PiS blijft de grootste in Polen

Hoe om te gaan met het behoudende deel van de Europese bevolking? Het is een van de uitdagingen voor de nieuwe Europese leiders. Neem Polen bijvoorbeeld. Een liberale pro-Europese gelegenheidscoalitie van maar liefst twaalf oppositionele partijen en groeperingen in Polen is er afgelopen zondag bij de Europese verkiezingen niet in geslaagd de oppermacht van regeringspartij PiS (Recht en Rechtvaardigheid) terug te dringen. De Europese Coalitie kreeg uiteindelijk ruim 38% van de stemmen, goed voor 22 zetels, die in meerderheid naar de EPP gaan. PiS bleek sterker en kwam uit op ruim 45%. Dat zijn 26 zetels voor de ECR (de Europese Conservatieven waar FvD zich graag bij wil aansluiten). Drie zetels gaan naar de nieuwe partij van de links-liberale burgemeester en homo-activist Robert Biedroń, Wiosna (Lente). Hij moet in het EP nog een keuze maken voor aansluiting bij de groene, de liberale of de sociaaldemocratische fractie. De extreem-rechtse, homofobe Konfederacje wist net niet de kiesdrempel te halen. De opkomst was met 45% ook hier hoger dan ooit. De Europese verkiezingen waren in Polen vooral een voorproefje voor de landelijke parlementsverkiezingen dit najaar. PiS viert de overwinning deze week als teken dat de partij dan ook de grootste zal blijven. Een wijziging van het kabinet van premier Mateusz Morawiecki is aanstaande. Maar liefst vijf ministers en drie vice-ministers gaan naar Brussel. Dat zoveel bewindslieden verkiesbaar waren voor het EP toont eens te meer aan dat Polen de EU serieus neemt. Bij de oppositie is het de vraag of alle partijen aan boord zullen blijven om voldoende tegenwicht te kunnen leveren. Biedroń blijft er in elk geval buiten. Dat wordt hem door andere oppositiepartijen kwalijk genomen. Maar hij hoopt met zijn nieuwe partij ook een verandering in de politieke mores teweeg te brengen en houdt daarom liever afstand van oude partijen zoals de Sociaaldemocratische SLD en het Burgerplatform. Deze twee zullen straks waarschijnlijk wel gezamenlijk optrekken, op z'n minst om te voorkomen dat PiS opnieuw kan beschikken over een meerderheid waarmee de grondwet verder in conservatieve, illiberale richting kan worden aangepast.

Foto: Woede. Fresco van Giotto (Scrovegni-kapel, Padua) copyright ok. Gecheckt 15-03-2022

Alsof er nog niet genoeg over Thierry Baudet is geschreven is hier (voor wie er geen genoeg van kan krijgen) nog een extra stukje over Thierry Baudet!

ANALYSE - In mijn filterbubbel was de laatste dagen nogal veel te doen over een politicus wiens naam al te vaak wordt genoemd en die nu dan, zo las ik overal, het masker écht had laten vallen en zijn ware gezicht had laten zien. Niemand, zo werd me toegeschreeuwd, kon nu nog ontkennen dat het lavendelmonster een fascist was. In een artikel over de Franse schrijver Houellebecq in American Affairs zou Thierry Baudet – want ook ik ontkom er niet aan zijn naam te vermelden – zich duidelijk hebben gekeerd tegen euthanasie, abortus, euthanasie en werkende vrouwen. Onze volksvertegenwoordigers vinden dat dus maar niks.

Daarin hebben ze natuurlijk volkomen gelijk.

Het is ook volkomen niet ter zake.

