ELDERS - Hoe om te gaan met het behoudende deel van de Europese bevolking? Het is een van de uitdagingen voor de nieuwe Europese leiders. Neem Polen bijvoorbeeld.
Een liberale pro-Europese gelegenheidscoalitie van maar liefst twaalf oppositionele partijen en groeperingen in Polen is er afgelopen zondag bij de Europese verkiezingen niet in geslaagd de oppermacht van regeringspartij PiS (Recht en Rechtvaardigheid) terug te dringen. De Europese Coalitie kreeg uiteindelijk ruim 38% van de stemmen, goed voor 22 zetels, die in meerderheid naar de EPP gaan. PiS bleek sterker en kwam uit op ruim 45%. Dat zijn 26 zetels voor de ECR (de Europese Conservatieven waar FvD zich graag bij wil aansluiten). Drie zetels gaan naar de nieuwe partij van de links-liberale burgemeester en homo-activist Robert Biedroń, Wiosna (Lente). Hij moet in het EP nog een keuze maken voor aansluiting bij de groene, de liberale of de sociaaldemocratische fractie. De extreem-rechtse, homofobe Konfederacje wist net niet de kiesdrempel te halen. De opkomst was met 45% ook hier hoger dan ooit.
De Europese verkiezingen waren in Polen vooral een voorproefje voor de landelijke parlementsverkiezingen dit najaar. PiS viert de overwinning deze week als teken dat de partij dan ook de grootste zal blijven. Een wijziging van het kabinet van premier Mateusz Morawiecki is aanstaande. Maar liefst vijf ministers en drie vice-ministers gaan naar Brussel. Dat zoveel bewindslieden verkiesbaar waren voor het EP toont eens te meer aan dat Polen de EU serieus neemt.
Bij de oppositie is het de vraag of alle partijen aan boord zullen blijven om voldoende tegenwicht te kunnen leveren. Biedroń blijft er in elk geval buiten. Dat wordt hem door andere oppositiepartijen kwalijk genomen. Maar hij hoopt met zijn nieuwe partij ook een verandering in de politieke mores teweeg te brengen en houdt daarom liever afstand van oude partijen zoals de Sociaaldemocratische SLD en het Burgerplatform. Deze twee zullen straks waarschijnlijk wel gezamenlijk optrekken, op z’n minst om te voorkomen dat PiS opnieuw kan beschikken over een meerderheid waarmee de grondwet verder in conservatieve, illiberale richting kan worden aangepast.
Terug naar het platteland
De winst van PiS is mede te danken aan de grote opkomst (40%) op het platteland. Vijf jaar geleden zag men daar nog weinig in deelname aan de Europese verkiezingen. In de steden, waar de opkomst hoger lag, hebben de meeste kiezers hun stem uitgebracht op de oppositie. Maar dat is in Polen niet voldoende. Voor de komende verkiezingen is dus de vraag hoe de liberale, seculiere stad het conservatieve, katholieke platteland kan omturnen.
De Poolse socioloog Przemysław Sadura ziet in zijn land een verandering in de verhouding tussen stad en platteland. Veel Polen vinden het leven op het platteland aantrekkelijk. Steeds meer middenklassers ontvluchten de smerige en lawaaiige steden. Het aantal plattelandsbewoners stijgt. Ondanks alle subsidies voor de landbouw uit de EU neemt het aantal boeren af. Sadura voorziet oplopende spanningen tussen rijke ‘kolonisten’ en vakantiegangers enerzijds en achterblijvers die geen of weinig middelen van bestaan meer over hebben.
Grootste importeur van arbeidskrachten
Ondertussen ontstaat in de steden een tekort aan arbeidskrachten. Veel Polen kiezen voor werk in het buitenland. Voor hen in de plaats komen Oekraïeners, maar ook mensen uit Bangladesh, India, Vietnam, en China. Polen is volgens de OECD de grootste importeur van arbeidskrachten. Het zet de anti-immigratieretoriek van PiS in een vreemd daglicht.
