Politieke partijen Archives - Pagina 2 van 9

Foto: Verkiezingsbord 2021

Versplintering en verharding

31 maart 2021 , 08:00 , door Montesquieu Instituut

COLUMN - van Prof.Dr. J.Th.J. (Joop) van den Berg

Sinds het verval van de oude volkspartijen van christendemocraten en sociaaldemocraten, overal in West-Europa, hebben zich twee nieuwe verschijnselen daarvoor in de plaats gemeld: versplintering en verharding in de politieke arena.

Over versplintering hebben collega Bert van den Braak en ik het in deze rubriek al vaker gehad. 1) Daar zitten voor- en nadelen aan, hebben wij steeds betoogd. Kiezers willen kennelijk precies zijn in hun voorkeuren en daar worden partijen niet groter van. Dat kan je compenseren door met verwante partijen meer samen te werken, hetzij in de regerende coalitie, hetzij in de oppositie. Iets minder angst voor minderheidskabinetten zou ook helpen. Wij maakten overigens wel het onderscheid tussen Tweede en Eerste Kamer enerzijds en provinciale en gemeentelijke volksvertegenwoordigingen anderzijds. Op het lokale vlak zagen wij per saldo meer schade dan voordeel.

Achteraf bekeken zat dat onderscheid primair in de mate van versplintering: in de lokale democratie reikte die al een aantal jaren veel verder dan in de nationale verhoudingen. Het lijkt er nu veel op dat de lokale democratie door de nationale wordt ingehaald. In totaal nemen er zeventien fracties zitting in de Tweede Kamer; de Eerste Kamer heeft er intussen (door tussentijdse breuken) al vijftien. Progressieve fracties tellen nog steeds op tot 63 zetels, maar daar zijn nu wel zeven partijen voor nodig. Acht fracties hebben vijf of minder zetels, waarvan drie het moeten doen met één zetel. Weliswaar noemen wij nu de VVD een grote partij, maar met nog geen kwart van de stemmen is het de vraag of je wel van ‘groot’ mag spreken.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: copyright ok. Gecheckt 04-10-2022

Nieuwe Kamerleden die de grondwet naast zich neer leggen

23 maart 2021 , 16:00 , door Ad van der Stok

ANALYSE - Het lijkt toch weer gelukt. Ondanks alle tegenstellingen tussen links en rechts, jong en oud, voorstanders en tegenstanders van feiten. Samen zijn we er weer in geslaagd 150 nieuwe kamerleden te kiezen. Als Baudet niet alsnog het draaiboek van Trump erbij pakt, kan de kiesraad vrijdag, zonder te worden gestoord door binnendringende activisten, de uitslag vaststellen. De nieuwe Tweede Kamer kan dan geïnstalleerd worden.

In dit artikel, onderdeel van de serie politiek zonder partijen, meer over wat er volgt na die installatie. Want de meerderheid van de Tweede Kamerleden zal als één van de eerste activiteiten de grondwet naast zich neer leggen.

Bij de installatie leggen Kamerleden een eed of belofte af, zoals artikel 60 van de Grondwet voorschrijft: “Op de wijze bij de wet voorgeschreven leggen de leden van de kamers bij de aanvaarding van hun ambt in de vergadering een eed, dan wel verklaring en belofte, van zuivering af en zweren of beloven zij trouw aan de Grondwet en een getrouwe vervulling van hun ambt.”

Kamerlidmaatschap is bij grondwet een individuele zaak

Die eed, of belofte is een individuele aangelegenheid, zoals het kamerlidmaatschap zelf dat ook is. Het mandaat is een individueel mandaat. In de woorden van historicus Geerten Waling in zijn boek zetelroof: “De kiezer stemt niet op een partij […] Het mandaat wordt verstrekt door de kiezer, voor de termijn van vier jaar […], aan de individuele kandidaat.” Dat is ook zichtbaar op het stembiljet. Want je kunt niet op een partij stemmen, louter op individuele kandidaten. Hoewel ze meestal wel lid zijn van een partij.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-11-2022

De waarde van politieke partijen

10 maart 2021 , 16:00 , door Ad van der Stok

ANALYSE - Veel positieve geluiden over politieke partijen in de reacties op inleiding, deel 1 en 2 van deze serie politiek zonder partijen. En denkend over alternatieven voor partijpolitiek is het natuurlijk goed ook te kijken naar de argumenten die voor politieke partijen pleiten. Op welke manier zijn politieke partijen van waarde voor onze democratie? En als we het kind niet met het badwater willen weggooien, wat is dan het goede dat behouden moet blijven?

