De arabist die alles beter wist

Les Clochards las het boek Op, op ten strijde, Jeruzalem bevrijden! van arabist Hans Jansen. En hij laat er geen spaan van heel in deze lange, doch grondige bijdrage. Sommigen beweren dat de islam een bedreiging vormt voor de westerse samenleving en dus in de politieke praktijk eerder bestreden dan verwelkomd moet worden. Moslims nemen immers de leerstellingen van de islam aangaande het maatschappelijke verkeer over en die stroken niet met democratische en moderne waarden. Zo'n benadering van een godsdienst heet ‘essentialistisch’, omdat de godsdienst gezien wordt als iets wat van zichzelf een ‘wezen’ heeft dat door de aanhangers wordt aan- of overgenomen en verinnerlijkt. Die ‘aangenomen’ godsdienst heeft daarmee bijna een soort bestaanswijze buiten de gelovigen om en geldt als ‘wezenlijk’ onveranderlijk. Veranderingen zijn vanuit essentialistisch perspectief slechts schijn, of hoogstens veranderingen in verschijningsvorm. Over de islam spelen een aantal essentialistische gedachten in het politieke debat een rol: de islam zou uit zijn op het bekeren van alle mensen dan wel het onderwerpen van andersgelovigen, eventueel met geweld.

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 10-11-2022
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De donkere dame van Shakespeare

William Shakespeare is beroemd geworden door zijn vele toneelstukken, maar hij schreef ook 154 sonnetten. In 1609 werden ze voor het eerst gepubliceerd. De meeste van deze gedichten zijn gericht aan een goede vriend. Waarschijnlijk ging het om William Herbert, de derde graaf van Pembroke, maar zeker is dat niet. Het was in die tijd binnen de hogere kringen gangbaar om mannen-vriendschappen zo excpliciet te cultiveren.

De laatste 28 sonnetten uit de reeks zijn gericht aan een donkere dame. Deze vrouw heeft zwarte ogen, maar ook een zwarte ziel. Shakespeare beschrijft in deze gedichten het proces van afstoten en aantrekken. Eerst is er de opwinding dat donkere vrouwen veel mooier zijn dan blonde, maar enkele gedichten later vindt hij haar toch niet zo mooi. Toch houdt hij van haar:

 

In Faith, I do not love thee with mine eyes,

For they in thee a thousand errors note,

But ‘tis my hart that loves what they despise,

Who in despite of view is pleased to doted.

  

Over het algemeen wordt er van uitgegaan dat het bij de donkere dame gaat om Mary Fitton. Zij was de minnares van zijn vriend, maar hierbij moet aangetekend worden dat het niet zeker is dat de initialen W.H. naar William Herbert verwijzen en daarmee is ook twijfelachtig om Mary Fitton model heeft gestaan voor de donkere dame. Daarboven is er twijfel of de sonnetten voor de donkere dame wel voor een vrouw zijn geschreven. Tijdens de vertaling van de 28 sonnetten kreeg Bas Belleman het idee dat het bij de dark lady wel eens om een man in vrouwenkleding zou kunnen gaan. Hiervoor geeft hij een complex van argumenten. Eén ervan is dat toneelrollen in de zestiende eeuw werden vertolkt door mannen in travestie. Shakespeare verwerkte graag verkleedsessies in zijn dramastukken: van man naar vrouw en weer terug naar de mannenoutfit. Het belangrijkste argument zit volgens Belleman in de woordkeuze van Shakespeare. Over de sonnetten voor de donkere dame: ‘…bij het vertalen moest ik me steeds afvragen waarom Shakespeare het ene woord boven het andere verkoos, waarom hij bepaalde rijmwoorden gebruikte, en wat nu eigenlijk de toon van deze sonnetten is en welke dubbelzinnigheden er allemaal in de dichtregels schuilen’. Of Belleman gelijk heeft? Ik weet het niet. Volgens Shakespeare-kenner Peter Verstegen zit Belleman er helemaal naast, zo blijkt uit een discussie in Met het oog op morgen. Luister en oordeel zelf.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De vijfde zuil

Wie een moslim vraagt wat zijn of haar geloof inhoudt, zal al snel vernemen dat het draait om vijf dingen, de ‘vijf zuilen’ van het de islam. De eerste daarvan is het inzicht dat er maar één God is en dat Mohammed Diens profeet is. Deze geloofsbelijdenis zul je in het Midden-Oosten enkele keren per dag horen, want ze vormt ook de oproep tot het gebed. Dat gebed vormt de tweede zuil, en zoals bekend wenden de geloven zich daarbij naar Mekka en maken ze verschillende buigingen. De derde zuil is de vastenmaand ramadan, tijdens welke een moslim zich gedurende de dag moet onthouden van drinken en eten. Ten vierde is er de plicht aalmoezen te geven.

