Occupy pick your fight – pick Goldman Sachs

Frits Bolkestein schreef deze week in de NRC dat de crisis de schuld was van falende overheden: geen standpunt waarmee linksere lieden het oneens zullen zijn. Hij pleit ook voor herinvoering van de Glass-Steagall act, waarmee de financiële sector in Amerika weer streng zou worden gereguleerd. Daarmee is hij in goed gezelschap: Occupy Wallstreet en Michael Moore vinden dat ook. Het verschil begint vermoedelijk als de discussie gaat over de politieke verantwoordelijkheid voor de verwildering in de financiële sector: de wildgeworden geestverwanten van Bolkestein.

Het is merkwaardig. De lichtzinnige neo-liberalen hebben een crisis veroorzaakt, maar doen het redelijk tot goed bij de kiezer. Althans, tot dusver. Ik zie een kentering in de antropologische opvattingen, die de politieke keuzen bepalen. Die verloopt niet helemaal synchroon met de economische getijden, maar zichtbaar is die wel.

Kijk uit voor degenen die je willen vertellen dat mensen “van nature” iets doen of nalaten. Het was een van de betere lessen uit mijn studietijd. Dat zijn de ideologen, die je voor een kar proberen te spannen. Ze proberen je een wijsgerige antropologie aan te smeren.

Toch  is het ook een spannend onderwerp; kun je iets over mensen beweren, dat langer meegaat dan de borreltafel? En is er verband met het algemene gevoelen van mensen over de richting waarin de cultuur zich beweegt?  De grote discussies na 1945 hebben twee hoofdlijnen: de ene is die van de moraal, het probleem van goed en kwaad na Auschwitz, de andere die van de krachtmeting tussen kapitalisme en communisme, met 1989 als eindpunt. Het gaf debat over de oorlog, het begrip “banaliteit van het kwaad”. Daarnaast werd verwoed gestreden over de inrichting van de staat en de rol van de overheid: kan de overheid een zekere ethiek afdwingen, kan de overheid een economie besturen? In crisitijd zijn dat nog steeds zinvolle vragen. De Amerikanen hebben hun politiek democratisch verlamd en leven  economisch op te grote voet. Zo goed wordt er niet gestuurd.  Europa heeft het lot van de zwakke economieën als een molensteen gehangen om de nek van de sterkere landen. Dat was niet helemaal de bedoeling. En China slaagt er in de economische vooruitgang te verkopen via een repressief autoritair bewind en ontplooit zich tot wereldmacht.