Drie uit de reacties voortkomende punten wil ik eruit lichten. (1) politieke partijen brengen een soort structuur aan die er niet is als je alleen maar individuele kamerleden hebt. (2) politieke partijen zorgen voor een goede selectie aan deskundige mensen in de Tweede Kamer. (3) politieke partijen verzamelen mensen rondom een mensbeeld en ideologie en belichamen zo een gedachtengoed dat los staat van individuele politici.

1. Partijen structureren

In de jaren 80 hadden we twee hele grote partijen, het CDA en de PvdA, het middelgrote VVD en dan nog wat kleine partijtjes. Een politiek debat betekende dan al snel een debat tussen de twee, of drie grote partijen. Dat is overzichtelijk voor de kiezer. Die heeft snel zicht op wat de partijen die het uiteindelijk voor het zeggen krijgen op de belangrijke thema’s willen. En op wat het voor hem of haar betekent. Ook voor de media is een klein aantal grote partijen een voordeel, bijvoorbeeld bij het organiseren van debatten. Een beperkt aantal partijen en sprekers, die dan ook tijd en ruimte hebben om hun ideeën naar voren te brengen. Een onmiskenbaar voordeel van een bestel met enkele (grote) politieke partijen, dat overigens niet meer bestaat.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: © Sargasso

Kan de Tweede Kamer meer volksvertegenwoordiging zijn?

24 februari 2021 , 08:00 , door Ad van der Stok

ANALYSE - Onze democratie noemt men wel een representatieve, of indirecte democratie. Onze regering legt wetsvoorstellen niet direct aan de bevolking voor, maar aan de Tweede Kamer die ons representeert. Geen directe, maar indirecte democratie. Of eigenlijk toch niet, want er zit nog een laagje tussen. Een laagje dat nog meer afstand schept tussen de kiezer en dat wetsvoorstel: de politieke partij. Daarover dit tweede deel in de serie politiek zonder partijen.

Politieke partijen bepalen wie er op de kieslijsten komen en spelen dus een centrale rol bij de vraag wie het woord voert in de Tweede Kamer. Partijen zetten vacatures uit, stellen profielen op, selecteren de mensen en bepalen de lijstvolgorde.

Dat ook de politieke partij nog een rol speelt in de overdracht van de ‘wil van het volk’ betekent dat we eigenlijk over een indirecte indirecte democratie moeten spreken. Het betekent ook dat we de Tweede Kamer beter een partijvertegenwoordiging kunnen hebben. Kamerleden zitten daar namens hun partij. Het is geen volksvertegenwoordiging.

Pieter Omtzigt

Toch kun je best betogen dat zich onder die partijvertegenwoordigers, kamerleden bevinden die ook volksvertegenwoordiger zijn. Het klassieke hedendaagse voorbeeld is Pieter Omtzigt. Hij kwam in 2003 de Tweede Kamer binnen als partijvertegenwoordiger op nummer 51 op de lijst. Met een schamele 1010 stemmen. Hij kroop omhoog op de lijst, naar 37 in 2006, naar 29 in 2010. En toen vond de partij het genoeg.

Foto: © Sargasso

Het probleem dat politieke partij heet

12 februari 2021 , 12:00 , door Ad van der Stok

ANALYSE - De hoofdrolspelers in ons politieke stelsel zitten niet in de Tweede Kamer of het kabinet. Ze hebben daar wel afgevaardigden die als woordvoerder fungeren en hun standpunten naar voren brengen. Ze hebben een bestuur zonder mandaat van de Nederlandse kiezer. En ze bepalen op wie wij in maart mogen stemmen. Die hoofdrolspelers zijn de politieke partijen. Over hen gaat de reeks waar dit het startpunt van is. En over een alternatief. Want zou het niet fijn zijn om niet op een partij te hoeven stemmen?