De overgrote meerderheid van de gelovigen zal zich hiertoe beperken en ieder geeft er op zijn eigen wijze vorm aan. Ik heb eens een reis door oostelijk Turkije gemaakt met een chauffeur die bleef vasten (hoewel reizigers dispensatie hebben voor de ramadan en ondanks het feit dat hij vijfentwintig man in zijn bus had), maar ik heb ook meer seculiere mensen ontmoet die weinig deden aan de vasten. Mijn buurjongen krijgt elke dag SMSjes die hem in staat stellen zich tot op de minuut te houden aan de gebedstijden, terwijl een goede vriend in Teheran meteen na het opstaan al zijn gebeden opzegt. Zoveel hoofden, zoveel zinnen.

Foto: copyright ok. Gecheckt 10-03-2022

Massa en desinformatie

In een van de meer bizarre passages van Massa nemen boze blanke clans de straten van Brussel over. Europarlementariërs verschansen zich in hun kantoren uit vrees voor lynchpartijen. Werklozen moeten fors betalen om het openbaar vervoer te gebruiken – zij die werken mogen gratis mee. Buitenlanders moeten eruit. Het is de opstand van de verongelijkte burgerman en niemand zag het aankomen.

De Vlaamse auteur Joos Vandecasteele heeft met Massa een vermakelijke, wervelende roman geschreven over de post-2008 verwarring die de wereld in zijn greep houdt, de mensen de straat op stuwt en politici bokkesprongen laat maken. Het boek laat zich vaak lezen als Het aanzien van 2011. Alles van vorig jaar komt voorbij: het geweld en de hoop van de Arabische Lente, WikiLeaks en zijn digitale beschermheer Anonymous, de eurocrisis, de populistische opmars in Europa.
Door deze stuk voor stuk tijdsbepalende gebeurtenissen struikelt de Belgische hoofdpersoon Margot zich een weg. Een eind-twintiger die zich in haar nihilisme af probeert te sluiten van de grote gebeurtenissen die haar tijd definiëren. Een onmogelijke opgave.

Na maandenlang getalm dwingt de uitkeringsinstantie Margot – afgestudeerd in iets van communicatie. Ze komt bij Blurred Inc. terecht, een vaag bedrijf dat zetelt op een Brusselse zolderkamer, maar dat machtig, heel machtig belooft te zijn. Haar taak is al even vaag als het bedrijf: het injecteren van fictie in de werkelijkheid, het bijeenrapen van losse feiten die op het web zweven, het verzinnen van een narratief om die desinformatie via internet te verspreiden. Uiteraard in opdracht van naam- en gezichtsloze klanten.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De opwindende oorlog van Oscar

Siebelink, vooral bekend van zijn roman ‘Knielen op een bed violen’, kwam begin 2012 met zijn nieuwe roman ‘Oscar’. Een aangrijpend verhaal.

De introverte docent Oscar werd in WO II opgeroepen om samen met zijn vriend Id vijf miljoen guldens vanuit Middelburg naar Londen te brengen. Tijdens de missie komt Id om. Details over zijn dood en het einde van de missie zijn duidelijk afwezig.

Vijf jaar na de dood van zijn vriend neemt Esmée, de vrouw van Id, contact op met Oscar. Zij wil de reis beleven die de mannen hebben gemaakt. Precies weten wat er is gebeurd, waar ze hebben gelopen, op welke plekken ze zijn geweest.  Oscar twijfelt over haar beweegredenen, maar heeft altijd van haar gehouden en hoopt haar met de reis weer terug te kunnen winnen. Hij stemt met haar voorstel in en dit blijkt het begin te zijn van een reis door herinneringen, heden en verleden. Niet alleen beschrijft Siebelink de tocht in het heden van Esmée en Oscar, ook worden flarden van voor de oorlog laten zien. Vanuit Oscar lees je hoe de tocht vijf jaar geleden verliep, ook wat hij niet verteld aan Esmée.

Bijna direct in het verhaal is het al duidelijk dat er iets verzwegen wordt door Oscar. Wat dat is, dat blijkt natuurlijk pas op het laatst. Jammer is dat Siebelink meerdere keren verwijst naar de onduidelijkheid over het einde van de missie. Om de nieuwsgierigheid van de lezer vast te houden was dit niet nodig geweest; het is geen dik boek en de ene toespeling op het begin is eigenlijk wel voldoende. Zeker omdat je merkt dat Oscar lang niet alles vertelt wat er gebeurd is destijds.

