Regionaal akkoord ontgassen binnenvaart

Het ministerie van Infrastructuur en Milieu, de provincies Noord-Brabant en Zuid-Holland en de gemeente Rotterdam hebben vandaag bekend gemaakt dat zij overeenstemming hebben bereikt over het terugdringen van ontgassingen door varende binnenvaartschepen. Sargasso heeft de afgelopen maanden veel aandacht aan dit onderwerp besteed. Ontgassen Nadat schippers hun lading hebben gelost is het soms nodig om de ruimen te ontdoen van restanten van die lading. Waar het vluchtige stoffen betreft wordt dit vaak gedaan door middel van het ontgassen van het varende schip aan de buitenlucht.

Foto: jpmm (cc)

Staatssecretaris ziet snel internationaal ontgasverbod, Havenbedrijf Rotterdam niet

De staatssecretaris liet de Tweede Kamer weten snel een internationaal ontgasverbod voor elkaar te willen krijgen en daarom geen ruimte te zien voor lokaal beleid. Havenbedrijf Rotterdam denkt echter dat een dergelijk internationale verbod nog lang op zich zal laten wachten.

Het zonnetje schijnt, dus tijd voor een update ontgassen. Want wie wil er nou niet weten wat je inademt als je bootjes zit te kijken op de pier bij Hoek van Holland? Om even te resumeren: vorig jaar deed CE Delft in opdracht van de verladers een onderzoek naar ontgassen door de binnenvaart. Uit dit onderzoek kwam dat de emissies van ontgassen een factor tien hoger zijn dan de officiële cijfers van het RIVM laten zien.

Begin dit jaar wist Sargasso de hand te leggen op een rapport van Antea waarin dit bevestigd werd. In het Antea-rapport staat ook dat de meetapparatuur op de schepen niet nauwkeurig genoeg is, waardoor er gezondheidsrisico’s bestaan voor personeel dat het dek op gaat terwijl er te hoge concentraties giftige dampen hangen. Deze dampen kunnen ook explosief zijn.

Naar aanleiding van de publicaties op Sargasso en het onderzoek van CE Delft stelde de Henk van Gerven van de SP en Liesbeth van Tongeren van GroenLinks verschillende sets schriftelijke vragen. In de beantwoording van de laatste set vragen gaat de Staatssecretaris wijselijk niet meer in op het gezondheidseffect van ontgassen, waar ze eerder nog stelde dat dit gering was. Ze geeft aan in te zetten op een spoedig internationaal verbod en geen ruimte te zien voor lokale maatregelen.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Rotterdamse Wethouder Haven & Economie zegt ontgasverbod toe

NIEUWS - Krispijn Beek liet vorige week op Sargasso zien dat er waarschijnlijk veel meer emissies van schadelijke stoffen plaatsvinden door het ontgassen van binnenvaartschepen, dan tot nu toe bekend was. Het leidde tot Kamervragen van de SP en GroenLinks en vragen aan het College van B&W in Rotterdam. Dit weekend heeft de wethouder Haven & Economie van Rotterdam, Jeannette Baljeu, toegezegd een ontgasverbod in te voeren, dat per 1 januari 2015 in moet gaan.

Foto: jpmm (cc)

Update Wob-verzoek dampretourinstallaties

ONDERZOEK - Tijdens mijn speurtocht naar ontgassen in de binnenvaart (zie verder hier) stuitte ik vorig jaar op een presentatie (pdf) van het ministerie van Infrastructuur en Milieu. In deze presentatie werd gesteld dat er nog dampretourinstallaties operationeel zijn die rechtstreeks naar de buitenlucht afblazen (sheet 8) en die de schadelijke dampen die ze retour nemen dus niet door een dampverwerkingsinstallatie (DVI) leiden. Volgens de presentatie is de reden hiervoor dat dampverwerkingsinstallaties traag, duur en log zijn.

Een bizar fenomeen leek me, maar genoeg reden om bij DCMR (Milieudienst Rijnmond) informatie te vragen om een overzicht van installaties waar dat voor geldt in de regio Rijnmond. Na weken wachten op een antwoord werd dit Wob-verzoek net voor het verstrijken van de besluittermijn afgewezen, omdat ik om een overzicht vroeg en DCMR een dergelijk bestand niet heeft. Beetje flauw, want er is dan wellicht geen overzicht, maar van milieuvergunningen is natuurlijk gewoon documentatie. Even een belletje of mailtje mijn kant op en we hadden dat kunnen oplossen.

