Weg met de oude politiek

Protestbewegingen blijven overal in Europa de "oude politiek" uitdagen. Een antwoord van de gevestigde partijen blijft uit. Vorig jaar december was het Sloveense Maribor het toneel van hevige rellen. Aanleiding: in ruil voor nieuwe stoplichten had de burgemeester een particulier bedrijf de concessie verleend om op belangrijke kruispunten flitspalen te plaatsen. De firma incasseerde in enkele dagen 70.000 boetes. Diepere oorzaak achter de opstand: onvrede over corruptie en de neoliberale koers van het stadsbestuur dat in korte tijd de gezondheidszorg, de drinkwatervoorziening, het openbaar vervoer, de kabelbaan en de begrafenisonderneming privatiseerde. Na een jaar heeft de protestbeweging in Slovenië zich nu omgevormd tot een nieuwe politieke partij onder de naam "Solidariteit". Solidariteit wil de aanval op de huidige politiek openen en de bestaande politieke consensus, die zij als fundamenteel verkeerd ziet, tarten. Volgens het dagblad Dnevnik pleit zij ervoor dat de politieke macht weer bij de bevolking komt te liggen. Opinieonderzoekers voorspellen dat de nieuwe partij op maar liefst 40% van de kiezers kan rekenen. De protesten op straat gaan gewoon door. In maart trad in Slovenië een nieuwe centrum-linkse regering aan, maar die heeft kennelijk nog niet voldoende vertrouwen van de protestbeweging in het bestrijden van de crisis. De EU vertrouwt er intussen wel op dat het land zelf in staat zal zijn de bankencrisis op te lossen. De Sloveense banken verkeren in zwaar weer en hebben vijf miljard nodig, zo bleek uit een onlangs gehouden stresstest. De problemen bij Sloveense banken zullen Europa geen geld kosten, zegt eurocommissaris Olli Rehn. Hij benadrukt dat "Slovenië verder kan gaan met het op orde brengen van de financiële sector zonder financiële hulp van de Europese partners."  

Door: Foto: Riccardof (cc)
Foto: Statens Arkiver - Danish State Archives (cc)

Pak naast inkomensongelijkheid ook corruptie aan

, door

ACHTERGROND - Toenemende politieke onvrede houdt verband met inkomensongelijkheid, maar nog meer met corruptie. Om onvrede te verminderen, moet corruptie aangepakt worden, schrijft Matthijs Rooduijn.

Door de economische crisis en de politieke reacties daarop is de kans op sociale onrust in West-Europa groter dan ooit, zo meldde NRC Handelsblad deze week naar aanleiding van een rapport van de International Labour Organization. Met name de toegenomen inkomensongelijkheid zou de boosdoener zijn. Het achterliggende idee: hoe groter de ongelijkheid, hoe groter de onvrede met de politiek, en hoe groter de kans op protesten en uiteindelijk eventueel rellen. Dit roept de vraag op of het verkleinen van de inkomensongelijkheid verdere sociale onrust zal voorkomen.

Verschillende onderzoeken tonen aan dat er inderdaad een relatie bestaat tussen inkomensongelijkheid en onvrede met de politiek. Mensen in landen met meer inkomensongelijkheid zijn minder tevreden met de politiek. Politieke systemen die inkomensongelijkheid bevorderen worden namelijk kritisch beoordeeld door de bevolking, aangezien economische ongelijkheid niet goed verenigbaar is met de democratische principes van gelijkheid en rechtvaardigheid.

In de figuur hieronder (gebaseerd op data uit de European Election Studies 2009 en gegevens van de Wereldbank) vind je op de horizontale as de inkomensongelijkheid, die is gemeten met de GINI-coëfficiënt (hoe hoger hoe meer ongelijkheid), en op de verticale as de tevredenheid met de democratie (hoe hoger hoe meer onvrede). De figuur laat zien dat er een behoorlijk sterke samenhang is tussen inkomensongelijkheid en politieke onvrede op landniveau (de correlatie is 0.48); hoe hoger de inkomensongelijkheid, hoe groter de politieke onvrede en vice versa. De landen met veel ongelijkheid en veel onvrede zijn voornamelijk Oost- en Zuid-Europese landen en de landen met weinig ongelijkheid en weinig onvrede zijn vooral landen uit het noorden en westen van Europa. Zoals je ziet doet ons eigen landje het op beide vlakken behoorlijk goed.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.