Foto: copyright ok. Gecheckt 29-09-2022

Joop en Jessica

Op dinsdag 14 februari 2012, gisteren dus, gaf het unieke Nederlandstalige zangduo  Joop Visser en Jessica van Noord een concert in theater de Veste in Delft. In het begin zeiden ze dat ze van plan zijn om al over een jaar of zo te stoppen met optreden, helaas. Hoogste tijd dus om er een keer over te berichten. Wie zelf ook een keer wil gaan kijken, kan dat nu nog doen, maar straks misschien niet meer.

Joop en Jessica speelden vele bekende liedjes en tussendoor hebben ze ook veel verteld. De liedjes zijn vaak minder dan drie minuten lang en gaan over uiteenlopende onderwerpen. De gitaarbegeleiding is summier, solo’s zijn er niet, het gaat alleen om de liedjes zelf, vooral ook om hun mooie taalgebruik, hun spot en hun humor. De humor blijkt daarbij overigens ook uit hun diverse Youtube-filmpjes. De opstelling in die filmpjes is altijd hetzelfde, beide zittend, Jessica links, Joop rechts, maar kleding en achtergrond variëren sterk en passen altijd heel goed bij het liedje. Een voorbeeld is een lied over een jonge vrouw en een jonge man die elkaar op de meubelboulevard ontmoeten, op de meubelboulevard “met gezellige muziek van Frans Bauer en Jan Shit die aan je oren plakt als vette vis aan je gebit”:

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: copyright ok. Gecheckt 10-11-2022

De man die niet begraven wilde worden

En nu zijn Nora en de meisjes weg. Ham is dood. Ik heb geen werk meer. En dat ik geen leven heb gehad met Awatif, ook dat is mijn schuld. Alles dreigt in vlammen op te gaan. Om toch nog iets te redden, lig ik hier plat op mijn buik onder een grote bureautafel.

De man die niet begraven wilde worden is de tweede roman van Rachida Lamrabet, winnares van de Vlaamse debuutprijs in 2008. De roman gaat over de immer besluiteloze Moncif, een Marokkaanse Belg van in de dertig wiens bedje is gespreid. Hij is getrouwd met Nora met wie hij twee dochtertjes gekregen heeft,  heeft carrière gemaakt in de vastgoedbranche waardoor hij zich twee auto’s, een appartement in de stad en tevens een rijtjeshuis kan veroorloven: zijn leven is op orde.

Van het ene op het andere moment raakt hij alles kwijt; zijn vrouw, zijn baan bij Later Estate Insurance en ook zijn twee dochtertjes Aya en Doha mag hij niet meer zien. Alsof dat nog niet erg genoeg is verliest hij zijn broer aan een fataal ongeluk en door al zijn mislukkingen uiteindelijk ook zijn eigenwaarde.

Iedereen confronteert hem keer op keer met zijn falen. Als hij voor het eerst sinds tijden zijn dochtertje Doha weer eens ziet, kwetst ze hem door te zeggen ‘Ze zeggen dat je een slechte man bent.’, zijn vader zegt hem: ‘Je hebt geen leven meer, je hebt alles kapot gemaakt.’ En zijn vriend Najib verwijt hem: ‘Echt kerel, je bent een echte Vlaming geworden, weet je dat? Gewoon verloren vent.’

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Sneller dan een slak

“Mijn ergste vijand is de slak. Slakken zijn dol op paddenstoelen en ze hebben ze meestal snel te pakken. Het gaat er dus om sneller te zijn dan de slakken”. Aan het woord is Edwin Florès, ooit succesvol in de uitzendbranche maar nu bij culi’s bekend als ‘de man met het mandje’, professioneel wildplukker voor horeca en specialisten, paddenstoelenprofessor en sinds kort ook schrijver. Zijn Paddenstoelenboek (zoeken – kweken – koken) verscheen deze week bij uitgeverij Becht.

Edwin is duidelijk in zijn element in het bos. Ter gelegenheid van de lancering van zijn debuutboek neemt hij een twintigtal schrijvende culi’s mee naar het prachtige Park Sonsbeek in Arnhem voor een snelcursus ‘paddenstoelen hunten‘, zoals hij het noemt. Het is missionarissenwerk, want Nederland is op het gebied van eten uit de natuur buitengewoon benepen. In geen enkel ander land in Europa staat het plukken van wilde paddenstoelen op gespannen voet met wet- en regelgeving, en die situatie vloeit voornamelijk voort uit onwetendheid. “De plantsoenendiensten plegen routineus massamoorden op weidechampignons, maar het bos in trekken voor wat verantwoord plukwerk zou bedreigend zijn voor ons paddenstoelenbestand? Allemaal onzin, geboren uit onkunde”, weet Edwin.
En dan is er nog de angst, die er bij velen van kindsbeen af in is gestampt. Levensgevaarlijk zou het zijn om zó maar paddenstoelen uit de natuur te eten. Edwin erkent dat er behoorlijk wat giftige exemplaren zijn waar je soms goed ziek van kunt worden. “Maar echt dodelijk is er in Nederland maar één, de groene knolamaniet”. Met een beetje basiskennis is er echter volgens de man met het mandje niets aan de hand.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Huishoudens zijn de zieke deelnemers van de economie

