Afscheid van het grijze midden

Een pleidooi om de waarheid niet altijd in het midden te zoeken. Literatuurcriticus Gijsbert Pols merkte dat hij steeds meer moeite kreeg met wat hij het 'alomtegenwoordige centrisme' noemt: 'het idee dat het kwade altijd op een van de uiteinden van het politieke centrum te vinden is, dat goed beleid altijd een kwestie van overleg, consensus en pragmatisme.' In tegenstelling met de neiging altijd het midden op te zoeken meent hij dat 'progressie alleen mogelijk is doordat radicaal nieuwe ideeën vanuit de marge binnen kunnen dringen tot de politieke mainstream.' Met dit intrigerende uitgangspunt schreef Pols onder de titel Het onhoudbare midden zeven essays over uiteenlopende onderwerpen als kunst, racisme, geweld, seksualiteit en ruimtelijke ordening. Hij gebruikt daarbij zowel zijn persoonlijke ervaringen als literaire beschouwingen over onder meer Nescio, Reve, Wolkers en Cremer. Het midden als politiek probleem. Ik was benieuwd waar Pols na zijn afscheid van het centrisme dan de gewenste politieke progressie gaat vinden. Zoeken is misschien een beter woord. Want zijn beschouwingen leiden niet direct tot afgeronde conclusies. Ze zetten aan tot nadenken. Met de opdracht verder, dieper, radicaler te gaan dan gemiddelde, voor de hand liggende, veel gehoorde standpunten.

Door: Foto: Jakub Martyński (cc)
Foto: jaycobs (cc)

Polemiek en ironie

, door

OPINIE - Theo van Gogh, Gerard Reve, Gerrit Komrij – een béétje polemist gaat af en toe over de schreef. Bewust, om de tegenstander in onbalans te brengen, zoals een bokser die een onverwachte pas opzij doet. Ineens iets onverwachts zeggen, en op een onverwacht moment. De tegenstander hapt naar adem en belt in het mooiste geval zijn advocaat. Dat zijn de momenten waarop de polemist schittert. Maar zoals met alle kunst is herhaling de dood in de pot van de polemiek. Als Van Gogh elke week een grapje had gemaakt over Joden die verbrand worden, dan had hij nu nog geleefd – als volstrekt uitgekotste paria, niet als schrijver en filmmaker. Een Nederlandse rechtbank zou korte metten maken met een schrijver die elke week weer zulke grofheden over hetzelfde onderwerp zou opdissen – zeker als het onderwerp de concentratiekampen is. Dat zou geen polemiek zijn, geen stapje opzij, maar een artilleriebarrage. Het doel daarvan zou niet zijn om de tegenstander in onbalans te brengen, maar om de tegenstander te vernietigen.

Dus bespaar me wijdlopige bespiegelingen over de Reviaanse ironie van GeenStijl, en bespaar me vergelijkingen tussen de incidentele uitvallen van Reve over katholieken of migranten en het permanente spervuur van grofheden dat nu al minstens tien jaar over (vooral) de moslims in Nederland wordt uitgestort. Er is geen vergelijking te maken – niet op artistiek niveau en al helemaal niet op maatschappelijk niveau.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Quote du Kerst | Bene, dicky, vabene.

, door

homosexual relationships: “a destruction of God’s work.“

Stel: er bestaat een god. En er bestaat een hel en satan. Waar anders dan op de troon van hij die god op aarde vertegenwoordigt zou jij willen zitten als satan?
Het feit an sich dat dat gelukt is moge dan weer tot ieders opluchting aantonen dat er geen god is want die zou dat niet toelaten.
En verder moet die oplichter z’n zwavelbek houwen over mensen en hun lichaam, hun troost en hun liefde, hun menselijkheid en hun hoop.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Boete voor plaatsen cartoon?

, door
De gewraakte cartoon (Onder citaatrecht)

Gisteren verscheen er een nasleep van de Deense cartooncontroverse voor de rechter. Ruim vier jaar geleden plaatste de Arabisch Europese Liga een aantal cartoons op haar site die de holocaust ontkenden. Volgens AEL-voorman Abu Jahjah moeten mensen voorzichtig met elkaars gevoeligheden omgaan. Om te illustreren hoe moslims zich voelen als hun profeet spottend wordt afgebeeld plaatste de organisatie de cartoons.

Het OM was hier niet van onder de indruk en eiste gisteren 1250 euro boete. De aanklager vindt dat de AEL het debat wil voeren ten kosten van de Joden, die met de cartoonrellen niets van doen hebben.

En daar kunnen we het over eens zijn. De Joden hebben met deze kwestie niets te maken. Aan de andere kant vraag ik me af in hoeverre je ze hier mee kwetst. In de nasleep van de Deense cartoonaffaire werd er in Israël door kunstenaars opgeroepen zelf de beste anti-semitische cartoons te maken.

Daarbij werd de AEL wel gedwongen dit soort cartoons te gebruiken. Simpelweg omdat we in Nederland door weinig anders meer geshockeerd worden. Om het gevoel dat moslims hebben bij (christelijke) Nederlanders op te roepen was een Holocaust-ontkenningsprent denk ik de enige mogelijkheid.

Het middel was dus het juiste om het doel te bereiken. Maar de AEL had zich wel even mogen afvragen waarom dat het enige type cartoon is waar in Nederland ophef over ontstaat, en niet een cartoon van pak ‘m beet een goddelijke ezel.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.