Ik ken voldoende mensen die sympathiseren met Baudet. Het zou vreemd zijn als ik die niet kende, want er zijn nogal wat FvD-stemmers. Als ik vraag waarom ze stemmen op iemand die heeft geschreven dat vrouwen overweldigd willen worden, als ik ze erop attendeer dat iemand die een privétaal spreekt het volk per definitie niet vertegenwoordigt of als ik hun voorleg dat een Nexit echt geen goed idee is, dan geven die sympathisanten meteen toe dat Baudets ideeën weerzinwekkend zijn. Maar, zo zeggen ze, hij schudt de politiek tenminste op. Zijn geluid is weliswaar niet nieuw of fris, erkennen ze, maar het is tenminste anders.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Quote du Jour | Mensen die voor Brexit stemmen

De vakken filosofie en geschiedenis zijn nagenoeg verwijderd uit het Spaanse onderwijsprogramma. Leraren zijn kwaad omdat iemand kennelijk een middelbareschool-diploma kan krijgen zonder ooit van Plato of Descartes gehoord te hebben. Onderwijs en cultuur kunnen worden ondergraven omdat er geen onmiddellijke consequenties zijn voor politici. Die zijn er tien jaar later pas: mensen die voor Brexit stemmen.

Afgelopen week tikte ik voor een luttel bedrag ‘De informanten’ van Juan Gabriel Vásquez op de kop, een van oorsprong Colombiaanse schrijver. Als u nog een tientje over hebt, loop dan even langs de Bruna, want daar liggen op dit moment allerlei fraai uitgegeven romans in de uitverkoop.

Foto: Jrwooley6 (cc)

‘Dit is mijn land niet meer’

RECENSIE - De Turkse schrijfster en journaliste Ece Temelkuran woont sinds 2016 in Kroatië. Ze is haar land ontvlucht nadat vrienden en collega’s het slachtoffer werden van Erdogan’s jacht op dissidenten. In Zagreb werkte ze aan een nieuw boek dat bedoeld is als waarschuwing voor de sluipende opkomst van een rechtspopulistische dictatuur. Het boek is onder de titel ‘Verloren land, de zeven stappen van democratie naar dictatuur’ onlangs in het Nederlands vertaald. In Turkije hebben we te laat ingezien wat er gebeurde, we hadden eerder in actie moeten komen, schrijft Temelkuran. Ze hoopt dat het in de Verenigde Staten, Engeland, Duitsland en andere landen niet zo ver komt. Want hoezeer ze ook verschillen van Turkije, overeenkomstige tendensen zijn ook in het westen duidelijk aan te wijzen.

Verloren land is geen boek dat de opkomst en machtsovername van Erdogan en de AKP in stappen beschrijft. Het gaat over Turkije in de afgelopen decennia, maar vooral over de maatschappelijke en culturele tendensen die het succes van een autoritair regime beïnvloeden en die evengoed waarneembaar zijn in Brexit-Engeland, Trump’s VS, Orbáns Hongarije, Poetins Rusland en het Duitsland van de AfD. De ondertitel is dan ook minder goed gekozen. Het boek gaat niet over een welbewust plan voor machtsovername, maar vooral over fasen waarin mensen zich door autoritaire leiders en maffia-achtige structuren laten meeslepen en bedonderen.

Foto: Roel Wijnants (cc)

Het gelijk van Baudet

ANALYSE - Als de gevestigde politiek het extreemrechts populisme wil stoppen, moet ze eindelijk serieus werk gaan maken van democratisering.

Wat hebben D66, Fortuijn en Thierry Baudet met elkaar gemeen? Twee dingen: ze veroorzaakten alle drie een stembusrevolutie, en alle drie hadden ze op dat moment een sterke democratiseringsagenda.

Stembusrevoluties gaan altijd gepaard met een schreeuw van het volk om beter gehoord te worden.  Een deel van het succes van Baudet valt daar dan ook mee te verklaren. En daar zouden we een keer wat van mogen leren. Onze democratie faalt namelijk op vier punten:

Vier democratische tekorten

Ten eerste bij het parlement. De kritiek van Baudet dat de debatten in het parlement slechts voor de bühne is, is voor een groot deel terecht. Voor aanvang van ieder debat zijn de standpunten van de oppositie en de coalitie al lang duidelijk: afgezien van wat details zullen zij nooit iets aan elkaar toegeven. Politieke besluitvorming vindt in ons land achter gesloten deuren plaats, en niet in de tweede kamer. Die is er voor de show.

