Zeg nou zelf voor je sterft… / de mooiste rouwkaarttekst

Het kan niet aan Sargasso liggen dat u onvoldoende bent voorbereid op de verzorging van uw uitvaart. We hebben het met u gehad over bijzondere muziek, over de kist, urn of grafzerk. Het aangegrepen worden door verlies is besproken. Hoe u er bij wil liggen tot monumenten en poëzie voor op grafzerk of rouwkaart, we zijn het niet uit de weg gegaan. Zolang het leven voortgaat, kunnen gedachten en wensen over de uitvaart veranderen. Stel uw naasten er van op de hoogte. Het zal hen tot steun zijn als het moment daar is om uw afscheid vorm te geven. Zelf had ik nog geen concreet idee over wat er op mijn rouwkaart zou kunnen staan. Tot ik kortgeleden het boek ‘Ik bel je wel als ik dood ben’ (Cherry Duyns, Atlas Contact, april 2023) in handen kreeg. In 2007 ging het Armando Museum in Amersfoort in vlammen op. Niet alleen ging veel kunst verloren, ook filmmateriaal, waaronder gesprekken met Armando was verbrand. Cherry Duyns stelde Armando voor die gesprekken nog eens over te doen en dat resulteerde in dit boek. Het is geen documentaire, geen roman, maar een letterlijke transcriptie van de gesprekken. Voorin het boek staat een citaat uit Herenleed, het programma dat Duyns en Armando, soms bijgestaan door Johnny van Doorn, voor de VPRO maakten. En dat citaat lijkt mij nu een heel goede tekst voor mijn rouwkaart. Alles wat geweest is, kwam dat? Dat kwam. En als het kwam, komt het dan niet meer? Nee, het komt niet meer. Dit stukje is de slotscene van ‘De dameskapper’, uitgezonden bij de VPRO op zondag 23 april 1978 en dat ging zo: https://www.youtube.com/watch?v=U3W7JR8soks&t=27m55s Meer Herenleed is terug te zien bij de VPRO. De complete ‘Dameskapper’ kunt u hier zien. Weet u al wat u op uw rouwkaart graag ziet staan? U kunt het natuurlijk eenvoudig houden en een keuze maken uit de tientallen voorbeeldteksten die uitvaartondernemers aanbieden. Die zijn meestal niet bijster origineel en inspirerend. Maar wellicht heeft u zelf al een hele mooie bedacht of er een gevonden. Zo trof ik op een rouwkaart die bij eens mij in de bus viel dit gedicht van Fernando Pessoa: Wanneer de lente komt… En als ik dan al dood ben Zullen de bloemen net zo bloeien En de bomen zullen niet minder groen zijn dan het vorig voorjaar. De werkelijkheid heeft mij niet nodig. De weduwe van de in 2008 overleden dichter, schrijver Adriaan Jaeggi zette een van zijn gedichten uit zijn laatste bundel ‘Het tegenovergestelde van heimwee’ op de rouwkaart: Voor later Dit heb ik geprobeerd te zijn de stappen die je hoort op een lenteavond het passeren van stevige zolen op vertrouwde steen eventueel een flard van Au Privave of een gefloten partita. Niet: rolkoffertjes, rolkoffertjes, rolkoffertjes. Oud-premier Dries van Agt kondigde in 2015 een gedicht aan dat in zijn eigen overlijdenadvertentie zou worden gezet. In 2024 was het zo ver (Hugo Pos  - Nestoriaanse kwatrijnen): Beloof me, kind, als ik van hier verdwijn treur niet om mij, straks bloeit weer de jasmijn en geurt de kamperfoelie. Erger zou het wezen als zij verdwenen waren, — ik er nog zou zijn U weet er vast meer. Kunnen we aan de Sargassolijsten uw bijdrage toevoegen aan ‘de mooiste rouwkaarttekst’?

Foto: Minister-president Rutte (cc)

Persconferentiepoëzie

COLUMN - De wekelijkse persconferentie na de ministerraad mag ondertussen wel de persconference van Rutte gaan heten. Totaalkunst. Een woordendans rond de hete brij. Puur poëzie door de kracht van herhaling.

De laatste persconferentie was weer zo’n voorbeeld. Niet voor de eerste keer probeerde een van de journalisten bij Rutte een bekentenis te ontlokken dat hij een van de oorzaken is dat het vertrouwen in de politiek naar de knoppen is. Vorig jaar, 13 mei, waren we getuige van het spel tussen Sam Hagens (SBS) en Rutte:

Hagens: “Ziet u uzelf nog als de premier die problemen oplost?”
Rutte: “Dat is in ieder geval mijn ambitie, ja.”