De socioloog Sadura ziet op verschillende plaatsen spanningen ontstaan tussen autochtonen en allochtonen die de stabiliteit van het land in gevaar brengen. Middenklassers op het platteland, migranten van het platteland in de steden, migranten uit andere werelddelen, zij zullen overal aanleiding geven tot confrontaties tussen de oorspronkelijke bevolking en nieuwe groepen. Die spanningen voeden het ‘wij tegen zij’-gevoel en het nationalisme waarvan PiS, en niet te vergeten extreemrechts, kunnen profiteren. Zij krijgen daarbij nog steeds de volle steun van de katholieke kerk, zeker waar het gaat om de bevordering van het traditionele gezinsleven en de verwerping van gelijkberechtiging van homoseksuelen. Kaczynski, de leider van PiS:
“We hebben te maken met een directe aanval op het gezin en kinderen – de seksualisering van kinderen, die hele LBGT-en ‘gender’-beweging. Dit wordt geïmporteerd, maar ze bedreigen vandaag onze identiteit, ons land, de voortzetting ervan en dus de Poolse staat.”
‘Somewheres’ en ‘Anywheres’
Het nieuwe Europarlement zal meer dan ooit te maken krijgen met confrontaties tussen behoudende en progressieve delen van de bevolking. De scheidslijnen zijn zowel sociaal als geografisch. De enorme winst van de Groenen komt vooral uit de Noord-Westelijke lidstaten. Uit Centraal en Oost-Europa komt een flinke stoet rechts-populisten het nieuwe Europarlement binnen. De sociale verdeling is door David Goodhart getypeerd als die tussen de ‘somewheres‘, mensen die geworteld zijn in de lokale gemeenschap, hechten aan tradities van hun directe omgeving en angstig zijn voor het verlies van hun identiteit, enerzijds, en anderzijds de ‘anywheres‘, mensen die zich overal thuis voelen, veel reizen, in alle opzichten mobiel, ‘kosmopolitisch’ en ruimdenkend zijn. En pro-EU. Goodhart zag de tegenstelling in het Verenigd Koninkrijk tussen de voor- en tegenstanders van de Brexit. Sindsdien lijkt de polarisatie alleen maar toegenomen, en niet alleen bij de Britten. Wie deze ontwikkeling negeert riskeert een grotere instabiliteit van het continent. Polen is een goed voorbeeld om te volgen voor de nieuwe Europese politici die verdere escalatie willen voorkomen.
Reacties (6)
“Hoe om te gaan met het behoudende deel van de Europese bevolking?”
Europa is nu eenmaal samengesteld uit hele verschillende culturen met allemaal een eigen kijk op politiek. Gezien de EU een democratie is, moet je je niet afvragen hoe om te gaan met de ander, maar zijn mening respecteren en een compromis proberen te sluiten. Je kan niet voor een democratie zijn als die alleen maar jouw politieke kleur vertegenwoordigd.
Dit is een goed voorbeeld waarom een Europese superstaat niet gaat werken, de culturen en belangen liggen te ver uit elkaar. Wij willen niet dat de conservatieve waardes van de Polen aan ons opgedrongen worden en zij willen niet dat onze liberale-progressieve waardes aan hun opgedrongen worden. Uiteindelijk overheerst de grootste groep en een superstaat zal dus veel conservatiever zijn dan ons kikkerlandje. Als je denkt dat een “ever closer Union” er politiek uit zal zien als een heel groot Nederland zal je van de koude kermis thuiskomen, maar dan is het te laat.
Ik zie er dan ook meer in de EU om te vormen tot een samenwerkingsverband waarbij de individuele culturen zo veel mogelijk nationaal hun eigen interne politiek kunnen bepalen. Als die PIS werkelijk zo slecht is, mogen de Polen daar zelf de gevolgen van ondervinden en kunnen ze de volgende keer wat anders kiezen. Sterker ik garandeer dat als we dat niet doen, de EU over niet al te lange tijd ruziënd uit elkaar zal vallen.