Het voordeel van de hypotheekafrenteaftrek is voor de meeste huizenbezitters nihil, stelt econoom Jaap van Duijn in zijn nieuwe boek De Schuldenberg. Gastredacteur Jan BL bespreekt zijn boek en is er enthousiast over.

Econoom Jaap van Duijn stelde twee jaar geleden al vast dat de hypotheekrente aftrek een slechte  regeling is: “Dat was ooit bedoeld om het huizenbezit te stimuleren,” zei hij toen bij Eén vandaag. “Naast dat we schuldennatie nummer één zijn geworden, zijn daardoor huizen onbetaalbaar geworden. Pervers is dat die regeling bovendien één grote overheveling van inkomens is van mensen in de Schilderswijk in Den Haag naar miljonairs in Aerdenhout en ik snap ook niet dat de PvdA daar een voorstander van is…”

In zijn recente boek “De Schuldenberg” spitst hij deze kritiek nog eens ongenadig toe: de hypotheekrenteaftrekfaciliteit veroorzaakte volgens hem dat de Nederlandse huishoudens grote schulden op zich hebben genomen en de huizenprijzen zijn opgeblazen. Behalve de enkele gelukkige die zijn huis nog op tijd kon verkopen profiteren hiervan alleen de makelaars, hypotheekadviseurs, notarissen, banken, projectontwikkelaars en gemeenten en andere grondeigenaren.

Het voordeel van de hypotheekrenteaftrek voor de koper van een woonhuis is nihil, zegt Van Duijn, en voor wie nog een huis wil kopen betekent deze faciliteit dat hij een te duur huis moet kopen. Nederland is het land met de hoogste verhouding tussen hypotheekschuld en netto besteedbaar inkomen en de Nederlandse gezinsschulden zijn in totaal daardoor wel twee keer zo hoog als de overheidsschulden. De huishoudens zullen het nog hard voor de kop krijgen. Door toekomstige rentestijgingen en bevolkingskrimp zullen de prijzen van de huizen onherroepelijk dalen en zullen de Nederlandse huishoudens hun “overwaarde” zien verdampen en niet alleen met teveel leningen maar echt met in het rood te schrijven schulden achterblijven.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Corstius versus Huijbrechts

Een bijdrage van Max Molovich, overgenomen van Nurks Magazine.

Hoe belangrijk is timing, vroeg Jelle Brandt Corstius ergens tegen het einde van de eerste Zomergasten van 2011 aan Marc-Marie Huijbrechts. In zijn laatste show schijnt Marc-Marie zijn publiek een klein kwartier lang steeds harder aan het lachen te krijgen door enkel de naam ‘Herman van Veen’ te herhalen. Marc-Marie Huijbrechts wist het niet. Hij dacht er niet bij na. Het ging erom dat je de zaal aanvoelt. Dat je de zaal in een bepaalde sfeer krijgt, op zo’n manier dat de zaal één persoon wordt en dat je vervolgens aanvoelt hoe je met die ene persoon moet spreken.

Jelle Brandt Corstius heeft de timing van een autistische boer wiens koeien op het punt staan te kalveren. De man is in staat om op de meest gevoelige momenten de meest lompe opmerkingen te maken. Om een voorbeeld te geven: Marc-Marie Huijbrechts was zo vriendelijk om op een eerlijke manier over de periode te praten dat hij een pruik droeg. Hij vertelde hoe ingewikkeld het lag. Dat hij een enigszins androgyn zelfbeeld had, toen kaal werd, maar er nog niet aan toe was om zich echt een man te voelen en dus een pruik begon te dragen. Een pruik die, niet onbelangrijk, zeer fraai gemaakt was (hij was overigens op het idee gebracht om een pruik te dragen door een advertentie in de Autokampioen). Marc-Marie vertelde dat het in het begin goed werkte, maar dat het steeds meer ging wringen. ‘En toen gooide je die cavia van je hoofd’, zei Jelle Brandt Corstius. Marc-Marie vatte die opmerking niet verkeerd op en maakte zijn verhaal af, maar ik vond het weinig tactisch. Jelle Brandt Corstius is het soort man dat waarschijnlijk op wekelijkse basis wel een keer ‘wat heb ik nou weer gezegd?’, moet zeggen.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Vorige Volgende