Ten tweede worden belangrijke posten nog altijd via de partijpolitieke handjeklap gevuld. Een burgemeester of commissaris van de koningin is in praktijk altijd een afgedankt kopstuk van een grote partij. Outsiders krijgen geen kans, en de sollicitatie is niet openbaar.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Contando Estrelas (cc)

Reacties op rechts

ANALYSE - Vorige maand schokten twee rechtse partijen in Spanje de wereld. In Andalusië, de Spaanse regio met de meeste inwoners, vormden ze een regering met gedoogsteun van de omstreden nieuwe partij VOX. Opmerkelijk, gezien andere reacties op anti-immigratiepartijen in Europa.

“We zijn heel duidelijk over één ding: allianties met extreemrechts kunnen niet door de beugel. Daar zouden we zwaar aan tillen.” Met die woorden waarschuwde de Franse president Emmanuel Macron op 9 januari de Spaanse liberale partij Ciudadanos om niet in zee te gaan met VOX in Andalusië. Die partij was bij regionale verkiezingen aldaar gestegen van 0,45% in 2015 tot 10,97% in december.

De bemoeienis van Macron met coalitievorming in een Spaanse regio is opmerkelijk. Het valt te verklaren uit de voorbereidingen voor de verkiezingen voor het Europese parlement in mei. Ciudadanos is lid van ALDE, de liberale fractie in dat parlement waar ook VVD en D66 deel van uitmaken. Macrons partij La République En Marche! zou overwegen zich bij ALDE aan te sluiten.

De situatie in Andalusië zal Macrons aansluiting bij ALDE niet vergemakkelijken. Ciudadanos sloeg zijn waarschuwing in de wind. Sterker, diezelfde dag nog maakte Ciudadanos bekend dat de partij met de conservatieve Partido Popular in Andalusië een regering had gevormd, gesteund door de nieuwe partij VOX. De zetels van VOX helpen die partijen aan een meerderheid in het regioparlement.

Foto: Ron Hogan (cc)

Het verkeerde antwoord op het Europese populisme

OPINIE - De campagne voor de Europese verkiezingen is niet geholpen met waarschuwingen voor een catastrofe.

Een dertigtal bekende en minder bekende schrijvers onder aanvoering van Bernard-Henri Lévy roept het ‘luie Europa’ op zich te verdedigen tegen ‘kwaadwillende profeten vol rancune die geloven dat hun tijd weer is gekomen.’ Het ‘weer’ onthult dat de ondertekenaars van deze oproep de ‘populistische elementen’ waarover zij spreken doen herinneren aan de opkomst van de nazi’s. Ook toen werd er weggekeken, laten we dat niet opnieuw doen! ‘Als het populisme aan de poort rammelt, moeten we pal voor Europa staan, of te gronde gaan…..tegen de volksopruiers die van Parijs tot Rome, van Dresden tot Barcelona, Budapest, Wenen en Warschau met het vuur van onze vrijheid spelen, moeten we nu in opperste nood de noodklok luiden.’

Het is een nogal ronkend pamflet met een op zich sympathieke boodschap, maar geschreven in een taal die niet overal in Europa gewaardeerd zal worden. Nu vind ik dat je van taalgebruik geen obstakel moet maken voor het vinden van politieke overeenstemming. Ik heb in het verleden veel bijeenkomsten van Europese Groenen meegemaakt waar met name verschillen in taalconventies tussen noord en zuid aanleiding waren tot tragisch verlopende disputen. Ik vind een waarschuwing tegen illiberale tendensen in de Europese politiek zeker ook noodzakelijk. Maar de wijze waarop BHL, zoals hij in Frankrijk bekend staat, meent de noodklok te moeten luiden voor de Europese verkiezingen werkt, vrees ik, alleen maar averechts. Zijn oproep mist in elk geval het belangrijkste onderdeel van een anti-populistische strategie: een program, of tenminste een indicatie van de richting waarin een program moet gaan om de aanval van de populisten te keren.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: ydant (cc)

Verdwenen partijdemocratie

COLUMN - van Prof. Dr. Joop van den Berg.

