaliteit aangeboden. In december 2013 legde een Roemeense monnik als de 500.000ste buiten Hongarije wonende Hongaar de eed af voor het verkrijgen van het Hongaars Staatsburgerschap. Bij Fidesz, maar meer nog bij de extreemrechtse partij Jobbik leven gedachten over een Groot Hongaars rijk. In de Hongaarse grondwet staat al dat Hongarije een verantwoordelijkheid heeft voor alle Hongaren in het buitenland. Voor de Europese verkiezingen gaf premier Orban van Fidesz deze week expliciete steun aan zijn Roemeense vrienden.
De grootste groepen Hongaren in de buurlanden hebben hun eigen partijen opgericht om het Hongaarse belang te vertegenwoordigen. In Roemenië heeft de Hongaarse partij UDMR deel uitgemaakt van de regering. Maar volgens de Budapest Telegraph is dat geen garantie voor meer autonomie. Het heeft de Hongaren misschien wat meer geld opgeleverd voor de lokale gemeenschappen, maar meer rechten hebben ze er niet door gekregen. In Servië maakt de Hongaarse Alliantie CBM uit de noordelijke provincie Vojvodina nu deel uit van een regeringscoalitie die wordt gedomineerd door nationalistische Serviërs. Het brengt de Hongaren dichter bij het vuur, maar de vraag is hoeveel het hen in de praktijk gaat opleveren. Ook in Servië viert het nationalisme hoogtij en de herinnering aan het -nog steeds niet geaccepteerde- verlies van Kosovo is nog vers. Meer onafhankelijkheid voor Vojvodina zit er voorlopig niet in. Zowel in Roemenië als in Servië blijven de minderheden relatief geïsoleerd en zal de voedingsbodem voor Hongaars nationalisme blijven bestaan. Via de Hongaarse media zal de band met het moederland onder het huidige regime ook nog extra worden versterkt. Tot grote conflicten heeft het hier nog niet geleid. Maar dat is anders in het noordelijke buurland Slowakije.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
Een Duitse producer rijdt een Roemeens dorpje binnen, hoort een stel zigeuners musiceren en denkt: da’s goed, dat moeten meer mensen horen. En zo werd Fanfare Ciocărlia een van de internationale gezichten van de Balkan beat. Hun bekendste nummer is Asfalt Tango, maar daar zit geen clipje bij.
OPINIE - Zeven jaar na de toelating van Roemenië en Bulgarije tot de Europese Unie wordt het tijd om aan de discriminatie van de inwoners van deze landen een einde te maken.
Politiek draait steeds meer om beeldvorming en taalgebruik. Politici spreken overwegend in termen die naar verwachting geen schade berokkenen aan hun reputatie. Dat geldt des te meer in gevoelige zaken zoals immigratie. In reactie op de toekenning van bijstand aan een Roemeense familie in Duitsland spreken de conservatieve partijen nu over “sociaal toerisme”, waar tegen opgetreden moet worden. Toerisme. Zoals tegenwoordig het hele jaar door rijke Europeanen over het continent zwerven op zoek naar zon, sneeuw en avontuur, zo zien conservatieven de Roemenen deze kant op komen op zoek naar sociale voorzieningen. De associatie met het woord toerisme is: vrije keuze, comfort, gemak, weelde, vrije tijd. De Britse pers gaat volgens Trouw nog verder door alarmerende berichten over “hordes gelukszoekers”.
Met dergelijke beelden kan de werkelijkheid achter de Europese interne migratiestromen, de armoede daar en de uitbuiting hier, worden genegeerd. Het is -als ik me ook een beeld mag permitteren- pure struisvogelpolitiek. Zo lang de sociale ongelijkheid tussen de lidstaten zo groot blijft zal er -móet er wel- gereisd worden van arm naar rijk. Vele voorouders van de huidige critici van “sociaal toerisme” hebben in het verleden niet anders gedaan. Ik ken geen politicus die dit in alle eerlijkheid zijn kiezers durft voor te houden. Ook de term ‘armoedemigratie’ geeft in feite maar de helft van het probleem weer. Het zou beter zijn om te spreken van ‘ongelijkheidsmigratie’, maar dat bekt niet in een talk-show.
ANALYSE - Nederlanders hebben het niet zo op Roemenen en Bulgaren. Verschillende steden zien ze voorlopig liever nog niet komen. Het wantrouwen is groot.
Wederzijds vertrouwen tussen de vele volken in de EU lijkt noodzakelijk voor een stabiel Europa, maar dat betekent niet dat dit vanzelfsprekend is. Waar komt dit vertrouwen vandaan? En wie worden er wel en niet vertrouwd?
Vertrouwde Zweden, zelfvoldane Oostenrijkers, misplaatste Cyprioten
Enkele jaren geleden hebben Debby Gerritsen en Marcel Lubbers (Radboud Universiteit Nijmegen) hier onderzoek naar verricht, op basis van een enquête uit 2004. In elk geval op dat moment werden Nederlanders na de Zweden en de Denen het meest vertrouwd van alle volkeren in de EU (en, opvallend genoeg, de Turken). 76% van de Europeanen vertrouwde ons. Het minst vertrouwd in Europa zijn achtereenvolgens de Turken (24%), Roemenen (30%) en Bulgaren (34%).