@1: Polen verschilt minder van andere delen van Europa dan je suggereert. Het opdelen van Europa in culturele hokjes lost niets op. Veel urgenter is het vinden van een antwoord op sociale tegenstellingen die ik in de laatste alinea hierboven beschrijf en die niet alleen in Polen maar in alle Europese landen mensen uit elkaar drijven.
Ik ben er intussen wel voor om in de stembureaus gelijk met elke verkiezing ook maar een poll voor het betreffende nationale parlement te houden. Benieuwd of de verschillen erg groot zullen zijn, maar je mag toch hopen dat de kiezer de EU met een andere bril bekijkt dan zijn eigen landje. Maar misschien ben ik wel te optimistisch.
Polen heeft verstandig gekozen. Wanneer snappen we in het westen eindelijk eens dat men in Oost-Europa niet zit te wachten op verlate 1968-revolte? Landen als Polen willen hun eigen identiteit en cultuur behouden en zelf bepalen wie ze wel en niet binnen laten.
Deze landen konden jarenlang zien wat het effect is van de open-deuren-politiek in West-Europa, waar hele drommen niet-westerse allochtonen binnengehaald zijn met alle verschrikkelijke gevolgen van dien. Ook de westerse neigingen om je eigen nest te bevuilen door je eigen geschiedenis en cultuur de grond in te trappen, genderwaanzin tot norm te verheffen en een weg-met-ons politiek te voeren kunnen in Oost-Europa niet op al te veel sympathie rekenen.
Het is wel vermakelijk om te zien hoe vooral linksen en sociaal liberalen zich roeren als ergens een partij wint die door hen steevast als “populistisch” of zelfs “fascistisch” wordt bestempeld. Je ziet dan dat men zo’n land gaat aanpakken. Polen en Hongarije krijgen er dagelijks van langs omdat ze de democratie en rechtsstaat zouden uithollen. Het is nogal hypocriet dat uitgerekend het westen dat roept, waar de VVM en democratie inmiddels stevig worden ingekaderd binnen de grenzen die Brussel en allerlei maatschappelijke pressiegroepen daarvoor stellen.
Ook het verwijt dat Polen de media teveel beheerst is bizar te noemen, wetende dat juist in het westen de MSM en de staatsomroepen brave en makke spreekbuizen van de overheid zijn.
Ook de rechtsstaten in het westen stellen weinig meer voor met hun overdreven daderbegrip en kinderachtige strafjes voor zware crimi’s, waaronder het steeds weer los laten van gevaarlijke gekken die er op los moorden.
Ik kan alleen maar hopen dat Oost Europese landen de rug recht houden en meer invloed van Brussel buiten de deur weten te houden. Het is immers een geruststellende gedachte dat er dan in Europa nog plaatsen zijn om naartoe te gaan als de ontwikkelingen hier blijven gaan zoals ze nu gaan.
@4
Jij weer?! Je bagger’bijdrage’ hangt van hyperpartijdige, factfree leugens en onwaarheden aan elkaar. Je moet vast een masochist zijn: mondje dicht tenzij je wil dat ik weer met jou de vloer aanveeg. Het valt me al mee dat je illusies over cultuurmarxisme nog eruit hebt weten te houden.
Your opinion is bad and you should feel bad. En om geen andere reden dan dat er geen feitelijke basis aan ten grondslag ligt.
@5: Dit soort persoonlijke aanvallen is strijdig met onze huisregels. Ik begrijp dat je je ergert, maar houd je s.v.p. even in en probeer zakelijk te blijven, of laat anders een reactie achterwege.
@4: De stemmen van de Polen voor PiS zijn vooral Poolse stemmen, voor hun eigen land. Het getuigt van westers egocentrisme om ze op te tellen bij je eigen rechtse voorkeuren.