De veel te vroeg overleden politicoloog Peter Mair is in 2013 breed bekend geworden als auteur van Ruling the Void, 1) een boek waarin hij betoogt dat de klassieke politieke partijen zozeer aan ideologische betekenis hebben verloren dat zij in een regering onderling verwisselbaar zijn geworden. Regeringsbeleid is een kwestie geworden van kleurloze technocratie onder het motto: ‘There is No Alternative’. Dat maakte zulke partijen, vooral van links, onherkenbaar voor hun kiezers. Die kregen bovendien het vermoeden dat belangrijke kwesties onder het tapijt werden geveegd. Deze combinatie van depolitisering en verwaarlozing werd de voedingsbodem van het Europese populisme als succesvolle politieke beweging.

Merkwaardig eraan was onder meer dat zij niet voor een nieuw pluralisme pleitte – grotere politiek georganiseerde diversiteit – maar zich juist daartegen keerde door het weg te zetten als een samenzwering van een corrupte elite tegen de onschuldige, verweesde bevolking.

Populisme houdt vervolgens het streven in naar een nieuwe meerderheid die de bevolking weer echt zou representeren. Die ook een einde zou kunnen maken aan de macht van allerlei instellingen zoals de rechter, die zonder te zijn verkozen de voorkeuren van ‘de meerderheid’ kunnen blokkeren. Behalve door deze weerzin tegen de democratische rechtsstaat kenmerkt zich het populisme ook door chauvinistische afkeer van ‘globalisering’ en Europese integratie.

Foto: Opgelet, onderstaande tekst kan sporen van ironie bevatten

KRAS | Code Oranje

En daar is nummer drie. Na Nieuwe Wegen en Vrij Links gaat nu Code Oranje het proberen. Links, maar ook een beetje xenofoob. Het boegbeeld is deze keer een blanke man die geboren is in 1959. Dat is toch weer eens wat anders dan 1962 en 1964. Een nieuw invalshoek bij de ontginning van de ontevreden, mild racistische, witte ex-arbeider als electorale doelgroep is wel zo verfrissend, niet waar? De ontevreden burger dient gehoord te worden! Hup democratie!

Ik dacht het niet. De ontevreden burger is namelijk een volwassen kleuter die op zoek is naar instant politieke gratificatie. Dat is in directe tegenspraak met democratie, het rommelige proces waarin op de lange termijn de meeste mensen een beetje gelijk krijgen. Het maakt niet uit of je xenofoob met een vleugje socialisme bent, of omgekeerd. Het blijft populistisch gelul. En de smadelijke mislukking van Code Oranje gaat mijn gelijk bewijzen.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Gerrit Burow (cc)

Pas op met populisme

ANALYSE - Een halve eeuw nadat een aantal academici het eerste wetenschappelijke boek over populisme schreven, lijkt er nog steeds weinig duidelijkheid te bestaan over wat populisme nu eigenlijk is. Maar onder wetenschappers is een sterkere consensus ontstaan over wat populisme is, schrijft Matthijs Rooduijn op Stuk Rood Vlees.

Precies een halve eeuw geleden was een groep academici druk bezig met het schrijven van het eerste echte wetenschappelijke boek over populisme. De belangrijkste conclusie: er kon geen overeenstemming worden bereikt over wat populisme nu eigenlijk was. Als je vandaag de dag kijkt wat er allemaal over populisme wordt gezegd en geschreven, zou je bijna denken dat er in de afgelopen vijftig jaar nauwelijks iets is verandert: nog steeds lijkt er weinig duidelijkheid te bestaan over wat populisme nu eigenlijk is.

Maar schijn bedriegt. In de afgelopen jaren is er onder wetenschappers een steeds sterkere consensus ontstaan over wat populisme is en hoe we het zouden moeten bestuderen. Dat betekent natuurlijk niet dat er geen meningsverschillen meer bestaan. Maar het betekent wel dat die meningsverschillen kleiner zijn dan ooit tevoren.

Een “ideationele” definitie van populisme

De meeste onderzoekers zien populisme, kort samengevat, als de boodschap dat het goede volk wordt verraden door een slechte elite die geen flauw idee heeft van wat gewone burgers belangrijk vinden. Sommige wetenschappers omschrijven die boodschap als een “dunne ideologie”, terwijl anderen het over een “discours” of een “stijl” hebben. Maar wat de precieze benaming ook is, deze onderzoekers zijn het met elkaar eens dat het om een inhoudelijke boodschap gaat die het volk tegenover de elite plaatst.

Vorige Volgende