OPMAAT

Een korte terugblik op 2020. Van politieke partijen zou je kunnen denken dat ze zich ophouden in de coulissen van het politieke toneel. Maar ook in het afgelopen jaar waren ze weer regelmatig op het hoofdpodium te vinden. Voor sommige van hen was het een turbulent jaar. Partijfolklore in vijf bedrijven.

50 Plus

Voorjaar 2020. Terwijl Nederland druk bezig is overrompeld te worden door een pandemie, zit 50 Plus niet stil. Vanaf eind 2019 wordt er samengewerkt met Femke Merel van Kooten-Arissen, het afgesplitste kamerlid van de Partij voor de Dieren. Een op het oog constructieve samenwerking, wat ongebruikelijk is in ons partijpolitieke landschap. Versplintering komt als tijdverdrijf vaker voor, zeker onder ouderenpartijen. Maar het duurt niet lang voordat 50 Plus zich herpakt en Henk Krol, zijn grote talent aanwendend, de partij vakkundig de sloot in begint te fietsen. De vele episodes van persoonlijke onmin en kinnesinne die volgen zijn de vergetelheid waardig. Het heeft met politiek weinig van doen.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: -JvL- (cc)

Ondersteuning nieuwe democratie

27 januari 2021 , 08:00 , door P.J. Cokema

Terwijl verveelde snotapen de amper gevierde jaarwisseling alsnog goed denken te maken, burgerwachten boven en beneden de Moerdijk ze nu staan op te wachten, weten politici niets beters dan er met de verkiezingscampagne over heen te gaan. Ondertussen tikt de klok gestaag door naar het vierjaarlijks democratisch hoogtepunt: de Tweede Kamerverkiezingen.

Ook dat gaat niet geheel probleemloos. Geen grote verkiezingsbijeenkomsten, want dat zouden zomaar de door Maurice de Hond bekend geworden ‘superspread events’ kunnen worden. En als in verkiezingstijd politici ergens hun oren wel naar laten hangen dan is dat Maurice de Hond.

De politieke partijen die nu in de Tweede Kamer zitten, hebben nauwelijks hinder van het feit dat ze niet kriskras door het land het traditionele moddergooien kunnen beoefenen. Hun eigen podium, de debatten inde Tweede Kamer, zijn daar een prima alternatief voor.

En natuurlijk maken ze driftig gebruik van de sociale media. Kom daar als nieuwe politieke partij maar eens tussen. Het aanstormend politiek talent is vooralsnog druk bezig met de voorbereidende activiteiten. Ze hebben nog vijf kalenderdagen (drie werkdagen) de tijd om 580 ondersteuningsverklaringen binnen te halen. Alleen dan kunnen ze in alle twintig kiesdistricten meedoen aan de verkiezingen. Dat kan een partij ook als die in één of een paar kiesdistricten is toegelaten, maar dat zal niet genoeg stemmen opleveren om een zetel in de Kamer te bemachtigen.

Foto: João Lavinha (cc)

Iedereen ongewenst

18 januari 2021 , 12:00 , door Steeph

COLUMN - Heel geleidelijk is een moderne vorm van sociaal darwinisme de dominante denkstroom aan het worden in Nederland, noem het sociaal economisch darwinisme. Latent racisme vertaalt zich in institutionele overfocus op “afwijkende” groepen. Zij die niet kunnen meekomen in het systeem en steun nodig hebben, zijn fraudeurs tenzij ze steeds het tegendeel bewijzen.

Mensen boven de 65 moeten niet zeuren als ze wat eerder doodgaan door een virusje, ze leefden toch al in reservetijd en zijn niet meer economisch productief. Iedereen met een beetje overgewicht of af en toe een sigaret zou uitgesloten moeten zijn van gezondheidszorg. Mensen met een dwarslaesie moeten ieder jaar opnieuw aantonen dat ze nog steeds niet kunnen lopen om in aanmerking te komen voor een bijdrage. Jeugdzorg, geestelijke gezondheidszorg, eigenlijk alle vormen van zorg zitten in de knel, want waarom zou je geld steken in “zwakkeren”? Een handjevol vluchtelingen opnemen uit een afgebrand kamp wordt met grote tegenzin uitgevoerd, met daarbij de overtuiging dat die mensen toch vooral zichzelf in die slechte omstandigheden hebben gebracht.

