Arbeidsmarkt voor leraren op de kaart

Jaren geleden publiceerde Wolters Noordhoff een prachtige Onderwijsatlas, een speciale editie ter gelegenheid van een jubileum. De eenmalige uitgave  bevatte een enorme rijkdom aan kaarten en grafieken. Gelukkig wordt er af en toe een nieuwe atlas gepubliceerd. Het Arbeidsmarktplatform Primair Onderwijs (PO) liet een atlas (pdf) maken over de arbeidsmarkt voor leraren. Een compacte en prachtige uitgave, met stijlvolle infographics en mooie kaartjes van Nederland. Naast de al bekendere plaatjes over krimp en vergrijzing, bevat de atlas ook interessante hoofdstukken over besturen, financiën en sociale zekerheid. Ik koos twee plaatjes uit het laatste hoofdstuk.

Foto: Hans Mestrum (cc)

Strategische overwegingen bij ontwikkeling leerkrachten

ACHTERGROND - Een tijd lang heb ik me beziggehouden met het  onderwerp effectiviteit van (bedrijfs-)opleidingen. Of opleidingen effectief zijn is vaak lastig aan te tonen. Een populaire uitspraak die vaak in de literatuur werd geciteerd, was dat slechts 10% van de opleidingen effectief was. Bij een geschatte besteding van 1,5 miljard euro per jaar aan bedrijfsopleidingen alleen in Nederland, spreek je dan over een behoorlijk verlies. Maar net zoals lastig is aan te tonen dat slechts 10% effectief is, kun je beweren dat 90% ineffectief is.

Aan die cijfers moest ik denken bij het lezen van een interessant paper van McKinsey. Zij bepleiten een strategischer omgang met opleidingen en nascholingscursussen voor leerkrachten, omdat deze meestal niet effectief zijn. In “Breaking the habit of ineffective professional development for teachers” (pdf) geven ze vijf adviezen:
  • Baseer je programma voor professionele ontwikkeling op een helder beeld van wat effectief lesgeven is;
  • Segmenteer de doelgroep van leerkrachten naar niveau en andere relevante kenmerken;
  • Zorg dat coaching integraal onderdeel is van professionele ontwikkeling;
  • Vervang een “push” benadering door een “pull” benadering, waarbij docenten zelf vragen om verdere professionele ontwikkeling;
  • Implementeer alleen activiteiten die aantoonbaar effectief zijn gebleken.
  • De adviezen klinken wellicht als open deur, maar de toelichting die de schrijvers geven is overtuigend en prikkelend.

    Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

    Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

    Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

    Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

    Meer geld naar onderwijs altijd goed

    ANALYSE - Voor de zomervakantie verscheen een rapport van de Algemene Rekenkamer, met de titel ‘Kunnen basisscholen passend onderwijs aan?‘ Die titel dekt de lading eigenlijk niet. Na lezing heb ik het gevoel dat er een passender titel is: ‘Kan het onderwijs met geld omgaan?’

    Maar ook die titel kan gemakkelijk verkeerd begrepen worden. Want met “het onderwijs” bedoel ik niet uitsluitend de schooldirecteuren, de besturen of het ministerie. Ik bedoel óók de samenleving, die onderwijs geniet, hoge verwachtingen heeft en eisen stelt. “Rupsje nooit genoeg” lijkt het, als het gaat om onderwijs.

    In het glashelder geschreven rapport van de Algemene Rekenkamer staat dat de sector 18% meer uitgeeft dan er binnenkomt. De vele factoren die daartoe leiden, worden in het rapport beschreven. Die zijn ontzettend interessant. Duidelijk is dat er niet één partij is die hier “schuldig” is. Maar als je het van enige afstand bekijkt, lijkt het gehele stelsel niet 100% “in control.” Dan wordt het lastig om extra geld te krijgen, zou je denken.


    Bron: Algemene Rekenkamer (2013). Kunnen basisscholen passend onderwijs aan? Deze grafiek lijkt heel precies weer te geven hoe flexibilisering in het onderwijs plaatsvindt. Maar wie de voetnoot leest in het rapport ziet dat heel veel informatie niet beschikbaar is. Zo ontbreken gegevens van oproepkrachten (medewerkers in vaste of tijdelijke dienst bij het schoolbestuur met een nulurencontract) en gegevens over payroll contracten, waarbij men in dienst is van een andere organisatie. Dat is toch een belangrijke ontwikkeling in het onderwijs, die veel jonge leerkrachten ervaren.

    Foto: Kennisland (cc)

    Zet onderwijsmiddelen effectief in

    OPINIE - Het is een positieve ontwikkeling dat er in het Herfstakkoord extra geld is gekomen voor onderwijs. Maar er missen concrete maatregelen om het onderwijs te verbeteren, vindt Jonge Democraten.

