Kunst op Zondag | Precolumbiaanse kunst

Ongetwijfeld woedt er discussie over de vraag of we de geschiedenis van de Amerika’s vóór de komst van Columbus nog moeten aanduiden als “precolumbiaans”. Zoals alle historische periodiseringen, verheldert én verdoezelt ook dit etiket. Ja, de komst van mensen van overzee was een schok, een breuk. Nee, er waren continuïteiten. [caption id="attachment_344661" align="aligncenter" width="700"] Azteekse watergodin uit Mexico (MAS Antwerpen)[/caption] Schok en continuïteit De klap van de Spaanse aanwezigheid was in elk geval onvoorstelbaar. De conquistadores kwamen met schepen, paarden, kanonnen, christendom, gouddorst en het pokkenvirus. De mensen in Midden-Amerika, die leefden in wat wij het Chalcolithicum zouden noemen, konden zich geen voorstelling maken van wat hun te wachten stond. Vermoedelijk begrepen ze het evenmin nadat Hernán Cortés, samen met de Tlaxcalteca’s en de Texcoca’s, de hoofdstad Tenochtitlan had verwoest. De ervaren schok schiep ruimte voor de snelle verspreiding van het christendom en de Spaanse taal.

Door: Foto: Maya-schaal voor een bloedoffer met middenin de Maïsgod (Costa Rica; MAS, Antwerpen, foto auteur)

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Martin Collazos (cc)

Ondertussen in Peru…

ELDERS - Onze vaste buitenlandredacteur neemt even een welverdiende vakantie. Ondertussen proberen we de leemte te vullen met nieuws elders uit de wereld. Ondertussen in Peru….

Dit weekend is het weer loeidruk op de vakantiesnelwegen.  De prognose van de ANWB is dat er miljoenen vakantiegangers op pad zijn. Het is nog te vroeg om te weten of al die drukte deze zomer tot een nieuw record bij de ANWB Alarmcentrale zal leiden (in de zomer van 2018 7% meer hulpvragen dan in 2017).

In een Volkskrantcolumn vroeg journaliste Margriet Overveen zich af of er iets Nederlandser is dan hoe roekeloos wij met vakantie gaan, in het volste vertrouwen dat er altijd hulp komt in nood? En liefst een beetje snel? Ze bracht een bezoekje aan de alarmcentrale en hoorde o.a. dat Nederlanders zelfs vanuit het Peruaanse Cuzco de hulp van de ANWB wensen.

Ook vorige maand zochten een aantal Nederlanders die door Peru trokken hulp, nu van de Nederlandse ambassade in Peru.

Na een ondoordachte actie kwamen ze in moeilijkheden, omdat ze iets te lichtzinnig dachten over een waarschuwing van onze Rijksoverheid in het reisadvies voor Peru: Houd rekening met bijvoorbeeld wegblokkades en sociale onlusten.

Foto: copyright ok. Gecheckt 28-09-2022

Zuid-Amerika: Argentijnse schuldencrisis, Braziliaanse protestduiding, catfight!

ELDERS - Deze week uit Latijns-Amerika: Argentinië stapt naar het Amerikaanse Hooggerechtshof om een schuldencrisis te voorkomen, in diverse media is het tijd voor duiding van de Braziliaanse protesten en in Peru gingen dragqueens met elkaar op de vuist.

De ruzie tussen de Argentijnse regering en hedgefondsen krijgt een nieuwe aflevering: Argentinië is naar het Amerikaanse hooggerechtshof gestapt, de laatste strohalm voor de regering om te voorkomen dat er een nieuwe schuldencrisis ontstaat. Erg veel kans heeft het beroep niet, zo schrijft FT, hoewel de eventuele implicaties voor hoe overheidsschuldsaneringen in de toekomst geregeld zullen worden misschien een argument kunnen zijn om de zaak toch te horen. Ook bij dat argument zijn niettemin de nodige vraagtekens te plaatsen. Ondertussen zijn de twee nieuwe overheidsobligaties die Argentinië aankondigde in werking getreden: ongedeclareerde dollars mogen nog twee maanden straffeloos gebruikt worden om deze obligaties te kopen, daarna zijn illegale dollarbezitters strafbaar. De relatief lage rente op de nieuwe schuldpapieren maakt het echter niet waarschijnlijk dat de zwarte dollarmarkt snel zal ophouden te bestaan.

In Brazilië blijven de demonstraties het grootste nieuws en is het ondertussen tijd voor wat afstand en duiding. Brazilaanse columnist Elio Gaspari schrijft in een fijn New York Times stuk over ‘twee Braziliës: eentje [van het volk] waar men geacht wordt te schreeuwen, maar slechts in stadions, en een ander [van de politieke elite], waar men doet wat men blieft.’ Americas Quarterly ziet vanwege de diversiteit van redenen om te protesteren meer parallellen met de Occupy-beweging dan met de ‘Arabische lente’. En het FT valt het op dat demonstranten reclameleuzen lenen en hele andere betekenissen geven.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Politiek-nationalistische graffiti aan Avenida de Mayo (Flickr.com/WallyG)

Zuid-Amerika: dictator, straatkunst en woestijnvliegen

ELDERS - Deze week uit het Latijnse continent: een historische uitspraak in het proces tegen Guatemala’s ex-dictator, aandacht voor straatkunst in Buenos Aires en Red Bull vraagt met een stunt aandacht voor Nazca-geogliefen.