Misschien zit er in het nostalgische verlangen naar normen en waarden van vroeger een zeer enge definitie van “norm” en “normaal”. En alles wat daar buiten staat, heeft dus eigenlijk geen plaats in de samenleving, of moet maar wat harder streven.

Ook schrijven voor Sargasso?

Mededeling

Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: -JvL- (cc)

Klaar voor nieuwe democratie?

11 januari 2021 , 08:00 , door P.J. Cokema

Nog drie weken te gaan en dan moeten alle politieke partijen die aan de verkiezingen van 17 maart mee willen doen, hun kandidatenlijsten inleveren. Wij kijken uit naar de ambitieuzen die nog niet in de Tweede Kamer zitten. Zijn ze er al een beetje klaar voor?

Vlak voor de jaarwisseling bleken er 89 partijen geregistreerd te staan bij de Kiesraad. Op de valreep meldden zich nog 26 nieuwkomers.

Van de 89 geregistreerde partijen zijn er 15 momenteel in de Tweede Kamer vertegenwoordigd. Anders gezegd: 17% zit al o het pluche, 83% (nog) niet.

We zijn eens gaan kijken hoeveel van die 74 andere partijen al een beetje klaar zijn voor de komende verkiezingen. We keken welk partijen op dit moment voldoen aan minimaal twee van deze criteria: welke partijen deden (E) eerder mee, en/of hebben al een (P) programma, en/of hebben een (K) kandidatenlijst.

Van de 74 partijen deden er 38 aan eerdere verkiezingen mee. We namen daar in ook gemeenteraadsverkiezingen en Statenverkiezingen mee. Een paar van de ‘nieuwkomers’ hebben al raadszetels of zijn vertegenwoordigd in de Provinciale Staten. Daar komen we later misschien nog op terug.

Drie partijen hebben eerder aangeven niet mee te zullen doen. Het betreft de Ondernemerspartij, Partij de Nieuwe Mens (voorheen Mens en Spirit (MenS) en de Vrijzinnige Partij (VP).
Blijven er dus 71 partijen over die mogelijk op de stembiljetten van maart verschijnen. Daarvan voldoet op dit moment slechts 18% (13 partijen) aan bovengenoemde criteria.

Foto: -JvL- (cc)

Wisseling van de wacht uitgesteld

19 december 2020 , 08:00 , door P.J. Cokema

De laatste loodjes wegen het zwaarst. Zo iets zal Rutte wel voelen, nu het eindverslag van Parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag hem bijna pootje heeft gelicht. Op de laatste persconferentie na de ministerraad van dit jaar liet Rutte niets los of hij ook maar enig moment heeft overwogen nu zijn verantwoordelijkheid te nemen en op te stappen.

Voor wie daar op hoopte: voorlopig geen wisseling van de mwacht. Zelfs al zou dit kabinet over het eindverslag vallen, dan blijft het demissionair in het zadel. De Tweede Kamerverkiezingen staan immers voor de deur. Nog drie maanden. Dat is te kort om een heel nieuw kabinet op te tuigen.

Afhankelijk van hoe lang de kabinetsformatie na maart 2021 gaat duren, mogen we misschien over een half jaar een ander kabinet verwachten. Hopelijk is dan de gezondheidscrisis tot controleerbare proporties teruggebracht. En even hopelijk kan de economische crisis de wederopbouwfase in. Alles in het meest gunstige geval.

Wie nu dankzij dat eindverslag definitief het vertrouwen in de traditionele partijen kwijt is, heeft drie opties: niet stemmen, stemmen op een partijen die nog niet eerder in een kabinet zaten of stemmen op een van de nieuwkomers.

Nieuwe registraties

Toevallig registreerden zich deze week bij de Kiesraad weer een aantal nieuwe initiatieven. We houden dat de laatste tijd voor u bij. Eind september waren er 55 partijen bij de Kiesraad geregistreerd. Daarvan zaten er 13 al in de Tweede Kamer en 42 niet.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.