Samenwerking in Kamer: coalitie versus oppositie

Of een partij tot coalitie of oppositie behoort, lijkt belangrijker dan politiek-inhoudelijke verschillen, blijkt uit analyse van Tom Louwerse. In april zette ik het stemgedrag in de Tweede Kamer op een rijtje. Daaruit bleek dat coalitiepartijen VVD en PvdA vaak hetzelfde stemmen. Dat is niet heel verwonderlijk gezien het feit dat de twee partijen samen de regering vormen. Ze moeten een redelijke mate van overeenkomst in het stemgedrag hebben om het kabinet niet in de problemen te brengen. Dat hoeft natuurlijk niet te betekenen dat ze niet op andere manieren hun eigen profiel kunnen versterken. Eén van de manieren waarop dat kan is door moties in te dienen samen met oppositiepartijen. Op die manier kan de PvdA bijvoorbeeld laten zien dat ze nog steeds een centrum-linkse partij is. Maar gebeurt dat ook? Wie werkt met wie samen als het gaat om het indienen van moties en amendementen?

Door: Foto: marie-ll (cc)

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sebastiaan ter Burg (cc)

De ‘onvermijdelijkheid’ van bezuinigingspolitiek

ANALYSE - Bezuinigingspolitiek is nooit neutraal of logisch. Niet in de jaren tachtig en nu ook niet. Dat veel economen suggereren dat economische politiek gebaseerd kan worden op een wetenschappelijke en objectieve analyse is aanvechtbaar, volgens hoogleraar Duco Hellema.

Ook eind jaren zeventig, begin jaren tachtig verkeerde de Nederlandse economie in een ernstige crisis. De werkloosheid was groot en zou tegen het midden van de jaren tachtig zelfs oplopen tot een miljoen, dit nog afgezien van de honderdduizenden die in de Wet Arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO) zaten. Tevergeefs trachtten de kabinetten-Van Agt (1977-1982) de economie met stimuleringsmaatregelen weer op gang te brengen. Noodzakelijke bezuinigingen werden tweede helft jaren zeventig nog voor een belangrijk deel geblokkeerd door krachtige maatschappelijke oppositie, niet in de laatste plaats van de kant van de vakbeweging.

In 1982 trad het eerste kabinet-Lubbers aan, dat een harde saneringspolitiek doorzette (door met name een straffe beperking van de collectieve uitgaven). De Federatie Nederlandse Vakbeweging (FNV) sloot in hetzelfde jaar met de werkgevers het befaamde Akkoord van Wassenaar, gericht op loonmatiging en herverdeling van werk. Dat leverde succes op: het in de voorafgaande jaren (vooral tijdens de kabinetten-Van Agt) sterk gestegen begrotingstekort zou weer beginnen terug te lopen. De werkgelegenheid herstelde zich overigens aanvankelijk nog nauwelijks; dat zou pas in de tweede helft van de jaren tachtig gebeuren.

Foto: Riccardof (cc)

Elders in de wereld raken regeringen in de problemen

,,It might not be too late to craft a compromise that convinces political forces of the depth of political change without intensifying the SCAF’s fears”, stelde de International Crisis Group vorige week nog bij de presentatie van haar nieuwste rapport over Egypte. De aankondiging van de Militaire Raad begin deze week om een aantal kabinetswijzigingen door te voeren, lijkt dan ook een tegemoetkoming aan de eis van het parlement, en dan met name van de Freedom and Justice Party van de Moslimbroeders, om zelf de regering samen te kunnen stellen. De vraag is of die handreiking niet te laat komt. De afgelopen week liet namelijk ook een toename van geweld en verdere polarisatie zien.

Zaterdagnacht werd bij het ministerie van Defensie aan het Abbasiya Plein een groep demonstranten aangevallen die onder meer protesteerde tegen de uitsluiting van de salafistische presidentskandidaat Abu Ismail en het Grondwetsartikel dat daaraan ten grondslag ligt. Gisteren vielen er minstens 11 doden. Politieke partijen veroordeelden het geweld, verkiezingscampagnes werden opgeschort en een gepland overleg met de Militaire Raad werd geboycot. Het leger wordt ervan beschuldigd het geweld te regisseren. En zolang de militairen de macht hebben zal er ook geweld blijven, stelt bijvoorbeeld de linkse kandidaat Khaled Ali. Ook andere partijen voeren de druk op de militairen de macht volgens planning over te dragen op. Woensdagavond kondigde de Militaire Raad aan vervroegd af te treden als er tijdens de eerste verkiezingsronde op 23-24 mei een presidentskandidaat direct een beslissende meerderheid haalt. Beelden van Ahram Online en Al Jazeera:

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Formeren tijdens regeren

De gesprekken over de bezuinigingen in het Catshuis zijn zo gesloten dat je je kunt afvragen of de ministers er niet beter aan doen zich demissionair te verklaren. Ze zitten immers niet meer aan het stuur, analyseert Jit Peters, emeritus hoogleraar staatsrecht aan de Universiteit van Amsterdam.