Wij Nederlanders hebben nog meer vertrouwen in onszelf (90%). Maar het zijn vooral Oostenrijkers (100%) en Luxemburgers (99%) die het erg met zichzelf getroffen hebben. Het meest misplaatste zelfbeeld hadden de Cyprioten (95% vertrouwt het eigen volk; wordt door de rest van de EU door slechts 46% vertrouwd) en Slovenen (95% om 46%).
Vertrouwen in anderen?
Maar waar komt dit vertrouwen vandaan? Bedenk dat vertrouwen een relationeel kenmerk is, afhankelijk van degene die vertrouwt, degene die vertrouwd wordt, en de relatie tussen de twee. Dat uitgangspunt gebruiken Gerritsen en Lubbers in hun analyse.
Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.
ELDERS - De paardenvleesfraude laat de zwakke kanten zien van de interne markt in Europa. Als er iets misgaat wijst iedereen naar elkaar. Wat ontbreekt, is overkoepelend toezicht.
In heel Europa zijn inmiddels goedkope kant-en-klare lasagnepakketten uit de schappen gehaald na berichten over de verwerking van paardenvlees in beef lasagne. Het is geen kwestie van volksgezondheid, zegt Eurocommissaris Borg, het gaat om fraude. De consument wordt bedrogen, maar zijn gezondheid is niet in gevaar. Paardenvlees is zelfs gezonder dan rundvlees, lezen we nu. En de paardenslager krijgt door alle ophef meer klanten.
De Roemeense slagers zijn niet zo blij met deze kwestie. Zij zijn in eerste instantie aangewezen als de bron van de fraude. Later kwamen Nederlandse handelaren in beeld. De Roemeense minister van Buitenlandse Zaken die woensdag Nederland bezocht om de handelsbetrekkingen aan te halen, zei in een interview met NRC Handelsblad: ‘Het gevoel is dat nieuwkomers in de EU altijd de schuld krijgen.’
De paardenvleesaffaire laat zien dat fraude en corruptie niet eenvoudig op het conto van één bepaald land geschreven kunnen worden. In de onderhavige kwestie zijn volgens NRC Handelsblad op z’n minst zes EU-landen betrokken. Een Britse supermarkt bestelt via het hoofdkantoor in Frankrijk bij een dochteronderneming in Luxemburg lasagnemaaltijden. Het vlees wordt gekocht bij een Frans bedrijf dat een order plaatst bij een Cypriotisch transportbedrijf, dat een Nederlandse vervoerder inschakelt die het vlees in Roemenië ophaalt en naar Frankrijk vervoert. Een beeld van de interne Europese markt dat de vraag oproept of het niet wat eenvoudiger kan. Kennelijk niet, want de “markt” zoekt altijd vanzelf de beste oplossingen, als we de ideologen mogen geloven. Maar de kans dat er iets mis gaat neemt natuurlijk recht evenredig toe met het aantal bedrijven en landen dat in dergelijke handelsstromen is betrokken.
In het relatief rijke Europa van 2009 telde UNICEF 13 miljoen kinderen die noodzakelijke basisvoorzieningen misten. In Portugal, Bulgarije en Roemenië had meer dan een vijfde van de kinderen te lijden onder armoede. We mogen aannemen dat inmiddels, drie jaar later en een diepgaande economische crisis verder, deze aantallen zijn gestegen en dat er nog wel wat landen bij zijn gekomen. Europa biedt een groot aantal van haar kinderen weinig tot geen perspectieven. En voor de jongeren in de zuidelijke landen is het al niet veel beter. De jeugdwerkloosheid loopt er op tot boven de 50%. Spanje heeft nu een jeugdwerkloosheidspercentage van 52%. De ‘indignados’ die in 2011 met hun tentjes de pleinen in de Spaanse steden bezetten kwamen vorige maand weer bijeen en moesten constateren dat een nieuwe regering hen tot nu toe nog geen oplossingen had gebracht.
Het rapport van UNICEF, Report Card 10, heeft de armoede op twee manieren gemeten. Via een 14 items tellende criteria lijst met punten als drie maaltijden per dag, een rustige plek om huiswerk te maken, schoolboeken of een internetverbinding, en door te kijken naar de relatieve armoede: waar bevinden de kinderen zich ten opzichte van de armoedegrens in hun eigen land. Zo gemeten moet 70% van de Roemeense kinderen beschouwd worden als arm, evenals de helft van Bulgaarse kinderen en 27% van de Portugese kinderen (in 2009). Zelfs als je weet dat een kwart van de Roemenen een paar jaar eerder nog onder de armoedegrens zat (ter vergelijking: Polen 17%, Oostenrijk 6%), is die armoede onder kinderen in Roemenië wel erg schrijnend. En dan herinneren we ons misschien ook nog wel de trieste beelden van Roemeense kindertehuizen van een paar jaar terug. Als we de toekomst van het land moeten afleiden uit de situatie waarin de kinderen moeten opgroeien mogen we een nog veel grotere migratiestroom richting het noorden verwachten dan die waar men zich nu zorgen om maakt. Wellicht een agendapunt voor het overleg van het IMF waarvoor minister De Jager vandaag en morgen in Boekarest is?
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.