Hagens: “Want als je kijkt naar de afgelopen twaalf jaar kun je ook zeggen dat u problemen veroorzaakt.”
Rutte: “Ook, ongetwijfeld. Als je bestuurt gaan er ook dingen niet goed, zeker. Maar ik ben ook trots op heel veel dingen die wel bereikt zijn.”

Hoe dat verder ging kunt u hier terugzien.

Afgelopen vrijdag was het weer feest. Ook nu provoceerde een journalist van SBS (Merel Ek) de “opperbaas” (Ruttes eigen woorden) van Nederland.

Merel Ek opende het bal met:

Meneer Rutte, voelt u zich verantwoordelijk voor het vertrouwen in de politiek in Nederland?

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: bertknot (cc)

Als de werkelijkheid doodloopt, bouwen we een ark.

Dit is een beetje een treurige Poëzieweek, omdat Lieke Marsman aftreedt als Dichter des Vaderlands. Het leed wordt niet eens verzacht doordat er een andere dichter aantreedt – de kandidaat heeft zich volgens de organisatie teruggetrokken ‘om persoonlijke redenen’ – maar het lijkt me voor iedere kandidaat heel lastig om in Marsmans voetsporen te treden.

Kenmerkend voor haar oeuvre is dat haar afscheidsbundeltje Ter gelegenheid van poëzie, waarin ze haar werk uit de afgelopen twee jaar verzamelde, behalve gedichten ook columns en essays bevat, want bij Marsman lopen genres altijd in elkaar over en dat heeft ze niet vanwege de zware mantel van het Dichterschap ineens veranderd. Ze vullen elkaar ook aan, ze vormen een geheel, die verschillende teksten, een zoektocht naar het Dichterschap met een grote D en het dichterschap met een kleine – wat moet je met je goedgekozen woorden in een tijd van crisis?

In haar voorwoord komt Marsman tot een radicale conclusie:

Hoe vaker ik politiek geëngageerde gedichten schrijf, hoe meer ik er dan ook van overtuigd raak dat kunst de wereld alleen kan veranderen wanneer kunstenaars de politiek in gaan. Daarmee bedoel ik niet dat kunstenaars geen geëngageerde kunst meer moeten maken, ik bedoel eigenlijk vooral: in hemelsnaam – meer kunstenaars in de politiek, hoe fijn zou dat zijn.

Foto: Maria Willems (met toestemming)

Kunst op Zondag | Ze hoopte dat alles zo zou blijven

Ze hoopte dat alles zo zou blijven,
zou blijven zoals het was.
Steeds dezelfde leerlingen,
in steeds dezelfde klas.
En dat haar buurjongen niet zou verhuizen,
en dat haar ouders gingen voor eeuwige trouw.
Dat haar vriend haar vriend zou blijven,
en haar nooit verlaten zou.
En dat haar collega nooit elders
solliciteren zou. Ze wilde dat
alles zou blijven zoals het was.

Ze hoopte dat alles zo blijven zou.
Dat het feestje geen einde hebben zou.
Dat die zomer eindeloos duren zou,
dat de winter eindeloos duren zou
en nooit zou overgaan, hoogstens dan
vooruit, in een eindeloze zomer,
die nooit zou overgaan, hooguit dan in –
Ze hoopte dat het einde uit zou blijven,
ze hoopte op de eeuwigheid,
en dat die altijd blijven zou.

 

-o-o-o-
Van de redactie:
Niets blijft altijd. Dit is helaas de laatste Kunst op Zondag van M&M. Foto’s van Maria Willems werden gekoppeld aan gedichten van Michiel van Hunenstijn. Ze begonnen 8 maart 2020 en vandaag eindigen ze met hun 37e Kunst op Zondag. Je kan ze blijven volgen op hun eigen weblogs: het fotoblog van Maria en het weblog van Michiel.