Mark Rutte heeft zich gedurende drie weken teruggetrokken met de politieke leiders van het CDA en de PVV en hun secondanten. Immers er moeten miljarden bezuinigd worden en dat betekent een aanpassing van het regeerakkoord en het gedoogakkoord. Blijkbaar is dat een te grote opgave voor het normale kabinetsberaad. Hier geldt niet de slogan de regering regeert en het parlement controleert. Neen, de kopstukken van de coalitiepartijen gaan in geheim beraad, dus het onderscheid tussen parlement en regering valt even weg. Het is vergelijkbaar met formatiebesprekingen na verkiezingen of na een crisis. Deze procedure is al eens eerder gekozen, namelijk tijdens het kabinet Balkenende IV toen de kopstukken van het CDA, PvdA en CU bij elkaar gingen zitten om tot een pakket crisismaatregelen te komen.

Groot verschil is dat er toen geen gedoogpartij bij het overleg aanzat. Het akkoord dat toen gesloten werd betekende voor de niet coalitiepartijen een geheel afgetimmerd akkoord waar niemand meer iets aan kon veranderen. Reden voor Wilders bij het schijndebat over dat akkoord destijds met zijn fractie de Tweede Kamer demonstratief te verlaten. Hij had daarmee een punt want de invloed van de oppositie partijen wordt door deze procedure tot nul teruggebracht. Hij zal nu wel niet weglopen bij het debat over een mede door hem afgesloten akkoord. Principes hebben in de politiek vaak niet een lang leven. Zijn positie is nu vorstelijk, wel macht maar geen verantwoordelijkheid. Wel heeft hij aangekondigd dat het wat hem betreft niet alleen om cijfers kan gaan maar ook om bijvoorbeeld een aanscherping van asielbeleid en immigratiebeleid. Om de sfeer met Wilders niet te bederven nam Rutte snel afstand van een boek van zijn partijgenoot en Eerste Kamerlid, Schaap dat kritisch was ten aanzien van Wilders maar nam hij geen afstand van het meldpunt van Wilders. Het is wel meten met twee maten om tot een akkoord te komen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Quote van de Dag: De weeffout van de eurozone

[qvdd]

Gisteren kondigden Sarkozy en Merkel met veel tam tam aan dat ze het eens zijn over het opzetten van een Europese economische regering, en over de noodzaak van Europese belastingen. Dat is inderdaad precies wat Europa dringend nodig heeft, maar dit ‘Merkozy’ voorstel zal Europa alleen nog maar verder de afgrond in helpen.
De weeffout van de eurozone, die werd opgezet zonder effectief bestuur, wordt door deze deal niet verholpen, maar verergerd. De verlammende veto’s blijven, met de bijbehorende koehandel tussen lidstaten om de veto’s te omzeilen.

Aldus D66-Europarlementariër Sophie in ’t Veld, over het voorstel van Angela Merkel en Nicolas Sarkozy om een Europese centrale economische regering op te zetten.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Innovatie vergt meer durf dan nu

Een gastbijdrage van Edwin Horlings en Barend van der Meulen, onderzoekers verbonden aan het Rathenau-instituut. Het artikel is overgenomen van Sociale Vraagstukken.

Nederland is op het gebied van innovatie een achterblijver geworden. Dat wringt met de politieke ambitie om bij de top-5 van de mondiale kenniseconomieën te horen. Voor een beter resultaat moeten wetenschap en bedrijfsleven meer initiatief nemen en durf tonen en niet meteen naar de overheid kijken.

Een complex systeem laat zich niet goed sturen. Vaak staan de uitkomsten haaks op de verwachtingen. Meer geld voor wetenschappelijk onderzoek leidt niet automatisch tot meer en beter resultaat. In de chemie en food & flowers, kerngebieden van het huidige innovatiebeleid, is de wetenschappelijke output de laatste jaren ondanks de investeringen amper toegenomen. Precies het omgekeerde geldt voor de klinisch-medische wetenschappen: ze gelden niet als beleidsprioriteit maar zijn desondanks sterk gegroeid. Dit roept de vraag op of effectief onderzoeksbeleid wel mogelijk is in een complex (wetenschaps-)systeem?

Samenwerking is niet altijd nuttig
Wat er uit een complex systeem komt, hangt af van de interacties tussen de actoren, in dit geval onderzoekers, onderzoeksgroepen, instellingen en overheden. Wetenschappers weten zich over het algemeen goed aan te passen aan een veranderende omgeving. Als bij verdeling van nieuw geld, samenwerking van groot belang wordt gevonden, dan tillen zij die samenwerking ook van de grond. Zij vormen consortia en instituten, meestal met een groot aantal deelnemers. In nieuwe onderzoeksgebieden, zoals nanotechnologie en genomics, ligt het voor de hand dat naar samenwerking wordt gezocht. Meestal komt de verenigde inspanning het resultaat ten goede.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Vorige Volgende