Aangezien ik niet voor één gat te vangen ben vroeg ik om raad aan Brenno de Winter. Dat leidde tot een nieuw Wob-verzoek dat ik als nieuwjaarscadeautje op 3 januari verstuurde. Daarin stelde ik de volgende vragen.

Foto: John Loo (cc)

Verzwijgt Mansveld rapport over ontgassen?

NIEUWS - Een recent verschenen rapport (pdf) bevestigt wat Sargasso vorig jaar schreef: binnenvaartschepen zorgen voor veel meer schadelijke emissies dan officiële instanties beweren. De staatssecretaris wist dat toen ze Kamervragen beantwoordde.

Binnenvaartschepen moeten na het vervoeren van giftige stoffen hun tanks ontgassen. Daarover schreef Krispijn Beek eerder op Sargasso uitgebreide analyses. In Nederland komen volgens Beek veel meer giftige emissies vrij dan wordt aangenomen door officiële instanties, zoals onderzoeksbureau CE Delft. Die schreef dat de omvang van de emissies tien keer hoger dan de overheid en RIVM aangeven. Beek’s vermoedens worden nu bevestigd door een praktijkonderzoek naar het ontgassen van binnenvaartschepen van Antea Groep, dat eind december 2013 is uitgekomen.

In het rapport staat ook dat de meetapparatuur op de schepen niet nauwkeurig genoeg is, waardoor er risico bestaat dat personeel het dek op gaat terwijl te hoge concentraties giftige dampen hangen, die ook explosief kunnen zijn.

Wat extra erg is, is dat dit rapport sinds december beschikbaar is. In de beantwoording op Kamervragen van de SP en GroenLinks half januari 2014 rept staatssecretaris Mansveld met geen woord over het rapport. Waarom niet?

UPDATE 4/2/2014 11.56: De oorspronkelijke kop van dit artikel luidde “Mansveld verzwijgt rapport over ontgassen”.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Kabinet: verbod op ontgassen schepen in haven

Volgens RTV Rijnmond heeft staatssecretaris Wilma Mansveld van Infrastructuur en Milieu vandaag tijdens een debat over chemie aan de Tweede Kamer beloofd met wetgeving te komen die het ontgassen van schepen strafbaar stelt. Dat zou viermaal is scheepsrecht zijn na mijn lange en korte publicatie over ontgassen door de binnenvaart deze week.

Volgens Liesbeth van Tongeren van GroenLinks heeft de staatssecretaris alleen gezegd in internationaal verband aan een verbod te werken. Dan blijft het bij driemaal: Kamervragen van SP en GroenLinks aan de staatssecretaris, en gemeenteraadsvragen van GroenLinks Rotterdam aan het College.

Foto: John Loo (cc)

Mansveld zet in op internationaal verbod op ontgassen

NIEUWS - Staatssecretaris Wilma Mansveld heeft vorige week aan de Tweede Kamer laten weten dat ze inzet op een internationaal verbod op ontgassen door de binnenvaart. Ze deed dit in antwoord op Kamervragen van Henk van Gerven (SP) en Liesbeth van Tongeren (GroenLinks). Dat is goed nieuws. Uit de antwoorden valt op te maken dat er in juni belangrijk internationaal overleg is om tot zo´n internationaal verbod op ontgassen te komen. Helaas vermeldt de staatssecretaris geen beoogde ingangsdatum van het verbod. Ook biedt ze vooruitlopend op een internationaal verbod geen zicht op nationale maatregelen.

Wel positief is dat het RIVM opdracht krijgt om opnieuw naar het protocol waarmee de omvang van emissie door ontgassen bepaald wordt te kijken. De kans is groot dat de officiële emissies daarmee gaan stijgen, zowel de emissies naar de lucht als de emissies naar het oppervlaktewater. Waarschijnlijk nog meer dan CE al berekende, omdat de staatssecretaris aangeeft dat het ontgassen van toxische stoffen naar de buitenlucht is toegestaan, zoals ik ook al schreef. CE Delft gaat in haar rapport ervan uit dat toxische stoffen niet aan de buitenlucht ontgast worden. Volgens CE gaat het om maximaal 24 ton aan toxische stoffen, te weten UN 1093 (acrylonitrile), UN 1230 (methanol), UN 1662 (nitrobenzene) and UN 2312 (phenol) en UN 1547 (aniline).

Foto: copyright ok. Gecheckt 02-03-2022

Sargasso’s onderzoeken in 2013

Sargasso staat voor nuance, discussie en als platform voor wat heel hip public journalism heet. We worden grotendeels gedragen door vrijwilligers, die vanuit hun eigen expertise en interesse opinie, analyses en achtergronden schrijven. En zo nu en dan ook onderzoek doen dat anderen (lees: journalisten) laten liggen. Het afgelopen jaar berichtten we over toegenomen regeldruk, het Rijk dat sjoemelstroom inkocht, het drama JSF en ontgassende binnenvaartschepen.