    Het kabinet en D66, CU en SGP sloten afgelopen vrijdag een akkoord over de begroting voor 2014. Wij zijn opgelucht dat er een akkoord gesloten is dat kan rekenen op een meerderheid in de Eerste Kamer. Ronduit tevreden zijn we over de extra investering in het onderwijs van 650 miljoen euro, een van de belangrijkste wijzigingen ten opzichte van de plannen die het kabinet op Prinsjesdag presenteerde. Meer geld betekent echter niet direct dat de kwaliteit van het onderwijs omhoog gaat. Er moeten concrete maatregelen genomen worden om zo het onderwijs in Nederland sterk te verbeteren. Het akkoord is nog erg vaag over de invulling van de ingeboekte investering, maar de Jonge Democraten denken graag mee om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren en innovatie te stimuleren.

    Een van de meest concrete maatregelen die in het akkoord beschreven wordt is een investering in de beloning van leerkrachten. Wij zijn erg positief over deze maatregel. Leerkrachten hebben sinds 2009  geen loonstijging meer gehad en zijn er daardoor al drie jaar in koopkracht op achteruit gegaan. Daardoor is het verschil in salaris tussen docenten en andere hoger opgeleiden waarschijnlijk sterk vergroot. Overigens kan loonstijging over de gehele linie, ook voor de rest van de publieke sector en het bedrijfsleven, zorgen voor innovatie, duurzame groei en hogere (binnenlandse) consumptie.

    Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

    Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

    Foto: Kennisland (cc)

    Status van leerkrachten

    ACHTERGROND - Regelmatig heb ik het met collega-onderzoekers over de mogelijkheden die het internet biedt om beleidsonderzoek op andere manieren te presenteren. Dat varieert van een eenvoudige “infographic”, tot on-line databases waarmee je als lezer zelf allerlei analyses kunt doen. Steeds meer zullen andere disciplines bij beleidsonderzoek betrokken worden. In de journalistiek leidt “data-driven journalism” tot prachtige visualisaties van onderzoeksgegevens. Maar ook nieuwe partijen die vanuit “one issue” een bepaald thema onder de aandacht willen brengen, zijn in opkomst. Een prachtig een innovatief voorbeeld daarvan is het onderzoek door een private foundation uit de US, naar de status van het beroep leerkracht. Ik werd getipt door twitteraar @jacqboerefijn, waarvoor dank.

    Eén van de mooiste vondsten is een online storyline die zich ontvouwt door met je muis te scrollen: de kern van het verhaal wordt dan in een aantal infographics verteld. Je kunt daarnaast zelf allerlei grafieken maken en de originele surveydata downloaden. Maar de inhoud van het onderzoek is óók sterk, en dat maakt de website uniek vind ik.
    De onderzoekers keken naar de status van leerkrachten, en gebruikten daarvoor diverse indicatoren, waaronder salaris. Een veelzeggende vind ik het antwoord op de vraag waar leerkrachten in de verschillende landen het meest mee worden vergeleken.

    Foto: Lieven SOETE (cc)

    Ouderbetrokkenheid op school

    ACHTERGROND - Annemarie van Gaal schreef vorige week in haar FD-column dat ze zich stoort aan de zin ‘Uit onderzoek blijkt….,’ die te pas en te onpas wordt gebruikt. Bovendien wordt er enorm veel geld verspild met onderzoek dat geen duidelijk doel dient. Ze roept op om te stoppen met zinloze onderzoeken. Als je de vraag “Wat ben je van plan te gaan doen met de uitkomsten?” niet kunt beantwoorden, moet je je echt afvragen of dat het belastinggeld waard is.

    Ik moest er onwillekeurig aan denken, bij het verschijnen van het rapport “Samen Scholen” (pdf) van het SCP. Prachtige titel, dat zeker, maar het lijkt toch het zoveelste onderzoek naar ”Ouderbetrokkenheid”. De onderzoekers geven zelf ook aan dat ze voortbouwen op bestaand onderzoek. Onderzoek onder ouders van mbo-leerlingen is wel nieuw zeggen de schrijvers (klopt overigens niet, kijk maar hier).
    Inhoudelijk zijn er een aantal interessante observaties te maken. De overheidsplannen voor meer techniek en excellentie worden maar door een klein percentage ouders ruimhartig ondersteund.

    Maar wat zegt dat nou? Misschien is die 10% “helemaal mee eens” op het doel: “stimuleren dat leerlingen uitblinken”, wel precies voldoende. De managementgoeroe Jack Welch constateerde immers al dat in iedere populatie van werknemers steeds 10% excellent is. Als dit de ouders zijn van excellente, hoogbegaafde of zeer ambitieuze leerlingen, dan is dat dus precies goed.

    Doneer voor ¡eXisto!, een boek over trans mannen in Colombia

    Fotograaf Jasper Groen heeft jouw hulp nodig bij het maken van ¡eXisto! (“Ik besta!”). Voor dit project fotografeerde hij gedurende meerdere jaren Colombiaanse trans mannen en non-binaire personen. Deze twee groepen zijn veel minder zichtbaar dan trans vrouwen. Met dit boek wil hij hun bestaan onderstrepen.