Schuldig aan genocide en misdaden tegen de menselijkheid: tachtig jaar cel. Dat was het oordeel van de rechtbank die afgelopen week tot een uitspraak kwam in de zaak tegen de Guatemalteekse ex-dictator José Efraín Ríos Montt. Ríos Montt werd berecht voor zijn rol in de slachting van 1771 leden van de Ixil Maya-stam. Het proces was onder meer uniek omdat het de eerste keer is dat een genocideverdachte in eigen land wordt berecht. De ex-dictator beweerde dat er binnen de hiërarchie autonomie bestond en dat hij zodoende niet verantwoordelijk kon worden gehouden voor de daden van zijn ondergeschikten.

Vanuit Argentinië een AP stuk over straatkunst, met uitleg waarom Buenos Aires zo’n bloeiende scene kent met veel indrukwekkende, enorme schilderingen – soms op publieke gebouwen. Hoewel het stuk de nadruk legt op creatieve graffiti en de toeristische tochten die je kunt maken langs de hoogstandjes, is er minstens evenveel politieke schilderkunst te vinden in de Argentijnse hoofdstad, hoewel het epitheton ‘kunst’ misschien niet altijd van toepassing is. Slim is verder nog deze kaart waarop te zien is welke categorie graffiti op welke plek te vinden is, inclusief foto’s.

Foto: flickr.com/glorious_journey_photography

Zuid-Amerika: Kirchner’s slechte week, Paraguay kiest, mijnbouw in Amazone

ELDERS - Deze week vanuit het Latijnse continent: een bak slecht nieuws voor de Argentijnse regering, Paraguay heeft een nieuwe doch controversiële president en een Peruaanse Indianenleider bedankt Canada voor steun in de strijd tegen de mijnbouw.

Allereerst Argentinië. Het was niet de beste week voor presidente Cristina Fernández de Kirchner. Op 18 april was het weer tijd voor een massademonstratie tegen haar regering en beleid.

Directe aanleiding was de voorgestelde hervorming van het gerechtelijk apparaat. Volgens Kirchner’s Peronisten gaat het om een democratisering van justitie, maar critici vrezen een groeiende concentratie van macht in de handen van de zittende regering. Bovenop de demonstratie kwamen twee onprettige feiten, ironisch genoeg juist vanuit juridische hoek: rechters keurden belangrijke punten van een omstreden hervorming van de mediawet af en schuldeisers wezen het Argentijnse voorstel af dat de huidige schuldencrisis op moest lossen. Gelukkig is de presidente een ware kampioen wanneer het aankomt op politiek struisvogelen. Maar het is de vraag hoelang de problemen genegeerd kunnen worden, zeker met congres- en presidentiële verkiezingen in het vooruitzicht – zelfs een heroïsche TV-serie over de Argentijnse strijd in de Falklandoorlog kan dan waarschijnlijk de aandacht niet meer afleiden.

Het tweede nieuws komt uit Paraguay, waar een nieuwe president is gekozen nadat de vorige, Fernando Lugo, vorig jaar het politieke slachtoffer werd van een zachte coup. Tijdens de campagne van winnnende kandidaat Horacio Cartes werd hij beschuldigd van fraude en banden met de drugshandel. Ook werden hem homofobe uitlatingen kwalijk genomen hoewel hij sinds de verkiezingen zijn excuses daarvoor heeft aangeboden.

Foto: NASA-beelden van zich terugtrekkende gletsjer in Zuid-Peru (opklik voor GIF)

Zuid-Amerika: verkiezingen, gletsjer en FARC

ELDERS - Deze week vanuit Zuid-Amerika: Venezolaanse verkiezingen, klimaatverandering en smeltende gletsjers in Peru en oja: het Colombiaanse vredesproces was er ook nog – een analyse.

De kortste verkiezingscampagne voor Venezuela in lange tijd – en hij is krap gewonnen door de kandidaat uit het Chavista-kamp, Nicolás Maduro. Maduro, die erin slaagde op geraffineerde wijze elke schijnbare PR-flater om te zetten in een Geuzennaam. De overwinning was krapjes, dat wel: 50,7% voor Maduro, 49,1% voor de oppositiekandidaat Henrique Capriles. Die roept dan ook, zoals FT schrijft, dat het resultaat niet legitiem is en dat er een hertelling moet plaatsvinden, iets waartegen Maduro tijdens zijn overwinningsspeech zei geen bezwaar te hebben. Voorlopig is het dus weer fijn speculeren over politieke crises en omwentelingen in het post-Chávez tijdperk.

Vanuit Peru deze week beelden van gletsjers die in een toenemend tempo wegsmelten uit het Andesgebied in het noorden van het land. ‘Waar eerder wintersporters voor de belangrijkste inkomsten zorgden, zal dat nu de klimaatveranderingstour zijn’, schrijft The Guardian bij zijn slideshow. Inventiviteit kan de lokale bewoners in elk geval niet worden ontzegd. Diezelfde inventiviteit op het gebied van early warning-systemen beschermt de bevolking tegen overstromingen van smeltwater – en er zijn meer voordelen.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Volgende