Hier een kort overzicht van onderzoeksdossiers die het afgelopen jaar speelde:

  • Al in 2011 begon Dimitri Tokmetzis met een groot onderzoek naar het cameratoezicht in Nederland. In maart 2013 leidde dat tot een serie publicaties over ANPR-camera’s, trends in cameratoezicht en een schatting over hoeveel camera’s er in Nederland hangen. Ook publiceerden we een kaart met en de dataset over cameralocaties.
  • P.J. Cokema onderzocht de toegenomen regeldruk onder het huidige kabinet. Ondanks mooie beloften van premier Rutte is de regeldruk toegenomen met 810 miljoen euro.
  • Toen de Nederlandse Energiemaatschappij in mei 2013 met de campagne over jokkebrokken startte, vroeg Krispijn Beek zich af of het Rijk zelf wel netjes écht groene stroom inkocht. Wat bleek? Ook het Rijk gebruikte sjoemelstroom. Zes maanden later bracht de Volkskrant het nieuws ook.
  • In de zomer van 2012 stuurde Sjors van Beek een aantal Wob-verzoeken naar de gemeente Helmond om documenten boven tafel te krijgen over de gang van zaken rond een coffeeshop in die gemeente, en de rol van de burgemeester daarbij. Een paar weken terug stond hij voor de bestuursrechter om een aantal van die documenten nog steeds te krijgen. In de afgelopen anderhalf jaar publiceerde hij samen met Harry Lensink in Vrij Nederland over de kwestie, en brachten we op Sargasso het hele onderzoeksdossier. Van Beek blijft de zaak, die nog altijd niet afgelopen is, volgen.
  • Krispijn Beek hield een rapport van onderzoeksbureau CE Delft over emissies als gevolg van ontgassende binnenvaartschepen tegen het licht en ontdekte dat de emissies een factor 10 hoger liggen dan het RIVM ons voorhield. Beek’s stuk lag in het verlengde van regionale journalisten uit de regio Rotterdam en was de spreekwoordelijke druppel die de emmer deed overlopen. SP en GroenLinks stelde Kamervragen en GroenLinks Rotterdam stelde vragen aan het College, waarna de verantwoordelijk wethouder zei dat ze ontgassen in de Rotterdamse haven wil verbieden vanaf 1 januari 2015.
  • In de zomer onderzochten we als redactie het idee achter het onvoorwaardelijk basisinkomen en hoe dat in de praktijk te brengen zou zijn.
  • Over de JSF heeft Sargasso heel vaak geschreven, de afgelopen jaren. Maar Jaap Walhout deed dit jaar een duit in het zakje door te schrijven over wáárom de kosten van het apparaat steeds maar stijgen en de opleveringsdatum steeds uitgesteld wordt. Het is gewoon niet zo’n goed vliegtuig. En de beloofde economische voorspoed als afgeleide van het meedoen aan de JSF is een sprookje. Walhout schreef deze stukken toen er binnen de PvdA heftig gedebatteerd werd over meedoen of niet. PvdA-woordvoerder in de Tweede Kamer op dit onderwerp Angelien Eijsink nam tot twee keer contact op met Walhout. Een afspraak is er uiteindelijk nooit gekomen: voordat het zover was, had de PvdA al ingestemd.
  • Eva Schram begon zich dit jaar te verdiepen in het asielbeleid in Nederland. Belangenorganisaties vroegen begin dit jaar aandacht voor de frequentie waarmee asielzoekerskinderen moeten verhuizen. Schram hield die cijfers tegen het licht en kwam tot de ontdekking dat de belangenorganisaties de frequentie te laag inschatten: asielzoekerskinderen verhuisden in 2012 gemiddeld twee keer. In maart 2013 deed Schram een Wob-verzoek bij de Raad voor Rechtsbijstand om inzicht te krijgen in de beloningsstructuur van asieladvocaten. Dat verzoek is tot op heden niet ingewilligd. Daarom heeft Schram in december beroep aangetekend bij de bestuursrechter, om de gevraagde gegevens alsnog te krijgen.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: John Loo (cc)

Emissies ontgassen binnenvaart veel hoger dan gedacht – samenvatting

Gisteren heb ik op Sargasso een uitgebreide analyse gepubliceerd van het onderzoek dat CE Delft in opdracht van het Havenbedrijf Rotterdam en de verladers heeft uitgevoerd naar ontgassen in de binnenvaart.