    De ruim dertig jongeren in ¡eXisto! kijken afwisselend trots, onzeker of strak in de camera. Het zijn indringende portretten die ook ontroeren. Naast de foto’s komen bovendien persoonlijke en vaak emotionele verhalen te staan, die door de jongeren zelf geschreven zijn. Zo wordt dit geen boek óver, maar mét en voor een belangrijk deel dóór trans personen.

    Doneer!

    Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

    In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

    Foto: Rex Pe (cc)

    Opleidingsniveaus in EU en China

    ACHTERGROND - Deze zomer had ik het voorrecht een aantal Chinese professoren te mogen interviewen over hun ervaringen in Europa. Ze geven Italiaanse les aan Chinese universiteiten. Er zijn ongeveer honderd Chinese faculteiten waar men de Italiaanse taal kan leren. De bewondering voor de Italiaanse cultuur is groot, en de belangstelling voor de taal neemt toe. Ook de Spaanse taal is populair, onder andere door toenemende handel met Zuid-Amerika. Chinezen leren de taal nadat ze eerst zo’n negen jaar les hebben gehad in de Engelse taal.

    Jarenlang zijn we gewaarschuwd voor de opkomst van een Chinees leger aan hogeropgeleiden, bijvoorbeeld in “The World is Flat” van Thomas Friedman. Mijn gevoel is dat naarmate de Chinezen hoger zijn opgeleid, wederzijds begrip alleen maar toe zal nemen. Bovendien staat de ontwikkeling in Europa ook niet stil. 
    Onderstaande grafiek komt uit een presentatie van Dr. Zhou Zhong, over de Chinese visie op het Europese hoger onderwijs. Ik heb geen idee wat zijn verhaal erbij was, maar het laat in ieder geval zien dat Europa een grotere sprong heeft gemaakt in het opleiden van de bevolking dan China. Dat perspectief zien we niet vaak.

    Dr. Zhou Zhong (2013) China’s View on the European Higher Education.
    Presentation held at Lithuanian Presidency of the Council of the European
    Foto: stuartpilbrow (cc)

    Progressie in wiskunde in VS over 40 jaar

    DATA - De Amerikanen hebben heel wat minder monumenten dan de Europeanen, wellicht dat ze daarom nog zuiniger zijn met de korte historie die ze hebben. Dat ze ook overheidsdata zorgvuldig bewaren, had ik al eens geconstateerd bij onderzoek naar de familiegeschiedenis. Maar blijkbaar is ook allerlei beleidsinformatie goed terug te vinden.

    In ieder geval ben ik onder de indruk van deze grafiek, die maar liefst veertig jaar teruggaat in de tijd. Het laat de prestaties zien van leerlingen op wiskunde en rekenen. De zogenaamde Nation’s Report Card zou iedere beleidsmaker bescheiden moeten maken. Er is wel enige progressie, maar dat duurt dus wel een generatie. Opvallend vind ik dat vooral de jongere groep (leeftijd negen jaar) sterke stijging laat zien. De verschillen op zeventienjarige leeftijd zijn veel minder groot.

    NAEP 2012, Trends in Academic Progress, Reading 1971–2012 | Mathematics 1973–2012

    In het rapport staat ook dat leerlingen nu gemiddeld in lagere klassen zitten dan in 1978. Toen zat 72 procent van de dertienjarigen in 8th grade, nu 60 procent. Het aandeel van dertienjarigen in de 7th grade is gestegen van 28 naar 39 procent.

    Als ik dat goed interpreteer, dan hebben leerlingen dus meer onderwijsuren gehad dan veertig jaar geleden: een stijging in niveau zou dan helemaal niet zo gek zijn. Je kunt ook stellen dat men veertig jaar geleden met minder inspanning meer resultaat bereikte. Maar dat zijn allemaal suggestieve opmerkingen. De auteurs wijzer er expliciet op dat het rapport alleen trends weergeeft en geen oorzaken aanwijst.

    Doneer voor ¡eXisto!, een boek over trans mannen in Colombia

    Fotograaf Jasper Groen heeft jouw hulp nodig bij het maken van ¡eXisto! (“Ik besta!”). Voor dit project fotografeerde hij gedurende meerdere jaren Colombiaanse trans mannen en non-binaire personen. Deze twee groepen zijn veel minder zichtbaar dan trans vrouwen. Met dit boek wil hij hun bestaan onderstrepen.

    De ruim dertig jongeren in ¡eXisto! kijken afwisselend trots, onzeker of strak in de camera. Het zijn indringende portretten die ook ontroeren. Naast de foto’s komen bovendien persoonlijke en vaak emotionele verhalen te staan, die door de jongeren zelf geschreven zijn. Zo wordt dit geen boek óver, maar mét en voor een belangrijk deel dóór trans personen.

    Vorige Volgende