Daarnaast hebben we ook kunnen genieten van M&M’s bijdragen aan Closing Time (463 x), Poetry du Jour, Quote du Jour, de verhalen uit Dirkswoud en nog zo het een en ander. In totaal zo’n 543 bijdragen.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Closing Time | Monument

Monument is een liedje van de Kewi’s uit 1983. De Kewi’s waren Kees Maas en Willem Wisselink, (KeWi) en het internet laat niet zo veel los over dit aantrekkelijke orgel- en synth-popliedje met bijzondere tekst, en geestig ook nog. En hier is nog meer Kewi’s

 

Ik heb nog nooit een monument gemaakt
Ik heb dat alleen bedacht voor jou
Met veertig zuilen en een oprijlaan
En in het midden een fontein
Mooi, mooi monument
Meisjelief, ik bouw een monument voor jou, o ja
Een monument der liefde
Ik ben er pas mee begonnen, ja
Kijk niet op als het nog even duurt
Het is niet leuk als je me nu verlaat
Nee, een verstandig meisje doet dat niet
Dit monument dat is voor jou
Mooi mooi monument
Mooi mooi monument
Mooi mooi monument

Foto: Maria Willems (cc)

Kunst op Zondag | Ballade van de laatste spreker

Ik ben de laatste spreker van het congres
u kent me wel, ik ben degene die u ophoudt.
Ik ben de laatste horde,
ik ben de sta-in-de-weg voor het eind.
Ik weet, uw gedachten dwalen af naar zometeen,
als ik uitgesproken ben. Dan wacht u het eten,
de drank, de dans, en wie weet, de wijven,
maar dit laatste uur moet u nog bij mij blijven,
ik ben de laatste spreker van vandaag.

Ik ben de tarter van uw geduld en verlangen.
Ik reik tot aan de grenzen van wat u hebben kunt.
Ik start mijn powerpoint voor u.
Ik maak u murw met mijn quotes,
wacht, u had nog een vraag?

Ik ben de laatste spreker van vandaag.
Niemand die me graag ziet komen,
maar een moet er immers de laatste zijn.
En ik ben dat graag.

Ik ben gewend aan uw geroezemoes
Ik zie uw geloken ogen en het gevinger van uw mobiel.
Ik zie het gesmiespel met uw buurman,
ik zie u draaien en verzitten.

Maar eens weet ik u als publiek doodstil en ademloos aan mijn voeten.
Als ik aan uw groeve of aan uw baar sta.
En dat u dan weet: na de laatste spreker
wacht mij het vuur en de wormen, en de peilloze eeuwigheid.
En dat u dan niets, maar dan ook niets liever heeft,
dan dat u mijn woord, tot in het oneindige hoort.

Poetry du Jour | Gedichten om te lezen in het donker (gratis)

Gedichten om te Lezen in het Donker – gratis download

De dichter Martijn Benders, bekend van onder andere de bundels Karevanserai, Nachtefteling, Wat koop ik voor jouw donkerwilde machten, Willem en de customized bundel Wôld, Wôld, Wôld! heeft een nieuwe, en die is als gratis, e-book, soort van,  te downloaden. Is dat nou niet een aardige geste in deze donkere dagen en nachten?

Om Martijn Benders zelf te citeren: Voor mensen die geen geld hebben voor boeken dankzij de huidige Energie-heist bied ik mijn nieuwe bundel Gedichten om te Lezen in het Donker gratis als anonieme download aan.

Closing Time | Y Después En dan… alleen de woestijn

Klimaatverandering, stikstofcrisis, er zal toch iets moeten gebeuren. Er is geen plan B. En dan (Y Después) rest alleen de woestijn.

De Spaanse dichter Federico García Lorca zette dat korter en poëtischer op papier. Louis Andriessen (vorig jaar overleden) componeerde er een krachtig stuk muziek bij. Orkest De Ereprijs voerde het uit in een elftal versies (2020), telkens met andere zangstemmen.

U zag en hoorde hierboven ook het muziektheaterduo Des Filles: Anne Freriks en Robin Kuiper.

Foto: Foto': Maria Willems (met toestemming)

Kunst op Zondag | Herfst in de Polder

Het blad is rot
De boom wordt kaal
De lucht betrekt
Het blad is geel
De lucht wordt grijs
Het licht gaat aan
De kou trekt op
Het huis is kil
De vorst zet in
De wind die jaagt
Het oog dat traant
De regen striemt
De grond is nat
De modder zuigt
Het water kolkt
Het bloed staat stil
Het hart klopt traag
De mist hangt laag
De meeuw die krijst
De rook verstikt
De stem verstomt
De onrust jaagt
Het blad is zwart
Het graf ligt klaar

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Volgende