Bij ontgassen komen giftige ladingdampen vrij, voornamelijk vluchtige organische stoffen (VOS) als benzeen, tolueen, ETBE en MTBE (loodvervangers in benzine). Deze stoffen dragen bij aan lucht- en waterverontreiniging.

Een van de belangrijkste kritiekpunten op het artikel is de omvang ervan. Daarom hier kort de highlights voor de lezer met minder tijd:

  • De omvang van de emissies is een factor 10 hoger dan de overheid ons voorhoudt en is de afgelopen 10 jaar niet tot nauwelijks gedaald;
  • Bij MTBE (een zuurstofhoudende toevoeging voor benzine) bedraagt de emissie van ontgassen volgens CE Delft ruim 360 keer de totale Nederlandse emissie per jaar;
  • CE Delft gaat op aangeven van de industrie er vanuit dat toxische stoffen niet ontgast worden omdat dit niet mag van de regelgeving. Dat is wat te kort door de bocht, dezelfde regelgeving stelt namelijk dat ontgassen van toxische stoffen aan de buitenlucht is toegestaan als andere wijzen van verwijdering van ladingdampen en ladingrestanten niet praktisch zijn. Er zijn in Nederland geen aangewezen plaatsen voor het ontgassen van toxische stoffen en er is slechts één installatie die toxische stoffen mag verwerken. Die is gevestigd in Moerdijk. Hoe praktisch is dat vanuit Amsterdam of Rotterdam?
  • CE Delft gaat er op aangeven van de industrie vanuit dat er veel minder ontgast wordt als dezelfde stof meerdere keren achter elkaar vervoerd wordt (dedicatievaart). Reders geven echter aan dat ze volgens de inkoopvoorwaarden van de verladers gasvrij aan de terminal moeten komen, ook bij dedicatievaart. Gasvrij betekent wassen of ontgassen. Wassen kost geld, ontgassen is ‘gratis’;
  • CE Delft gaat er op aangeven van de industrie vanuit dat er veel minder ontgast wordt als stoffen die compatibel zijn na elkaar vervoerd worden. Ook hier geldt dat de eis in de inkoopvoorwaarden veelal gasvrij aan de terminal is;
  • Een dampretourinstallatie is in meerdere gevallen slechts het verplaatsen van het probleem volgens een presentatie van I&M uit 2012. De dampretourinstallatie blaast de gassen namelijk alsnog de lucht in;
  • De onderzoekers van CE Delft berekenen dat er 281 ton benzine wordt ontgast, terwijl er sinds 2006 een ontgasverbod voor benzine geldt.
Foto: BoH, CC BY-SA 3.0 via Wikimedia Commons Binnenvaarttanker Jade in het Calandkanaal

Emissies door ontgassen binnenvaart veel hoger dan gedacht

ANALYSE - Het rapport van onderzoeksbureau CE Delft over de uitstoot van schadelijk stoffen als gevolg van het ontgassen door binnenvaartschepen, gaat uit van verkeerde aannames, zegt Krispijn Beek. Hij denkt dat de uitstoot vele malen hoger is.

UPDATE 13/12/2013 17:30: Ook GroenLinks heeft nu kamervragen gesteld n.a.v. dit onderzoek.

UPDATE 12/12/2013 16:13: SP stelt Kamervragen naar aanleiding van dit onderzoek, en GroenLinks Rotterdam aan College B&W.

UPDATE 10/12/2013 14.06: Een samenvatting van onderstaand artikel is hier te lezen.

Binnenvaartschepen stoten veel minder vluchtige organische stoffen uit als gevolg van ontgassen dan tien jaar geleden, meldde de Vereniging Nederlandse Chemische Industrie (VNCI) recent in haar nieuwsbrief. Dat bleek uit onderzoek van het onafhankelijke onderzoeksbureau CE Delft.

Wie het nieuwsbericht verder doorleest komt tot de ontdekking dat het gaat om een relatieve daling van de emissie per schip, want de absolute emissie is met 25% gestegen naar 1,79 kiloton in 2011. Wat er niet bij staat, is dat die 1,79 kiloton een factor 10 hoger is dan de officiële Nederlandse cijfers voor 2011. Dat betekent dat er veel meer schadelijke stoffen in de lucht komen door ontgassen van binnenvaartschepen dan ons wordt voorgehouden. Reden genoeg voor mij (als bewoner van de Rijnmond en mede-initiatiefnemer om tot een Green Deal voor het ontgassen van de binnenvaart te komen) om het rapport door te spitten.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Vorige